Çocuk Edebiyatı 2024-2025 Vize Soruları

Çocuk Edebiyatının Temel Özellikleri ve Tarihsel Gelişimi

Çocuk edebiyatı, çocukların gelişim süreçlerine uygun şekilde hazırlanmış ve onların dil, düşünce ve hayal dünyalarına hitap eden eserlerden oluşur. Bu eserler, çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmanın yanı sıra onlara ahlaki değerleri, toplumsal kuralları ve hayal gücünü geliştirme fırsatı sunar. Çocuk edebiyatı, çocukların kişisel gelişimlerini desteklerken, aynı zamanda eğitim hayatlarına da katkıda bulunur.

Okul Öncesi Çocukların Özellikleri

Okul öncesi çocuklar, merak duygusu yüksek olan bireylerdir. Çoğunlukla dünyayı keşfetmek ve bilmek isteme özellikleriyle öne çıkarlar. (1. soru). Bu dönemdeki çocukların gelişiminde oyun büyük bir yer tutarken, öğrenme sürecine katkıda bulunabilecek birçok aktivite ve eser de önem taşır.

Tanzimat Döneminde Çocuk Edebiyatı

Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Dönemi, Batı kültürünün etkisinin arttığı ve çeviri eserlerin merkezî konumda bulunduğu bir dönemdir. Bu dönemde çocuklara yönelik olarak Batı edebiyatından çeviri eserler yapılmış ve çocuklara bu şekilde yeni bilgi ve değerler aktarılmaya çalışılmıştır (2. soru).

Çocuk Edebiyatının İlk Romanları

Dünya çocuk edebiyatında başlangıç kabul edilen romanlardan biri Daniel Defoe’nun Robinson Crusoe adlı eseridir. Bu eser, çocuklara bireysel yaşamda karşılaşabilecekleri zorluklarla başa çıkma becerisi kazandırmayı amaçlar (3. soru).

Okuma Süreci ve Ebeveynin Rolü

Okuma süreci, yalnızca metnin okunmasıyla sınırlı değildir. Aynı zamanda çocukların ebeveynleri ve yetişkinleri anlama sürecinin bir parçasıdır (4. soru). Ebeveynler veya öğretmenler, çocuklara kitap okurken onların metni anlamalarını sağlamak için dikkat çekici bir anlatım dili ve ses tonu kullanmalıdır.

Karakter Özellikleri: Pollyanna ve İyimserlik

Çocuk edebiyatının sevilen karakterlerinden Pollyanna, iyimserliği ve olumlu düşünce yapısı ile tanınır. Çocuklara olumlu bakış açısı kazandırmayı amaçlayan bu karakter, çocuk edebiyatında örnek bir figür olarak öne çıkar (5. soru).

Çocuk Hakları ve Çocuk Tanımı

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Beyannamesi’ne göre, çocuk 0-18 yaş arası birey olarak tanımlanır. Bu tanım, çocukların haklarının korunması ve geliştirilmesi açısından önemli bir çerçeve sunar (6. soru).

2. Dünya Savaşı Sonrası Çocuk Edebiyatı

Küçük Prens gibi eserler, savaşın insanlar üzerindeki etkilerini ve insanların içsel sorgulamalarını anlatır. 2. Dünya Savaşı sonrasında yazılmış olan bu tür eserler, savaşın insan doğasında yarattığı çöküşü ve bireysel değerleri sorgular (7. soru).

Okul Öncesi Dönemde Kitap Okuma

Okul öncesi dönemde çocuklara kitap okuyan öğretmenlerin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Örneğin, öğretmenlerin okudukları metinlerin hedef kitlesini sorgulaması ve bu metinleri çocuklara uygun şekilde anlatması önemlidir (8. soru).

Zeynep Cemali’nin Çocukluk Anıları

Zeynep Cemali’nin Çılgın Babam adlı eseri, yazarın çocukluk ve genç kızlık döneminde ailesiyle, özellikle babasıyla yaşadıklarını anlattığı bir eserdir. Bu eser, aile ilişkileri ve bireysel gelişim açısından önemli bir hikâyeye sahiptir (9. soru).

Orta Çağ’da Çocukluk Algısı

Orta Çağ düşünürleri çocukluğu genellikle olumsuz bir bakış açısıyla değerlendirmiştir. Dönemin düşünürleri, çocukluğu insanın en eksik hali olarak görmüştür (10. soru).

Modernite ve Kadın Rolleri

Modernite ile birlikte kilisenin toplum üzerindeki etkisi zayıflamış ve kadınların çocuk bakımında merkezî rol oynaması beklenmiştir. Bu dönemde, kadının evde çocuklara bakması toplumun genel beklentisi haline gelmiştir (11. soru).

