SAK201U Sağlik Kurumları Yönetimi I Ünite -6

Başarılı Tesis Yönetimi ve İlgili Kavramlar

Tesis yönetimi, bir binanın veya altyapının uzun ömürlü, verimli ve maliyet etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak için disiplinler arası bir yaklaşımı gerektirir. Bu yazıda, başarılı tesis yönetiminin temel unsurlarını ve sağlık kurumlarında uygulanabilirliğini ele alacağız.

Tesis Yönetiminin Temel Amaçları

Tesis yönetimi, yapısal unsurların ve ekipmanların verimli bir şekilde yönetilmesini içerir. Bu süreçte:

• Binaların varlık ömrünü uzatmak,
• Bakım maliyetlerini azaltmak ve kontrol altına almak,
• Ekipman arızalarını önlemek,
• İş verimliliğini artırmak gibi hedefler bulunmaktadır.

Başarılı bir tesis yönetiminin sonucu olarak teknik eleman sayısının artırılması bir amaç değil, yalnızca bir ihtiyaç durumunda başvurulan bir yöntemdir.

Başarı İçin İlk Adımlar

Başarılı bir tesis yönetimi için ilk adım, multidisipliner bir komite oluşturulmasıdır. Bu komite, farklı uzmanlık alanlarından gelen bireylerin bilgi birikimini birleştirerek etkili bir planlama ve uygulama süreci başlatır. Örneğin, sağlık kurumlarında tesis yönetimi, hem yapısal hem de yapısal olmayan unsurları içerir. Çatı gibi bir yapı unsuru, hem koruyucu işlevi hem de yapısal niteliği nedeniyle bu kategorilerde yer alır.

Tıbbi Atık Yönetimi

Sağlık kurumlarında tıbbi atık yönetimi büyük önem taşır. Tıbbi atık torbalarının kırmızı renkte olması, bu atıkların tehlikeli doğasına dikkat çeker ve uluslararası standartlara uygun bir uygulamadır. Bu standartlar, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemeyi amaçlar.

Yangın Güvenliği ve Sınıflandırma

Yangın güvenliği, sağlık tesislerinde hayati bir öneme sahiptir. Havagazı gibi yanıcı gazların yangınları, C sınıfı yangınlar olarak sınıflandırılır ve bu tür yangınlarla mücadele için özel yöntemler gereklidir. Aktif yangın önlemleri arasında yangın algılama ve uyarı sistemleri öne çıkar. Bu sistemler, yangını erken tespit ederek personelin hızlı bir şekilde tahliye edilmesine olanak tanır.

Hastane Havalandırma Sistemleri

Hastane karantina odalarının havalandırılması, enfeksiyon kontrolünde kritik bir rol oynar. Havanın oda içinde sürekli dolaşımının sağlanması (resirkülasyon) önerilmez, çünkü bu durum bulaşıcı hastalıkların yayılma riskini artırır. Bunun yerine, temiz hava filtreleme sistemleri kullanılarak dışarı atılmalıdır. Hava akış yönü, temiz alandan kirli alana doğru olmalıdır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi

Afet ve acil durum yönetiminde “sessiz dönem,” iki büyük afet arasındaki süreyi ifade eder. Bu dönemde, hazırlık ve planlama çalışmaları yapılır. Ayrıca, uygun olmayan zemin gibi unsurlar, hastane risk değerlendirmesinde savunmasızlık olarak ele alınır ve bu durum, hastanenin afetlere karşı dayanıklılığını etkiler.

Zarar Görebilirlik Kavramı

Zarar görebilirlik, “maruziyet × savunmasızlık” formülü ile açıklanır. Bir sağlık kurumunun dayanıklılığı, bu faktörlerin minimize edilmesiyle artırılabilir. Örneğin, uygun altyapı ve etkili tesis yönetimi, hem maruziyeti azaltır hem de savunmasızlığı düşürür.

Sonuç olarak, başarılı bir tesis yönetimi, etkili planlama, disiplinler arası işbirliği ve uygun teknolojilerin kullanımı ile mümkündür. Bu yazıda ele alınan bilgiler, sağlık tesislerinde karşılaşılan tesis yönetimi sorularını çözebilmek için yeterli temel bilgi sunmaktadır.

1- Aşağıdakilerden hangisi başarılı bir tesis yönetiminin sonucu olarak değerlendirilemez?

A) Binaların varlık ömrünün uzatılması
B) Bakım maliyetlerinin azaltılması ve kontrolü
C) Ekipman arızalarının önlenmesi
D) Teknik eleman sayısının artırılması
E) İş verimliliğinin artırılması

Cevap : D) Teknik eleman sayısının artırılması

Açıklama : Başarılı tesis yönetimi, binaların ömrünü uzatmak, maliyetleri kontrol altına almak ve verimliliği artırmayı hedefler. Teknik eleman sayısının artırılması ise yönetim başarısının doğrudan bir sonucu değildir.

