Ata Aöf Gruplarla Sosyal Hizmet Ünite -6

Örgütsel Yaklaşımlar

Sosyal hizmet uzmanlarının örgütleri ve örgütsel değişimleri anlaması, etkili bir uygulama için temel bir gerekliliktir. Örgütsel teori, 20. yüzyılın başlarında Max Weber’in bürokrasi çalışmaları ile şekillenmiş ve üretim süreçlerine odaklanmıştır. Örgütler, bireylerin psikolojik, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılayan ve toplumsal yapının devamlılığını sağlayan temel birimlerdir.

Örgütlerdeki Grup Türleri

Görev Grupları

Görev grupları, belirli bir amaca ulaşmak için oluşturulur ve genellikle kısa sürelidir. Bu gruplar, iş süreçlerinin etkinliğini artırmayı hedefler.

• Amaç: Görev gruplarının temel amacı, üyelerinin iş birliği ile belirlenen görevi etkin bir şekilde yerine getirmektir.
• Grup Süreci: Dışarıdan belirlenen amaçlar doğrultusunda hareket eden bu gruplar, sosyal süreçlere vurgu yapar. Üyelerin düşünce yapıları ve iş alışkanlıkları, iş verimini artırmak için analiz edilir.
• Liderin Rolü: Görev gruplarında liderin temel sorumluluğu, üyeleri göreve odaklı tutmak, tartışmaları yönlendirmek ve üyelerin yeteneklerini keşfetmelerine yardımcı olmaktır.

Güçlü ve Sınırlı Yanlar

• Güçlü Yönler: Karmaşık eylemleri ele alabilmesi, sonuç odaklı karar alma süreçleri.
• Sınırlı Yönler: Çatışmalar, iş birliğinin sağlanamaması durumunda iş verimliliğinin düşmesi.

Çatışma Çözümü Yöntemleri

• Pazarlık,
• Üst amaçlar belirleme,
• Karşıt cevap stratejileri geliştirme.

Grupların Türlerine Göre Özellikler

Birincil ve İkincil Gruplar

• Birincil Gruplar: Yüz yüze, samimi ilişkilerin olduğu ve resmiyetten uzak gruplardır.
• İkincil Gruplar: Daha geniş bir üye yapısına sahip, görev odaklı ve formel ilişkiler üzerine kurulu gruplardır.

Normlara Göre Gruplar

• Formel Gruplar: Kurallar ve normlar önceden belirlenmiştir.
• Enformel Gruplar: Normlar, grup içi etkileşimlerle oluşur.

Kuruluş Biçimlerine Göre Gruplar

• Doğal Gruplar: Kişinin kendiliğinden içinde bulunduğu küçük gruplardır (örneğin aile, arkadaş grupları).
• Oluşturulmuş Gruplar: Belirli amaçlara hizmet etmek için tasarlanan orta ve büyük ölçekli gruplardır.

Örgütlerde Grupların Önemi ve İşlevleri

Grupların Önemi

Formel ve enformel gruplar, örgütlerin sürdürülebilirliği ve başarısı açısından hayati bir role sahiptir. Bu gruplar, bireylerin psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra örgütsel hedeflere ulaşmayı kolaylaştırır.

Grupların İşlevleri

1. Formel Örgütsel Fonksiyonlar: Resmi olarak sorumlu olunan görevlerin yerine getirilmesi.
2. Psikolojik Kişisel Fonksiyonlar: Bireylerin arkadaşlık, güven ve kendine saygı gibi ihtiyaçlarını karşılaması.
3. Bireysel ve Örgütsel Amaçların Uyumu: Bireysel ve örgütsel hedefler arasında iş birliğini sağlama.

Örgütsel Grupların Birey Üzerindeki Etkileri

1. Normatif Etkiler: Bireyler, grupta oluşan normlara göre davranışlarını şekillendirir.
2. Tutum Değişimine Etkiler: Grup, bireylerin tutum değişimlerini hızlandırabilir veya yavaşlatabilir.
3. Verimliliğe Etkiler: Grup yapısı ve bireyin performansı, yapılan işin türüne göre etkilenir.
4. Karar Alma Sürecine Etkiler: Grup içinde bireyler, yalnız başlarına olduklarından daha fazla risk alabilir.

Olumsuz Etkiler

Gruplar, üyelerine bazı faydalar sağlarken, aynı zamanda baskı, kısıtlama ve yasaklar getirebilir.

Örgütsel Grupların Yapısı

Grup Bütünlüğü

Grup bütünlüğü, üyeler arasındaki dayanışmayı ve koruma duygusunu artırır. Bu durum, grubun başarısını doğrudan etkiler.

Değişim ve Direnç

Değişiklikler, grubun görüşü alınmadan veya yeterince bilgi verilmeden yapılırsa dirençle karşılaşabilir.

Kararlara Katılım

Etkin bir katılım ve iletişim ortamı, grubun verimliliğini artırır.

Grubun Çekiciliği

Grubun bireysel hedefleri desteklemesi ve kendini gerçekleştirme fırsatları sunması, grup çekiciliğini artırır.

Grup İçi Roller

Grup içindeki roller, bireyin davranışlarını ve örgüt içindeki sosyalleşme sürecini belirler. Roller, örgütün değerleri ve normlarıyla öğrenilir.

Normlar

Her örgütün kendine özgü yazılı olmayan normları vardır. Bu normlar, örgüt kültürü içinde öğrenilir ve bireylerin davranışlarını yönlendirir.

Homojenlik ve Heterojenlik

Heterojen gruplar, farklı bakış açıları ve yöntemlerle yaratıcılığı artırabilir. Homojen gruplar ise daha hızlı karar alma süreçleriyle öne çıkar.

