Anne Çocuk Sağlığı 2024-2025 Final Soruları

1. Paroksismal Nonepileptik Olaylar ve Epilepsi

Çocuklarda nörolojik sağlık, gelişimsel süreçte kritik bir rol oynar. Paroksismal nonepileptik olaylar, epileptik nöbetlere benzer belirtiler gösterse de, epilepsi sınıfına girmezler. Bu olaylar arasında migren, katılma nöbeti, bayılma atakları ve tikler bulunurken, absans nöbeti gerçek epileptik bir nöbet türüdür.

Önemli Nokta: Absans nöbetleri, çocuklarda epilepsinin bir göstergesi olabilir ve doğru tanı ile tedavi edilmelidir.

2. Doğurganlık Hızları ve Toplam Doğurganlık Hızı

Doğurganlık çağındaki kadınların (15-49 yaş) bir yılda yaptığı canlı doğum sayısı, genel doğurganlık hızı olarak adlandırılır. Bu ölçüt, nüfus artışı ve aile planlaması politikalarının değerlendirilmesinde önemli bir göstergedir.

Kaba Doğum Hızı: Tüm nüfus içindeki canlı doğum oranını ifade eder.
Pariteye Özel Doğurganlık Hızı: Belirli parite sayısına sahip kadınlara göre hesaplanır.
Toplam Doğurganlık Hızı: Bir kadının doğurganlık döneminde ortalama kaç çocuk doğurduğunu gösterir.

3. Güvenli Okul Projeleri ve Bakanlıklar

Okullarda öğrencilerin şiddet, saldırganlık, alkol, uyuşturucu ve istismardan korunmasını amaçlayan projelerde, çeşitli bakanlıklar iş birliği yapar. Türkiye’de 2017 yılında yürütülen güvenli okul projesinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu projeye dahil olmayan bakanlıklardan biridir.

4. Çocuklarda Fiziksel İstismar Belirtileri

Fiziksel istismar, çocukların vücuduna kasıtlı zarar verilmesini ifade eder. Fiziksel istismarı düşündürebilecek belirtiler arasında burun, çene, bilek ve dirseklerde yaralanmalar, açıklanamayan diş kırıkları, farklı zamanlarda meydana gelen kırıklar ve düzgün sınırlı yanıklar bulunur. Ancak burun, çene, bilek ve dirseklerde oluşan yaralanmalar genellikle doğal kazalarla açıklanabilir.

Önemli Nokta: Çocuklarda yaralanmaların nedeni doğru şekilde değerlendirilmeli ve gerektiğinde uzman müdahalesi sağlanmalıdır.

5. Çocukları Kazalardan Koruma Önlemleri

Ev ve çevre kazaları, çocuklarda yaygın olarak görülür. Bu kazaları önlemek için alınması gereken önlemler arasında balkonların kapalı tutulması, prizlerin koruma altına alınması, merdivenlere kapı konulması ve küçük parçalı oyuncaklardan kaçınılması yer alır. Ancak çocukların musluklardan tamamen uzak tutulması yerine, uygun güvenlik tedbirlerinin alınması daha etkili bir yöntemdir.

6. İshali Olan Çocukların Bakımı

İshal, çocuklarda hızlı sıvı ve elektrolit kaybına yol açarak dehidrasyona neden olabilir. İshal yönetiminde en önemli amaç, kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konmasıdır. Bu, çocuğun sağlığını korumak ve komplikasyonları önlemek için hayati öneme sahiptir.

7. Bartolin Kisti ve Vulva Anatomisi

Bartolin bezleri, vulva bölgesinde vajinal girişin her iki yanında bulunan bezlerdir. Bu bezlerin tıkanması sonucu Bartolin kisti veya abse oluşabilir. Bu kistler genellikle vulva bölgesinde belirgin bir şişlik olarak görülür.

