Uluslararası Hukuk 2023-2024 Final Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi bireylerin veya gerçek kişilerin uluslararası hukuk kişisi olabilecekleri durumlardan biri değildir?

A) Devletlere karşı savaş hukuku normları ve düzenlemelerine dayanan korunma ve diğer haklara sahip olma

B) Diplomatik pasaport ve bağışıklıklara sahip olma

C) AİHM gibi bölgesel ve supranasyonal yargı organlarında devletlere karşı dava açabilme

D) Uluslararası sözleşmeler kapsamında temel insan haklarından yararlanma

E) Uluslararası yargı organları ve davalarda gerçek kişi olarak taraf olabilme

Cevap: B) Diplomatik pasaport ve bağışıklıklara sahip olma

Açıklama: Uluslararası hukukta bireylerin hukuki kişiliği genelde sınırlıdır. Bireylerin uluslararası hukuk kişisi sayılabilmeleri, belirli durumlara ve yargı organlarının yetkisine bağlıdır. Ancak:
A şıkkı: Bireyler savaş hukuku kapsamında korunma ve haklara sahiptir.
C şıkkı: Bireyler, özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) gibi uluslararası ve bölgesel mahkemelerde dava açabilir.
D şıkkı: İnsan hakları sözleşmeleri bireylerin temel haklardan yararlanmasını sağlar.
E şıkkı: Gerçek kişiler belirli uluslararası davalarda taraf olabilir (örneğin, İnsan Hakları Mahkemesi’nde).
Ancak B şıkkındaki diplomatik pasaport ve bağışıklıklar, devlet görevlilerine veya uluslararası örgüt temsilcilerine özgüdür. Gerçek kişiler, uluslararası hukukta bu tür diplomatik ayrıcalıklara sahip olmaz.

2. Kuvvet kullanma yanında kuvvet kullanma tehdidinde bulunmanın da yasaklandığı dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Birleşmiş Milletler dönemi

B) Viyana Kongresi ve Düzeni dönemi

C) Milletler Cemiyeti dönemi

D) Cenevre Savaş Hukuku düzenlemeleri

E) Varşova Paktı Dönemi

Cevap: A) Birleşmiş Milletler dönemi

3. Aşağıdakilerden hangisi uluslararası hukukta devlet olma şartlarından biri değildir?

A) Ülke

B) İnsan topluluğu

C) Bütün devletlerce tanınma

D) Uluslararası ilişkilerini yürütebilme kapasitesi

E) Siyasi otorite

Cevap: C) Bütün devletlerce tanınma

Açıklama: Uluslararası hukukta bir varlığın devlet olarak kabul edilebilmesi için Montevideo Konvansiyonu’nda belirtilen dört temel kriter vardır:
Ülke (Toprak): Devletin sınırları belirli bir toprağa sahip olması gerekir.
İnsan topluluğu (Nüfus): Devletin üzerinde yaşayan bir insan topluluğu bulunmalıdır.
Siyasi otorite (Egemenlik): Devleti yöneten bir otorite ve hükümet bulunmalıdır.
Uluslararası ilişkilerini yürütebilme kapasitesi: Devletin diğer devletlerle ilişkiler kurma yeteneği ve kapasitesi olmalıdır.
C şıkkı: “Bütün devletlerce tanınma“ ise, bir devletin uluslararası hukuk kişisi olarak kabul edilmesinde önemli bir etkendir ancak bir şart değildir. Bir devletin tüm diğer devletlerce tanınması gerekmeksizin, yukarıdaki şartları sağlaması halinde devlet olma statüsü kazanabilir. Örneğin, bazı devletler geniş çapta tanınmasa bile uluslararası hukukta devlet olarak kabul edilebilir.

