Değişim Sosyolojisi 2024-2025 Vize Soruları

1. Karl Marx’ın toplumsal değişmeyi kavramsallaştırırken kullandığı diyalektik metodun kaynağı aşağıdaki düşünürlerden hangisidir?

A) David Ricardo
B) Ludwig Feuerbach
C) Immanuel Kant
D) G. W. F. Hegel
E) Auguste Comte

Cevap: D) G. W. F. Hegel

Açıklama: Marx, diyalektik yöntemi Hegel’in felsefi görüşlerinden esinlenerek toplumsal değişim teorisinde kullanmıştır.

2. Saint­Simon, toplumsal değişmeyi izleyerek, modern toplumu aşağıdaki kavramlardan hangisiyle adlandırmaktadır?

A) Bilim toplumu
B) Sosyalist toplum
C) Burjuva toplumu
D) Ahlak toplumu
E) Sanayi toplumu

Cevap: E) Sanayi toplumu

Açıklama: Saint-Simon, sanayileşmenin modern toplumu şekillendirdiğini öne sürerek sanayi toplumu kavramını kullanmıştır.

3. Aşağıdakilerinden hangisi toplumsal değişmedeki doğal unsurlara bir örnek değildir?

A) Nüfus artışı
B) Coğrafi şekiller
C) Salgınlar
D) Afetler
E) Denize göre konum

Cevap: A) Nüfus artışı

Açıklama:

4. Aşağıdakilerden hangisinde değişimin evrenine göre bir toplumsal değişim verilmiştir?

A) İlerici-Gerici
B) Büyük, orta ve küçük
C) Kısa, orta ve uzun vadeli
D) Barışçıl ve şiddetli
E) Yavaş ve hızlı

Cevap: B) Büyük, orta ve küçük

Açıklama: Değişim, etki alanına göre büyük, orta ve küçük ölçeklerde olabilir.

5. Durkheim toplumsal değişmenin hızına bağlı olarak toplumdaki birtakım değer uyuşmazlıklarının ortaya çıkmasını ….. olarak adlandırmaktadır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) toplumsal bütünleşme
B) intihar
C) iş bölümü
D) uzmanlaşma
E) anomi

Cevap: E) anomi

Açıklama: Durkheim, hızlı toplumsal değişimlerin anomiye, yani norm boşluğuna neden olabileceğini savunur.

6. Aşağıdakilerden hangisi Karl Marx’a göre antikiteden sonraki tarihsel aşamayı temsil etmektedir?

A) Feodal toplum
B) Tarım toplumu
C) Burjuva toplumu
D) İmparatorluklar
E) Komünal toplum

Cevap: A) Feodal toplum

Açıklama: Marx’a göre, antikiteden sonra toplumsal gelişim feodal toplum aşamasıyla devam etmiştir.

7. Sosyolojide toplumsal değişimle ilgili çalışmaların gelişim seyri nasıldır?

A) Evrimsel modellerden devrimsel modellere doğru
B) Ampirik incelemelerden mantıksal modellere doğru
C) Büyük ölçekli kuramsal çalışmalardan küçük ölçekli ampirik çalışmalara doğru
D) Küçük ölçekli incelemelerden büyük ölçekli incelemelere doğru
E) Mikro kuramlardan makro kuramlara doğru

Cevap: C) Büyük ölçekli kuramsal çalışmalardan küçük ölçekli ampirik çalışmalara doğru

Açıklama: Toplumsal değişim çalışmalarında büyük kuramların ardından ampirik incelemelere yönelme eğilimi görülmüştür.

8. Emile Durkheim’a göre toplumsal değişimde morfolojik ögeler ile sosyal kurumların etkileşimini sağlayan unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dinî yaşam
B) Evrim
C) Sanayinin gelişmesi
D) Sosyal dayanışma
E) Siyasal değişim

Cevap: D) Sosyal dayanışma

Açıklama: Durkheim, sosyal dayanışmanın toplumsal değişimde kritik rol oynadığını öne sürmüştür.

9. Aşağıdakilerinden hangisi afetlerin toplumsal değişimi oluşturmadaki unsurlardan biri değildir?

A) Afetler genellikle teknik altyapının mevcut hâlini ortadan kaldırarak mevcut teknolojinin yenilenmesi ihtiyacını ortaya çıkarırlar.
B) Afetler toplumun her kesimini aynı şekilde etkilerler.
C) Afetlerde dışarısı ile gelişen bu ilişki ve etkileşimden yeni örgütlenme ve davranış modelleri aktarılabilir.
D) Afetler sosyal ağları etkileme kapasitesine sahiptirler.
E) Afetler sistemin yeni koşullara uyum sağlama gücünü test ederler.

Cevap: B) Afetler toplumun her kesimini aynı şekilde etkilerler.