Karar Verme

Grup kararları, bireysel kararlara göre daha fazla zaman alabilir ancak genellikle daha kapsamlı ve etkilidir.

Liderlik

Liderler, grup için gerçekçi hedefler belirlemeli ve grup üyelerini bu hedeflere yönlendirmelidir.

Sonuç

Örgütsel ve toplumsal alanlarda grupla çalışma, sosyal hizmet uygulamalarının önemli bir parçasıdır. Örgüt içindeki gruplar, bireylerin hem sosyal hem de psikolojik ihtiyaçlarını karşılamakla kalmaz, aynı zamanda örgütsel hedeflere ulaşmayı da destekler. Liderlerin, grupların dinamiklerini anlaması ve yönetmesi, grup sürecinin verimliliği açısından kritik öneme sahiptir

1. …………. belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere oluşturulmuş yapılardır. Cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

a) Toplum
b) Örgütler
c) Aynı kentte yaşayanlar
d) Aynı sokakta yaşayanlar
e) Aynı ülkede yaşayanlar

Cevap : b) Örgütler

Açıklama : Örgütler, belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere oluşturulan yapılardır ve insanları bir araya getirerek iş birliğini sağlarlar.

2. Örgütsel teori aşağıdakilerden hangisinin çalışmalarını takiben kullanılmaya başlamıştır?

a) Frederick Taylor
b) Abraham Maslow
c) Elton Mayo
d) Max Weber
e) Douglas McGregor

Cevap : d) Max Weber

Açıklama : Örgütsel teori, özellikle Max Weber’in bürokrasi çalışmaları ile gelişmeye başlamıştır. Weber, örgütlerin rasyonel yapısını incelemiştir.

3. İnsanların kişisel fedakârlıklarla örgütlerde çalışmayı kabullenmesinin ve itaat etmesinin nedenlerini aşağıdakilerden hangisi araştırmıştır?

a) Abraham Maslow
b) Frederick Taylor
c) Elton Mayo
d) Douglas McGregor
e) Max Weber

Cevap : a) Abraham Maslow

Açıklama : Abraham Maslow, insanların örgütlerde çalışmayı kabullenmesinin arkasındaki motivasyonel nedenleri araştırmıştır ve ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisini geliştirmiştir.

4. Kişinin kendini içinde bulduğu, yüz yüze ilişki içinde olduğu küçük gruplara ne ad verilir?

a) Birincil gruplar
b) Doğal gruplar
c) İkincil gruplar
d) Formel gruplar
e) İnformel gruplar

Cevap : a) Birincil gruplar

Açıklama : Birincil gruplar, bireylerin yüz yüze sıcak ilişkiler kurduğu, samimi ve küçük gruplardır. Aile ve arkadaş grupları buna örnektir.

5. Komiteler, kurullar, çalışma ekipleri, karar alma toplantıları, personel toplantıları hangi grup türlerindendir?

a) Eğitim grupları
b) Sosyalleşme grupları
c) Görev grupları
d) Tedavi grupları
e) Doğal gruplar

Cevap : c) Görev grupları

Açıklama : Görev grupları, belirli bir amacı gerçekleştirmek veya karar almak üzere oluşturulan örgütsel gruplardır.

6. Görev grupları hangi düzeyde işleyiş gösterirler?

a) Duygusal
b) Sosyal
c) Psiko-sosyal
d) Bio-psiko-sosyal
e) Bilişsel

Cevap : e) Bilişsel

Açıklama : Görev grupları, daha çok bilişsel düzeyde işleyiş gösterir ve genellikle problem çözme ve karar alma süreçlerine odaklanır.

7. Aşağıdakilerden hangisi görev gruplarının güçlü yanları arasında düşünülür?

a) Çalışanlar arasında çatışma olması
b) Çalışanlar arasında rol karmaşası olması
c) Çalışanların görev sınırlarının net çizilememesi
d) Karmaşık eylemleri ele almak için daha uygun olması
e) Üyelerin değişime ayak uydurmadaki güçlükleri

Cevap : d) Karmaşık eylemleri ele almak için daha uygun olması

Açıklama : Görev gruplarının güçlü yanı, karmaşık ve zorlu görevlerin çözümünde etkili bir yapı sunmalarıdır.

8. Üyeler arasında yüz yüze sıcak ilişkilerin kurulduğu ve resmiyetin olmadığı gruplara …………… denir.
Cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

a) İkincil
b) Birincil
c) Doğal
d) Formel
e) Enformel

Cevap : b) Birincil

Açıklama : Birincil gruplar, sıcak, samimi ve yüz yüze ilişkilerin kurulduğu, resmiyetin olmadığı gruplardır.

9. Bir kişinin kendi kendine yaptığından daha fazlasını grup içinde yapmasına ne ad verilir?

a) Sosyal sinerji
b) Sosyal güç
c) Sosyal geri bildirim
d) Sosyal hızlandırma
e) Sosyal kaytarma

Cevap : d) Sosyal hızlandırma

Açıklama : Sosyal hızlandırma, bir bireyin grup ortamında kendi kapasitesinin üzerinde performans göstermesidir.

10. Aşağıdakilerden hangisi bir örgütte bulunan grubun üyeler üstündeki olumsuz etkileri arasında değildir?

a) Üyenin değerleri ile örgütün değerleri arasında farklılıkların üyeyi zorlaması
b) Üyeleri kısıtlamaları
c) Üyelere baskı kurmaları
d) Üyelere yasak getirmeleri
e) Üyeleri düşünmeye yönlendirmeleri

Cevap : e) Üyeleri düşünmeye yönlendirmeleri

Açıklama : Üyeleri düşünmeye yönlendirmek, grubun olumlu etkilerinden biridir ve olumsuz bir etki olarak değerlendirilmez.