Politik Ekonomi 2024-2025 Final Soruları

Cevap : D) Döviz kurunun değeri yükselir.

Açıklama : Sabit kur rejiminde döviz kurunu belirlenen düzeyde tutmak için merkez bankası müdahale eder; dövize olan talep artsa bile merkez bankası döviz satarak kuru sabit tutar. Böylece (A) geçerlidir, çünkü kur değişmez; (B) ve (C) de geçerlidir, çünkü merkez bankası döviz satışı yoluyla piyasadaki döviz arzını fiilen artırır. (E) ise merkez bankasının müdahalesini doğrular. Bu yüzden (D) “Döviz kurunun değeri yükselir“ sabit kur koşulunda “yaşanmaz.“

Cevap : C) Hoş Olmayan Monetarist Aritmetik

Açıklama : “Hoş Olmayan Monetarist Aritmetik“, Sargent ve Wallace tarafından ortaya konan, bütçe açıklarının borçlanma yerine para basılarak finanse edilmesinin kaçınılmaz olarak enflasyona yol açacağını anlatan bir görüştür. Devletin aşırı borçlanma kapasitesinin tükendiği noktada para basma seçeneğinin devreye girip enflasyonu körükleyeceği belirtilir.

Cevap : D) Hem faiz oranı hem de toplam gelir artar.

Açıklama :

Cevap : D) Eksik rekabet koşulları geçerlidir.

Açıklama : Klasik Okul varsayımına göre piyasalar tam rekabete yakındır, fiyatlar ve ücretler tam esnektir (A), bu nedenle ekonomide sürekli tam istihdam (C) öngörülür ve devlet müdahalesinin gereksiz olduğu (B) savunulur. Smith, Say ve Ricardo (E) Klasik Okul’un önde gelen temsilcileridir. Eksik rekabet koşulları ise Klasik Okul’un değil, aksine Keynesyen veya diğer modern akımların incelediği bir durumdur.

Cevap : B) Genişletici maliye politikası

Açıklama : Genişletici maliye politikası, devletin kamu harcamalarını artırması veya vergileri azaltması yoluyla toplam talebi ve dolayısıyla ekonomik aktiviteyi yükseltmeyi hedefleyen bir politikadır. Soruda hükümetin harcamaları artırması tam da bu politikaya örnektir. Diğer şıklar ya farklı politikaları (daraltıcı para veya maliye vb.) ya da heterodoks gibi daha genel yaklaşımları ifade etmektedir.

Cevap : E) Piyasadaki dengesizlikler kendiliğinden ortadan kalkmaz.

Açıklama : A) Piyasaya devlet müdahalesi gerekmemektedir.
Keynesyen okul, devlet müdahalesine ihtiyaç olduğunu savunur. Bu nedenle bu ifade yanlıştır.
B) Fiyatlar, ücretler ve faizler tam esnektir.
Keynesyen teori, özellikle kısa vadede fiyatların, ücretlerin ve faizlerin tam esnek olmadığını belirtir. Bu ifade de yanlıştır.
C) Toplam talebi artıran politikalar sadece enflasyona sebep olur.
Keynesyen görüşe göre, toplam talebi artıran politikalar ekonomik durgunluk dönemlerinde üretimi ve istihdamı artırabilir. Sadece enflasyona yol açmaz. Bu ifade de yanlıştır.
D) Piyasada tam rekabet şartları geçerlidir.
Keynesyen teori, piyasada tam rekabet şartlarının her zaman geçerli olmadığını kabul eder. Bu ifade de yanlıştır.
E) Piyasadaki dengesizlikler kendiliğinden ortadan kalkmaz.
Keynesyen görüşe göre, piyasadaki dengesizlikler (örneğin işsizlik veya talep yetersizliği) kendiliğinden ortadan kalkmaz ve bu nedenle devlet müdahalesi gereklidir. Bu ifade doğrudur.

Cevap : B) Fiyatlar genel seviyesindeki düşüş ekonomiyi mal piyasası üzerinden etkiler.

Cevap : C) Faiz oranı artar.

Açıklama : Genişletici maliye politikası (IS’i sağa kaydırır) üretimi ve faiz oranını yükseltme eğilimindeyken, daraltıcı para politikası (LM’i sola kaydırır) faiz oranını yükseltir ve üretimi azaltma yönünde etkide bulunur. Bu iki politika aynı anda devreye girdiğinde, toplam gelir düzeyi belirsizdir (artabilir, değişmeyebilir veya azalabilir). Fakat her iki politika kombinasyonunun faizler üzerindeki etkisi “arttırıcı“ yöndedir, bu nedenle faiz oranı kesin olarak yükselir.

Cevap : A) Lucas Kritiği

Açıklama : Lucas Kritiği, politika değişiklikleriyle birlikte ekonomik ajanların davranışlarının da değişeceğini ve dolayısıyla sabit parametre varsayımıyla yapılan tahminlerin geçersiz kalacağını belirtir. Bu kritik, adaptif beklentileri temel alan modellerin önemli bir politika değişikliği durumunda doğru sonuç vermeyebileceğini vurgular.

