Çocuk Hakları ve Hukuku 2024-2025 Final Soruları

Giriş

Çocuk Hakları ve Hukuku, çocukların korunması, gelişimi ve refahı için oluşturulmuş yasal çerçeveleri kapsar. Bu alan, çocukların fiziksel, zihinsel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çeşitli koruyucu ve destekleyici tedbirleri içerir. Bu makalede, çocuk hakları ve hukuku kapsamında önemli konular ele alınarak, öğrencilerin final sınavlarında karşılaşabilecekleri sorulara yönelik kapsamlı bir anlayış sunulacaktır.

1. Çocukların Korunması ve Destekleyici Tedbirler

Çocukların bakımından sorumlu olan kişilere yönelik koruyucu ve destekleyici tedbirler, çocukların eğitim, gelişim ve genel refahını sağlamak amacıyla uygulanır. Bu tedbirler arasında en önemlilerinden biri danışmanlık tedbiridir. Danışmanlık tedbirleri, çocukların karşılaştıkları eğitim ve gelişim sorunlarının çözümünde rehberlik sağlar. Diğer tedbirler ise:

• Eğitim Tedbiri: Çocukların genel eğitim ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir.
• Güvenlik Tedbiri: Çocukların fiziksel güvenliğini temin eder.
• Sağlık Tedbiri: Çocukların sağlık hizmetlerine erişimini sağlar.
• Barınma Tedbiri: Çocukların uygun konut koşullarında yaşamasını temin eder.

Bu tedbirler, çocukların sağlıklı bir şekilde büyümelerini ve gelişmelerini desteklemek amacıyla hukuki olarak uygulanır.

2. Çocuğa Karşı Cinsel İstismar

Çocuklara yönelik cinsel istismar, hukuki açıdan ciddi bir suç olarak değerlendirilir. Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre, on beş yaşından küçük çocuklara karşı gerçekleştirilen cinsel davranışlar, çocuğun rızası olsa bile suç teşkil eder. Bu kapsamda önemli hususlar şunlardır:

• Rıza Kriteri: On beş yaşını tamamlamış ve eylemin sonuçlarını anlayabilecek bir çocukla yapılan cinsel davranışlarda, rıza varlığı yalnızca manevi bir durum yaratır; hukuki açıdan suçlu bulunma durumu söz konusu olabilir.
• Zorlayıcı Unsurlar: Cinsel istismar suçunun oluşabilmesi için, çocuğa karşı cebir, şiddet veya hile kullanılması gereklidir.
• Cezai Yaptırımlar: Cinsel istismar suçunda, failin cezai sorumluluğu ağırlaştırılmıştır ve ceza kanunda açıkça belirtilmiştir.

Bu nedenle, çocukların cinsel istismarıyla mücadele kapsamında, hukuki düzenlemeler sıkı bir şekilde uygulanmakta ve koruyucu tedbirler alınmaktadır.

3. Velayet ve Vesayet

Velayet ve vesayet, çocukların bakım ve korunmasında önemli iki hukuki kavramdır. Bu kavramlar arasındaki farklar şunlardır:

• Velayet: Doğal hısımlık ilişkilerinden doğar ve çocuğun ebeveynleri tarafından otomatik olarak sağlanır. Velayet süresince, veli çocuğun bakım, eğitim ve sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdür.
• Vesayet: Mahkeme kararı ile atanır ve çocuğun ebeveynlerinden ayrı olarak bir vasinin (genellikle yakın akraba) çocuğun bakımını üstlenmesini sağlar. Vesayet, velayet gibi otomatik değildir ve belirli koşullar altında uygulanır.

Velayet ile Vesayet Arasındaki Farklar:

• Kaynak: Velayet, hısımlık ilişkilerinden doğarken, vesayet mahkeme kararıyla belirlenir.
• Azletme: Velayet, azledilemezken, vesayet mahkemeler tarafından kaldırılabilir.
• Kapsam: Velayet genellikle küçükler için geçerlidir; vesayet ise erginler için de uygulanabilir.
• Temsil Yetkisi: Veli, temsil yetkisini kullanırken mahkeme iznine ihtiyaç duymazken, vasi için böyle bir izin gerekmez.