Açıklama: Afetler toplumu farklı kesimlerde farklı şekillerde etkiler.

10. Herbert Spencer’e göre sosyal evrimin ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) En uygun olanın yaşaması
B) Sosyal mübadele
C) En hızlı olanın yaşaması
D) Doğal ayıklanma
E) En güçlü olanın yaşaması

Cevap: A) En uygun olanın yaşaması

Açıklama: Spencer, toplumsal evrimin temel ilkesinin “en uygun olanın yaşaması” olduğunu savunmuştur.

11. Aydınlanmacılar, insan bilgisinin gelişmesi sonucunda doğanın düzenini keşfetmesiyle gerçekleşen toplumsal değişimi aşağıdaki ifadelerden hangisiyle adlandırmaktadır?

A) Akılcılaşma
B) Düzen
C) Olgunlaşma
D) İlerlemecilik
E) Faydacılık

Cevap: D) İlerlemecilik

Açıklama:

12. Demografinin toplumsal değişmedeki rolünü ilk defa fark eden sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?

A) Thomas Malthus
B) İbn Haldun
C) Emile Durkheim
D) Auguste Comte
E) Karl Marx

Cevap: C) Emile Durkheim

Açıklama:

13. Kurumsal değişimleri kapsayan toplumsal değişim aşağıdaki düzeylerden hangisine karşılık gelmektedir?

A) Geçişken
B) Hızlı
C) Uzun
D) Kısa
E) Orta

Cevap: E) Orta

Açıklama: Orta düzey toplumsal değişim, kurumsal yapıların yeniden düzenlenmesi anlamına gelir.

14. İskoç aydınlanmacıları tarihsel gelişmeyi adlandırmak için aşağıdaki kavramlardan hangisini kullanmaktadır?

A) Konjonktürel tarih
B) Gelişme
C) Seri üretim
D) Devrim
E) Evrim

Cevap: A) Konjonktürel tarih

Açıklama:

15. Aşağıdakilerden hangisi çağdaş dünyada dinin toplumsal değişmede etkin olduğu hareketlerden biri olarak görülemez?

A) Latin Amerika’da ortaya çıkan kurtuluş teolojisi
B) İran devrimi
C) ABD’deki siyahi haklar hareketi
D) Hindistan’ın bağımsızlık mücadelesi
E) Sömürge karşıtı mücadeleler

Cevap: C) ABD’deki siyahi haklar hareketi

Açıklama: Siyahi haklar hareketi doğrudan dini bir harekete dayanmamaktadır.

16. Karl Marx’a göre toplumsal değişimi temelde etkileyen unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Siyasal gelişmeler
B) Doğal olaylar
C) Üretim biçimi
D) Tarihsel aktörler
E) Tarihin akışı

Cevap: C) Üretim biçimi

Açıklama: Marx’a göre üretim biçimi, toplumsal değişimlerin temel unsurudur.

17. Modern toplumun ortaya çıkış döneminde klasik sosyolojide din ile toplumsal değişme arasındaki ilişkiye dair baskın olan düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Din ile toplumsal değişim arasında bir ilişki yoktur.
B) Din, toplumsal değişimin temel faktörüdür.
C) Din, toplumsal değişimi takviye edici bir faktördür.
D) Din, toplumsal değişimi engelleyici bir faktördür.
E) Toplumsal düzeni sağlamak üzere dinlerin bir değişim aracı olarak kullanılması gerekir.

Cevap: D) Din, toplumsal değişimi engelleyici bir faktördür.

Açıklama: Klasik sosyolojide din, genellikle toplumsal değişimi engelleyici bir unsur olarak değerlendirilmiştir.

18. ….. itibaren toplum kavramı, kolektif insan varlığının temel biçimi olarak daha genel bir anlama kavuşmuştur.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Rönesans’tan
B) Viktoryen dönemden
C) Hümanizma döneminden
D) Orta Çağ’dan
E) Aydınlanma döneminden

Cevap: E) Aydınlanma döneminden

Açıklama: Aydınlanma dönemi, toplum kavramının kolektif insan varlığı anlamında genişlediği bir dönemdir.

19. Herbert Spencer’ın sosyal evrim fikrinin temeli aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Hegel
B) Lamark
C) Comte
D) Darwin
E) Marx

Cevap: B) Lamark

Açıklama:

20. Charles Tilly’e göre aşağıdakilerden hangisi toplumsal hareketleri oluşturan unsurlardan biri değildir?

A) Kolektif talepler
B) Sınıf çıkarı
C) Kamusal eylemler
D) Medya, propaganda faaliyetleri
E) Kamusal temsil

Cevap: B) Sınıf çıkarı

Açıklama: Tilly’e göre toplumsal hareketler sınıf çıkarlarıyla sınırlı değildir; daha geniş kolektif talepler içerir.