Türkiyenin Toplumsal Yapısı 2024-2025 Vize Soruları
Türkiyenin Toplumsal Yapısı 2024-2025 Vize Soruları
#1. Aşağıdakilerden hangisi, modernleşme ile birlikte, ekonomik alanda görülen değişmeler arasındadır?
Cevap: D) Pazar ekonomisinin doğuşu
Açıklama: Modernleşme süreci, ekonomik alanda pazar ekonomisinin doğuşu ile belirginleşmiştir. Bu süreçte, geleneksel ekonomiler yerini kapitalist üretim sistemine bırakmış, ticaret, sanayi ve pazar odaklı ekonomik yapılar ön plana çıkmıştır.
Diğer seçenekler neden yanlış?
A şıkkı: Çekirdek aile, modernleşmenin sosyal yapıya etkileriyle ilgilidir.
B şıkkı: Okuryazarlık oranında artış, modernleşmenin eğitim alanındaki etkisidir.
C şıkkı: Modern devletin ortaya çıkması, siyasal alandaki bir değişimdir.
E şıkkı: Milliyetçiliğin yükselmesi, modernleşmenin ideolojik boyutuna ilişkindir.
Doğru cevap D şıkkıdır.
#2. Aşağıdakilerden hangisi Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu hareketini destekleyen en önemli büyük devlettir?
Cevap: A) Rusya
Açıklama: Kurtuluş Savaşı sırasında Rusya, Anadolu hareketini destekleyen en önemli büyük devlettir. Bolşevik yönetimindeki Sovyetler Birliği, hem kendi anti-emperyalist ideolojisi hem de Türkiye ile ortak çıkarlar doğrultusunda Anadolu hareketine maddi ve askeri destek sağlamıştır. 1921 Moskova Antlaşması ile taraflar sınırlarını belirlemiş ve iş birliğini pekiştirmiştir.
Diğer seçeneklerin değerlendirilmesi:
B şıkkı (Afganistan): Afganistan, Türkiye’ye destek vermiştir, ancak büyük devlet kategorisinde değildir.
C şıkkı (İngiltere): İngiltere, Kurtuluş Savaşı boyunca Anadolu hareketine karşı olan düşman devletlerden biridir.
D şıkkı (ABD): ABD, doğrudan bir destek vermemiştir ve genelde tarafsız bir tutum izlemiştir.
E şıkkı (Hindistan): Hindistan halkı bağımsızlık mücadelesiyle dayanışma göstermiştir, ancak bu bireysel çabalar devlet desteği düzeyinde değildir.
Doğru cevap A şıkkıdır.
#3. Modern ve geleneksel unsurlar birbirini dışlar ve bir toplumda aynı anda varolamazlar.
Yukarıdaki önerme aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini örnekler?
Cevap: A) Modernist yaklaşım
Açıklama: Modernist yaklaşım, modern ve geleneksel unsurların birbirine zıt olduğunu ve aynı anda var olamayacağını savunur. Bu görüşe göre, modernleşme süreci, geleneksel yapıların yerini alır ve bu süreç ilerledikçe geleneksel unsurlar ortadan kalkar.
Diğer seçeneklerin değerlendirilmesi:
B şıkkı (Marksist yaklaşım): Ekonomik altyapı ve sınıf mücadelesine odaklanır, geleneksel ve modern unsurların bu şekilde çatışmasını doğrudan ele almaz.
C şıkkı (Evrimci yaklaşım): Toplumların aşamalı bir gelişim süreci yaşadığını savunsa da, modern ve geleneksel unsurların dışlayıcı olduğu görüşünü içermez.
D şıkkı (Post-modern yaklaşım): Modern ve geleneksel unsurların bir arada var olabileceğini savunur ve kesin ayrımları sorgular.
E şıkkı (İşlevselci yaklaşım): Toplumun tüm unsurlarının bir arada işlevsel bir denge oluşturabileceğini savunur, dışlayıcı bir bakış açısına sahip değildir.
Doğru cevap A şıkkıdır.