Bu farklar, çocuğun korunmasında hangi hukuki düzenlemenin uygulanacağı konusunda önemli bir rol oynar.

4. Evlat Edinme

Evlat edinme, çocuğun yasal olarak başka bir ailenin çocuğu olarak kabul edilmesidir. Evlat edinmenin kişisel sonuçları şunları içerir:

• Soyadı Değişikliği: Evlat edinilen kişi küçükse, soyadı değişir ve evlat edinenlerin soyadını alır.
• Bakım ve Eğitim Yükümlülüğü: Evlat edinme ile birlikte, evlat edinenler çocuğun bakım, sağlık ve eğitim giderlerini karşılamakla yükümlüdür.
• Soybağı İlişkisi: Evlat edinme sonucunda, evlatlık ile evlat edinenler arasında yeni bir soybağı ilişkisi kurulur.

Genel Şartlar:

• Evlat Edinenlerin Durumu: Evlat edinenlerin çocuksuz olması zorunlu değildir.
• Küçüğün Durumu: Küçüğün üstün yararı gözetilmelidir.
• Bakım Süresi: Evlat edinenlerin, çocuğu bir yıl süreyle bakmış ve eğitmiş olmaları gereklidir.

Bu süreç, çocuğun üstün yararını gözeterek hukuki olarak düzenlenir ve çocuğun yeni ailesine uyum sağlamasını hedefler.

5. Fiil Ehliyeti ve Hak Ehliyeti

Hukuki sorumluluk ve hakların kullanımında iki temel kavram vardır: fiil ehliyeti ve hak ehliyeti.

• Hak Ehliyeti: Kişinin hak sahibi olma kapasitesidir. Doğuştan gelen bu kapasite, kişi öldüğünde sona erer.
• Fiil Ehliyeti: Kişinin hak ve borç işlemleri yapabilme kapasitesidir. Fiil ehliyeti kazanmak için kişinin ayırt etme gücüne sahip olması ve ergin olması gereklidir.

Yanlış Anlamalar:

• Hak Ehliyeti ve Fiil Ehliyeti: Hak ehliyeti bulunan bir kişi, otomatik olarak fiil ehliyeti kazanmaz. Fiil ehliyeti için ayrıca gerekli şartların sağlanması gerekir.
• Kusur Sorumluluğu: Ceza hukukunda kusur, failin kast veya taksir etmesiyle ilişkilidir. Kusur unsurlarının tam olması gereklidir; sadece bir unsurun varlığı yeterli değildir.

Bu kavramlar, çocukların hukuki işlemlerde nasıl temsil edileceğini ve korunacağını belirler.

6. Sosyal Düzen Kuralları ve Çocuklar

Sosyal düzen kuralları, toplumda düzeni sağlamak amacıyla oluşturulan normlardır ve çeşitli alt kategorilere ayrılır:

• Din Kuralları: İlahi iradeye dayanan kurallardır. Toplumsal düzenin manevi boyutunu oluştururlar.
• Hukuk Kuralları: Toplumun düzenini sağlamak için oluşturulmuş ve maddi yaptırımları olan kurallardır.
• Ahlak Kuralları: Toplumun iyi ve kötü değer yargılarına dayanan normlardır.
• Örf Adet Kuralları: Toplumda uzun süredir tekrarlanan ve kabul görmüş geleneklerdir.
• Görgü Kuralları: Günlük yaşamda ve özel günlerde uyulması gereken sosyal davranış normlarıdır.

Yanlış Bilgi:

• Din Kurallarının Değişkenliği: Din kuralları, toplumsal düzeni sağlamak için manevi yaptırımlarla desteklenir ve değişmeleri zordur. Maddi müeyyidesi olmayan kuralların kolayca değişmesi doğru değildir.

7. Çocuk İşçiliği ve Çalışma Süreleri

Çocuk işçiliği, çocukların eğitimlerini aksatmadan çalıştırılmasını hedefleyen yasal düzenlemelerle kontrol edilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çocuk işçilerin çalışma koşullarını denetler ve aşağıdaki hususları inceler:

• Mesleki Gelişim: Çocuk işçilerin mesleki eğitimlerine yönelik çalışmalar.
• İş Sağlığı ve Güvenliği: Çocukların çalıştıkları iş yerlerinde güvenli ortamın sağlanması.
• Sağlık Durumu: Çalışan çocukların sağlık kontrollerinin yapılması.
• Fiziksel Gelişim: Çocukların fiziksel olarak çalışmalarına uygun olup olmadıklarının değerlendirilmesi.