4. Aşağıdakilerden hangisi uluslararası hukukta uyuşmazlıkların yargı dışı çözüm yollarından biri değildir?

A) Dostça girişim

B) Uzlaştırma

C) Arabuluculuk

D) Uluslararası hakemlik

E) Görüşmeler

Cevap: D) Uluslararası hakemlik

5. Aşağıdakilerden hangisi Birleşmiş Milletler’in kuruluş ilkelerinden biri değildir?

A) Üye devletlerin egemen eşitliği

B) Uluslararası sorunların çözümünde barışçıl yöntemlerin benimsenmesi

C) Üyelerin yükümlülüklerini yerine getirmede iyi niyetli davranmaları

D) Üyelerin diğer üye devletlerin bağımsızlık ve toprak bütünlüklerine saygılı olmaları

E) Uluslararası barış ve güvenliğin temini için kuvvet kullanmanın teşvik edilmesi

Cevap: E) Uluslararası barış ve güvenliğin temini için kuvvet kullanmanın teşvik edilmesi

6. Aşağıdakilerden hangisi, andlaşmalar hukukunda bir andlaşmayı sona erdiren olağan durumlardan biri değildir?

A) Tarafların daha sonraki karar ve olurları ile sona erme

B) Rebus sic stantibus ilkesine dayanarak sona erme

C) Uluslararası Adalet Divanı kararı ile sona erme

D) Tarafların feshi ya da çekilmeleri ile sona erme

E) Antlaşmanın bir hükmü ile sona erme

Cevap: C) Uluslararası Adalet Divanı kararı ile sona erme

Açıklama: Andlaşmalar hukukunda, bir andlaşmanın sona erdirilmesi çeşitli yollarla gerçekleşebilir, ancak Uluslararası Adalet Divanı (UAD) kararlarının doğrudan bir andlaşmayı sona erdirme yetkisi yoktur. Bu durum, uluslararası hukukun genel yapısı ve UAD’nin yetkileri gereği böyledir.
Sona erme yolları:
A şıkkı: Tarafların karşılıklı kararı ile andlaşma sona erdirilebilir.
B şıkkı: Rebus sic stantibus ilkesi, şartların temel ve öngörülemez bir şekilde değişmesi halinde andlaşmanın sona erdirilmesine olanak tanır.
D şıkkı: Taraflardan birinin feshi ya da çekilmesi, belirli koşullarda andlaşmayı sona erdirebilir.
E şıkkı: Andlaşmanın içinde yer alan bir hüküm (örneğin, belirli bir süre sonra sona erme) andlaşmayı sona erdirebilir.
C şıkkı: Uluslararası Adalet Divanı’nın yetkisi, hukuki uyuşmazlıkları çözmek ve bağlayıcı kararlar vermekle sınırlıdır. Ancak, Divan kararları doğrudan bir andlaşmayı sona erdirmez; andlaşmanın sona erdirilmesi taraf devletlerin kararlarına bağlıdır.

7. BM Güvenlik Konseyi’nin işleyişi ve yetkileri bağlamında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Konsey’in 5 daimi üyesi karar toplantı oturumlarına katılmasalar da alınan kararları veto edebilirler.

B) Uluslararası barış ve güvenliğin tesis edilmesinde bağlayıcı kararlar alabilir.

C) Konsey Genel Kurul’un gündemindeki konuları ayrıca görüşemez.

D) Konsey’de Rusya, Hindistan ve Çin kararları veto hakkını sıklıkla kullanmışlardır.

E) 51 sürekli üye olmak üzere toplam 9 üyeden oluşur.

Cevap: B) Uluslararası barış ve güvenliğin tesis edilmesinde bağlayıcı kararlar alabilir.

8. Aşağıdakilerden hangisi deniz hukukunun gelişimi süresince yapılan çok taraflı konferanslardan biri değildir?

A) 1973 New York Deniz Hukuku Konferansı

B) 1958 Cenevre Deniz Hukuku Konferansı

C) 1880 Uluslararası Hukuk Enstitüsü Oxford Deniz Hukuku Konferansı

D) 1960 Cenevre Deniz Hukuku Konferansı

E) 1930 La Hey Deniz Hukuku Konferansı

Cevap: C) 1880 Uluslararası Hukuk Enstitüsü Oxford Deniz Hukuku Konferansı

9. Uluslararası hukuk hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Uluslararası hukuk antik çağlardan bugüne kadar çok fazla gelişememiştir.

B) Uluslararası hukuk bir ulusal hukuk dalıdır.

C) Uluslararası hukuk Birleşmiş Milletler hukukudur.

D) Uluslararası hukuk liberal siyasal düzenin hukukudur.

E) Uluslararası hukuk ağırlıklı olarak devletlerin hukukudur.

