Sunucu Tabanlı Programlama Ünite -1

Web 1.0 ve Web 2.0 Arasındaki Farklar

Web 1.0, internetin ilk nesli olarak kabul edilir ve temel olarak statik web sayfalarından oluşur. Kullanıcılar sadece içerik tüketebilir, etkileşim sağlanamaz. Buna karşılık, Web 2.0 ile birlikte internet ortamı daha dinamik ve etkileşimli bir hale gelmiştir. Kullanıcıların içerik üretebilmesi, çift yönlü veri akışının sağlanması ve sosyal medya platformlarının yaygınlaşması Web 2.0’ın temel özelliklerindendir. Ancak, Web 1.0 ve Web 2.0 teknolojilerinde ortak kullanılan bazı bileşenler bulunmaktadır. Örneğin, IP adresi kullanımı, her iki nesilde de ortak bir unsurdur ve aralarındaki temel farkı oluşturan bir faktör değildir.

TCP/IP Mimarisi ve UDP Protokolü

İnternetin temel iletişim protokolü olan TCP/IP mimarisi, veri iletiminde güvenilirlik ve hız dengesini sağlayan farklı protokolleri içerir. TCP (Transmission Control Protocol), veri bütünlüğünü garanti altına alarak güvenli bir iletişim sağlar. Buna karşılık, UDP (User Datagram Protocol), güvenilirlikten çok hız odaklı bir iletişim protokolüdür. UDP, özellikle gerçek zamanlı iletişim gerektiren VoIP hizmetleri, canlı yayınlar ve çevrim içi oyunlar gibi uygulamalarda tercih edilmektedir.

Web 3.0 Teknolojisi ve Merkezi Olmayan Yapılar

Web 3.0, internetin bir sonraki aşamasını temsil eder ve blokzincir, nesnelerin interneti (IoT) ve yapay zekâ gibi ileri teknolojileri bünyesinde barındırır. Bu aşamanın en önemli özelliklerinden biri, merkezi olmayan veri yönetimine dayanmasıdır. Geleneksel merkezi veri yönetimi modelinden farklı olarak, Web 3.0 dağıtık defter teknolojilerini kullanarak kullanıcıların verileri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarını sağlar. Yapay zekâ destekli uygulamalar, akıllı kontratlar ve blokzincir tabanlı işlemler, Web 3.0’ın temel bileşenleri arasında yer almaktadır.

Servis Odaklı Mimari (SOA) ve Yazılım Geliştirme Süreci

Servis Odaklı Mimari (SOA), modern yazılım geliştirme süreçlerinde esneklik ve yeniden kullanılabilirlik sağlayan bir yaklaşımdır. SOA sayesinde her bir servis bağımsız çalışabilir ve farklı platformlarla uyumlu olacak şekilde geliştirilebilir. Servislerin farklı programlama dilleri ile yazılabilmesi, bu mimarinin en büyük avantajlarından biridir. Yazılım sistemleri arasında entegrasyonu kolaylaştıran SOA, özellikle büyük ölçekli sistemlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

İnternetin Gelişim Süreci ve ARPANET

İnternetin temelleri, 1960’lı yıllarda ABD Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen ARPANET projesi ile atılmıştır. Bu proje, askeri ve akademik kurumlar arasında güvenilir bir iletişim altyapısı oluşturmak amacıyla geliştirilmiştir. Daha sonraki yıllarda TCP/IP protokolünün benimsenmesiyle internetin temelleri güçlenmiş ve World Wide Web (WWW) teknolojisinin geliştirilmesiyle birlikte internet herkesin erişimine açık hale gelmiştir.

Web Uygulamalarının Geliştirilmesi ve Gerekli Bileşenler

Bir web uygulamasının geliştirilmesi için belirli temel bileşenlere ihtiyaç duyulmaktadır. Alan adı, IP adresi, sunucu bilgisayar ve web sunucu yazılımı gibi bileşenler, bir web uygulamasının işlevselliğini sağlayan unsurlar arasındadır. Ancak, blokzincir altyapısı web uygulamalarında zorunlu bir bileşen değildir. Bu teknoloji, yalnızca belirli güvenlik ve veri bütünlüğü gereksinimleri olan projelerde tercih edilmektedir.

PHP Programlama Dili ve Kullanım Alanları

PHP, 1994 yılında geliştirilen ve özellikle web tabanlı projelerde yaygın olarak kullanılan bir programlama dilidir. Açık kaynaklı olması ve geniş bir ekosisteme sahip olması sayesinde, hem küçük ölçekli kişisel web sitelerinde hem de büyük ölçekli kurumsal projelerde kullanılabilir. Laravel gibi modern çerçeveler ile entegre edilerek PHP’nin esnekliği artırılabilir. PHP’nin en önemli özelliklerinden biri, form işleme yeteneğine sahip olması ve dinamik web uygulamalarının geliştirilmesine olanak tanımasıdır.