Çalışma Süreleri:

• Zorunlu İlköğretim Çağını Tamamlamış ve Örgün Eğitime Devam Etmeyen Çocuklar: Günde azami 7 saat çalışabilirler.
• Çalışma Süresine Dahil Olmayan Süreler: Eğitim, yolda geçirilen süreler ve işveren tarafından verilen kurslar çalışmanın dışında tutulur.

8. Nişanlanma ve Geçerlilik Şartları

Nişanlanma, evlenme niyetinin resmi olarak ilan edilmesidir ve hukuki olarak bazı şartlara bağlıdır. Geçersiz Nişanlanma Şartları arasında şunlar bulunur:

• Evlatlık İlişkisi: Taraflar arasında evlatlık ilişkisi olması nişanlanmayı geçersiz kılar.
• Akıl Hastalığı: Taraflardan birinde evlenmeye engel olacak akıl hastalığının bulunması.
• Mevcut Evlilik: Taraflardan birinin evli olması.
• Hısımlık İlişkisi: Taraflar arasında evlenmeye engel derecede hısımlık ilişkisi bulunması.

Geçersiz Olmayan Durum:

• İddet Süresi İçinde Nişanlanma: Kadının evliliğin sona ermesinden sonraki bekleme süresi (iddet müddeti) içinde iken nişanlanması, nişanlanmanın geçersiz olmasına neden olmaz.

Sonuç

Çocuk Hakları ve Hukuku, çocukların korunması, gelişimi ve refahı için oluşturulmuş geniş kapsamlı bir alandır. Bu alandaki yasal düzenlemeler ve uygulamalar, çocukların haklarını güvence altına almak ve onları her türlü istismar ve kötü muameleden korumak amacıyla sürekli olarak güncellenmektedir. Öğrencilerin bu konuları derinlemesine anlamaları, hem hukuki süreçlerin doğru bir şekilde uygulanmasını sağlamak hem de çocukların haklarının korunmasına katkıda bulunmak açısından büyük önem taşımaktadır.

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Medeni Kanunu
• Türkiye Cumhuriyeti Çocuk Koruma Kanunu
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Resmi Yayınları
• Hukuk Fakülteleri Ders Notları ve Akademik Yayınlar

Akademik Yazı: Çocukların Korunması ve Hakları

Çocukların korunması ve hakları, modern toplumlarda giderek daha fazla önem kazanan bir konudur. Çocuk hakları, çocukların fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimlerini desteklemek amacıyla oluşturulmuş yasal ve sosyal düzenlemeleri içerir. Bu yazıda, çocukların korunması ve hakları bağlamında çeşitli yasal tedbirler, nafaka, evlat edinme, nişanlanma ve iş hukuku konuları ele alınacaktır.

1. Çocukların Korunması İçin Alınan Tedbirler

Danışmanlık Tedbiri: Çocukların eğitim ve gelişim süreçlerinde karşılaştıkları sorunların çözümünde destek olmak amacıyla uygulanır. Bu tedbir, çocukların ve ailelerinin rehberlik almasını sağlar. Örneğin, bir çocuğun okulda başarısızlık yaşaması durumunda, bir rehber öğretmen veya psikolog ile çalışması gerekebilir. Bu, çocuğun eğitimine devam etmesine ve gelişimini sağlıklı bir şekilde sürdürmesine yardımcı olur.

2. Çocuğa Karşı Cinsel İstismar

Çocuğa karşı cinsel istismar, özellikle 15 yaş altındaki çocuklar için çok ciddi bir konudur. Bu suçun oluşması için çocuğun rızasının bulunması yeterli değildir; çocukların korunması için yasal düzenlemeler bu tür suçlarda rıza kavramını dışlar. 15-18 yaş arası çocuklar için ise cebir, şiddet veya hile kullanılarak yapılan cinsel davranışlar, ‘reşit olmayan ile cinsel ilişki’ suçunu oluşturur.