8. Yenidoğan Sarılığının Nedenleri

Yenidoğan sarılığı, çeşitli faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir. Anne sütüne bağlı sarılık, yetersiz anne sütü alımı, kan grubu uyuşmazlığı ve geç beslenme bu nedenler arasında yer alır. Ancak aşırı besleme, sarılığa yol açan tipik bir etken değildir.

9. Okul Sağlığı Uygulamalarının Tarihçesi

Dünyada modern anlamda okul sağlığı uygulamaları 19. yüzyılda başlamıştır. Bu dönemde, çocukların okul ortamında sağlık ve hijyen koşullarının iyileştirilmesi için sistemli çalışmalar yapılmıştır.

10. Kızamık ve Koplik Lekeleri

Kızamık, yüksek ateş, halsizlik, öksürük, burun akıntısı ve konjonktivit gibi belirtilerle başlar. Semptomlar başladıktan iki ila üç gün sonra ağız içinde küçük beyaz lekeler (Koplik lekeleri) görülebilir. Bu hastalık, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

11. İlk Yardımda “Bak-Dinle-Hisset” Yöntemi

İlkyardımda temel yaşam desteğine başlamadan önce kullanılan “bak-dinle-hisset” yöntemi, kişinin solunum durumunu hızlıca değerlendirmek için uygulanır. Bu yöntemde, göğüs hareketlerine bakılır, nefes sesleri dinlenir ve hava akışı hissedilmeye çalışılır.

12. Çocuklarda İhmal ve İstismar

İhmal, ebeveynlerin çocukların fiziksel, duygusal veya eğitsel ihtiyaçlarını karşılamaması durumudur. İhmal, çocuğun sağlıklı gelişimini olumsuz etkileyebilir ve çeşitli psikolojik sorunlara yol açabilir. İstismar ise çocuğa aktif olarak zarar verme durumudur ve fiziksel, duygusal veya cinsel istismar şeklinde olabilir.

13. Tamamlayıcı Beslenmeye Başlama Zamanı

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve uzmanlar, bebeklerin ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenmesini önermektedir. Altıncı aydan itibaren, anne sütüne ek olarak uygun tamamlayıcı besinlerin başlanması, bebeğin besin ve enerji ihtiyaçlarının sağlıklı bir şekilde karşılanmasını sağlar.

14. Temel Yaşam Desteğinde Kalp Masajı Öncesi

Yaşam belirtisi göstermeyen bir çocukta temel yaşam desteği sırasında, kalp masajına başlamadan önce hava yolunun açılması ve “kurtarıcı nefes” verilmesi gerekmektedir. Bu aşamalar hızlı ve sıralı bir şekilde yapılmalıdır.

15. Çocuklarda Kusma ve Endişe Verici Belirtiler

Kusma, çocuklarda sık görülen bir belirti olmakla birlikte, bazı durumlar ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Sabah erken saatlerde görülen kusmalar, kafa içi basınç artışı veya beyin tümörü gibi nörolojik sorunlara işaret edebilir ve bu durumlarda endişe verici olarak değerlendirilir.

Not: Safralı kusma, ince bağırsak tıkanıklığı gibi acil cerrahi durumları da gösterebilir.

16. Sağlığın Geliştirilmesi ve Sağlıklı Yaşam Tarzı

Sağlığın geliştirilmesi, bireylerin ve toplumların sağlıklı yaşam davranışlarını benimsemelerini, hastalıkları önlemeyi ve ruhsal ile bedensel iyilik hallerini artırmayı hedefleyen bir yaklaşımdır. Bu modelin temel amacı, tüm bireylerin sağlıklı yaşam tarzı edinmelerini sağlamaktır.

17. Kernikterus ve Bilirubin Birikimi

Kernikterus, yenidoğanlarda yüksek seviyede bilirubinin beyin dokusuna birikmesi sonucu oluşan ciddi ve kalıcı nörolojik bozukluklara neden olan bir durumdur. Bu nedenle, yenidoğan sarılığı dikkatlice izlenmeli ve tedavi edilmelidir.

