Ata Aöf Ailelerle Sosyal Hizmet 2023-24 Vize Soruları

Giriş

Aile, insan topluluklarının temel yapı taşı olarak, bireylerin fiziksel, duygusal ve sosyal gereksinimlerini karşılayan bir kurumdur. Toplumsal cinsiyet rolleri, sosyoekonomik sınıflar ve diğer toplumsal dinamikler üzerinden aileyi ele alan sosyal hizmetler, bu yapının güçlenmesini ve bireylerin refahını artırmayı hedefler. Ata Aöf 2023-24 “Ailelerle Sosyal Hizmet” dersi, aileyi çeşitli teorik çerçeveler ve pratik uygulamalarla ele alarak, sosyal hizmet uzmanlarının bilgi ve becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu makale, dersin vize sorularından hareketle aileye ilişkin temel kavramları ve sosyal hizmet perspektiflerini analiz etmektedir.

1. Aile Kuramlarının Rolleri

Aile, bireylerin toplumsal rolleri öğrendiği bir kurum olarak feminist aile kuramı çerçevesinde analiz edilmektedir. Feminist kuram, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini ve aile içindeki güç dinamiklerini vurgulayarak, aileyi hem bir öğrenme hem de bir toplumsal kontrol mekanizması olarak ele alır. Bu perspektif, aileyi toplumsal sınıf, cinsel yönelim ve medeni durum gibi değişkenler bağlamında değerlendirir. Öte yandan, aile sistemleri kuramı gibi yaklaşımlar, bireyler arası ilişkileri ve bu ilişkilerin karmaşık doğasını anlamaya yardımcı olur.

2. Aile Kavramı ve Yapısal Özellikler

Birlikte yaşayan akraba ve yakınları ifade eden “aile” kavramı, temel sosyal birim olarak kabul edilir. Aileyi oluşturan bireyler arasındaki dayanışma ve bağlılık, sosyal hizmet uygulamalarında kritik bir öneme sahiptir. Aile yaşam döngüsü, evlilikten çocukların ayrılmasına ve nihayet yaşlılık dönemine kadar uzanan aşamaları içermektedir. Bu süreç, aile içi rollerin ve işlevlerin değişimini anlamada yol gösterici olmaktadır.

3. Aile İçi Şiddet ve Sosyal Hizmet

Aile içi şiddet, fiziksel, ekonomik, cinsel ve psikolojik boyutlarıyla sosyal hizmetin temel müdahale alanlarından biridir. Sosyolojik şiddet gibi bazı terimler literatürde yer almasa da, aile içi şiddetin bu dört temel türü sosyal hizmet uzmanlarının odaklandığı kritik alanlardır. Ayrıca, intihar gibi kendine yönelik şiddet davranışları da bireylerin desteklenmesi gereken önemli konular arasındadır.

4. Yoksulluk ve Aile Dinamikleri

Yoksulluk, bireylerin ve hanelerin temel ihtiyaçlarını karşılayamaması durumudur ve genellikle parasalcı yaklaşımla değerlendirilir. Bu yaklaşım, gelir düzeyine odaklanarak bireylerin maddi ihtiyaçlarının karşılanmasını hedefler. Ancak yoksulluk, yalnızca gelişmekte olan ülkelerin değil, gelişmiş ülkelerin de mücadele ettiği çok boyutlu bir sorundur.

5. Aile Terapileri ve Müdahale Süreçleri

Sosyal hizmet uzmanlarının ailelerle çalışırken kullandığı çeşitli yaklaşımlar arasında yapısal, stratejik, psikodinamik ve yaşantısal aile terapileri yer alır. Bu yaklaşımlar, ailenin işlevselliğini artırmak, iletişimi geliştirmek ve sorunları çözmek için önemli araçlardır. Etkili bir müdahale süreci için önyargısız değerlendirme, veri toplama ve planlama kritik önemdedir.

6. Aile ve Toplum: Çatışma ve Uyum

Sosyal çatışma kuramı, aileyi otorite, güç ve çatışma ekseninde değerlendirirken; yapısal işlevsel kuram, aileyi toplumsal düzenin sürdürücüsü olarak ele alır. Bu iki yaklaşım, aile içindeki ilişkilerin dinamiklerini anlamada farklı bakış açıları sunar. Çocukların evden ayrıldığı “boş yuva” dönemi gibi evreler, ailenin değişen yapısını anlamada önemli bir örnek teşkil eder.

Sonuç

Ata Aöf “Ailelerle Sosyal Hizmet” dersi, aile kavramını çok boyutlu bir perspektifle ele alarak, sosyal hizmet uygulamalarına rehberlik etmektedir. Aile kuramları, yoksulluk, şiddet ve aile yaşam döngüsü gibi konular, sosyal hizmet uzmanlarının ailelerle etkili bir şekilde çalışabilmesi için gerekli teorik ve pratik temeli sağlamaktadır. Bu bağlamda, ailelerin refahını artırmak ve toplumsal sorunlarla başa çıkmak için sosyal hizmet uzmanlarının sahip olduğu rol, hayati önem taşımaktadır.