2- Başarılı bir tesis yönetimini gerçekleştirebilmenin ilk adımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Multidispliner bir komite oluşturulması
B) Binanın planının çıkarılması
C) Tüm altyapıda bulunan ekipmanları yenilemek
D) Tesis yönetimi ile ilişkili faaliyetlerin tamamını teknik hizmetlere devretmek
E) Çalışanlara tesis yönetimi ile ilgili eğitim vermek

Cevap : A) Multidispliner bir komite oluşturulması

Açıklama : Farklı disiplinlerden uzmanların bir araya getirilmesi, kapsamlı bir planlama yapmayı sağlar ve tesis yönetiminin ilk adımıdır.

3- Aşağıdakilerden hangisi tesis yönetimi kapsamında hem yapısal hem de yapısal olmayan unsurlara dâhil edilebilir?

A) Asansörler
B) Asma tavan
C) Çatı
D) Kolonlar
E) Bina içi mobilyalar

Cevap : C) Çatı

Açıklama : Çatı, hem yapısal olarak binanın ana unsurlarından biridir hem de koruyucu özellik taşıdığı için yapısal olmayan bir unsur olarak değerlendirilebilir.

4- Hastanelerde kullanılan tıbbi atık torbaları hangi renkte olmalıdır?

A) Sarı
B) Siyah
C) Mavi
D) Yeşil
E) Kırmızı

Cevap : E) Kırmızı

Açıklama : Tıbbi atıklar, bulaşıcı olma riski taşıdığı için uluslararası standartlara göre kırmızı torbalarda toplanmalıdır.

5- Havagazı vb. yanabilen gazların yangınları hangi yangın sınıfına girer?

A) A
B) B
C) C
D) D
E) F

Cevap : C) C

Açıklama : Yanıcı gazların oluşturduğu yangınlar, C sınıfı yangınlar kategorisinde değerlendirilir.

6- Aşağıdakilerden hangisi hastalık bulaştırma riski olan hasta odalarının (karantina odaları) havalandırılmasında dikkat edilmesi gereken hususlardan biri değildir?

A) Oda havasının hastane içine girmesi engellenmelidir
B) Küçük partikülleri engelleyen filtreler kullanılmalıdır
C) Hava akımının yönü temiz taraftan hastanın bulunduğu kirli tarafa olmalıdır
D) Hava yoluyla bulaşan enfeksiyon hastalığına sahip kişiler bu odalara alınmalıdır
E) Havanın oda içinde sürekli dolaşımı (resirkülasyon) sağlanmalıdır

Cevap : E) Havanın oda içinde sürekli dolaşımı (resirkülasyon) sağlanmalıdır

Açıklama : Resirkülasyon, hastalık bulaştırma riskini artırır. Karantina odalarında hava, dışarı atılmalı ve filtrelenmelidir.

7- Zarar görebilirlik kavramının formüle eden aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yönetilebilirlik × Risk
B) Olasılık × Şiddet
C) Risk – Yönetilebilirlik
D) Maruziyet × Savunmasızlık
E) Olasılık × Savunmasızlık

Cevap : D) Maruziyet × Savunmasızlık

Açıklama : Zarar görebilirlik, maruz kalınan tehlikenin seviyesi ve savunmasızlık faktörünün bir çarpımı olarak değerlendirilir.

8- Aşağıdakilerden hangisi acil ve afet yönetiminde sessiz dönemi ifade etmektedir?

A) Olayın ortaya çıkmasına ilişkin işaretlerin olduğu dönem
B) Olayın başlangıcından sonraki ilk iki saat
C) Olayın başlangıcından sonraki yetmiş iki saat
D) İki büyük afet arasındaki dönem
E) Olayın yaşanmasından sonraki üç aylık dönem

Cevap : D) İki büyük afet arasındaki dönem

Açıklama : Sessiz dönem, afetlerin yaşanmadığı, hazırlık ve planlamaların yapıldığı süreçtir.

9- Uygun olmayan zemin, afet ve acil durumlar için hastane risk değerlendirmesinde aşağıdakilerden hangisi içerisinde değerlendirilir?

A) Maruziyet
B) Savunmasızlık
C) Yönetilebilirlik
D) Tehlike
E) Yapısal olmayan tehlikeler

Cevap : B) Savunmasızlık

Açıklama : Uygun olmayan zemin, hastanenin savunmasızlık düzeyini artıran bir faktördür.

10- Aşağıdakilerden hangisi aktif yangın önlemleri arasında sayılmaktadır?

A) Zehirleyici gaz ve dumanın yapı içinden uzaklaştırılması
B) Yanıcı olmayan, duman çıkarmaz yapı malzemelerinin kullanılması
C) Kullanıcı tarafından kolay algılanan kaçış yollarının planlanması
D) Taşıyıcı sistemin yüksek sıcaklıklara dayanması
E) Yangın algılama ve uyarı sistemleri

Cevap : E) Yangın algılama ve uyarı sistemleri

Açıklama : Aktif yangın önlemleri, yangının erken tespiti ve uyarı verilmesi gibi dinamik önlemleri içerir.