Okul Öncesi Dönemde Duyu Eğitimi 2024-2025 Final Soruları

Okul Öncesi Dönemde Duyu Eğitimi: Akademik Bir Bakış

Okul öncesi dönem, çocukların duyusal gelişiminin en hızlı olduğu ve çevreyle olan etkileşimlerinin artarak anlam kazandığı bir süreçtir. Bu dönemde yapılan duyu eğitimi, çocukların çevresel uyaranları algılama, yorumlama ve bunlara uyum sağlama becerilerini destekler. Aşağıda, duyu eğitiminin önemi ve etkili yöntemleri akademik bir perspektiften ele alınmıştır. Ayrıca, verilen örnek sorular üzerinden duyusal gelişime dair temel kavramlar açıklanmıştır.

1. Duyusal Kavramların Öğretimi

Duyusal kavramlar, çocukların çevreyi anlamlandırmalarında kritik bir role sahiptir. Örneğin, “sıcak-ılık-soğuk”, “sert-yumuşak” veya “ıslak-kuru” gibi kavramların öğretimi, çocukların somut deneyimler yoluyla dünyayı keşfetmesini sağlar. Begüm öğretmenin su ve kum havuzları kullanması, bu tür duyusal farkındalığı artırmak için etkili bir yöntemdir. Su ve kum, çocukların farklı dokuları ve sıcaklıkları deneyimlemesini sağlar ve bu süreçte dokunsal ve kinestetik duyularını geliştirir.

2. Dokunsal Duyu ve El-Göz Koordinasyonu

Arda’nın el-göz koordinasyonu zorlukları, dokunsal duyu desteği ile iyileştirilebilir. Çamur ve kum havuzunda oynama gibi etkinlikler, dokunsal duyuyu harekete geçirerek çocuğun ince motor becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Araştırmalar, dokunsal uyaranların motor beceri ve dikkat gelişiminde doğrudan etkili olduğunu göstermektedir.

3. Özel Gereksinimli Çocuklar için Duyu Eğitim Planlaması

Yasemin öğretmenin, çocukların mevcut becerilerini ve ihtiyaçlarını değerlendirmesi, etkili bir duyu eğitimi için temel bir adımdır. Ön değerlendirme, çocukların desteklenmesi gereken alanlarını belirlemek ve bireyselleştirilmiş bir eğitim programı oluşturmak için gereklidir. Örneğin, bir çocuğun dokunsal duyusunun güçlü, ancak işitsel algısının zayıf olduğunu tespit etmek, eğitim materyallerinin seçimi ve planlaması açısından yol gösterici olur.

4. Duyusal İşlemleme Sorunları

Duyusal işlemleme sorunları, özellikle otizm spektrum bozukluğu ve nörolojik yetersizlikler gibi durumlarda sıklıkla görülür. Bu tür çocuklarda, motor becerilerin veya duyusal entegrasyonun desteklenmesi, duyusal işleme sorunlarının yönetiminde önemlidir. Örneğin, düşük algılama modeline sahip bir çocuğun tat duyusunu geliştirmek için yemeklerde farklı tatlar sunulabilir.

5. Görsel ve Dokunsal Öğrenme Stilleri

Her çocuğun öğrenme stili farklıdır. Erhan’ın renkli şekiller ve grafiklerle öğrenmesi, onun görsel öğrenme stiline sahip olduğunu gösterirken; Ahmet’in deneyimleyerek öğrenmesi, kinestetik bir öğrenme tarzını işaret eder. Eğitim planlamasında bu farklılıkları dikkate almak, öğrenme sürecinin etkili ve keyifli geçmesini sağlar.

6. Duyusal Etkinliklerin Planlanması

Duyu eğitimi, çocuğun gelişim düzeyine uygun olarak planlanmalıdır. Duyusal etkinlikler, birden fazla duyuyu harekete geçiren zenginleştirilmiş deneyimler sunarak çocukların duyusal bütünleme becerilerini geliştirir. Örneğin, çocukların farklı dokuları, sesleri ve renkleri keşfetmesine olanak tanıyan etkinlikler, tüm duyuların koordinasyonunu destekler.

7. Duyusal Yetersizlik ve Telafi Edici Stratejiler

Duyusal yetersizlikler, diğer duyuların desteklenmesi ile telafi edilebilir. Örneğin, işitme kaybı olan bir çocukta görsel materyallerin ve dokunsal aktivitelerin artırılması, çocuğun öğrenme sürecine dahil olmasını sağlar. Bu yaklaşım, bireyin çevresel uyaranlarla olan etkileşimini artırarak yaşam kalitesini yükseltir.