3. Ahlak Kurallarının Yaptırımları

Ahlak kuralları, toplumsal düzenin bir parçası olarak bireylerin davranışlarını şekillendirir. Bu kuralların yaptırımları manevi olup, kişisel ahlak kuralları için ayıplama ve kınama gibi sosyal yaptırımlar geçerlidir. Toplumsal ahlak kuralları ise daha geniş bir yaptırım çerçevesine sahiptir.

4. Soy Bağının Reddi

Soy bağının reddi, bir babanın çocuk ile biyolojik bağı olmadığını ispatlama yoluyla gerçekleşir. Bu durumda çocuk, nüfus kütüğünde annesinin hanesine bekarlık soyadı ile kaydedilir ve biyolojik baba ile soy bağı geçmişe etkili olarak ortadan kalkar. Ancak, bu durum otomatik olarak yeni bir soy bağı oluşturmaz.

5. Vesayet

Vesayet, küçüklerin veya kısıtlıların korunması amacıyla mahkeme tarafından atanan bir vasi ile sağlanır. Vesayetin sona ermesi, çocuğun ergin olması, evlat edinilmesi veya vasisinin izni ile evlenmesi gibi durumlarda gerçekleşir. Ancak, çocuğun tekrar anne veya babasının velayetine geçmesi vesayetin sona ermesine neden olmaz.

6. Evlat Edinme

Evlat edinme, çocuğun yeni bir aileye kazandırılmasıdır. Bu süreçte çocuk, evlat edinenlerin soyadını alabilir, ancak ergin ise bu zorunlu değildir. Evlat edinme ile evlat edinenler çocuğun bakım, sağlık ve eğitim giderlerinden sorumlu hale gelirler.

7. Fiil Ehliyeti

Fiil ehliyeti, bir kişinin hukuki işlemleri gerçekleştirebilme kapasitesidir. Ayırt etme gücü ve kısıtlı olmama durumları fiil ehliyeti için önemlidir. Ergin olmak ise fiil ehliyeti için kesin bir şart değildir; bazı hukuki işlemleri 15 yaşından büyük çocuklar da yapabilir.

8. Velayet ve Vesayet Arasındaki Farklar

Velayet, ebeveynler tarafından doğrudan sağlanırken, vesayet mahkeme kararı ile gerçekleşir. Velayet, çocuk ergin olana kadar devam ederken, vesayet kısıtlıların korunması için de uygulanabilir.

9. Kısıtlanma Nedenleri

Kısıtlanma, bireyin mal varlığı üzerindeki yönetim yetkisinin kısıtlanması anlamına gelir. Savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi nedenlerle bir kişi kısıtlanabilir, ancak tecrübesizlik bu nedenler arasında yer almaz.

10. Çocuk İşçilerin Çalışma Süreleri

Çocuk işçilerin çalışma süreleri sıkı düzenlemelere tabidir. Ara dinlenme süreleri bu çalışma süresine dahil edilmez. Eğitim, kurs veya toplantılarda geçen süreler ise çalışma süresine dahil edilir.

Sonuç

Çocuk hakları ve korunması, toplumun geleceği için kritik önem taşır. Yukarıda belirtilen konular, çocukların sağlıklı bir şekilde yetişmesini, eğitim almasını ve gelişimini desteklemek amacıyla oluşturulan yasal ve sosyal düzenlemelerin birer parçasıdır. Bu düzenlemeler, çocukların fiziksel ve duygusal istismarından korunmasını, eğitim haklarının güvence altına alınmasını ve sosyal yaşama entegre olmalarını hedefler.

1. Çocuğun bakımından sorumlu olan kimselere çocuk yetiştirme konusunda; çocuklara da eğitim ve gelişimleri ile ilgili sorunlarının çözümünde yol göstermeye yönelik rehberlik tedbiridir. Tanımı verilen tedbir, çocuklar hakkındaki koruyucu ve destekleyici tedbirlerden hangisidir?