1. Aileyi toplumsal cinsiyet rolleri, toplumsal sınıf, cinsel yönelim ve medeni konumları temelinde üyelerinin toplumsal olarak belirlenmiş beklentileri öğrendiği bir kurum olarak gören kuram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Aile Sistemleri Kuramı
b) Gelişimsel Aile Kuramı
c) Feminist Aile Kuramı
d) Çekirdek Aile Kuramı
e) Ekolojik Aile Kuramı

Cevap : c) Feminist Aile Kuramı

Açıklama : Feminist kuram, toplumsal cinsiyet rolleri, toplumsal sınıf, cinsel yönelim ve medeni konumları temel alarak, aileyi bu rollerin öğrenildiği toplumsal bir kurum olarak ele alır.

(C) Unite: 2 Feminist Kurama göre toplumsal cinsiyet rolleri, toplumsal sınıf, cinsel yönelim ve medeni konumları temelinde üyelerinin toplumsal olarak belirlenmiş beklentileri öğrendiği bir kurumdur.

2. Birlikte oturan hısım ve yakınların tümünü karşılayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Aşiret
b) Grup
c) Aile
d) Klan
e) Kabile

Cevap : c) Aile

Açıklama : Birlikte oturan hısım ve yakınların tümü aile olarak tanımlanır. Aile aynı zamanda temel sosyal birimdir ve üyeleri arasında dayanışma ve karşılıklı bağlılık içerir.

(C) Unite: 1 Birlikte oturan hısım ve yakınların tümü, ailenin tanımlarından biridir. Birlikte oturan hısım ve yakınların tümü.  Eş, karı.  Aynı gaye üzerinde anlaşan ve birlikte çalışan kimselerin bütünü. Temel niteliği bir olan dil, hayvan veya bitki topluluğu, familya

3. Aşağıdakilerden hangisi aile içi şiddet türlerinden biri değildir?

a) Fiziksel Şiddet
b) Psikolojik Şiddet
c) Cinsel Şiddet
d) Ekonomik Şiddet
e) Sosyolojik Şiddet

Cevap : e) Sosyolojik Şiddet

Açıklama : Aile içi şiddet türleri fiziksel, ekonomik, cinsel ve psikolojik şiddet olarak sınıflandırılır. Sosyolojik şiddet bu kapsamda yer almaz.

(E) Unite: 6 Aile içi şiddetin toplam dört türü vardır. Bunlar fiziksel, ekonomik, cinsel ve psikolojik şiddettir.

4. Hemen her ailenin yaşam sürecinde önemli olan ve tamamı ailenin yaşam sürecini oluşturan önemli aşama ya da olaylar dizisine ne ad verilir?

a) Ailenin Tarihi
b) Aile Yaşam Döngüsü
c) Aile Sistemleri
d) Ailevi Olaylar
e) Aile Değerleri

Cevap : b) Aile Yaşam Döngüsü

Açıklama : Aile yaşam döngüsü, ailenin yaşamındaki önemli aşama ve olayların bir bütünüdür. Bu döngü, ailenin gelişimsel sürecini tanımlar.

(B) Unite: 3 Hemen her ailenin yaşam sürecinde önemli olan ve tamamı ailenin yaşam sürecini oluşturan bu önemli aşama ya da olaylar dizisi Aile Yaşam Döngüsü ( AYD) olarak isimlendirilmektedir

5. Birey veya hanelerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yeterince kaynağa sahip olunması gerektiğini savunan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

a) Katılımcı Yaklaşım
b) Kapasite Yaklaşımı
c) Parasalcı Yaklaşım
d) Politik Yaklaşım
e) Sosyal Dışlanma Yaklaşımı

Cevap : c) Parasalcı Yaklaşım

Açıklama : Parasalcı yaklaşım, bireylerin veya hanelerin ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli maddi kaynağa sahip olması gerektiğini vurgular. Yoksulluğu genellikle gelir düzeyiyle tanımlar.

(C) Unite: 7 Bu yaklaşım, birey veya hanelerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yeterince kaynağa sahip olması gerektiğini vurgular. Yoksulluk bu açıdan ele alındığında gelir veya tüketim açısından belirlenmiş bir düzeyi geçemeyenler yoksul olarak tanımlanmaktadır.

6. İntihar aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

a) Orantısız Şiddet
b) Kolektif Şiddet
c) Kendine Yönelik Şiddet
d) Kişiler Arası Şiddet
e) Mikro Şiddet

Cevap : c) Kendine Yönelik Şiddet

Açıklama : İntihar, kendine yönelik şiddetin bir örneğidir. Bu, bireyin kendine zarar verme davranışlarını içerir.