8. Erken Yaş Duyusal Tepkiler ve Refleksler

Yeni doğan bebekler, emme refleksi gibi doğuştan gelen duyusal tepkilerle çevrelerine uyum sağlar. Bu tepkiler, bebeklerin hayatta kalması için kritik öneme sahiptir. Örneğin, yumuşak ve melodik seslere gösterilen doğal ilgi, bebeğin işitsel algısının gelişimini destekler.

9. Duyusal Problemler ve Eğitimsel Yaklaşımlar

Duyusal bütünleme sorunları olan çocuklarla çalışırken, duyusal entegrasyon terapisi gibi yöntemlerin uygulanması önemlidir. Ancak, duyusal kaçınma gibi davranışsal tepkiler, destekleyici bir müdahaleden ziyade çocuğun duyusal dünyasını düzenleme çabasıdır.

Sonuç

Duyu eğitimi, okul öncesi dönemde çocukların çevresel uyaranları algılamasını, anlamlandırmasını ve bu uyaranlara yanıt vermesini sağlamak için hayati bir öneme sahiptir. Bu yazıda açıklanan kavramlar ve yöntemler, okul öncesi dönemde etkili bir duyu eğitimi planlamak ve uygulamak için yol gösterici olacaktır. Öğretmenler, öğrencilerin bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurarak duyusal etkinlikler planlamalı ve uygulamalıdır. Bu yaklaşımla çocukların hem duyusal hem de genel gelişimleri desteklenebilir

1. Begüm Öğretmen çocuklara sıcak-ılık-soğuk, ıslak-kuru, pütürlü- kaygan, sert-yumuşak gibi kavramları öğretme ve pekiştirme amacıyla çeşitli materyallerle sınıfını düzenlemek istemektedir.
Bu durumda Begüm Öğretmen için sınıfında kullanmak üzere aşağıdakilerden hangisini önermek amacını gerçekleştirmeye yönelik olacaktır?

A) Su ve kum havuzları
B) Bilgi işlem materyalleri
C) Müzik ve ritm aletleri
D) Ahşap ve plastik bloklar
E) Okuma ve yazma araçları

Cevap : A) Su ve kum havuzları

Açıklama : —

2. Dört yaşındaki Arda el-göz koordinasyonunu sağlamada ve dikkatini odaklamakta zorluk çekmektedir.
Arda’nın öğretmeni dokunsal duyu desteği ile Arda’yı desteklemek amacıyla aşağıdakilerden hangisini uygulayabilir?

A) Kum havuzunda çamurla oynamak
B) Renklerle eşleştirme yapmak
C) Meyve ve sebzelerin tadına bakmak
D) Müzik eşliğinde dans etmek
E) Renkli gözlüklerle resim incelemek

Cevap : A) Kum havuzunda çamurla oynamak

Açıklama : Kum havuzu ve çamur oyunları, dokunsal duyuyu aktif olarak kullanmayı gerektirir. Bu tür aktiviteler, Arda’nın el-göz koordinasyonunu geliştirmesine ve dikkatini odaklamasına yardımcı olabilir. Diğer seçenekler ise farklı duyusal alanlara yönelik olup dokunsal desteği doğrudan sağlamaz.

3. Yasemin Öğretmen dört yaş grubunda özel gereksinimli çocuklara yönelik duyu etkinlikleri hazırlarken sınıfındaki çocukların ilgi duyduğu ve başarılı olduğu alanlarla ilgili yeteneklerini daha da geliştirecek başarısız olduğu alanları da destekleyecek planlama yapmaktadır.
Yasemin Öğretmen’in bu sürece başlarken öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisini yapması gerekmektedir?

A) Çocukların başarılarını övmelidir.
B) Eğitim programını tasarlamalıdır.
C) Bol ve yeterli materyal almalıdır.
D) Sınıfın mekânsal düzenini sağlamalıdır.
E) Çocukların ön değerlendirmesini yapmalıdır.

Cevap : E) Çocukların ön değerlendirmesini yapmalıdır.

Açıklama : Yasemin Öğretmen, duyu eğitim programını etkili bir şekilde planlamak için çocukların mevcut beceri düzeylerini ve ihtiyaçlarını belirlemek adına ön değerlendirme yapmalıdır. Bu değerlendirme, hangi alanlarda destek gerektiğini ve çocukların hangi alanlarda başarılı olduğunu anlamasına yardımcı olur. Diğer seçenekler önemli olsa da, ön değerlendirme yapılmadan program tasarımı eksik kalabilir.