A) Eğitim tedbiri
B) Güvenlik tedbiri
C) Danışmanlık tedbiri
D) Sağlık tedbiri
E) Barınma tedbiri

Cevap : C) Danışmanlık tedbiri

Açıklama : Danışmanlık tedbirleri, çocukların eğitim ve gelişim süreçlerinde rehberlik sağlamak amacıyla uygulanır. Bu tedbirler, çocukların karşılaştıkları sorunların çözümünde destekleyici bir rol oynar. Diğer seçenekler ise farklı alanlarda koruyucu tedbirlerdir; eğitim tedbiri genel eğitimle ilgili, güvenlik tedbiri çocukların fiziksel güvenliğiyle, sağlık tedbiri sağlık hizmetleriyle ve barınma tedbiri ise konut sağlığıyla ilgilidir.

2. Çocuğa karşı cinsel istismar iddiası söz konusu olduğunda aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) On beş yaşından küçük olan çocuğa karşı gerçekleştirilen cinsel davranış, çocuğun rızasının bulunması halinde çocuğun cinsel istismarı suçunu oluşturmaz.
B) On beş yaşından küçük olan çocuğa karşı gerçekleştirilen cinsel davranışa çocuğun rızası varsa, faile verilecek ceza hafifler.
C) Çocuğun cinsel istismarı suçunun oluşması için on beş yaşından küçük olan çocuğa karşı cinsel davranışların cebir ve şiddet kullanılarak işlenmesi gerekir.
D) On beş yaşını tamamlamış bir çocuğa cebir, şiddet ya da hile ile yapılan cinsel davranış, reşit olmayan ile cinsel ilişki suçunu oluşturur.
E) On beş yaşını tamamlamış ve eylemin sonuçlarını anlayabilecek bir çocuğa karşı yapılan cinsel davranış, cebir, tehdit, hile vs. yoksa çocuğun cinsel istismarı suçunu oluşturmaz.

Cevap : E) On beş yaşını tamamlamış ve eylemin sonuçlarını anlayabilecek bir çocuğa karşı yapılan cinsel davranış, cebir, tehdit, hile vs. yoksa çocuğun cinsel istismarı suçunu oluşturmaz.

Açıklama : —

3. I. Ahlak kurallarının yaptırımı manevidir.
II. Kişisel ahlak kurallarının yaptırımı ayıplama ve kınama şeklinde açığa çıkar.
III. Ahlak kuralları; kişisel ahlak kurallarları ve toplumsal ahlak kuralları olarak ikiye ayrılır.
Ahlak kurallarının özellikleri ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) I ve II
B) Yalnız II
C) Yalnız I
D) II ve III
E) I ve III

Cevap : E) I ve III

Açıklama : Ahlak kurallarının yaptırımları manevidir ve ahlak kuralları kişisel ahlak kuralları ile toplumsal ahlak kuralları olarak ikiye ayrılır. II. ifade, kişisel ahlak kurallarının yaptırımlarını sadece ayıplama ve kınama ile sınırlamış olup, bu durum tam doğru değildir çünkü kişisel ahlak kurallarının yaptırımları daha geniş olabilir.

4. Aşağıdakilerden hangisi soy bağının reddi davasının sonuçlarından değildir?

A) Nüfus kütüğünde çocuğun babası olarak annenin bildireceği bir isim yazılır.
B) Çocuk ile baba arasındaki soy bağı geçmişe etkili olarak ortadan kalkar.
C) Çocuk baba açısından nesepsiz hale gelir.
D) Çocuk annesinin hanesine bekarlık soyadı ile kaydedilir.
E) Çocuk ile biyolojik baba olan kişi arasında soy bağı kendiliğinden kurulur.

Cevap : E) Çocuk ile biyolojik baba olan kişi arasında soy bağı kendiliğinden kurulur.

Açıklama : Soy bağının reddi davası sonucunda, çocuğun biyolojik baba ile soy bağı ortadan kalkar ve çocuğun velayeti annenin hanesine bekarlık soyadı ile kaydedilir. Ancak, reddedilen soy bağı kendiliğinden yeniden kurulmaz; bu nedenle E seçeneği doğru cevap olarak öne çıkar ve soy bağının reddi davasının sonuçlarından biri değildir.