18. Sağlık Modelleri: İyilik Modeli

İyilik (wellness) modeli, bireyin sadece bedensel değil, zihinsel ve duygusal sağlığını da vurgulayan bir sağlık modelidir. Bu modelde amaç, optimal sağlık düzeyine ulaşmak, hastalıkların önlenmesi ve sağlıklı yaşam biçimlerinin benimsenmesidir.

19. Akrep Sokmalarında İlk Yardım

Akrep sokmaları, bazı bölgelerde ciddi zehirlenmelere yol açabilir. İlk yardımda sokmanın olduğu bölgenin hareket ettirilmemesi, yaralıyı yatar pozisyonda tutmak, soğuk uygulama yapmak ve tıbbi yardım istemek gereklidir. Ancak turnike uygulaması kesinlikle yapılmamalıdır çünkü dolaşımı engelleyerek doku hasarını artırabilir.

Önemli: Akrep sokmalarında hızlı ve doğru ilk yardım uygulamaları hayati öneme sahiptir.

20. Kabakulak ve Önleme Yöntemleri

Kabakulak, tükürük bezlerinin şişmesine, özellikle genç erkeklerde infertiliteye yol açabilen bir hastalıktır. Bu hastalık, MMR (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşısı ile önlenebilir. Kabakulak virüsü, testis enfeksiyonuna (orşit) neden olarak kalıcı sakatlıklara yol açabilir.

Kaynak: @lolonolo_com

1. Aşağıdakilerden hangisi çocuklarda görülen paroksismal nonepileptik olaylardan değildir?

A) Migren
B) Katılma nöbeti
C) Absans nöbeti
D) Bayılma atakları
E) Tikler

Cevap : C) Absans nöbeti

Açıklama : Absans nöbeti, tipik bir epileptik nöbet türüdür. Özellikle çocukluk çağında kısa süreli “dalma” şeklinde görülen bu nöbetler epilepsi sınıfına girer. Migren, katılma nöbeti, bayılma atakları ve tikler ise epileptik olmayan paroksismal olaylara örnektir. Absans nöbetleri beyin kaynaklı senkron elektrik deşarjları ile ilişkili gerçek bir epilepsi tablosudur.

2. Doğurganlık çağındaki (15-49 yaş) kadınların bir yılda yaptığı canlı doğum sayısına ne ad verilir?

A) Kaba doğum hızı
B) Çocuk kadın oranı
C) Genel doğurganlık hızı
D) Pariteye özel doğurganlık hızları
E) Toplam doğurganlık hızı

Cevap : C) Genel doğurganlık hızı

Açıklama : Genel doğurganlık hızı, 15-49 yaş aralığındaki (doğurgan çağdaki) kadınların bir yıl içinde yaptıkları canlı doğum sayısını ifade eder. Kaba doğum hızı tüm nüfus içindeki canlı doğum oranı iken, pariteye özel doğurganlık hızları belirli parite sayısı olan kadınlara göre hesaplanır. Toplam doğurganlık hızı ise bir kadının doğurganlık döneminde ortalama kaç çocuk doğurduğunu yansıtır.

3. Ülkemizde 2017 yılında öğrencileri şiddet, saldırganlık, alkol, uyuşturucu ve istismardan korumayı amaçlayan güvenli okul projesinde yer almayan bakanlık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
B) Sağlık Bakanlığı
C) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
D) İçişleri Bakanlığı
E) Adalet Bakanlığı

Cevap : A) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Açıklama : Güvenli okul projesinde; Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı gibi kurumlar yer almıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise bu projenin paydaşları arasında yer almamıştır.