CGI Teknolojisi ve Avantajları

Common Gateway Interface (CGI), web sunucularında dinamik içerik üretmek için kullanılan bir teknolojidir. Ancak, CGI’nin yüksek işlem yükü oluşturması, bakımının zor olması ve güvenlik riskleri taşıması gibi bazı dezavantajları bulunmaktadır. Buna karşılık, CGI’nin esnek bir yapıya sahip olması, farklı programlama dilleri ile kullanılabilmesini sağlamaktadır.

Önyüz ve Arkayüz Entegrasyonu

Web uygulamalarında önyüz (frontend) ve arkayüz (backend) arasındaki entegrasyon, sistemin performansını doğrudan etkileyen bir faktördür. İyi tasarlanmış bir web uygulaması, önyüz ve arkayüz arasında sağlıklı bir veri akışı sağlamak zorundadır. Bu entegrasyonun başarısı, kullanıcı deneyimini ve sistem performansını doğrudan etkilemektedir.

Web 2.0 ve Kişiselleştirilmiş İçerik

Web 2.0 teknolojisi, kullanıcıların içerik üretebildiği ve paylaşabildiği interaktif bir internet ortamı oluşturmuştur. Kişiselleştirilmiş içerikler sunarak kullanıcı deneyimini geliştiren bu teknoloji, sosyal medya platformları, bloglar ve interaktif web siteleri ile yaygınlaşmıştır. Dinamik içerik yönetimi sayesinde her kullanıcıya farklı içerikler sunulabilmekte ve böylece daha ilgi çekici bir internet deneyimi sağlanmaktadır.

Sonuç

Sunucu tabanlı programlama ve web teknolojilerinin gelişimi, internetin kullanım biçimini ve yazılım geliştirme süreçlerini köklü bir şekilde değiştirmiştir. Web 1.0’dan Web 3.0’a geçiş sürecinde, veri yönetimi, kullanıcı etkileşimi ve güvenlik konularında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Servis odaklı mimari, TCP/IP protokolleri, PHP programlama dili ve önyüz-arkayüz entegrasyonu gibi konular, modern web uygulamalarının temel taşları arasında yer almaktadır. Bu bilgileri kavrayan öğrenciler, web tabanlı sistemlerin nasıl çalıştığını anlayarak programlama alanında daha yetkin hale gelebilirler

1- Aşağıdakilerden hangisi Web 2.0’ın Web 1.0’dan farkı değildir?

A) Kullanıcı etkileşimi içermesi
B) Dinamik içerik sunabilmesi
C) Çift yönlü veri akışı sağlaması
D) IP adresi kullanması
E) İçerik üretiminin daha kolay olması

Cevap: D) IP adresi kullanması

Açıklama: IP adresi kullanımı, Web 1.0 ve Web 2.0 arasında bir fark oluşturmaz. Her iki teknolojide de IP adresi kullanılır.

Web 1.0 ve Web 2.0 Arasındaki Farklar:

Web 1.0, internetin ilk neslini temsil eder ve genellikle statik web sayfalarından oluşur. Kullanıcılar yalnızca içerikleri tüketebilirken, Web 2.0 ile kullanıcılar artık etkileşime geçebilir ve içerik üretebilir hale gelmiştir. Dinamik web siteleri, sosyal medya platformları ve etkileşimli web uygulamaları Web 2.0’ın temel bileşenleridir. Web 2.0 ayrıca çift yönlü veri akışı sağlayarak kullanıcıların veriye katkıda bulunmasını mümkün kılar. Ancak, IP adresi kullanımı her iki web teknolojisinde de ortak bir özelliktir ve aralarındaki temel farkı oluşturmaz.

2- TCP/IP mimarisinde aşağıdaki protokollerden hangisi veri iletiminde güvenilirlikten çok hızı ön planda tutar?

A) HTTP
B) FTP
C) UDP
D) SMTP
E) TCP

Cevap: C) UDP

Açıklama: UDP (User Datagram Protocol), veri iletiminde güvenilirlikten çok hız odaklı çalışan bir protokoldür.

UDP Protokolünün Özellikleri ve Kullanımı:

UDP (User Datagram Protocol), TCP/IP mimarisinde hızın ön planda tutulduğu bir protokoldür. Veri iletiminde herhangi bir doğrulama veya hata kontrolü yapmaz, bu yüzden TCP’ye kıyasla daha hızlıdır. Ancak, veri kaybı veya sıralama hataları yaşanabilir. Bu nedenle, canlı yayınlar, VoIP (Voice over IP) hizmetleri ve çevrim içi oyunlar gibi düşük gecikme süresi gerektiren uygulamalarda yaygın olarak tercih edilir. UDP’nin güvenilirliği düşüktür, ancak veri trafiğinin hızlı iletilmesini sağladığı için belirli kullanım senaryolarında avantaj sağlar.

