Ata Aöf Araştırma Yöntem ve Teknikleri I Ünite -10

Temel Kavramlar

Nicel Veri Analizi
Nicel veri analizi, değişkenler arasındaki ilişkileri inceleyerek durumları tahmin etmeyi amaçlar. Bu süreçte kullanılan temel kavramlar:

• Değişken: Farklı değer alabilen özelliklerdir (örneğin, cinsiyet: “bay” veya “bayan”).

• Değişken Türleri:

• • Nicel Değişken: Miktar bildirir (örneğin, sınav puanı, kilo).
  • Nitel Değişken: Kategoriler belirtir (örneğin, cinsiyet, medeni hal).
  • Bağımsız Değişken: Diğer değişkenleri etkileyen değişkendir.
  • Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir.
  • Süreksiz Değişken: Sınırlı değer alır (örneğin, sınıf düzeyi).
  • Sürekli Değişken: Sonsuz sayıda değer alabilir (örneğin, boy).

Veri ve Ölçüm

• Veri: Değişkenlerin aldığı tüm değerlere verilen isimdir.
• Ölçüm: Bir olayın sayısal olarak ifade edilmesidir.
• Ölçek Türleri: Nominal, ordinal, aralık ve oran ölçekleri.

Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri

• Merkezi Eğilim Ölçüleri:

• • Aritmetik Ortalama: Tüm değerlerin toplamının, değer sayısına bölünmesi.
  • Mod: En sık tekrar eden değer.
  • Medyan: Ortadaki değer.

• Merkezi Dağılım Ölçüleri:

• • Ranj: En büyük ve en küçük değer farkı.
  • Varyans: Değerlerin aritmetik ortalamadan ne kadar saptığını gösterir.
  • Standart Sapma: Verilerin yayılımını ölçer.

Veri Analizi Süreci

Veri Analizi Nedir?
Veri analizi, toplanan verilerin uygun istatistiki yöntemlerle işlenerek anlamlı sonuçlara ulaşılması sürecidir. Bu süreç, değişkenlerin yapısına ve analizin amacına göre farklı formüller ve yöntemler içerir.

SPSS Programı
SPSS, veri analizi için sık kullanılan bir yazılımdır. Programın temel özellikleri:

• Ekran Görünümleri:

  • Variable View: Değişkenlerin tanımlandığı ekran.
  • Data View: Verilerin girildiği ekran.
• Değişken Tanımlama: Ölçek türü (nominal, ordinal, scale) ve özellikleri belirlenir.
• Veri Girişi: Data View ekranında, tanımlanan değişkenlere ait veriler kaydedilir.
• Veri Analizi: SPSS ile betimsel istatistiklerden ileri düzey analizlere kadar birçok işlem yapılabilir.

Analiz Türleri

1. Betimsel İstatistikler

   Verilerin özetlenmesini ve görselleştirilmesini sağlar:

   • Frekans (Sıklık): Değerlerin kaç kez tekrar ettiğini gösterir.
   • Grafikler: Verilerin görsel sunumudur.

2. İlişki Analizleri

   Değişkenler arasındaki bağı ve etkileri inceler:

   • Korelasyon: -1 ile +1 arasında bir değer alır:
     • Negatif korelasyon: Değerlerden biri artarken diğeri azalır.
     • Pozitif korelasyon: Her iki değişken birlikte artar veya azalır.
     • Katsayı düzeyleri:
       • 0.70-1.00: Yüksek ilişki.
       • 0.30-0.69: Orta ilişki.
       • 0.01-0.29: Düşük ilişki.

3. Karşılaştırma Analizleri

   Gruplar arasındaki farklılıkları test eder:

   • t-Testi: İki grubun karşılaştırılması.
     • Gereklilikler: Normal dağılım, aralık/ölçek düzeyi.

Kullanılan İstatistiksel Testler

• t-Testi: İki grup arasındaki farkları analiz eder.
• ANOVA (Tek Faktörlü Varyans Analizi): Birden fazla grup arasında farkları test eder.
• MANOVA (Çok Değişkenli Varyans Analizi): Çoklu bağımlı değişken içeren analizlerde kullanılır.

Bu içerik, veri analizi konusunda hem temel bilgileri hem de uygulama adımlarını açıkça sunar. Daha fazla bilgi için SPSS ve istatistiksel yöntemler üzerine kaynaklara başvurabilirsiniz

1. Aşağıdakilerden hangisi sayısal değerleri alan bir değişken türüdür?

A) Nicel değişken
B) Nitel değişken
C) Bağımlı değişken
D) Bağımsız değişken
E) Sürekli değişken

Cevap: A) Nicel değişken

Açıklama: Nicel değişkenler sayısal olarak ifade edilebilen veri türleridir.

2. Değişkenlerin aldığı değerlerin tümüne ne ad verilir?

A) Evren
B) Örneklem
C) Veri
D) Ölçme
E) Ölçüm

Cevap: C) Veri

Açıklama: Değişkenlerin aldığı tüm değerler veri olarak adlandırılır.

3. Aşağıdakilerden hangisi ölçek türlerinden biri değildir?

A) Sınıflama
B) Sıralama
C) Aralık
D) Oran
E) Frekans

Cevap: E) Frekans

Açıklama: Frekans bir ölçek türü değil, veri dağılımını gösteren bir ölçüdür.

4. Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri merkezi eğilim ölçüsüdür?

I. Aritmetik ortalama
II. Mod
III. Ortanca

A) I
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III

Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Merkezi eğilim ölçüleri arasında aritmetik ortalama, mod ve ortanca yer alır.

5. Yukarıdaki veri setinin aritmetik ortalaması nedir?

A) 3,8
B) 4,2
C) 4,6
D) 5,2
E) 5,8

Cevap: D) 5,2

Açıklama: Verilerin toplamı, eleman sayısına bölünerek aritmetik ortalama hesaplanır.

6. Yukarıdaki veri setinin ortancası nedir?

A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
E) 7

Cevap: C) 5

Açıklama: Ortanca, sıralı veri setinin tam ortasındaki değerdir.

7. Yukarıdaki veri setinin modu nedir?

A) 2
B) 4
C) 5
D) 6
E) 9

Cevap: C) 5

Açıklama: Mod, veri setinde en çok tekrar eden değerdir.

8. SPSS programında değişken tanımlamak için hangi ekran kullanılır?

A) Frequencies
B) Output
C) Data View
D) Variable View
E) Charts

Cevap: D) Variable View

Açıklama: Değişkenler SPSS’te Variable View ekranında tanımlanır.

9. SPSS programının veri giriş ekranındaki Width özelliğinin kullanım amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Değişkenin adını tanımlamak
B) Değişkenin tipini belirlemek
C) Değişkenin büyüklüğünü belirlemek
D) Ondalık bölümün büyüklüğünü belirlemek
E) Değişkenin değerini tutmak

Cevap: C) Değişkenin büyüklüğünü belirlemek

Açıklama: Width, SPSS’te değişkenin genişliğini ayarlamak için kullanılır.

10. SPSS programının data dosyasının uzantısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) .spv
B) .sav
C) .spa
D) .saa
E) .spp

Cevap: B) .sav

Açıklama: SPSS’te veri dosyalarının uzantısı genelde .sav formatındadır.