4. Yaralanan bir çocukta aşağıdakilerden hangisi fiziksel istismarı düşündürebilecek bulgulardan değildir?

A) Burun, çene, bilek ve dirseklerde oluşan yaralanmalar
B) Ağız yaralanmaları, açıklanamayan diş kırıkları
C) Farklı zamanlarda meydana gelen kırıklar
D) Gövdede, sırtta, kulakta, boyunda, kalçalarda oluşan yaralanmalar
E) Düzgün sınırlı, dairesel, ortası çökük yanıklar

Cevap : A) Burun, çene, bilek ve dirseklerde oluşan yaralanmalar

Açıklama : Çocuklarda burun, çene, bilek ve dirsek bölgesi travmaları çoğunlukla doğal düşme veya oyun kazalarıyla açıklanabilir. Buna karşın gövde, sırt, boyun gibi daha az darbe alması beklenen bölgelerdeki morluklar, farklı zamanlara ait birçok kırık ve şekli belirgin (düzgün dairesel) yanıklar fiziksel istismarı akla getiren tipik işaretlerdir.

5. Aşağıdakilerden hangisi çocukları kazalardan ve yaralanmalardan korumak için alınması gereken önlemlerden biri değildir?

A) Balkonlar mümkünse kapalı olmalı.
B) Çocuklar musluklardan uzak tutulmalı.
C) Tüm prizler uygun malzemelerle koruma altına alınmalı.
D) Üst katlara çıkma amacıyla yapılan merdivenlere kapı konulmalı.
E) Üç yaş altı çocuklarda küçük parçalı oyuncaklar tercih edilmemeli.

Cevap : B) Çocuklar musluklardan uzak tutulmalı.

Açıklama : Özellikle sıcak su kaynaklı yanıklar için su ısısının kontrol altında tutulması (örneğin termosifonun 50°C üstüne ayarlanamaması) gerekir. Ancak çocukların musluklardan tamamen uzak tutulması yerine uygun güvenlik tedbirlerinin (sıcaklık sınırlaması veya ebeveyn gözetimi gibi) alınması tavsiye edilir. Diğer seçenekler (balkonların kapalı olması, prizlerin koruma altına alınması, merdiven güvenliği ve küçük parça içeren oyuncakların tercih edilmemesi) çocuk kazalarını engellemede önerilen önlemlerdir.

6. İshali olan çocuğun bakımında en önemli amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) İshalin nedeninin belirlenmesidir.
B) Alt bakımının yapılmasıdır.
C) Besin ve sıvı alımının kesilmesidir.
D) Hijyenin sağlanmasıdır.
E) Kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konmasıdır.

Cevap : E) Kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konmasıdır.

Açıklama : İshal durumunda en önemli risk dehidrasyon ve buna bağlı elektrolit dengesizliğidir. Bu nedenle tedavide temel amaç, kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin yerine konmasıdır. İshal nedeni ayrıca araştırılmalı, hijyen ve cilt bakımı da sağlanmalıdır ancak öncelik hayatı tehdit edebilen sıvı kaybını gidermektir.

7. Bartolin kisti nerede görülür?

A) Plasenta
B) Vajina
C) Vulva
D) Overler
E) Uterus

Cevap : C) Vulva

Açıklama : Bartolin bezleri vulva bölgesinde, va(j)inal girişin (introitusun) alt yan kısımlarında bulunur. Kanal tıkanması sonucu bezin salgısı birikerek Bartolin kisti oluşabilir.

8. Aşağıdakilerden hangisi yenidoğan sarılığının nedenlerinden biri değildir?

A) Anne sütüne bağlı sarılık
B) Yetersiz anne sütü alımı
C) Kan grubu uyuşmazlığı
D) Geç beslenme
E) Aşırı besleme

Cevap : E) Aşırı besleme

Açıklama : Anne sütüne bağlı sarılık (breastmilk jaundice), yetersiz anne sütü alımı, geç beslenme veya kan grubu uyuşmazlığı gibi faktörler yenidoğan sarılığında rol oynayabilir. Aşırı besleme ise sarılığa yol açan tipik bir etken değildir. Genellikle sarılık, yetersiz beslenmeye ve buna bağlı dehidrasyon ya da kan uyuşmazlığı gibi hemolize neden olan durumlardan kaynaklanır.

