Stratejik Yönetim 2024-2025 Vize Soruları

Stratejik Yönetim: Kavramlar, Süreçler ve Yaklaşımlar

Stratejik yönetim, işletmelerin uzun vadeli hedeflerine ulaşmak için kaynaklarını etkin bir şekilde planlamasını, uygulamasını ve değerlendirmesini sağlayan bir disiplindir. İşletmelerin rekabet avantajı elde etmesini ve sürdürülebilir bir başarı yakalamasını amaçlar. Bu yazıda, stratejik yönetimin temel kavramları, süreçleri ve analiz yöntemleri ele alınacaktır.

Stratejik Yönetimin Temel Kavramları

1. Misyon ve Vizyon:
   • Misyon: İşletmenin varoluş amacı ve yaptığı işi açıklar. Örneğin, “Ne yaptığımızı” ve “Kim için yaptığımızı” ifade eder.
   • Vizyon: İşletmenin gelecekte ulaşmak istediği ideal durumdur.
2. Algıda Seçicilik:
   • Stratejik yönetimde, çevredeki uyaranların çokluğu arasında önemli olanların seçilmesi önemlidir. Algıda seçicilik, bireylerin tanıdık ve anlamlı gelen uyaranlara odaklanmasını ifade eder.
3. Pazara Giriş Engelleri:
   • Marka bağlılığı, ölçek ekonomisi ve yüksek sermaye gerekliliği gibi unsurlar pazara girişte işletmelerin karşılaştığı önemli engellerdir.
4. Karar Verme ve Çerçeveleme Etkisi:
   • Karar süreçlerinde sorunun sunuluş biçimi, bireylerin çözüm alternatiflerini değerlendirmesini etkiler. Bu durum çerçeveleme etkisi olarak bilinir.

Stratejik Yönetim Süreci

Stratejik yönetim, sistematik adımlarla gerçekleştirilen bir süreçtir. Bu süreç genellikle şu aşamalardan oluşur:

1. İç ve Dış Çevre Analizi:
   • Genel Çevre: Politik, yasal ve ekonomik unsurları kapsar.
   • Rekabet Çevresi: Tedarikçilerin pazarlık gücü ve ikame malların tehdidi gibi faktörleri içerir.
2. Strateji Seçimi ve Uygulama:
   • İşletmenin hedeflerine ulaşmak için belirlenen stratejilerin uygulanması.
3. Rekabet Avantajı:
   • İşletmenin rakiplerinden farklılaşmasını ve sürdürülebilir üstünlük sağlamasını ifade eder.

Analiz Modelleri ve Yaklaşımlar

1. McKinsey 7S Modeli:
   • İşletmelerin yapısı, stratejisi, sistemi, çalışanları, liderlik tarzı, yetenekleri ve değerlerini analiz ederek performansı artırmayı hedefler.
2. Değer Zinciri Analizi:
   • İşletmelerin temel faaliyetlerini (örneğin üretim ve lojistik) ve destek faaliyetlerini (örneğin insan kaynakları yönetimi) değerlendirerek rekabet avantajı oluşturmayı amaçlar.
3. Kaynak Yaklaşımı:
   • İşletmenin iç kaynakları ve yeteneklerine odaklanarak stratejik başarıyı hedefler. Kaynak yaklaşımı, rekabet avantajı sağlamak için işletmenin benzersiz kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmasını vurgular.

Stratejik Kararlarda Psikolojik Faktörler

1. Aşırı Güven Eğilimi:
   • Kişilerin aşırı özgüvenle kontrolü ellerinde tuttuklarını düşünmeleridir. Örneğin, bir komutanın her durumda hazırlıklı olduğunu iddia etmesi bu eğilimi gösterir.
2. Geri Görüş Yargısı:
   • Olayın sonucunu öğrenen bireylerin, bu sonucu önceden tahmin ettiklerini düşünmesidir.
3. Risk ve Bilgi Eksikliği:
   • Stratejik kararlarda bilgi eksikliği, belirsizliği ve riski artırır. Bu nedenle bilgiye dayalı analizler kritik öneme sahiptir.

Stratejik Yönetimin Amaçları

Stratejik yönetim, irrasyonel kararlar yerine sistematik bir planlama ile işletmelere şu avantajları sağlar:

• Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü: Uzun vadeli başarı için sürekli bir rekabet avantajı elde etmek.
• Uzun Dönemli Planlama: İşletmenin yaşamını devam ettirecek stratejik adımları belirlemek.
• Ortalamanın Üzerinde Getiri Sağlama: Hedeflere ulaşarak ekonomik başarı elde etmek.