5. Vesayet ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Vesayet altındaki çocuğun mahkemece ergin kılınması, vesayeti sona erdirir.
B) Vesayet altındaki çocuğun başkalarınınca evlat edinilmesi ile vesayet sona erer ve çocuk ergin olur.
C) Vesayet altındaki çocuk 18 yaşını doldurunca ergin olur ve vesayet sona erer.
D) Vesayet altındaki çocuk, vasisinin izni ile evlenirse ergin olur ve vesayet sona erer.
E) Vesayet altındaki çocuğun tekrar anne/babasının velayeti altına alınması vesayeti sona erdirir.

Cevap : B) Vesayet altındaki çocuğun başkalarınınca evlat edinilmesi ile vesayet sona erer ve çocuk ergin olur.

Açıklama : —

6. Aşağıdakilerden hangisi evlat edinmenin kişisel sonuçlarından biri değildir?

A) Evlat edinilen kişi küçük ise soyadı değişir ve evlat edinenlerin soyadını alır.
B) Evlat edinenlerin küçüğe yeni bir isim verebilmesi için küçüğün ayırt etme gücünden yoksun olması gerekir.
C) Evlat edinilen kişi ergin ise evlat edinenlerin soyadını almak zorunda değildir.
D) Evlat edinme ile birlikte çocuğun bakım, sağlık ve eğitim gibi giderlerini karşılama yükümlülüğü de evlat edinene geçer.
E) Evlat edinme sonucunda evlatlık ile evlat edinenler arasında bir soybağı ilişkisi kurulur.

Cevap : D) Evlat edinme ile birlikte çocuğun bakım, sağlık ve eğitim gibi giderlerini karşılama yükümlülüğü de evlat edinene geçer.

Açıklama : —

7. Aşağıda fiil ehliyetiyle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hak ehliyeti bulunan kişi kendiliğinden fiil ehliyetini de kazanmış olur.
B) Fiil ehliyetine sahip olmak için ayırt etme gücüne sahip olmak gerekir.
C) Fiil ehliyetine sahip olabilmek için ergin olmak gerekir.
D) Fiil ehliyeti, fiilin hukuki sonuçlarının kişiye aidiyetini sağlar.
E) Fiil ehliyetine sahip olmak için kısıtlı olmamak gerekir.

Cevap : A) Hak ehliyeti bulunan kişi kendiliğinden fiil ehliyetini de kazanmış olur.

Açıklama : —

8. Aşağıdakilerden hangisi velayet ile vesayet arasındaki farklardan biri değildir?

A) Velayet hısımlık ilişkisinden doğarken vesayet mahkeme kararından doğar.
B) Velinin velayet altındaki çocuk tarafından azli mümkün değil iken vasinin mahkemece azledilmesi mümkündür.
C) Velayet kural olarak küçükler için iken vesayet kural olarak erginler içindir.
D) Veli temsil yetkisini kullanırken mahkemeden izin alırken vasi için böyle bir izne ihtiyaç yoktur.
E) Velayetten vazgeçmek mümkün değil iken vesayetten istifa etmek mümkündür.

Cevap : D) Veli temsil yetkisini kullanırken mahkemeden izin alırken vasi için böyle bir izne ihtiyaç yoktur.

Açıklama : —

9. Aşağıdaki nedenlerden hangisi mahkeme kararı ile gerçekleşen kısıtlanma nedenleri arasında yer almaz?

A) Savurganlık
B) Alkol bağımlılığı
C) Uyuşturucu madde bağımlılığı
D) Kötü yaşam tarzı
E) Tecrübesizlik

Cevap : E) Tecrübesizlik

Açıklama : Tecrübesizlik, mahkeme kararı ile gerçekleştirilen kısıtlanma nedenleri arasında yer almaz. Diğer seçenekler ise kişilerin hukuki ehliyetlerinin kısıtlanmasına yol açabilecek durumları ifade eder.

10. Aşağıdaki sürelerden hangisi çocuk işçilerin çalışma sürelerine dâhil değildir?

A) İşveren tarafından çocuk işçilere verilmesi gereken eğitimlerde geçen süreler
B) İşveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler
C) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın bekleyerek boş geçirdiği süreler
D) İki saatten fazla ve dört saatten az süren işlerde otuz dakikalık ara dinlenme süresi
E) İşverenin çocuk işçiyi, işyeri dışında gönderdiği kurslar ve toplantılarda geçen süreler

Cevap : D) İki saatten fazla ve dört saatten az süren işlerde otuz dakikalık ara dinlenme süresi

Açıklama : Ara dinlenme süreleri, çalışma süresine dahil edilmez. Diğer seçeneklerde belirtilen süreler ise çalışma süresine dahil olabilir veya işverenin sorumluluğundadır.