Sanat ve Çocuklar

Çocukların resim ve tablolarda yer alması, 16. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkmıştır (12. soru). Bu dönemde, çocuk imajlarının sanat eserlerinde görünmesi çocukluğa verilen önemin bir göstergesidir.

Pippi Uzunçorap ve Yanlış Anlayışlar

Astrid Lindgren tarafından yazılan Pippi Uzunçorap, çocuğa bağımsız bir dünya kurabilen karakter olarak bilinir. Ancak Pippi karakteri bir kız çocuğudur, bu nedenle karakterin erkek olduğunu düşünmek yanlıştır (13. soru).

Antik Çağ’da Çocukluk Kavramı

Antik Çağ’da çocukluk için belirli bir yaş ayrımı yapılmamış, çocukluk kavramı daha geniş bir yelpazede ele alınmıştır (14. soru). Bu dönemde çocukluğun sınırları belirgin şekilde çizilmemiştir.

Dayanışma ve Farklılıklara Saygı

Feridun Oral’ın Farklı Ama Aynı adlı eseri, farklılıklara saygı ve dayanışma temalarını işler. Çocuklara başkalarına karşı hoşgörülü olmayı öğretir (15. soru).

Jules Verne ve Çocuk Edebiyatındaki Yeri

Jules Verne, çocuklar için yazdığı eserlerle tanınır. Ancak Gulliver’in Gezileri Verne’in değil, Jonathan Swift’in eseridir (16. soru).

Robinson Crusoe’nun Türkçe Çevirisi

Avrupa edebiyatının en sevilen klasiklerinden biri olan Robinson Crusoe, Türkçeye en çok çevrilen eserlerden biridir. İlk çevirisi, 21 Şevval 1280 (miladi olarak 30 Mart 1864) tarihinde Ahmed Lutfî tarafından yapılmış ve İstanbul’da Takvîmhâne-i Âmire Matbaası’nda yayımlanmıştır.

Türk Dil Kurumu ve Çocuk Kavramı

Türk Dil Kurumu, “çocuk” kavramını tanımlarken “karizmatik” gibi bir kavrama yer vermez (18. soru). TDK’nın çocuk tanımı daha genel ve günlük hayatta kullanılan anlamlara odaklanır.

Kitapların Oluşturulma Süreci

Kitapların görsel ve içerik olarak oluşturulmasında editörler belirleyici bir role sahiptir. Bu süreçte, kitapların çocuklara uygun hale getirilmesi için editörlerin rehberliği önemlidir (19. soru).

Çocukların Bilgi İhtiyacı

Soru sormaya, araştırmaya, keşfetmeye başlayan çocuklar için en uygun kitaplar bilgilendirici kitaplardır. Bu kitaplar, çocukların meraklarını tatmin eder ve bilgiye dayalı bir öğrenme süreci sağlar (20. soru).

Sonuç

Çocuk edebiyatı, çocukların hayal gücünü geliştiren, bilgiye olan ilgilerini artıran ve onlara ahlaki değerler kazandıran önemli bir alandır. Çocukların yaş dönemlerine uygun kitap seçimleri, onların sağlıklı bir gelişim süreci geçirmelerine katkı sağlar. Çocuk edebiyatının tarih boyunca gelişimi, toplumsal değişimlerle paralel ilerlemiş ve her dönemde çocuklara yönelik yeni bakış açıları sunmuştur

1- Aşağıdakilerden hangisi okul öncesi çocuğu tanımlayan özelliklerden biridir?

A) Sadece oyun oynayan
B) Ağlayan
C) Sevilen
D) Daima gülen
E) Bilmek isteyen

Cevap : E) Bilmek isteyen

Açıklama : Okul öncesi dönemde çocuklar merak duygusu yüksek olup, dünyayı keşfetmeye yönelik bir ilgileri vardır.

2- Tanzimat döneminde çocuk edebiyatı oluşturulmaya çalışılırken aşağıdakilerden hangisi merkezî konumunu korumuştur?

A) Yeni eserler
B) Bilimsel eserler
C) Yaratıcı eserler
D) Çeviri
E) Yerli eserler

Cevap : D) Çeviri

Açıklama : Tanzimat döneminde Batı kültüründen eserler çevrilerek çocuk edebiyatına kazandırılmaya çalışılmıştır.

3- Aşağıdakilerden hangisi çocuk edebiyatının başlangıç romanı sayılmaktadır?