(C) Unite: 6 Kendine yönelik şiddet; • İntihar davranışı

7. Aşağıdakilerden hangisi yoksulluğun makro nedenlerinden biridir?

a) Enflasyon
b) Hane halkı özellikleri
c) Göç
d) Cinsiyet
e) Eğitim

Cevap : a) Enflasyon

Açıklama : Enflasyon, yoksulluğun makro düzeydeki ekonomik nedenlerinden biridir. Hane halkı özellikleri ve cinsiyet gibi faktörler ise mikro nedenler arasında sayılır.

8. Literatürde “Boş Yuva” olarak adlandırılan aile yaşam döngüsü evresi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Gençlik dönemi çocuklu aileler
b) Orta yaş dönemi aileleri
c) Evden ayrılan çocuklu aileler
d) Yaşlı aileler
e) Yeni evli çocuksuz aileler

Cevap : b) Orta yaş dönemi aileleri

Açıklama : Çocukların evden ayrıldığı orta yaş dönemi, literatürde “boş yuva” olarak adlandırılır.

(B ) Unite: 3 Orta Yaş Dönemi Aileleri Çocuğun evden ayrıldığı bu dönem alan yazında “boş yuva” olarak adlandırılmaktadır

9. Aşağıdakilerden hangisi müdahale sürecinin başarısı için söz konusu değildir?

a) Ön yargıda bulunma
b) Ön değerlendirme
c) Veri toplama
d) Aileyle tanışma
e) Planlama

Cevap : a) Ön yargıda bulunma

Açıklama : Müdahalenin başarısı, önyargısız bir yaklaşımı gerektirir. Ön değerlendirme, veri toplama ve planlama müdahale sürecinin temel aşamalarıdır.

(A) Unite: 5 müdahalenin başarısı aileyle tanışma, veri toplama, öndeğerlendirme ve planlama aşamalarındaki başarıların geçerliliğine bağlıdır

10. I. Kendine yönelik şiddet – İntihar davranışı
II. Kişiler arası şiddet – Kişinin kendini ihmal etmesi
III. Kolektif şiddet – Toplumsal şiddet
Yukarıdaki şiddet sınıflaması ve örnekleriyle ilgili yapılan eşleştirmelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

a) I, II ve III
b) II ve III
c) Yalnız III
d) Yalnız I
e) I ve III

Cevap : e) I ve III

Açıklama : Kendine yönelik şiddet, intihar gibi bireyin kendine zarar verme davranışlarını içerir. Kolektif şiddet ise toplumsal düzeyde gerçekleşir. Ancak, kişinin kendini ihmal etmesi kişisel bir durum olup kişiler arası şiddet olarak sınıflandırılamaz.

(E) Unite: 6 Kişinin kendini ihmal etmesi kendine yönelik şiddet örneğini oluşturmaktadır.

11. Aile kuramları içerisinde, iş birliği ve uyum kavramlarının aksine rekabet, otorite, itaat ve gücün eşitsizce dağılımı üzerine yoğunlaşan kuram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Sosyal Çatışma Kuramı
b) Sembolik Etkileşim Kuramı
c) Yapısal İşlevsel Kuram
d) Aile Sistemleri Kuramı
e) Gelişimsel Aile Kuramı

Cevap : a) Sosyal Çatışma Kuramı

Açıklama : Sosyal Çatışma Kuramı, aile içinde iş birliği ve uyum yerine çatışma, otorite, itaat ve güç ilişkileri gibi konulara odaklanır.

(A) Unite: 2 Ça􏰃şma kuramı, işbirliği ve uyum kavramlarının aksine rekabet, ça􏰃şma, otorite ve itaat kavramları üzerinde durmaktadır.

12. Ailenin durumuna ve sorunun niteliğine bağlı olarak sosyal hizmet uzmanının aileyi değerlendirirken kullandığı ölçekler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

a) Aile Değerlendirme Ölçeği
b) Aile İlişkileri Ölçeği
c) Aile Yükü Değerlendirme Ölçeği
d) Aile Hastalık Ölçeği
e) Aile İhtiyaçları Ölçeği

Cevap : d) Aile Hastalık Ölçeği

Açıklama : Sosyal hizmet uzmanları, aileyi değerlendirirken hastalık yerine ilişkiler, yük ve ihtiyaçlarla ilgili ölçekleri kullanır.

13. Sosyal hizmet uzmanının etkili bir planlama yapabilmesi için gerekli olan beceriler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

a) Dürtüleme
b) Tasarlama
c) İletişim
d) Müzakere
e) Güdüleme

Cevap : a) Dürtüleme

Açıklama : Dürtüleme, sosyal hizmet planlamasında gerekli bir beceri değildir. Ancak tasarlama, iletişim, müzakere ve güdüleme etkili planlama için gereklidir.