Çevre Analizi ve Unsurlar

Stratejik yönetimde çevre unsurlarının analizi, işletmenin iç ve dış koşullara uyum sağlamasını kolaylaştırır:

• Genel Çevre: Politik, yasal ve ekonomik koşulları içerir.
• Rekabet Çevresi: İşletmeye doğrudan etki eden rakipler, tedarikçiler ve ikame ürünlerdir.

Sonuç

Stratejik yönetim, işletmelerin sürdürülebilir bir başarı elde etmek için uyguladığı sistematik bir yaklaşımdır. İç ve dış çevre analizleri, kaynakların etkin kullanımı ve bilinçli karar süreçleri, işletmelerin rekabet avantajı elde etmesini sağlar. Stratejik yönetim süreçlerini doğru bir şekilde uygulamak, işletmelerin uzun vadede ayakta kalmasını ve büyümesini garanti eder

1.
Bir uyaran daha önce o uyarana dair bir tecrübe veya bilgiye sahip olunması durumunda daha kolay algılanır duruma gelmektedir. Dolayısıyla insanlar önceki tecrübeleri ve önceleri edindiği bilgiler vasıtası ile algısal kısa yollar geliştirmektedirler. Uyaran sayısının artması insanlarda şaşkınlığa sebebiyet vermektedir, dolayısıyla insanlar bu çok sayıda uyaran içerisinden kendilerine tanıdık gelenleri çok daha kolay seçerler.
Yukarıda açıklanan eğilim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kendini haklı çıkarma duygusu
B) Algıda seçicilik
C) Aşırı güven eğilimi
D) Saçmalama eğilimi
E) Alınganlık eğilimiCevap: B) Algıda seçicilik
Açıklama: Algıda seçicilik, bireyin tanıdık ve anlamlı gördüğü uyaranlara dikkat verip diğerlerini ihmal etmesini açıklar.

2.
Aşağıdakilerden hangisi “pazara giriş engellerinden” biri değildir?

A) Marka bağlılığı
B) Teknolojik atalet (geri kalmışlık)
C) Ölçek ekonomisi
D) Ürün farklılaştırması
E) Yüksek sermaye gerekliliği

Cevap: B) Teknolojik atalet (geri kalmışlık)
Açıklama: Teknolojik atalet bir pazara giriş engeli değildir; aksine teknolojik rekabet ile ilgilidir.

3.
….., organizasyonun ne yaptığını, niçin var olduğunu ve yaşam amaçlarını ortaya koyar.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Yönetim
B) Çevre analizi
C) Vizyon
D) Strateji
E) Misyon

Cevap: E) Misyon
Açıklama: Misyon, organizasyonun varoluş amacını tanımlar.

4.
“Ne olursa olsun, ABD donanması hiçbir zaman hazırlıksız yakalanmayacaktır.” diyen komutan aşağıdaki yanılsamaların hangisi içerisindedir?

A) Çerçeveleme
B) Aşırı güven
C) Kendini haklı çıkarma
D) Kayıplardan kaçınma
E) Geri görüş

Cevap: B) Aşırı güven
Açıklama: Komutan, aşırı güven yanılgısı içerisindedir ve her durumda kontrolü elinde tutacağını düşünmektedir.

5.
Aşağıdakilerden hangisi stratejik yönetimin önemli amaçlarından biri değildir?

A) İrrasyonel kararlarla rekabet üstünlüğü sağlaması
B) Sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlaması
C) Ortalamanın üzerinde getiri sağlaması
D) Uzun dönemli nihai sonuca odaklanması
E) Uzun dönemde işletmenin yaşamını devam ettirmesi

Cevap: A) İrrasyonel kararlarla rekabet üstünlüğü sağlaması
Açıklama: Stratejik yönetim irrasyonel kararlar yerine sistematik ve bilinçli planlama ile rekabet üstünlüğü sağlamayı hedefler.

6.
I. Politik çevre
II. Yasal çevre
III. Ekonomik çevre
IV. Rekabet çevresi
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri genel çevre unsurlarındandır?

A) I, II ve III
B) I ve II
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) I, III ve IV

Cevap: A) I, II ve III
Açıklama: Genel çevre unsurları politik, yasal ve ekonomik çevreyi içerir.