#4. Aşağıdakilerden hangisi 1950'lerden başlayarak köyden kente göçün Türkiye'de kalıcı olmasına yol açan faktörlerden biri değildir?
Cevap: C) Sosyal refah devletine özgü kurumsal yapılanmanın başarı ile uygulanması sonucu göçmenlerin ihtiyaçlarının karşılanması
Açıklama: 1950’lerden itibaren köyden kente göç, Türkiye’de birçok ekonomik ve sosyal faktörün etkisiyle kalıcı hale gelmiştir. Ancak Türkiye’de sosyal refah devletine özgü kurumsal yapılanmanın başarı ile uygulanması, göçmenlerin ihtiyaçlarını karşılamak konusunda bir faktör olmamıştır. Bu dönemde sosyal refah sistemi yetersiz kalmış, göçmenlerin ihtiyaçları daha çok gecekondu tipi yapılaşma, enformel ekonomi ve hemşeri dayanışması gibi unsurlar aracılığıyla karşılanmıştır.
Diğer seçenekler, Türkiye’de köyden kente göçün kalıcı hale gelmesinde etkili olmuştur:
A şıkkı: Gecekondu yapılaşması göçmenlere barınma imkanı sağlamıştır.
B şıkkı: Köylülerin kentle birlikte köy ile bağlarını sürdürmesi, geçim stratejilerinde süreklilik sağlamıştır.
D şıkkı: Enformel ekonomi, göç edenlerin iş bulmalarını ve kentte tutunmalarını kolaylaştırmıştır.
E şıkkı: Hemşeri dayanışması, göç edenlerin kentte uyum sağlamalarına yardımcı olmuştur.
Doğru cevap C şıkkıdır.
#5. Osmanlı ekonomisinin yükselme dönemi boyunca fethe dayalı oluşu, aşağıdaki ekonomik önceliklerden hangisine dayanır? (Soru iptal edilmiştir)
Cevap: B) Vergicilik
#6. Aşağıdakilerden hangisi erken cumhuriyet döneminde uygulanan devletçi politikaları örnekler?
Cevap: B) Kamu İktisadi Teşekküllerinin (KİT’lerin) açılması.
Açıklama: Erken cumhuriyet döneminde uygulanan devletçi politikalar, ekonomik kalkınmayı sağlamak amacıyla devletin doğrudan ekonomik faaliyetlere katılmasını içermektedir. 1930’lu yıllarda özellikle devletçilik ilkesi, ekonomik alanda ağırlık kazanmış ve şu adımlarla somutlaşmıştır:
Kamu İktisadi Teşekkülleri (KİT): Devletin çeşitli alanlarda üretim ve ticaret yapmasını sağlamak amacıyla Sümerbank, Etibank gibi kamu kuruluşları kurulmuştur.
Sanayileşme politikaları: Özel sektörün yetersiz kaldığı durumlarda devlet yatırımlarıyla ağır sanayi ve üretim tesisleri açılmıştır.
Planlı ekonomi: Beş yıllık kalkınma planları hazırlanarak sanayi ve tarımın belirli alanlarında devlet eliyle üretim artırılmıştır.
Bu bağlamda, KİT’lerin açılması, devletin ekonomideki rolünü güçlendirmek için alınan temel önlemlerden biridir ve doğru cevaptır.
Diğer seçeneklerin değerlendirilmesi:
-A şıkkı: Karayolu yatırımları devlet politikası kapsamında yapılmış olsa da, bu spesifik olarak devletçi ekonomi politikalarının temel bir örneği değildir.
-C şıkkı: Yabancı yatırımlara öncelik tanınması, devletçi değil, daha çok liberal ekonomik anlayışla uyumludur.
-D şıkkı: Serbest piyasa anlayışı, devletçilik ilkesine ters düşen bir ekonomik modeldir.
-E şıkkı: Güçlü sermaye sınıfının taleplerine öncelik verilmesi, devletçi ekonomi politikalarının bir parçası değildir; aksine, bu dönemde sermaye sınıfı henüz güçlenmiş olmadığı için devletin öncülüğü esas alınmıştır.
Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.