A) Pinokyo
B) Robinson Crusoe
C) Balonla Beş Hafta
D) Aya Yolculuk
E) Heidi

Cevap : B) Robinson Crusoe

Açıklama : Robinson Crusoe, çocuk edebiyatının ilk roman örneklerinden kabul edilmektedir.

4- Okuma sadece metnin okunarak tamamlanması değildir, aynı zamanda metin üzerinden ….. anlamaktır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) öğretmeni
B) arkadaşını
C) yetişkin bir bireyi
D) ebeveyni
E) çocuğu

Cevap : E) çocuğu

Açıklama : Okuma sürecinde çocuklar, metin üzerinden çocuğu dünyasını da anlamaya çalışır.

5- Aşağıdaki özelliklerden hangisi Pollyanna’ya aittir?

A) Kötümser
B) Bencil
C) Korkutucu
D) İyimser
E) Düşüncesiz

Cevap : D) İyimser

Açıklama : Pollyanna karakteri iyimserliği ile bilinen bir çocuk karakterdir.

6- Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Beyannamesi’ne göre çocuğun tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) 0-18 yaş arası insan yavrusu
B) 0-4 yaş arası insan yavrusu
C) 0-6 yaş arası insan yavrusu
D) 0-2 yaş arası insan yavrusu
E) 0-8 yaş arası insan yavrusu

Cevap : A) 0-18 yaş arası insan yavrusu

Açıklama : BM Çocuk Hakları Beyannamesi’nde çocuk 0-18 yaş aralığındaki bireyler olarak tanımlanır.

7- 2. Dünya Savaşı sonrasında hem dünya savaşını eleştiren hem de savaşa neden olan insanın iç çöküşünü sorgulayan eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pippi Uzunçorap
B) Pıtırcık
C) Küçük Kadınlar
D) Küçük Prens
E) Tom Sawyer

Cevap : D) Küçük Prens

Açıklama : Küçük Prens, savaşın insan üzerindeki etkilerini ve içsel sorgulamayı ele alan bir eserdir.

8- Okul öncesi dönemdeki çocuklara kitap okuyan anlatıcı (öğretmen) aşağıdakilerden hangisini yapmamalıdır?

A) Metnin okunma sürecinde çocuğun merak duygusunu kışkırtmalıdır.
B) Okumayı planladığı metne hâkim olmalıdır.
C) Öncesinde çocukları okuma ve dinleme konusuna hazırlamış olmalıdır.
D) Metnin hedef kitlesini sorgulamasına gerek yoktur.
E) Anlatım dilinin ve ses tonunun çocuklara göre olması gerektiğini unutmamalıdır.

Cevap : D) Metnin hedef kitlesini sorgulamasına gerek yoktur.

Açıklama : Öğretmen, okuma materyalinin hedef kitlesine uygun olup olmadığını göz önünde bulundurmalıdır.

9- Zeynep Cemali’nin çocukluk ve genç kızlık döneminde ailesiyle, ama özellikle babasıyla yaşadıklarını ve babasının yaşamındaki önemli yerini paylaştığı eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ballı Çörek Kafeteryası
B) Ben, Çınar Ağacı ve Pufböreği
C) Patenli Kız
D) Uçurtmam Bulut Şimdi
E) Çılgın Babam

Cevap : E) Çılgın Babam

Açıklama : “Çılgın Babam” Zeynep Cemali’nin babasıyla olan ilişkisini anlatır.

10- Orta Çağ düşünürleri ve din adamları çocukluğu nasıl tanımlamaktadırlar?

A) Sevap tohumu
B) İnsanın en güzel hâli
C) İnsanın en iğrenç hâli
D) İnsanın en değerli ürünü
E) İnsan doğasının mucizesi

Cevap : C) İnsanın en iğrenç hâli

Açıklama : Orta Çağ düşünürleri çocukluğu olumsuz bir şekilde ele almışlardır.

11- Modernite ile kilisenin çatışması sonucu varılan bir uzlaşmayla aşağıdaki rol modellerden hangisi uygun görülmüştür?

A) Anne ve baba çalışacak
B) Anne evde oturup çocuklara bakacak
C) Anne ve baba çalışmayacak, birlikte çocuklara bakacak
D) Anne çalışacak, baba çocuklara bakacak
E) Anne çalışacak, baba evde oturacak

Cevap : B) Anne evde oturup çocuklara bakacak

Açıklama : Modernitede kadının evde çocuklara bakması yaygın bir norm olarak kabul edilmiştir.

12- Çocuklar hangi dönemde tablo ve resimlerde yer almaya başlamıştır?