4. Duyusal işlemlemede sorunlar yaşayan çocuklarla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Tatma ya da koklama sorununda görülür.
B) Otizm bozukluğunda gözlenmez.
C) Görsel algılarında sorun yoktur.
D) Motor ya da nöral yetersizlikte görülebilir.
E) Gelişimsel bir sorun değildir.

Cevap : D) Motor ya da nöral yetersizlikte görülebilir.

Açıklama : Duyusal işlemleme sorunları, genellikle motor beceriler veya nöral işlevlerdeki yetersizliklerle ilişkilidir. Bu durum, çocuğun duyusal bilgileri doğru bir şekilde işlemesini engelleyebilir. Diğer seçenekler yanlış olup, duyu sorunları otizm gibi durumlarda da görülebilir ve duyusal işleme genellikle gelişimsel bir konudur.

5. Aşağıdakilerden hangisi düşük algılama modeline sahip çocukları desteklemek için yapılabilecek bir uygulamadır?

A) Yemeden önce ellerini yıkamasını istemek
B) Yemekte farklı tatlar sunmak
C) Sofra kurulumu için yardım istemek
D) Tek başına yemesine olanak sağlamak
E) Yemeklerle ilgili sohbet etmek

Cevap : B) Yemekte farklı tatlar sunmak

Açıklama : Düşük algılama modeline sahip çocuklar, çevresel uyaranlara karşı düşük duyarlılık gösterebilirler. Yemekte farklı tatlar sunmak, onların tat duyularını canlandırarak algı düzeylerini artırmaya yardımcı olabilir. Diğer seçenekler doğrudan düşük algılama ile ilgili destek sağlamaz.

6. Erhan, sınıf içindeki etkinliklerde renkli boya kalemleri ile şekiller ve grafikler çizerek edindiği bilgileri pekiştirmektedir.
Erhan ile ilgili aşağıdakilerden hangisi düşünülebilir?

A) Görsel olarak öğrenen bir çocuktur.
B) Dokunarak rahat öğrenebilir.
C) Dinleyerek kolay öğrenebilir.
D) Seslere odaklanması kolaydır.
E) Duyusal olarak kaçınması vardır.

Cevap : A) Görsel olarak öğrenen bir çocuktur.

Açıklama : Erhan’ın renkli boya kalemleriyle şekiller ve grafikler çizerek öğrendiği bilgileri pekiştirmesi, onun görsel öğrenme stiline sahip olduğunu gösterir. Görsel öğrenen çocuklar, görsel materyallerle öğrenmeye daha yatkındır. Diğer seçenekler Erhan’ın bu öğrenme tarzını açıklamada yeterli değildir.

7. Eda, yumuşak tüylü oyuncaklara ilgi duymakta ve sürekli elinde tutma ve taşıma, eliyle tüylerini okşama ve sarılma eğilimi göstermektedir.
Aşağıdakilerden hangisi duyusal bütünlemeye göre Eda’nın sergilediği duyusal örüntüdür?

A) Düşük algılama
B) Duyusal kaçınma
C) Duyusal arayış
D) Duyusal duyarlılık
E) Duyusal yeterlilik

Cevap : D) Duyusal duyarlılık

Açıklama : —

8. Yeni doğan bir bebeğin çevreye uyum sağlaması için doğuştan getirdiği belirli tepkileri bulunmaktadır. Bu tepkiler aracılığıyla bebeklerin yaşamlarını sürdürebilmeleri de mümkün olmaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi bu tepkilerdendir?

A) Amaçlı ağlama
B) Ses çıkarma
C) Yetişkine bağlılık
D) Kontrollü hareket
E) Emme refleksi

Cevap : E) Emme refleksi

Açıklama : Emme refleksi, yeni doğan bebeklerde bulunan ve beslenmeyi sağlamak için gerekli olan doğuştan gelen bir tepkidir. Bu refleks, bebeğin yaşamını sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir. Diğer seçenekler ya gelişimsel olarak daha sonraki dönemlerde ortaya çıkar ya da refleks özelliği taşımaz.

9. Aşağıdakilerden hangisi duyusal sıkıntılar yaşayan çocuklar için yapılacak uygulamalardan biri değildir?

A) Duyusal entegrasyon terapisi
B) İşitsel entegrasyon eğitimi
C) Duyusal kaçınma desteği
D) Duyu uyarım yöntemleri
E) Duyu-motor müdahale

Cevap : C) Duyusal kaçınma desteği

Açıklama : Duyusal kaçınma, duyusal entegrasyon sorunları yaşayan çocukların aşırı duyarlı oldukları uyarıcılardan uzak durma çabalarını ifade eder. Bu, bir destek uygulaması değil, bir davranış tepkisidir. Diğer seçenekler, duyusal sıkıntılar yaşayan çocuklar için uygulanabilecek destekleyici terapiler ve müdahalelerdir.