3- Aşağıdakilerden hangisi Web 3.0’ın temel bileşenlerinden biri değildir?

A) Yapay zekâ uygulamaları
B) Merkezi veri yönetimi
C) Nesnelerin interneti
D) Blokzincir teknolojisi
E) Akıllı kontratlar

Cevap: B) Merkezi veri yönetimi

Açıklama: Web 3.0, merkezi olmayan sistemler üzerine kurulur ve merkezi veri yönetimi yerine dağıtık veri yapıları kullanılır.

Web 3.0’ın Temel Bileşenleri ve Merkezsiz Yapısı:

Web 3.0, internetin bir sonraki evrimsel aşaması olup yapay zekâ, büyük veri, blokzincir ve nesnelerin interneti (IoT) gibi teknolojileri temel alır. Merkezi olmayan sistemler ile veri güvenliği ve mahremiyet ön planda tutulur. Web 3.0’ın temel amacı, internetin daha akıllı, kişiselleştirilmiş ve kullanıcı merkezli bir yapıya evrilmesidir. Geleneksel merkezi veri yönetimi modelinden farklı olarak, dağıtık defter teknolojileri (DLT) kullanılır ve böylece kullanıcılar verileri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olur.

4- Servis Odaklı Mimari (SOA) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Her servis bağımsız çalışabilir
B) Servisler farklı teknolojilerle geliştirilebilir
C) Tüm servislerin aynı programlama diliyle yazılması gerekir
D) Bir servis başka sistemlerde kullanılabilir
E) Her servis kendi veri yapısına sahip olabilir

Cevap: C) Tüm servislerin aynı programlama diliyle yazılması gerekir

Açıklama: SOA’nın en büyük avantajlarından biri, farklı diller ve platformlar ile uyumlu çalışabilmesidir.

Servis Odaklı Mimari (SOA) ve Uygulama Alanları:

SOA, yazılım bileşenlerinin servisler halinde düzenlenerek kullanılmasını sağlayan bir mimari yaklaşımdır. Her servis bağımsız çalışabilir, farklı dillerde geliştirilebilir ve farklı sistemlerle entegre edilebilir. Servisler yeniden kullanılabilir olması nedeniyle yazılım geliştirme süreçlerinde esneklik sağlar. Ancak, SOA’da tüm servislerin aynı programlama diliyle yazılması zorunlu değildir. Farklı dillerde yazılmış servisler, API veya web servisleri aracılığıyla bir arada çalışabilir.

5- İnternet’in gelişim süreciyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) İlk İnternet bağlantısı askeri amaçlarla kurulmuştur
B) WWW teknolojisi ARPANET’ten önce geliştirilmiştir
C) Web tarayıcıları İnternet’in ilk versiyonuyla birlikte geliştirilmiştir
D) DNS sistemi ICANN’den önce geliştirilmiştir
E) TCP/IP protokolü Web 2.0 ile ortaya çıkmıştır

Cevap: A) İlk İnternet bağlantısı askeri amaçlarla kurulmuştur

Açıklama: İnternetin temelleri, ABD Savunma Bakanlığı tarafından ARPANET adıyla atılmıştır.

İnternetin Gelişim Süreci ve ARPANET’in Rolü:

İnternetin temelleri, 1960’lı yıllarda ABD Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen ARPANET projesiyle atılmıştır. ARPANET, askeri ve akademik kurumlar arasında veri iletimini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Daha sonra, TCP/IP protokolünün geliştirilmesiyle modern internetin temelleri atılmıştır. WWW (World Wide Web) teknolojisi ise 1990’lı yıllarda Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiş ve internetin herkes tarafından erişilebilir hale gelmesini sağlamıştır.

6- Bir web uygulaması geliştirirken aşağıdakilerden hangisi zorunlu değildir?

A) Blokzincir altyapısı
B) Bir sunucu bilgisayar
C) Bir alan adı
D) Bir IP adresi
E) Web sunucu yazılımı

Cevap: A) Blokzincir altyapısı

Açıklama: Web uygulamaları blokzincir altyapısına ihtiyaç duymadan da geliştirilebilir.

Web Uygulamalarında Temel Gereksinimler:

Bir web uygulaması geliştirilirken belirli bileşenler gereklidir. Alan adı, sunucu bilgisayar ve IP adresi gibi bileşenler, bir web uygulamasının erişilebilir olmasını sağlar. Web sunucu yazılımı, istemcilerden gelen istekleri işleyerek içerik sunar. Ancak, blokzincir altyapısı web uygulamaları için zorunlu bir bileşen değildir. Blokzincir yalnızca belirli güvenlik gereksinimlerine sahip uygulamalarda tercih edilen bir teknolojidir.