#7. Anadolu hareketi, siyasal ve askerî anlamda, yerellikten merkeziliğe doğru geçişi hedeflemekteydi.
Aşağıdakilerden hangisi bu hedefe doğru atılmış bir adımdır?
Cevap: C) Sivas Kongresinin toplanması
Açıklama: Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919), Anadolu hareketinin yerel girişimlerden ulusal birliğe geçişini sağlayan önemli bir adım olmuştur. Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar, Sivas Kongresi’nde tüm Anadolu ve Rumeli’yi kapsayacak şekilde genişletilmiş, “Temsil Heyeti“ ulusal bir otorite haline gelmiştir. Böylece, yerel direnişler merkezi bir yapı altında birleşmiştir.
Diğer seçenekler neden yanlış?
A şıkkı (Erzurum Kongresi): Yerel bir kongre olup, bölgesel direnişi ön planda tutmuştur.
B şıkkı (Diplomatik görüşmeler): Merkezileşme çabalarını değil, uluslararası diplomatik çözüm arayışlarını ifade eder.
D şıkkı (Kuvva-i Milliye birliklerinin desteklenmesi): Kuvva-i Milliye birlikleri yerel direniş hareketleridir ve merkezi bir yapı oluşturma hedefinden uzaktır.
E şıkkı (Müdafa-i Hukuk Cemiyetlerinin kurulması): Yerel örgütlenmelerdir ve ulusal merkezileşmeye katkıları sınırlıdır.
Doğru cevap C şıkkıdır.
#8. II. Dünya Savaşı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
Cevap: A) Türkiye II. Dünya Savaşı başlangıcında, ABD safında sıcak savaşa katılmıştır.
Açıklama: A şıkkı yanlıştır çünkü Türkiye, II. Dünya Savaşı’nda tarafsız bir politika izlemeye çalışmış ve savaşın sonlarına doğru Almanya ve Japonya’ya savaş ilan ederek Müttefiklerin yanında yer almıştır. Ancak bu bir sıcak savaşa katılma durumu değildir.
B şıkkı doğrudur: Türkiye savaş boyunca aktif çatışmalardan uzak durmuştur.
C şıkkı doğrudur: Türkiye, savaşın ekonomik etkilerini şiddetle hissetmiş, kıtlık ve yüksek enflasyon gibi sorunlarla karşılaşmıştır.
D şıkkı doğrudur: Savaş nedeniyle Türkiye, büyük oranda askerî harcamalara yönelmiştir.
E şıkkı doğrudur: II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’nin cumhurbaşkanı İsmet İnönü’dür.
Doğru cevap A şıkkıdır.
#9. Osmanlı reform hareketinin başladığı alan aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: E) Ordu
Açıklama: Osmanlı reformları ilk olarak askeri alanda başlamıştır. Ordunun zayıflaması ve Avrupa karşısında yetersiz kalması nedeniyle modernleşme zorunlu hale gelmiştir. III. Selim’in Nizam-ı Cedit ordusu ve II. Mahmud’un Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması (1826) bu reformların önemli adımlarıdır.
Diğer alanlardaki reformlar daha sonraki dönemlerde gündeme gelmiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.
#10. İkinci Dünya Savaşı'nda müttefik olup faşizmi alt eden iki büyük güç, ABD ve Rusya, savaş sonrasında ayrışmış; böylece iki kutuplu bir dünya oluşmuş ve soğuk savaş adıyla anılan dönem başlamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu ayrışmanın aşamalarından biri değildir?
Cevap: C) Yalta Konferansı’nda ABD-İngiltere ve Rusya’nın bir araya gelmesi
#11. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanının önemli hedefleri arasındadır?
Cevap: B) Millet sistemini sona erdirecek adımlar atmak.