10. İşitme yetersizliği ya da görme bozukluğu gibi duyusal yetersizlik durumlarında aşağıdakilerden hangisinin yapılması önemlidir?

A) İşitsel ya da görsel sorunların yetersizlik olarak görülmemesi
B) Tek bir duyuya odaklanarak bu duyuyu etkin kullanma konusunda eğitilmeleri
C) Kişilerin yetersizliklerini olduğu gibi kabul edip bununla yaşamayı öğrenmeleri
D) Kullanılamayan duyularının yerine diğer duyuların desteklenip geliştirilmesi
E) Duyu yetersizliği dışındaki alanlara odaklanarak duyuların göz ardı edilmesi

Cevap : D) Kullanılamayan duyularının yerine diğer duyuların desteklenip geliştirilmesi

Açıklama : Duyusal yetersizlik durumlarında, kullanılamayan duyuların yerine diğer duyuların desteklenmesi ve geliştirilmesi, bireylerin çevreleriyle daha etkin etkileşim kurmalarını sağlar. Bu yaklaşım, duyusal eksikliklerin telafi edilmesine yardımcı olurken, kişinin genel yaşam kalitesini artırır. Diğer seçenekler ya yetersizlikleri göz ardı eder ya da yeterli destek sağlamaz.

11. Doğumundan itibaren bebeklerin görüp duyarak deneyimlediği olaylar hangi becerilerini şekillendirmektedir?

A) Görme ve konuşma becerilerini
B) Sağlıklı beslenme eğilimlerini
C) Dokunsal algılarını
D) Görmeye yönelik dikkatlerini
E) Dengede durma becerilerini

Cevap : A) Görme ve konuşma becerilerini

Açıklama : —

12. Okul bahçesinde oyun saati sürecince Furkan büyük oranda kum alanında oynamaktadır. Ellerini toprağın içerisinde gezdirir, bulduğu farklı dokudaki taşları incelemektedir. Taşları pürüzlü ve pürüzsüz olarak ayırmaktadır.
Yukarıdaki duruma bakıldığında Furkan’ın hangi duyu özelliğinin baskın olduğu söylenebilir?

A) Görme
B) Dokunma
C) İşitme
D) Koklama
E) Tatma

Cevap : B) Dokunma

Açıklama : Furkan’ın ellerini toprağın içinde gezdirip taşları pürüzlü ve pürüzsüz olarak ayırması, dokunma duyusunun baskın olduğunu gösterir. Bu tür aktiviteler, dokunsal duyunun aktif kullanımını ve dokunsal algının gelişimini destekler. Diğer duyular bu davranışta ön planda değildir.

13. Ahmet çevresinde olan biten tüm olayları öğrenmek için öncelikli olarak olayları yaşayarak hissetmeye odaklanmaktadır.
Bu durumda Ahmet duyusal olarak hangi öğrenme tarzına sahiptir?

A) Görsel
B) Estetik
C) Kinestetik
D) İşitsel
E) Bilişsel

Cevap : C) Kinestetik

Açıklama : Ahmet’in olayları yaşayarak ve hissetmeye odaklanması, kinestetik öğrenme tarzını gösterir. Kinestetik öğrenen çocuklar, hareket ve dokunma yoluyla öğrenmeyi tercih ederler ve fiziksel aktivitelerle bilgiyi pekiştirirler. Diğer öğrenme stilleri bu davranışı açıklamada yeterli değildir.

14. I. Ön değerlendirme yaparak çocuğun gelişim özelliğini belirlemek
II. Çocuğun sevdiği işleri sıralamak
III. Çocuğun fizyolojik olarak sağlığını kontrol etmek
IV. Desteğe gereksinim duyulan duyusal alanı saptamak
Duyu eğitim programı planlanırken yukarıdakilerden hangilerinin öncelikli olarak dikkate alınması gerekmektedir?

A) I, II ve III
B) I ve III
C) I, III ve IV
D) I ve IV
E) II, III ve IV

Cevap : C) I, III ve IV

Açıklama : Duyu eğitim programı planlanırken öncelikle çocuğun gelişim özelliklerinin belirlenmesi (I), fizyolojik sağlığının kontrol edilmesi (III) ve desteğe ihtiyaç duyulan duyusal alanların saptanması (IV) gereklidir. Bu adımlar, programın çocuğun ihtiyaçlarına uygun şekilde tasarlanmasını sağlar. Çocuğun sevdiği işleri sıralamak (II) önemli olabilir, ancak öncelikli adımlar arasında yer almaz.