Cevap : B) Genişletici politikalar

Açıklama : Keynesyen yaklaşım, eksik istihdam durumunda talep yetersizliği olduğunu belirtir. Bu nedenle ekonominin potansiyel üretim düzeyine ulaşması için hükümetin veya merkez bankasının genişletici nitelikte politikalar (maliye veya para politikası) uygulaması gerekir. Daraltıcı politikalar (C ve D) ekonomiyi daha da küçültebilir. Zorunlu rezerv oranlarını yükseltmek (E) de daraltıcı bir etkiye sahiptir ve enflasyonu düşürücü politikalar (A) öncelikli olarak istihdamı artırmaya odaklanmaz.

Cevap : C) Hem kısa hem de uzun dönemde sadece fiyatlar genel seviyesinde artış görülür.

Açıklama : Yeni Klasik yaklaşımda, parasal genişleme beklenen bir gelişme ise reel değişkenler (üretim, istihdam) üzerinde etkili olmaz; ajanslar beklentilerini buna göre ayarlar. Hem kısa hem de uzun dönemde asıl gözlenen etki fiyatlar genel seviyesinde (enflasyon) artıştır. Bu yüzden (C) doğru ifadedir. Beklenmeyen parasal genişleme olsa kısa dönemde reel etkiler de söz konusu olabilirdi.

Cevap : D) Faiz oranı değişmezken toplam hasıla artar.

Açıklama : Mundell-Fleming modelinde tam sermaye hareketliliği ve esnek kur rejiminde genişletici para politikası (para arzının artırılması), faiz oranını dünyadaki faiz oranına eşitleme eğilimindeki uluslararası sermaye hareketleri nedeniyle iç faizi uzun vadede sabit tutar. Para arzı artışı ise ulusal paranın değerini düşürür (kur zayıflar) ve net ihracat artar; dolayısıyla toplam hasıla (milli gelir) artar.

Cevap : B) Ricardocu Denklik

Açıklama : Ricardocu Denklik teorisine göre, bütçe açığının gelecekte vergi artışına neden olacağını öngören tüketiciler, ellerine geçen ek geliri (vergi indirimi vb.) tüketmek yerine tasarruf etmeyi tercih eder. Böylece genişletici maliye politikasının çarpan etkisi zayıf kalabilir.

Cevap : A) Konjonktürel işsizlik

Açıklama : Konjonktürel (ya da döngüsel) işsizlik, resesyon gibi ekonomik dalgalanmalar sonucu oluşan işsizliktir ve “normal çalışma düzeyinde“ bulunmaz. Geçici (friksiyonel) ve yapısal işsizlik ise doğal işsizlik oranının bileşenleri olarak kabul edilir (C, D ve E). Geçici (B) da bazen friksiyonel işsizlikle eş anlamlı kullanılmaktadır.

Cevap : E) Robert Lucas

Açıklama : Robert Lucas, daha çok Yeni Klasik Okulun kurucularındandır. Milton Friedman, Karl Brunner, Michael Parkin ve Alan Walters ise Monetarist ekolün önemli isimlerindendir. Lucas, Rasyonel Beklentiler Devrimi ile Monetarist çevrede etkili olmuştur ancak kendisi Monetarist Okulun bir temsilcisi olarak anılmaz, Yeni Klasik yaklaşımın öncüsüdür.

Cevap : C) Uzun dönemde üretim artar.

Açıklama : Yeni Keynesyen modelde, kısa dönemde parasal genişleme üretimi ve istihdamı artırarak işsizliği NAIRU’nun (A) altına itebilir ve toplam talep eğrisini (B) sağa kaydırır. Parasal genişleme toplam talebi (D) artırdığı için kısa dönemde ekonomi (E) canlanır. Ancak uzun dönemde ücret ve fiyat ayarlamaları gerçekleştiğinde üretim potansiyel düzeye geri döner. Dolayısıyla uzun dönemde üretimin sürekli artması (C) tipik olarak beklenmez.

Cevap : A) Adaptif Beklentiler Varsayımı

Cevap : A) Faiz oranı azalır, toplam hasıla artar.

Cevap : E) Tasarruf Paradoksu

Açıklama : Tasarruf Paradoksu, bireylerin daha fazla tasarruf etme niyetinin toplam talebi ve dolayısıyla geliri düşürerek uzun vadede toplam tasarrufların da azalabileceğini belirtir. Klasik iktisatçılar, tasarrufun yatırımlara dönüşeceğini ve büyümeyi destekleyeceğini düşünürken, Keynesyen yaklaşımda tasarrufun artması kısa dönemde tüketimi azaltıp ekonomiyi daraltabilir.

Cevap : E) Uzun dönem toplam arz eğrisinin eğimi sıfır, esnekliği sonsuzdur.

Açıklama : Uzun dönem toplam arz (LRAS) eğrisi, Klasik görüşte dikey kabul edilir. Dikey bir eğrinin eğimi teorik olarak sonsuzdur (y = sabit; x ekseninde kayma yok), yani “sıfır eğim” ifadesi yanlıştır. Dolayısıyla (E) yanlıştır. Diğer seçenekler, AD-AS modelinin genel kabullerine uygundur.