7.
I. Amaç
II. Amaca ulaşmak için gereken uygun araç(lar)
III. Uygunluğu belirlemeye yarayacak olan, kontrol için gerekli standartlar
IV. İstenen ve istenmeyen sonuçların karşılaştırılması
V. Davranışın sonuçlarını değerlendirme.
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri karar verme süreci ile ilgili aşamalar arasında sayılamaz?

A) Yalnız V
B) Yalnız III
C) II ve V
D) I ve II
E) Yalnız IV

Cevap: A) Yalnız V
Açıklama:

8.
Stratejik yönetim süreci adımları hangi seçenekte doğru sıra ile verilmiştir?

A) Rekabet Avantajı- Strateji Seçimi- Uygulama- Çevre Analizi
B) Strateji Seçimi- Uygulama- Misyon ve Vizyon Tanımı- Rekabet Avantajı
C) İç ve dış çevre analizi- Strateji seçimi ve uygulama- Rekabet Avantajı
D) İç ve dış çevre analizi – Rekabet Avantajı – Stratejinin uygulanması
E) Strateji seçimi ve uygulama- Rekabet Avantajı – Misyon ve Vizyon tanımı

Cevap: C) İç ve dış çevre analizi- Strateji seçimi ve uygulama- Rekabet Avantajı
Açıklama: Stratejik yönetim sürecinin adımları bu sıraya göre gerçekleşir.

9.
I. Politik çevre
II. Yasal çevre
III. Tedarikçilerin tehdidi (Pazarlık gücü)
IV. İkame malların tehdidi
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri yakın çevre/rekabet çevresi unsurlarındandır?

A) III ve IV
B) I ve II
C) Yalnız I
D) Yalnız IV
E) II ve III

Cevap: A) III ve IV
Açıklama: Yakın çevre, rekabet unsurlarını (tedarikçi gücü ve ikame malların tehdidi gibi) içerir.

10.
Aşağıdaki unsurlardan hangisi McKinsey’in 7S modelinde yer almaz?

A) Yapı
B) Çalışanlar
C) Strateji
D) Dış çevre
E) Sistem

Cevap: D) Dış çevre
Açıklama: McKinsey’in 7S modeli yapı, çalışanlar, strateji, sistem, değerler, yetenekler ve liderlik unsurlarını içerir. Dış çevre bu modelde yer almaz.

11.
İşletmenin misyon ifadesiyle alakalı aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Misyon, işletmenin her sürecinde yol gösterici olmalıdır.
B) Misyon, işletmenin faaliyet gösterdiği ana pazarın ne olduğunu tanımlamalıdır.
C) Misyon, işletmenin ana müşterilerini tanımlamalıdır.
D) Misyon, mümkün olduğunca uzun ve karmaşık olmalıdır.
E) Misyon, işletmenin temel ürün ve hizmetlerin neler olduğunu tanımlamalıdır.

Cevap: D) Misyon, mümkün olduğunca uzun ve karmaşık olmalıdır.
Açıklama: Misyon ifadeleri kısa, açık ve net olmalıdır; uzun ve karmaşık olmamalıdır.

12.
“….., belirsizlik altında verilen kararlarda ortaya çıkar. Kişilerin belirsizlik içeren bir olayın sonuçlarını aldıklarında sanki en başından beri sonucu tahmin ediyor ya da biliyor olduklarını zannetmeleri durumunu ifade etmektedir. Kişinin bir olaya yönelik algıları, kendisi fark etmeden, cevabı öğrenmiş olmasıyla yeni baştan yapılanabilir. Olayın sonucuna dair geri bildirim kişilerin o olay üzerine yaptıkları yargıları, olayın sonucuna çok yakın veya benzer biçimde hatırlamalarına neden olacaktır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Çerçeveleme etkisi
B) Kendini haklı çıkarma duygusu
C) Aşırı güven eğilimi
D) Algıda seçicilik
E) Geri görüş yargısı

Cevap: E) Geri görüş yargısı
Açıklama: Geri görüş yargısı, olayın sonucunu öğrenen kişilerin geçmişte bu sonucu tahmin ettiklerini sanmasıdır.

13.
Değer zinciri analizine göre aşağıdaki faaliyetlerden hangisi işletmenin “temel” faaliyetlerinden birisi değildir?

A) İçe yönelik lojistik
B) Servis
C) İnsan Kaynakları Yönetimi
D) Dışa yönelik lojistik
E) Üretim

Cevap: C) İnsan Kaynakları Yönetimi
Açıklama: İnsan Kaynakları Yönetimi, değer zincirinin destek faaliyetlerinden biridir, temel faaliyetlerden değildir.