11. Kusur ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kural olarak failin taksir nedeni ile cezalandırılabilmesi için bunun kanunda açıkça belirtilmesi gerekir.
B) Kast için “hukuka aykırılığı bilmek” ve “hukuka aykırı sonucu istemek” unsurlarından birinin varlığı yeterlidir.
C) Ceza hukukuna hakim olan ilke kusur sorumluluğu ilkesidir.
D) Ceza hukukunda yer almayan sorumluluk türlerinden birisi de kusursuz sorumluluktur.
E) Kusur sorumluluğu denildiğinde kural olarak kast sorumluluğu akla gelir.

Cevap : B) Kast için “hukuka aykırılığı bilmek” ve “hukuka aykırı sonucu istemek” unsurlarından birinin varlığı yeterlidir.

Açıklama : Kast için her iki unsurun da bulunması gereklidir: hukuka aykırılığı bilmek ve hukuka aykırı sonucu istemek. Sadece birinin varlığı yeterli değildir. Bu nedenle B seçeneği yanlıştır.

12. Kocanın baba sayılabilmesi için çocuğun evlilikten kaç gün sonra doğmuş olması yeterlidir?

A) Yüz seksen gün
B) İki yüz doksan gün
C) Dokuz ay on gün
D) Bir gün
E) Üç yüz gün

Cevap : D) Bir gün

Açıklama : Türk Medeni Kanunu’na göre, evli annenin kocasından doğan çocuk otomatik olarak babanın çocuğu sayılır. Bu durum, doğumun evlilikten bir gün sonra olup olmamasına bağlı değildir. Ancak, en kısa süre içinde doğmuş olması durumu genellikle bir günden sonraki durumu ifade eder.

13. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çocukların çalıştırıldığı iş yerleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini incelemez?

A) Çocukların mesleki gelişimleri
B) Çocukların işverene karşı tutumları
C) İş sağlığı ve güvenliği koşulları
D) Çocukların sağlık durumları
E) Çocukların fiziksel gelişimleri

Cevap : B) Çocukların işverene karşı tutumları

Açıklama : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çocuk işçilerin çalışma koşullarını, sağlık durumlarını, iş sağlığı ve güvenliği gibi unsurları denetler. Ancak, çocukların işverene karşı tutumları gibi subjektif değerlendirmeleri incelemez.

14. İş kanununa göre zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma süresi günde azami kaç saattir?

A) 7
B) 4
C) 2
D) 6
E) 5

Cevap : A) 7

Açıklama : —

15. Aşağıdakilerden hangisi nişanlanmanın geçersiz olması sonucunu doğurmaz?

A) Taraflar arasında evlatlık ilişkisinin bulunması
B) Tarafların birisinde evlenmeye engel olacak bir akıl hastalığının bulunması
C) Kadının evliliğin sona ermesinden sonraki bekleme süresi (iddet müddeti) içerisinde iken nişanlanması
D) Taraflardan birisinin evli olması
E) Taraflar arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlık ilişkisinin bulunması

Cevap : C) Kadının evliliğin sona ermesinden sonraki bekleme süresi (iddet müddeti) içerisinde iken nişanlanması

Açıklama : Nişanlanmanın geçersiz olması için geçerli nedenler arasında evlatlık ilişkisi, evlenmeye engel akıl hastalığı, taraflardan birinin evli olması ve evlenmeye engel hısımlık ilişkisi bulunması yer alır. Ancak, kadının evliliğin sona ermesinden sonraki bekleme süresi içinde nişanlanması, nişanlanmanın geçersiz olmasına neden olmaz.