Açıklama: Tanzimat Fermanı (1839), Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme ve reform hareketlerinin temelini atan önemli bir belgedir. Bu fermanın temel hedefleri arasında;
Osmanlı vatandaşları arasında eşitliği sağlamak,
Hukuk devleti anlayışını benimsemek,
Farklı din ve milletlere mensup vatandaşların haklarını koruma altına almak,
gibi ilkeler bulunmaktadır. Bu bağlamda, fermanın önemli bir hedefi de “millet sistemi“ adı verilen ve Osmanlı toplumunu dinî temelde ayıran yapının yerine, Osmanlı vatandaşları arasında eşitliği esas alan bir düzen kurmaktır. Dolayısıyla “B şıkkı“ doğru cevaptır.
Diğer seçenekler neden yanlış:
A şıkkı: Millî devlet anlayışı Tanzimat Fermanı’nın hedeflerinden biri değildir, çünkü Osmanlı İmparatorluğu çok uluslu bir devletti.
C şıkkı: Tanzimat Fermanı, padişahın yetkilerini genişletmek yerine hukuk düzenini güçlendirmeye yönelikti.
D şıkkı: Geleneksel idarî yapının güçlendirilmesi, fermanın modernleşme hedefleriyle çelişmektedir.
E şıkkı: Tanzimat Fermanı’nın İngiltere ile ilişkiler üzerine doğrudan bir etkisi veya hedefi bulunmamaktadır.
Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.
#12. Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde etkili olan fikir akımları arasında yer almaz?
Cevap: D) Sosyalizm
Açıklama: yüzyılda Osmanlı Devleti’nde etkili olan fikir akımları, imparatorluğun dağılmasını önlemek için ortaya çıkmıştır. Osmanlıcılık, tüm milletleri bir arada tutmayı; İslamcılık, ümmet birliğini güçlendirmeyi; Milliyetçilik ise millet temelli bağımsızlık hareketlerini savunmuştur. Kısmî Batıcılık, modernleşme ve Batı kurumlarını benimsemeyi içerir.
Ancak Sosyalizm, bu dönemde Osmanlı’da yaygın ve etkili bir fikir akımı olmamıştır.
Doğru cevap D şıkkıdır.
#13. Erken cumhuriyet döneminde yapılan devrimler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap: E) Geniş halk yığınlarının talebiyle hayata geçirilmişlerdi.
#14. Toplumun belirli bir statüde bulunan bireylerden beklediği davranış kalıplarına ne ad verilir?
Cevap: B) Toplumsal rol
#15. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki devamlılık unsurları arasında yer alır?
Cevap: E) Güçlü merkezî devlet
Açıklama: Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişte güçlü merkezî devlet yapısı, önemli bir devamlılık unsuru olarak öne çıkmıştır. Osmanlı’nın merkezî idare geleneği ve bürokratik yapısı, Cumhuriyet döneminde de korunmuş ve modern bir devletin temellerini oluşturmuştur.
Diğer seçenekler neden yanlış?
A şıkkı: Osmanlı ekonomisi tarıma dayalıydı, sanayileşme sınırlıydı.
B şıkkı: Osmanlı’da sermaye birikimi yetersizdi ve Cumhuriyet döneminde bu konuda yeni politikalar geliştirildi.
C şıkkı: Cumhuriyet yönetimi, Osmanlı’nın monarşik yapısından farklıdır.
D şıkkı: Güçlü bir burjuvazi Osmanlı’da gelişmemiş, Cumhuriyet döneminde teşvik edilmiştir.
Doğru cevap E şıkkıdır.
#16. Aşağıdakilerden hangisi birincil toplumsal ilişkileri örnekler?
Cevap: C) Ebeveyn-çocuk ilişkisi
Açıklama: Birincil toplumsal ilişkiler, samimi, yüz yüze ve duygusal bağlara dayalı ilişkilerdir. Bu ilişkiler genellikle aile, yakın arkadaşlıklar gibi bağlarda görülür. Ebeveyn-çocuk ilişkisi, bu tür bir bağın en temel ve en güçlü örneğidir.
Diğer seçeneklerin değerlendirilmesi:
A şıkkı: İzleyici-medya ilişkisi, dolaylı ve duygusal bağ içermeyen ikincil bir ilişkidir.
B şıkkı: İşçi-patron ilişkisi genellikle profesyonel ve çıkar odaklıdır, bu nedenle ikincil ilişkiler arasında yer alır.