14.
Karar verme sürecinde; bir sorunun tanımlanma şekli kişileri başlangıçta farklı tutum ve algıya sevk eder. Dolayısıyla kişilerin çözüm alternatiflerini seçmelerini etkiler. Bu hususun ismi nedir?

A) Balık kılçığı tekniği
B) En kötü karar kararsızlıktan iyidir tekniği
C) Beyin fırtınası tekniği
D) Çerçeveleme etkisi
E) Hata türü analizi

Cevap: D) Çerçeveleme etkisi
Açıklama: Çerçeveleme etkisi, sorunun sunuluş şeklinin karar alma sürecini etkilemesidir.

15.
Kaynak yaklaşımı aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

A) Şirketlerin sadece finansal kaynaklara odaklanmaları gerektiğini
B) Şirketlerin başarılı stratejilerin kaynakları ve yetenekleri aracılığıyla oluşturulabileceğini
C) Şirketlerin dış çevrelerini analiz etmeleri gerektiğini
D) Şirketlerin dış çevrelerini göz ardı etmeleri gerektiğini
E) Şirketlerin sadece insan kaynaklarına odaklanmaları gerektiğini

Cevap: B) Şirketlerin başarılı stratejilerin kaynakları ve yetenekleri aracılığıyla oluşturulabileceğini
Açıklama: Kaynak yaklaşımı, işletmenin iç kaynakları ve yeteneklerinin rekabet avantajı sağlamadaki önemini vurgular.

16.
İç çevre analizinin ve rekabet avantajı sağlamanın arkasında yatan temel yaklaşım/teori aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kazan-Kazan Yaklaşımı
B) Oyun Teorisi
C) Kaynak Yaklaşımı
D) Fırsat Yaklaşımı
E) Kazan-Kaybet Yaklaşımı

Cevap: C) Kaynak Yaklaşımı
Açıklama: İç çevre analizi, işletmenin kaynak ve yeteneklerine odaklanan kaynak yaklaşımı temelinde yapılır.

17.
Psikolojik yönü itibariyle karar süreci bir ……… ve …….. sürecidir.
Boş yerlere aşağıdaki ifadelerden sırasıyla hangilerinin gelmesi uygundur?

A) seçme / değerlendirme
B) usa vurma / hayal kurma
C) yargılama / düşünme
D) düşünme / usa vurma
E) sosyoloji / psikoloji

Cevap: D) düşünme / usa vurma
Açıklama:

18.
Örgütsel kararlarda bilgi noksanı arttıkça aşağıdakilerden hangisinin de aynı oranda arttığı söylenebilir?

A) Toplam getiriler
B) Marjinal getiriler
C) Risk
D) Lider etkisi
E) Örgütsel adaletsizlik

Cevap: C) Risk
Açıklama: Bilgi eksikliği arttıkça karar verme süreçlerindeki belirsizlik de artar, bu da riski yükseltir.

19.
“…………….., işletmenin faaliyette bulunduğu ülkede, merkezi ve yerel resmî makamların ve bunlara bağlı kuruluşların siyasi otoritesini sağladığı ve kullandığı ortam olarak tanımlanabilir. Bu ortam yönetsel (idari) sistem ve siyasal oyunculardan oluşmuş bir platform olarak düşünülebilir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sosyokültürel çevre
B) Yönetimsel çevre
C) Rekabet çevresi
D) Ekonomik çevre
E) Politik çevre

Cevap: E) Politik çevre
Açıklama: Politik çevre, devlet otoritesinin ve siyasi unsurların işletmeler üzerindeki etkisini ifade eder.

20.
İşletmenin dış çevresini oluşturan unsurlar iki başlık altında toplanabilirler. İşletmeye dolaylı yoldan etki eden unsurlar işletmenin ….. çevresini oluştururken işletmeye doğrudan etki eden unsurlar ise işletmenin ….. çevresini oluştururlar.
Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) güçlü – zayıf
B) dış – yakın
C) karmaşık – basit
D) sektörel – rekabet
E) genel – rekabet

Cevap: E) genel – rekabet
Açıklama: Genel çevre dolaylı etkilere neden olurken, rekabet çevresi işletmeye doğrudan etkiler sunar