A) 18. yüzyıl
B) 16. yüzyıl
C) 19. yüzyıl
D) 15. yüzyıl
E) 17. yüzyıl

Cevap : B) 16. yüzyıl

Açıklama : Çocukların resim ve tablolarda görünmesi 16. yüzyılda yaygınlaşmıştır.

13- Pippi Uzunçorap kitabıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Çocuğa kendi başına bağımsız bir dünya kurabilen bir kitaptır.
B) Fantastik çocuk kitapları arasında yer alır.
C) Pippi karakteri erkektir.
D) Astrid Lindgren yazmıştır.
E) Çağdaş bir kitaptır.

Cevap : C) Pippi karakteri erkektir.

Açıklama : Pippi karakteri kız çocuğudur.

14- Antik Çağ’da “çocuk” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Çocukluk 1-4 yaş arasıdır.
B) Çocukluk için belirli bir yaş ayrımı bulunmamaktadır.
C) Çocukluk 8-15 yaş arasıdır.
D) Çocukluk 1-10 yaş arasıdır.
E) Çocukluk 3-7 yaş arasıdır.

Cevap : B) Çocukluk için belirli bir yaş ayrımı bulunmamaktadır.

Açıklama : Antik Çağ’da çocukluk kavramı net bir yaş grubuna oturtulmamıştır.

15- Feridun Oral’ın “Farklı Ama Aynı” başlıklı yapıtı aşağıda yer alan hangi üst başlıkla ilişkilendirilebilir?

A) Dayanışma ve Başkalarının Kimliğine Saygı
B) Arkadaş İlişkisi
C) Aile İlişkisi
D) Hayvan Sevgisi ve Dostluk
E) Okuma Sevgisi

Cevap : A) Dayanışma ve Başkalarının Kimliğine Saygı

Açıklama : “Farklı Ama Aynı” farklılıklara saygı ve dayanışma temasını işler.

16- Aşağıdakilerden hangisi Jules Verne’in eserlerinden biri değildir?

A) Denizler Altında 20.000 Fersah
B) Balonla Beş Hafta
C) Gulliver’in Gezileri
D) İki Yıl Okul Tatili
E) Dünyanın Merkezine Yolculuk

Cevap : C) Gulliver’in Gezileri

Açıklama : Gulliver’in Gezileri, Jonathan Swift tarafından yazılmıştır, Jules Verne’e ait değildir.

17- Daniel Defoe’nin Robinson Crusoe romanını 1864 yılında Hikâye­i Robinson adıyla kim çevirmiştir?

A) Mahmud Nedim
B) Recaizade Mahmut Ekrem
C) Ahmet Lütfi
D) Şinasi
E) Ahmet Mithat

Cevap : C) Ahmet Lütfi

Açıklama : Avrupa edebiyatının en sevilen klasiklerinden biri olan Robinson Crusoe, Türkçeye en çok çevrilen eserlerden biridir. İlk çevirisi, 21 Şevval 1280 (miladi olarak 30 Mart 1864) tarihinde Ahmed Lutfî tarafından yapılmış ve İstanbul’da Takvîmhâne-i Âmire Matbaası’nda yayımlanmıştır.

18- Türk Dil Kurumu “çocuk” kavramını tanımlarken aşağıdaki kavramlardan hangisine yer vermez?

A) Genç erkek
B) Uşak
C) Evlat
D) Erkek veya kız
E) Karizmatik

Cevap : E) Karizmatik

Açıklama : TDK, “çocuk” tanımında karizmatik kavramını kullanmaz.

19- Hem görsel hem de metin açısından kitaplaşma sürecini belirleyen kişi kimdir?

A) Editör
B) Pazarlayıcı
C) Tasarımcı
D) Çizer
E) Yazar

Cevap : A) Editör

Açıklama : Kitap oluşturma sürecinde editör hem görsel hem de içerik anlamında belirleyici role sahiptir.

20- Soru sormaya, araştırmaya, keşfetmeye ve tanımlamaya başlayan çocuğun en çok gereksindiği kitaplar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilgilendirici kitaplar
B) Yaşam alanında sorumluluk üstlenmeyi öğreten kitaplar
C) Arkadaşlığı konu edinen kitaplar
D) Bilgi içermeyen kitaplar
E) Hayvan sevgisini anlatan kitaplar

Cevap : A) Bilgilendirici kitaplar

Açıklama : Keşfetme ve soru sorma dönemindeki çocukların bilgiye olan ihtiyacı artar, bu nedenle bilgilendirici kitaplar faydalıdır.