15. Aşağıda yer alan durumlardan hangisinde duyu bütünleme sorunu görülme olasılığı daha düşüktür?

A) Prematüre doğum
B) Otizm spektrum bozukluğu
C) Konuşma bozukluğu
D) Disleksi
E) Serebral palsi

Cevap : C) Konuşma bozukluğu

Açıklama : —

16. Bahadır sınıf içi ve dışında gerçekleştirilen eğitimsel etkinliklerde kendisine sunulan bilgileri öğrenirken aşağıdaki duyulardan hangisini diğerlerine oranla daha az kullanmaktadır?

A) Dokunma
B) Tatma
C) İşitme
D) Hareket
E) Görme

Cevap : B) Tatma

Açıklama : Eğitimsel etkinliklerde genellikle işitme, görme, dokunma ve hareket duyuları daha aktif olarak kullanılırken, tatma duyusu bu tür etkinliklerde daha az kullanılır. Bahadır’ın tatma duyusunu diğerlerine göre daha az kullanması muhtemeldir.

17. Aynur düşük algılama modeliyle dünyaya gelmiş ve artık 18 ayını tamamlamış bir bebektir.
Aynur’un ailesinin çocuklarını desteklemek için aşağıdakilerden hangisini uygulaması önerilebilir?

A) Sofra kurulumu için yardım istemek.
B) Yemeklerle ilgili sohbet etmek.
C) Tek başına yemesine olanak sağlamak.
D) Yemeden önce ellerini yıkamasını istemek.
E) Yemekte farklı tatlar sunmak.

Cevap : E) Yemekte farklı tatlar sunmak.

Açıklama : Düşük algılama modeline sahip çocuklar, duyusal uyarıcılara karşı düşük duyarlılık gösterirler. Yemekte farklı tatlar sunmak, onların tat duyularını canlandırarak algı düzeylerini artırmaya yardımcı olabilir. Diğer seçenekler doğrudan düşük algılama ile ilgili destek sağlamaz.

18. Aşağıda verilen bir bireyin konuşmasında kullandığı ifadelere bakılarak, hangi duyulardan daha çok bahsettiği söylenebilir?

A) Çok uğraşmama rağmen kumaşı bir türlü temizleyemedim.
B) Rengârenk tüyleri ve ötüşüyle padişahı büyüledi.
C) Bu sabah kendimi yorgun hissediyorum.
D) Ergün hayatımda tanıdığım en sıcakkanlı insandı.
E) Eve geldiğimde Emre’nin çoktan evden çıkmış olduğunu fark ettim.

Cevap : B) Rengârenk tüyleri ve ötüşüyle padişahı büyüledi.

Açıklama : Seçenek B, görsel (renkli tüyler) ve işitsel (ötüş) duyulara atıfta bulunur. Diğer seçeneklerde duyulara doğrudan atıf bulunmamaktadır veya daha az belirgindir.

19. Duyu eğitimi etkinlikleri nasıl planlanmalıdır?

A) Sadece belirli bir duyuya yönelik planlanmalıdır.
B) Sadece akademik başarıya yönelik planlanmalıdır.
C) Sadece açık alanlarda yapılanmaya odaklanmalıdır.
D) Çocuğun gelişim seviyesine uygun olarak planlanmalıdır.
E) Sadece bireysel özelliklere odaklı olmalıdır.

Cevap : D) Çocuğun gelişim seviyesine uygun olarak planlanmalıdır.

Açıklama : Duyu eğitimi etkinlikleri, çocuğun mevcut gelişim seviyesine uygun olarak planlanmalıdır. Bu, etkinliklerin çocuğun ihtiyaçlarına ve beceri düzeyine uygun olmasını sağlar, böylece etkili bir öğrenme deneyimi sunar. Diğer seçenekler ise tek odaklı yaklaşımları içerir ve genel ihtiyaçlara cevap vermez.

20. Üç aylık bir bebek olan Defne’nin ilgisini duyusal olarak bazı sesler daha çok çekmektedir.
Defne bebeğin duyusal olarak tercih ettiği sesler aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Normal tonda ve komik sesler
B) İnce tonda ve gürültülü sesler
C) Alçak tonda ve karmaşık sesler
D) Yüksek tonda ve tiz sesler
E) Yumuşak tonda ve melodik sesler

Cevap : E) Yumuşak tonda ve melodik sesler

Açıklama : Bebekler genellikle yumuşak ve melodik seslere daha fazla ilgi gösterirler çünkü bu tür sesler onları rahatlatır ve ilgilerini çeker. Yüksek ve gürültülü sesler ise bebeklerde raha