14. Yoksulluk ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

a) Objektif olarak tanımlanmış minimum düzeyin altında olmaktır.
b) Gelişmiş ülkelerde görülmez.
c) Küreseldir.
d) Toplumun genelinden daha azına sahip olmaktır.
e) Çok boyutludur.

Cevap : b) Gelişmiş ülkelerde görülmez.

Açıklama : Yoksulluk, gelişmiş ülkelerde de çeşitli şekillerde görülebilir. Bu, yoksulluğun küresel ve çok boyutlu bir sorun olduğunu göstermektedir.

15. Aşağıdakilerden hangisi aile yaşam döngüsünün geçiş aşamaları arasında yer almaz?

a) Çocukların evden ayrılması
b) Eşlerden birinin ölümü
c) Boşanma
d) Eşlerden birinin işe girmesi
e) Çocuğun doğumu

Cevap : d) Eşlerden birinin işe girmesi

Açıklama : Aile yaşam döngüsü, genellikle üyelerin yaşamındaki büyük gelişimsel değişikliklere odaklanır. İşe girme bireysel bir durumdur ve aile döngüsünün bir parçası olarak kabul edilmez.

(D) Unite: 3 Aile Yaşam Döngüsü, ailenin kurulduktan sonra üyelerinin tamamını kaybedinceye kadar geçen zaman içinde, ailenin yaşamındaki gelişimsel dönemlerdir

16. Bireylerin aileleriyle ilişkilerini açıklamada ve karmaşık ilişkiler konusunda yol göstermede kullanılan kuram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Sembolik Etkileşim Kuramı
b) Aile Ekolojisi Kuramı
c) Feminist Aile Kuramı
d) Gelişimsel Aile Kuramı
e) Aile Sistemleri Kuramı

Cevap : e) Aile Sistemleri Kuramı

Açıklama : Aile Sistemleri Kuramı, bireylerin aile ilişkilerini ve bu ilişkilerin karmaşıklığını anlamada rehberlik eder.

(E) Unite: 2 Aile sistemleri kuramı, bireylerin aileleriyle ilişkilerini açıklamada ve karmaşık İlişkiler konusunda yol göstermede kullanılmaktadır

17. Aile işlevlerinin sağlıklı veya sağlıksız olmasında rol oynayan faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

a) Ailedeki kişi sayısı
b) Aile tipi
c) Ekonomik nitelikler
d) Aile içi ilişkiler
e) Akrabalarla ilişkiler

Cevap : e) Akrabalarla ilişkiler

Açıklama : Aile işlevselliği, genellikle ailenin kendi iç dinamikleriyle değerlendirilir. Akrabalarla ilişkiler bu değerlendirmede doğrudan bir faktör değildir.

18. Dünya Sağlık Örgütünün Şiddet ve Sağlık Raporu’nda yer alan şiddet sınıflamasına göre kişinin kendi kendini ihmal etmesi hangi şiddet türü altında yer almaktadır?

a) Ekonomik şiddet
b) Kendine yönelik şiddet
c) Toplumsal şiddet
d) Kolektif şiddet
e) Kişilerarası şiddet

Cevap : b) Kendine yönelik şiddet

Açıklama : Kişinin kendi kendini ihmal etmesi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından kendine yönelik şiddet olarak sınıflandırılmıştır.

19. Ailelerle sosyal hizmet uygulamasında kullanılan yaklaşımlar arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

a) Yapısal Aile Terapisi
b) Stratejik Aile Terapisi
c) Psikodinamik Aile Terapisi
d) İşlevsel Aile Terapisi
e) Yaşantısal Aile Terapisi

Cevap : d) İşlevsel Aile Terapisi

Açıklama : İşlevsel Aile Terapisi, aile terapisi yaklaşımları arasında yer almaz. Diğer seçenekler yaygın olarak kullanılan yaklaşımlardır.

20. Aşağıdakilerden hangisi aileyi bir arada görmenin avantajlarından biri değildir?

a) Aile içindeki etkileşimi gözlemlemek ve anlamak
b) Akılcı bir yapı sağlamak
c) Dengeyi sağlamak
d) Kuralcı bir yapı sağlamak
e) Açık iletişimi sağlamak

Cevap : d) Kuralcı bir yapı sağlamak

Açıklama : Aileyi bir arada görmenin amacı, açık iletişim ve denge gibi olumlu dinamikleri desteklemektir. Ancak kuralcı bir yapı sağlamak bu avantajlar arasında yer almaz.

(D) Unite: 4 Kuralcı bir yapı sağla mak bunlardan biri değildir.