9. Dünyada okul sağlığı uygulamaları hangi yüzyılda başlamıştır?

A) 19. yüzyıl
B) 18. yüzyıl
C) 17. yüzyıl
D) 16. yüzyıl
E) 20. yüzyıl

Cevap : A) 19. yüzyıl

Açıklama : Dünyada modern anlamda okul sağlığı uygulamaları 19. yüzyılda başlamıştır. Çocukların okul ortamında sağlık ve hijyen koşullarının iyileştirilmesi, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için bu dönemde sistemli çalışmalar yapılmıştır.

10. Yüksek ateş, halsizlik, öksürük, burun akıntısı (koryza) ve kırmızı, sulu gözler (konjonktivit), arkasından döküntülerle ile karakterizedir. Semptomlar başladıktan iki ila üç gün sonra ağız içinde küçük beyaz lekeler (Koplik lekeleri) görülebilir. Semptomlar başladıktan üç ila beş gün sonra döküntüler ortaya çıkar. Genellikle yüzde saç çizgisinde beliren ve boyuna, gövdeye, kollara, bacaklara ve ayaklara doğru yayılan düz kırmızı noktalar olarak başlar.
Özellikle bebekler ve küçük çocuklar için tehlikeli olabilen bu bulaşıcı hastalık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kızamıkçık
B) Kızıl
C) Kızamık
D) Roseola infantum
E) Kabakulak

Cevap : C) Kızamık

Açıklama : Koplik lekeleri, kızamığa özgü beyazımsı döküntülerdir. Kızamıkta öncelikle ateş, öksürük, burun akıntısı ve konjonktivit gelişir, birkaç gün sonra ağız içinde Koplik lekeleri gözlenir, ardından döküntü ortaya çıkar. Özellikle bebek ve küçük çocuklarda ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

11. İlkyardım sırasında “bak-dinle-hisset” yöntemiyle aşağıdakilerden hangisi değerlendirilir?

A) Dolaşım
B) Bilinç durumu
C) İşitme
D) Solunum
E) Hareketler

Cevap : D) Solunum

Açıklama : “Bak-dinle-hisset” tekniğinde göğüs hareketlerine bakılır, nefes sesleri dinlenir ve hava akışı hissedilmeye çalışılır. Bu yöntemle kişinin nefes alıp almadığı (solunumu) hızlıca değerlendirilir.

12. Anne babaların çocukların sağlıklı gelişimi için gerekli olan ihtiyaçlarını karşılama güçleri olduğu halde bunu yapmamalarına ne ad verilir?

A) Ekonomik istismar
B) İhmal
C) Duygusal istismar
D) Fiziksel istismar
E) Cinsel istismar

Cevap : B) İhmal

Açıklama : İhmal, bakımı üstlenen kişiler tarafından çocuğun fiziksel, duygusal veya eğitsel ihtiyaçlarının karşılanmamasıdır. İstismar ise çocuğa aktif olarak zarar verme durumudur. Burada ebeveynlerin gücü olmasına rağmen çocuğu ihmal etmesi söz konusudur.

13. Anne sütü ile beslenen bebeklerde tamamlayıcı beslenmeye (ek gıdalara) en uygun başlama zamanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) 12 ay
B) 6 ay
C) 4 ay
D) 1 ay
E) 9 ay

Cevap : B) 6 ay

Açıklama : Sağlık otoriteleri, ilk 6 ay yalnızca anne sütü verilmesini, 6. aydan sonra anne sütüne ek olarak uygun tamamlayıcı besinlerin başlanmasını önerir. Bu sayede bebeğin besin ve enerji ihtiyaçları sağlıklı biçimde karşılanır.