Cevap: E) Uluslararası hukuk ağırlıklı olarak devletlerin hukukudur.

10. I. Bir devletin dağılması ile yeni devletlerin ortaya çıkması
II. İki devletin birleşmesi
III. Bir ülke parçasının, bir devletten aynılarak başka bir devletin egemenliğine geçmesi
IV. Bir devletin başka devletlerle işgal ve ilhak edilmesi.
Yukarıda yer alan durumlardan hangisi ya da hangileri, uluslararası hukuka göre bir devletin diğer bir devlete ardil olması sonucunu doğurur?

A) II, III ve IV

B) I ve II

C) Yalnız I

D) I, II ve III

E) I, III ve IV

Cevap: D) I, II ve III

11. Uluslararası hava sahasının ulaşım amaçlı kullanılması konusunda aşağıdakilerden hangisinden bahsedilemez?

A) Kayıtlı hava araçları uluslararası hava sahasını askeri tatbikat amaçlı olarak kullanabilirler.

B) Serbestlik ilkesi, uluslararası hava sahasının kullanımında güzargah belirlenmesi gibi kısıtlayıcı düzenlemeleri önler.

C) Uçuş rejimi bakımından uluslararası hava sahası, ulusal hava sahalarından farklı düzenlemelere tabidir.

D) Uluslararası hava sahasında ulaşıma ilişkin temel ilke serbestliktir.

E) Kayıtlı bütün hava araçları uluslararası hava sahasını izne tabi olmadan çok amaçlı olarak kullanabilirler.

Cevap: B) Serbestlik ilkesi, uluslararası hava sahasının kullanımında güzargah belirlenmesi gibi kısıtlayıcı düzenlemeleri önler.

Açıklama:

12. Bir devletin çıkarlarına zarar veren suçları işleyenler üzerinde yargılama ve cezalandırma yetkisi kullanabilmesini tanımlayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yargılama yetkisi

B) Vatandaşlık yetkisi

C) Ülkesellik yetkisi

D) Koruma yetkisi

E) Cezalandırma yetkisi

Cevap: D) Koruma yetkisi

Açıklama: Koruma yetkisi, bir devletin kendi çıkarlarına zarar veren durumlarda uluslararası alanda cezai yargılama hakkını ifade eder.

13. Aşağıdakilerden hangisi uluslararası hukukun kaynaklarından olan yapılageliş normlarının bir özelliğini ifade etmektedir?

A) Sadece maddi veya sadece psikolojik bir öğe içermektedir.

B) Bir hukuk kaynağı olarak temelinde milletlerarası antlaşmalar yer alır.

C) Yazılı hukuk kurallarıdır.

D) Bir toplumun örf ve adet kurallarını ifade ederler.

E) Hukukun genel ilkeleri olarak bilinirler.

Cevap: D) Bir toplumun örf ve adet kurallarını ifade ederler.

Açıklama: Yapılageliş normları, uluslararası örf ve adet hukukunun kurallarını ifade eder.

14. Aşağıdakilerden hangisi bir devletin deniz ülkesini oluşturan deniz alanlarından biri değildir?

A) İç Boğazlar

B) Münhasır Ekonomik Bölge

C) Takımada Suları

D) İç Sular

E) Karasuları

Cevap: B) Münhasır Ekonomik Bölge

Açıklama: Bir devletin deniz ülkesini oluşturan deniz alanları, devletin egemenliği altında olan ya da uluslararası hukuk kapsamında belirli yetkilerle kontrol edilen alanlardır. Ancak münhasır ekonomik bölge (MEB), devletin yalnızca belirli ekonomik haklar ve yetkilere sahip olduğu bir bölgedir ve deniz ülkesinin bir parçası olarak kabul edilmez.
Deniz ülkesini oluşturan deniz alanları:
A) İç Boğazlar: Devletin egemenliği altındaki deniz alanlarıdır.
C) Takımada Suları: Takımada devletlerinin egemenliği altındaki sulardır.
D) İç Sular: Devletin karasal egemenliğinin denize taşındığı alanlardır (örneğin, limanlar, nehir ağızları).
E) Karasuları: Devletin tam egemenlik yetkisine sahip olduğu deniz alanıdır (genelde 12 deniz mili).
Münhasır Ekonomik Bölge (MEB):
MEB, kıyı devletine ekonomik haklar tanır (örneğin, balıkçılık, deniz altı kaynaklarının kullanımı). Ancak bu bölgede devletin tam egemenliği değil, yalnızca ekonomik faaliyetlerle sınırlı hakları vardır. Bu nedenle deniz ülkesinin bir parçası olarak değerlendirilmez.