16. Aşağıdakilerden hangisi küçüklerin evlat edinilmesinin genel şartlarından biri değildir?

A) Evlat edinilecek kişinin küçük olması
B) Evlat edinenlerin çocuksuz kişiler olması
C) Küçüğün bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması
D) Evlat edinmenin bir kere yapılabilmesi
E) Küçüğün üstün yararına olması

Cevap : B) Evlat edinenlerin çocuksuz kişiler olması

Açıklama : —

17. Nişanlanma için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Evlenilmek istenen kişi belirlendikten sonra ona temsilci ile yollanan evlenme teklifi hukuken geçersizdir.
B) Nişanlanma yazılı olmasa da bir aile hukuku sözleşmesidir.
C) Temsilci aracılığı ile yapılamayacak işlemler arasında nişanlanma işlemi de yer alır.
D) Nişanlanma, yüzük takma gibi herhangi bir şekil şartına bağlı olmadan da gerçekleştirilebilir.
E) Farklı cinsiyetten kişiler arasında yapılan evlenme teklifinin muhatap tarafından kabulü nişanlanma sayılır.

Cevap : A) Evlenilmek istenen kişi belirlendikten sonra ona temsilci ile yollanan evlenme teklifi hukuken geçersizdir.

Açıklama :

18. Evlat edinme ve nafakaya ilişkin sonuçları hakkında aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Evlat edinene karşı nafaka yükümlülüğü altında olmayan kişilerden biri evlatlığın altsoyudur.
B) Evlatlığın nafaka yükümlülüğü, sadece kendisini evlat edinen kişilere karşıdır.
C) Evlat edinenin yardım nafakası yükümlülüğü evlatlığın alt soyunu da kapsar.
D) Evlat edinen ile evlatlık gerektiğinde birbirlerine yardım nafakası vermekle yükümlüdürler.
E) Nafaka yükümlülüğünün söz konusu olmadığı durumlardan biri evlat edinenin evlatlıkları arasındadır.

Cevap : C) Evlat edinenin yardım nafakası yükümlülüğü evlatlığın alt soyunu da kapsar.

Açıklama : —

19. Sosyal düzen kuralları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Din kuralları ilahi iradeye dayanan kurallardır. Bu kurallara uyulmamasının maddi bir müeyyidesi olmadığı için sosyal düzen kuralları içerisinde en kolay değişeni din kurallarıdır.
B) Hukuk kuralları diğer sosyal düzen kuralları gibi içerisinde yaşanılan toplumda düzeni sağlamaya yönelik olan kurallardır. Bu kuralların en önemli özelliği maddi müeyyideye bağlı olmasıdır.
C) Ahlak kuralları içerisinde yaşanılan toplumda iyi ve kötü şeklinde oluşan değer yargılarına göre yapılması gereken ya da yapılmaması gereken davranışlara yönelik kurallar bütünüdür.
D) Örf adet kuralları, toplumda ortaya çıkış zamanı bilinmeyecek kadar eski olup tekrarlana gelen ve bu sebeple toplumun bu kurallara uymayı zorunluluk olarak kabul ettiği kurallar şeklinde tanımlanabilir.
E) Görgü kuralları yeme, içme, giyinme gibi insanın günlük yaşantısında uyması gereken kurallar ile bayram ve tören gibi topluluklarda uyması gereken kurallardan oluşur.

Cevap : A) Din kuralları ilahi iradeye dayanan kurallardır. Bu kurallara uyulmamasının maddi bir müeyyidesi olmadığı için sosyal düzen kuralları içerisinde en kolay değişeni din kurallarıdır.

Açıklama : Din kuralları, toplumsal düzeni sağlamak için manevi yaptırımlarla desteklenir ve değişmeleri zordur. Maddi müeyyidesi olmayan kuralların kolayca değişmesi yanlıştır. Bu nedenle A seçeneği yanlıştır.

20. I. Akla uygun davranmak kanunda tanımlanan şartlara uygun davranmak sureti ile gerçekleşir.
II. Akla uygun davranmamanın ilk sebebi hem biyolojik hem de tabii bir sebep olan yaş küçüklüğüdür.
III. Akla uygun davranmak, yapılan davranışın sebep ve sonuçlarını doğru olarak kavrayarak buna uygun davranmayı ifade eder.
Ayırt etme gücü ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız I
B) I ve II
C) II ve III
D) I ve III
E) Yalnız II

Cevap : C) II ve III

Açıklama : —