Klasik Mantık 2024-2025 Final Soruları

1. Geçerli bir kıyasta:

I. Öncüllerden biri mutlaka tümel olmalıdır.
II. Öncüllerden en az biri olumlu olmalıdır.
III. Öncüllerden biri olumlu ise sonuç da olumlu olmalıdır.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur?
A) I ve II
B) Yalnız I
C) I ve III
D) II ve III
E) Yalnız III

Cevap : A) I ve II

Açıklama : Geçerli bir kıyasta öncüllerden biri mutlaka tümel olmalıdır, çünkü tikel önermeler geçerli bir sonuca ulaşmak için yeterli değildir. Ayrıca, öncüllerden en az biri olumlu olmalıdır. III. ifade ise şart değildir, çünkü öncüller olumlu olsa da sonuç her zaman olumlu olmak zorunda değildir.

2. Bütün kalemler beyazdır.

Bütün kalemler yazar.
Bütün beyazlar yazar.
Yukarıda yapılan kıyasta orta terim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bazı
B) Yazmak
C) Kalemler
D) Bütün
E) Beyaz

Cevap : C) Kalemler

Açıklama : Orta terim, iki öncül arasında tekrar eden terimdir. Bu örnekte, “kalemler” her iki öncülde de bulunduğu için orta terimdir.

3. PeM
SaM
SeP
Yukarıdaki kıyasın adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cesare
B) Celaront
C) Cesaro
D) Fesapo
E) Felapton

Cevap : A) Cesare

Açıklama :

4.

Ders çalışırsa bilgisayar oynayabilir.

Bilgisayar oynamadı.
Ders çalışmadı.
Yukarıda yapılan kıyaslama aşağıdaki şartlı kıyas türlerinden hangisinin örneğidir?

A) Modus Tollens
B) Modus Ponens
C) Modus Ponendo Tollens
D) Dilemma
E) Modus Tollendo Ponens

Cevap : A) Modus Tollens

Açıklama : Modus Tollens, sonuç doğru olmadığında öncülün de doğru olamayacağını ifade eden bir çıkarım türüdür. Bu örnekte bilgisayar oynamadıysa ders de çalışılmamıştır.

5. Bütün tembeller gibi o da mutsuzdur.

Yukarıdaki ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zincirleme kıyas
B) Modus Ponendo Tollens
C) Modus Tollendo Ponens
D) Eksik önermeli kıyas
E) Şartlı kıyas

Cevap : D) Eksik önermeli kıyas

Açıklama : Eksik önermeli kıyas, öncüllerden birinin açıkça belirtilmediği, ancak ima edildiği kıyas türüdür. Bu ifade, tembellerin mutsuz olduğu önermesini içerir ancak açık bir öncül sunmaz.

6. “Bazı insan olmayanlar canlı değildir”

Önermesinin sembolik gösterimi aşağıdaki ifadelerden hangisidir?
A) SoP’
B) S’oP’
C) S’ıP
D) S’oP
E) PaS’

Cevap : D) S’oP

Açıklama : —

7. “Yanlış” bir önermenin değilinin de değilinin doğruluk değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yanlış
B) Doğru
C) Belirsiz
D) Geçerli
E) Tutarlı

Cevap : A) Yanlış

Açıklama : —

8. “Doğru” bir önermenin altığının alt karşıtı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Belirsiz olabilir
B) Geçersiz olabilir
C) Doğru olabilir
D) Geçerli olabilir
E) Yanlış olabilir

Cevap : C) Doğru olabilir

Açıklama : —

9. I. Öncüllerden en az biri olumlu olmalıdır.
II. Öncüllerden biri olumsuz ise sonuç ifadesi olumlu olamaz.
III. Geçerli bir kıyasta öncüllerden biri mutlaka tikel olmalıdır.
Kıyasların geçerliliği ile ilgili yukarıda belirtilen ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) I ve III
B) II ve III
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) I ve II

Cevap : E) I ve II

Açıklama : Geçerli bir kıyasta öncüllerden biri olumlu olmalıdır (I). Ayrıca, öncüllerden biri olumsuzsa sonuç ifadesi olumlu olamaz (II). Ancak III. ifade yanlıştır, çünkü geçerli bir kıyasta öncüllerden biri mutlaka tikel olmak zorunda değildir.

10. Ferison’un şifre harflere göre indirgenebileceği kıyas aşağıdakilerden hangisidir?

A) Camenes
B) Disamis
C) Cesare
D) Datisi
E) Ferio

Cevap : E) Ferio

Açıklama : Ferison, klasik mantıkta Ferio kıyasına indirgenebilir. Bu, şifre harflerle tanımlanan kıyas türleri arasındaki ilişkiyi gösterir.

11. “Mehmet bugün mantık çalıştı.” önermesi ne tür bir önermedir?