15. Aşağıdakilerden hangisi, üstün bir siyasal otoriteye dayanmadan, uluslararası hukukta bir yaptırım yolunun veya sisteminin varlığına örnek oluşturmaktadır?

A) Bir devletin diğeri üzerinde kuvvet kullanması

B) Bir devletin diğeri üzerinde kuvvet kullanma tehdidinde bulunması

C) Uluslararası çok taraflı sözleşmelerin imzalanması

D) Uluslararası tek taraflı antlaşmaların imzalanması

E) Devletlerin Uluslararası Adalet Divanı’na yargılama yetkisi vermeleri

Cevap: E) Devletlerin Uluslararası Adalet Divanı’na yargılama yetkisi vermeleri

Açıklama: Uluslararası Adalet Divanı’na yargılama yetkisi verme, yaptırımların devletlerin rızasına dayandığını gösterir.

16. Aşağıdakilerden hangisi uluslararası hava ve uzay hukukunun konularından biri değildir?

A) Uzayın keşfi ve kullanımı

B) Uluslararası hava sahasının hukuksal statüsü

C) Ulusal hava sahası ulaşım rejimi

D) Ulusal hava sahasının hukuksal statüsü

E) Takımada hava sahası ulaşım rejimi

Cevap: E) Takımada hava sahası ulaşım rejimi

Açıklama: Takımada hava sahası konusu, ulusal ve uluslararası hava hukukunda doğrudan yer almaz.

17. Birleşmiş Milletler Antlaşması uluslararası hukukta kuvvet kullanma yasağını esas olarak aşağıdaki hangi maddede düzenlemektedir?

A) 2. Madde

B) 5. Madde

C) 4. Madde

D) 1. Madde

E) 3. Madde

Cevap: A) 2. Madde

Açıklama: BM Şartı’nın 2. maddesi, kuvvet kullanma ve tehdit yasağını düzenler.

18. Uluslararası örgütlerin uluslararası hukukun kişisi sayılmaları konusunda aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Uluslararası örgütler kendi iradeleri ile yetkiler ve sorumluluklara sahip olurlar.

B) Uluslararası örgütlerin uluslararası hukuk kişisi sayılmalarının temel nedeni devletlerin bu kuruluşlara bazı haklar ve yetkiler tanımış olmalarıdır.

C) Uluslararası örgütlerin uluslararası hukukun kişisi olma konusunda yetki ve sorumlulukları devletlerinkinden farklılık arz eder.

D) Devletler tarafından kurulan örgütlerin tamamı uluslararası hukukun kişisidir.

E) Uluslararası örgütlerin uluslararası hukukun kişileri olmaları konusunda hukuki bir şüphe yoktur.

Cevap: A) Uluslararası örgütler kendi iradeleri ile yetkiler ve sorumluluklara sahip olurlar.

Açıklama:

19. Aşağıdaki ülke eşleştirmelerinden hangisinde verilen devletler arasında bir ardıllık ilişkisi yoktur?

A) Yugoslavya-Hırvatistan

B) Sovyetler Birliği-Rusya Federasyonu

C) Batı Almanya-Belçika

D) Sovyetler Birliği-Ukrayna

E) Çekoslovakya-Çek Cumhuriyeti

Cevap: C) Batı Almanya-Belçika

Açıklama: Batı Almanya ile Belçika arasında bir ardıllık ilişkisi bulunmamaktadır.

20. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki sürekli üyelik ve veto sistemine aşağıdakilerden hangisinde karar verilmiştir?

A) 1945 Yalta Konferansı

B) 1945 San Francisco Konferansı

C) 1949 New York BM Genel Kurul Toplantısı

D) 1945 New York Toplantısı

E) 1945 Malta Konferansı

Cevap: A) 1945 Yalta Konferansı

Açıklama: Yalta Konferansı’nda BM Güvenlik Konseyi’nin yapısı ve veto sistemi kararlaştırılmıştır.