14. Yaşam belirtisi göstermeyen bir çocukta temel yaşam desteği sırasında kalp masajından önce ne yapılmalıdır?

A) Damar yolu açma
B) Ayaklarını yukarı kaldırma
C) Kusturma
D) Kalp masajı için ikinci bir kişi çağırma
E) Kurtarıcı soluk verme

Cevap : E) Kurtarıcı soluk verme

Açıklama : Çocuklarda temel yaşam desteğinde önce hava yolu açılır ve “kurtarıcı nefes” verilir. Eğer hâlâ yaşam belirtisi yoksa göğüs kompresyonuna geçilir. Bu aşamalar hızlı ancak sıralı şekilde yapılmalıdır.

15. Kusması olan bir çocukta aşağıdaki bulgulardan hangisinin varlığı özellikle endişe vericidir?

A) Aşırı su içme isteği
B) Arka arkaya olan kusmalar
C) Sabahları olan kusmalar
D) Birlikte ishalin eşlik etmesi
E) Safralı kusma

Cevap : E) Safralı kusma

Açıklama :

16. Sağlığın geliştirilmesi kavramının temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hastalık yönetimini öğretmek
B) Sağlık hizmetlerini tanıtmak
C) Evdeki tıbbi cihazları kullanmayı öğretmek
D) Tüm bireylerin sağlıklı yaşam tarzı edinmelerini sağlamak
E) Hastalık ve kazalardan korunmak

Cevap : D) Tüm bireylerin sağlıklı yaşam tarzı edinmelerini sağlamak

Açıklama : Sağlığın geliştirilmesi, birey ve toplumların sağlıklı yaşam davranışlarını benimsemelerini, hastalıkları oluşmadan önlemeyi, ruhsal ve bedensel iyilik halini artırmayı hedefleyen bir yaklaşımdır. Esas gaye, herkese sağlıklı hayat tarzı kazandırmaktır.

17. Yenidoğan döneminde görülen sarılığa bağlı ortaya çıkan kernikterusda bilirubin hangi organda birikerek kalıcı sakatlığa neden olabilir?

A) Beyin
B) Akciğer
C) Cilt
D) Kalp
E) Böbrek

Cevap : A) Beyin

Açıklama : Kernikterus, özellikle yenidoğanın beyninde (bazal ganglionlar vb. alanlarda) bilirubinin birikmesi sonucu ciddi ve kalıcı nörolojik bozukluklara neden olan bir tablodur.

18. Optimal sağlığa, hastalıkları önlemeye, pozitif mental ve emosyonel durumlara odaklanılan sağlık modeli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çevre Modeli (The Environment Model)
B) Holistik Model (The Holistic Model)
C) Tıbbi Model (The Medical Model)
D) İyilik Modeli (The Wellness Model)
E) Tedavi Modeli (Therapeutic Model)

Cevap : B) Holistik Model (The Holistic Model)

Açıklama :

19. Akrep sokmasında uygulanan ilk yardımda aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır?

A) Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez.
B) Yaralı yatar pozisyonda tutulur.
C) Tıbbi yardım istenir.
D) Turnike yapılır.
E) Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır.

Cevap : D) Turnike yapılır.

Açıklama : Akrep sokmasında turnike uygulaması kesinlikle önerilmez çünkü bölgedeki dolaşımı engelleyerek doku hasarını arttırabilir. Doğru yaklaşım; sokulan yerin mümkün olduğunca hareketsiz tutulması, soğuk uygulama ve vakit kaybetmeden tıbbi yardıma başvurmaktır.

20. Hafif ateş, tükürük bezlerinde ve lenf bezlerinde şişmeye neden olan, genç erkeklerde infertiliteye (kısırlık) yol açabilen, aşı ile korunabilen hastalık aşağıdakilerden hangisidir?

A) El ayak ağız hastalığı
B) Kızamık
C) Roseola infantum
D) Kabakulak
E) Kızıl

Cevap : D) Kabakulak

Açıklama : Kabakulak virüsünün sebep olduğu bu hastalıkta en belirgin bulgu kulak altındaki tükürük (parotis) bezinin şişmesidir. Genç erkeklerde orşite neden olarak ileride kısırlığa yol açabilir. MMR (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) aşısı ile korunmak mümkündür.