D şıkkı: Otobüs durağındaki karşılaşmalar geçici ve yüzeysel olduğu için birincil ilişki değildir.
E şıkkı: Banka ve müşteri arasındaki ilişki, kurumsal ve resmi bir bağ olup birincil ilişki olarak değerlendirilmez.
Doğru cevap C şıkkıdır.
#17. Aşağıdakilerden hangisi klasik dönemde Osmanlı millet sistemi içinde yer alan önemli gruplar arasında yer almaz?
Cevap: A) Katolikler
Açıklama: Osmanlı millet sistemi, dini ve etnik grupların kendi inanç ve geleneklerine göre özerk bir şekilde yönetilmesini esas alıyordu. Bu sistemde yer alan başlıca gruplar:
Rumlar (Ortodoks Hristiyanlar),
Ermeniler,
Museviler ve
Müslümanlardı.
Katolikler, Osmanlı millet sisteminde ayrı bir millet olarak tanımlanmamış, genellikle diğer Hristiyan milletlerin (örneğin Rumlar veya Ermeniler) içinde değerlendirilmiştir. Bu nedenle Katolikler, millet sistemi içinde yer alan temel gruplar arasında değildir.
Doğru cevap A şıkkıdır.
#18. ``Fransız sosyolog Michel Foucault, modern toplumda ortaya çıkan bilimsel alanların, toplumu oluşturan bireyleri, piyasanın ve devletin talepleri doğrultusunda sınıflamak, normalleştirmek, ehlîleştirmek gibi işlevler üstlendiğini iddia eder. Örneğin modern öncesi dönemde pekâlâ toplumun içinde yaşayabilen deliler, modernleşme ile birlikte giderek toplumdan ayrıştırılarak tımarhanelere kapatılmıştır. Aynı zamanda ‘sağlıklı' bir ruhun hangi özelliklere sahip olduğu tanımlanır ve sıradan insanlar bu yönde telkinlerle biçimlendirilir. Foucault'ya göre psikoloji biliminin esas işlevi işte budur.``
Yukarıdaki paragrafta psikoloji özelinde örneklenen düşünme tarzını sosyolojiye uygularsak, aşağıdaki şıklardan hangisi, sosyolojinin benzer işlev üstlendiği bir durumu göstermez?
Cevap: D) Sokak çocuklarının taleplerini ve sorunlarını tespit etmeye yönelik, birebir çocuklarla görüşme yaparak yürütülen bir araştırma
#19. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal yapıyı belirleyen makro unsurların etkisini örneklemez?
Cevap: E) Siyasal iktidarın seçim yolu ile değişmesi
#20. Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan barış antlaşmaları diplomatik açıdan fiyasko ile sonuçlanmıştır ve barış antlaşması hükmünde kalmış, ikinci bir dünya savaşının çıkmasını engelleyememiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu ifadede örneklenen duruma istisna teşkil eder?
Cevap: D) Lozan Antlaşması
Açıklama: Lozan Antlaşması (1923), Birinci Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ve uluslararası sınırlarını kesinleştiren bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma, kalıcı barışı sağlayarak diplomatik açıdan başarılı bir örnek teşkil etmiş ve ikinci bir dünya savaşının çıkmasında doğrudan bir rol oynamamıştır.
Diğer antlaşmalar (Neuilly, Versailles, Trianon ve Sevr), barış getirme hedeflerini yerine getiremeyerek, Avrupa’da huzursuzluk ve gerginliklerin artmasına yol açmıştır. Bu antlaşmaların ağır şartları özellikle Almanya ve diğer mağlup devletler üzerinde ekonomik ve sosyal baskılar yaratmış, bu da II. Dünya Savaşı’nın nedenleri arasında yer almıştır.
Doğru cevap D şıkkıdır.
SONUÇ
HD Quiz powered by harmonic design
Türkiye’nin Toplumsal Yapısı 2024-2025 Vize Soruları
|
Türkiye’nin Toplumsal Yapısı 2024-2025 Vize Soruları
|