A) Tikel olumsuz
B) Modal olumlu
C) Tümel olumsuz
D) Modal önerme
E) Tümel olumlu

Cevap : E) Tümel olumlu

Açıklama : Önerme, “Mehmet bugün mantık çalıştı” şeklinde bir doğrulama ifade eder ve tümel olumlu bir önermedir. Çünkü belirli bir bireyi hedef alır ve doğruluğu kesin bir şekilde ifade eder.

12. Bütün kuşlar sevimlidir.

Bütün serçeler kuştur.
Bütün serçeler sevimlidir.
Yukarıdaki kıyasın formu aşağıdakilerden hangisidir?
A) 4aMMa4a
B) Me1Mo1a
C) Ma3Ma3a
D) Ma11aMa
E) 2aM2aMa

Cevap : D) Ma11aMa

Açıklama : —

13. “Anıtkabir Atatürk’ün mezarıdır.” önermesinin sembolik karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) SeP
B) SıP
C) SuP
D) SoP
E) SaP

Cevap : E) SaP

Açıklama : “Anıtkabir Atatürk’ün mezarıdır” önermesi tümel olumlu bir önermedir ve sembolik olarak SaP şeklinde gösterilir.

14. “Kimi insanlar yalan söyler.”

Önermesinin mantıksal formu aşağıdakilerden hangisidir?

A) SeP
B) SoP
C) SuP
D) SıP
E) SaP

Cevap : D) SıP

Açıklama : —

15. Aşağıdaki ifadelerden hangisinde özne yükleme tam olarak dağıtılmıştır?

A) Suyun bir kısmını içti.
B) Bir kısım öğrenciler okula gelmedi.
C) Tüm balıklar yüzer.
D) Bazı kalemler beyaz değildir.
E) Bazı balıklar karada yaşar.

Cevap : C) Tüm balıklar yüzer.

Açıklama : “Tüm balıklar yüzer” ifadesinde özne (balıklar) tümüyle ifade edilmiş ve yükleme tam olarak dağıtılmıştır. Diğer ifadeler kısmi veya tikel durumları içerir.

16. Dolaylı çıkarım ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Dolaylı bir çıkarım eğer iki öncül ve bir sonuç önermesinden meydana gelmişse bu çıkarıma basit kıyas veya kısaca kıyas adı verilir.
B) Dolaylı bir çıkarım, bir öncülden hareketle yapılır.
C) Öncülünü ve sonucunu modal önermelerin oluşturduğu kıyaslarla da dolaylı çıkarım yapılabilir.
D) Bir kıyasta eğer ikiden çok öncül varsa zincirleme kıyas söz konusudur.
E) Dolaylı çıkarımın özelliği birden çok önermenin öncül olarak kullanılmasıdır.

Cevap : B) Dolaylı bir çıkarım, bir öncülden hareketle yapılır.

Açıklama : Dolaylı çıkarım birden çok öncül kullanır; bu nedenle B seçeneği yanlıştır. Diğer şıklar dolaylı çıkarımın tanımlayıcı özelliklerine uyar.

17. Aşağıdaki formel-olmayan yanlışlıklardan hangisi ilke veya yargının, uygulanım şartları, özel hâller dikkate alınmadan kullanılmasından kaynaklanmaktadır?

A) Non causa pro causa
B) Secundum quid
C) Argumentum ad misericordiam
D) Ignoratio elenchi
E) Argumentum ad baculum

Cevap : B) Secundum quid

Açıklama : Secundum quid, özel durumlar veya bağlam dikkate alınmadan genel bir ilkenin uygulanması durumunda oluşan bir yanlışlık türüdür.

18. I. Prosyllogism

II. Episyllogism
III. Epicheirema
IV. Sokrates
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri zincirleme kıyas türlerindendir?
A) I, III ve IV
B) I, II ve III
C) I, II ve IV
D) Yalnız IV
E) I ve II

Cevap : B) I, II ve III

Açıklama : Prosyllogism, Episyllogism ve Epicheirema, zincirleme kıyas türlerindendir. Sokrates bir filozof ismi olduğu için bu listeye dâhil değildir.

19. “Bazı çalışkan kişiler öğrencidir.”

Önermesi klasik mantıkta nasıl sembolize edilmektedir?
A) Sop
B) Sap
C) Pıs
D) Pas
E) Sep

Cevap : C) Pıs

Açıklama : —

20. Kaç tane kuvvetli kıyas vardır?

A) 11
B) 19
C) 15
D) 17
E) 13

Cevap : B) 19

Açıklama : Klasik mantıkta 19 adet kuvvetli kıyas türü bulunmaktadır. Bu kıyas türleri geçerli ve doğru kıyaslama yapabilmek için kullanılan formülleri ifade eder.