7- PHP ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) 1994 yılında geliştirilmiştir
B) Açık kaynak kodlu bir dildir
C) Laravel gibi çerçeve yazılımlarla kullanılabilir
D) Sadece büyük ölçekli web uygulamaları için uygundur
E) Form işleme yeteneğine sahiptir

Cevap: D) Sadece büyük ölçekli web uygulamaları için uygundur

Açıklama: PHP, küçük ve büyük ölçekli projeler için uygun bir programlama dilidir.

PHP’nin Genel Özellikleri ve Kullanım Alanları:

PHP, 1994 yılında geliştirilen ve özellikle web tabanlı projelerde yaygın olarak kullanılan açık kaynaklı bir programlama dilidir. Esnek yapısı sayesinde küçük ölçekli web sitelerinden büyük ölçekli kurumsal sistemlere kadar birçok projede kullanılabilir. Laravel gibi framework’lerle entegre edilerek daha modüler ve ölçeklenebilir uygulamalar geliştirmek mümkündür. Ancak, PHP sadece büyük ölçekli web projelerine özel değildir; kişisel bloglardan kurumsal sistemlere kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.

8- Aşağıdakilerden hangisi CGI teknolojisinin dezavantajlarından biri değildir?

A) Güvenlik riskleri taşıması
B) Bakımının zor olması
C) Yüksek işlem yükü oluşturabilmesi
D) Sistem dosyalarına erişim riski
E) Esnek bir yapıya sahip olması

Cevap: E) Esnek bir yapıya sahip olması

Açıklama: CGI teknolojisi, güvenlik riskleri ve performans sorunlarıyla bilinse de, esneklik açısından avantajlıdır.

CGI Teknolojisinin Avantaj ve Dezavantajları:

CGI (Common Gateway Interface), sunucu tarafında çalışan ve istemciden gelen talepleri işleyen bir teknolojidir. Geleneksel olarak dinamik web içerikleri oluşturmak için kullanılmıştır. Ancak, yüksek işlem yükü oluşturması, bakımının zor olması ve güvenlik riskleri taşıması gibi dezavantajları vardır. Buna rağmen, CGI esnek bir yapıya sahip olduğu için farklı programlama dilleri ile kullanılabilir ve çeşitli platformlara entegre edilebilir.

9- Önyüz ve arkayüz entegrasyonuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Her zaman ayrı sunucularda çalıştırılmalıdır
B) Sadece statik sayfalarda kullanılabilir
C) İki yaklaşımdan biri diğerine her zaman üstündür
D) Veri tabanı kullanımı zorunlu değildir
E) Her ikisi de iyi tasarlansa bile aralarındaki iletişim önemlidir

Cevap: E) Her ikisi de iyi tasarlansa bile aralarındaki iletişim önemlidir

Açıklama: Önyüz ve arkayüz arasındaki veri iletişimi, sistemin performansını doğrudan etkiler.

Önyüz ve Arkayüz Entegrasyonunun Önemi:

Önyüz (frontend) ve arkayüz (backend) entegrasyonu, web uygulamalarının performansını ve kullanıcı deneyimini doğrudan etkiler. İyi bir entegrasyon, veri akışının kesintisiz olmasını sağlar ve sistemin hızlı çalışmasına yardımcı olur. İki sistemin her zaman ayrı sunucularda çalıştırılması veya veritabanı kullanımı zorunlu değildir, ancak önyüz ve arkayüz arasındaki iletişim, sistemin sağlıklı işlemesi açısından kritik öneme sahiptir.

10- Web 2.0 teknolojisiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kullanıcı içerik üretebilir
B) Her kullanıcı için aynı içerik gösterilir
C) Veritabanı desteği gerektirir
D) Dinamik sayfalar oluşturulabilir
E) Sosyal medya platformları bu teknolojiye örnektir

Cevap: B) Her kullanıcı için aynı içerik gösterilir

Açıklama: Web 2.0 teknolojisi, kişiselleştirilmiş içerikler sunar.

Web 2.0 ve Kişiselleştirilmiş İçerik:

Web 2.0 teknolojisi, dinamik içerik sunabilme yeteneği ile öne çıkar. Kullanıcılar içerik üretebilir ve paylaşabilir, böylece interaktif bir ortam oluşur. Web 2.0 tabanlı platformlar, kullanıcılara kişiselleştirilmiş içerikler sunarak daha iyi bir deneyim sağlar. Ancak, her kullanıcıya aynı içeriğin gösterilmesi Web 2.0’ın temel prensiplerinden biri değildir. Sosyal medya, blog platformları ve etkileşimli web siteleri, Web 2.0 teknolojisinin örnekleridir.