1. Aşağıdakilerden hangisi Sokrates ve öğrencisi Platon arasındaki farklardan biridir?
A) Sokrates erdemin öğretilemez olduğunu savunur ancak Platon’a göre erdem öğretilebilirdir.
B) Sokrates Platon’dan farklı olarak kesin tanımlara ve bilgiye sahip olduğunu ileri sürmez.
C) Sokrates mutluluğu hazda bulurken, Platon mutluluk için gerekli olanın erdem olduğunu ileri sürer.
D) Sokrates ahlaki ilkelerin kaynağını duyusal algı olarak belirler, Platon ise aklı ahlaki ilkelerin kaynağı olarak sunar.
E) Sokrates evrensel ve nesnel tanımlara ulaşabileceğini savunurken, Platon Sofistleri takip ederek ancak göreli ve öznel tanımlamalarda bulunabileceğimizi ileri sürer.
Cevap : B) Sokrates Platon’dan farklı olarak kesin tanımlara ve bilgiye sahip olduğunu ileri sürmez.
2. “Hiçbir şey yoktur; varolmuş olsaydı bile onu bilemezdik; onu bilecek olsaydık bile başkalarına aktaramazdık.” şeklindeki üç sav hangi filozofun felsefesinin özünü oluşturur?
A) Parmenides
B) Protagoras
C) Demokritos
D) Gorgias
E) Herakleitos
Cevap : D) Gorgias
3. Aşağıdakilerden hangisi ahlak felsefesinin ilişkili olduğu felsefe disiplinlerinden biri değildir?
A) Mutlak idealizm
B) Epistemoloji
C) Siyaset felsefesi
D) Estetik
E) Ontoloji
Cevap : A) Mutlak idealizm
4. İnsan davranışlarını ve ahlaki gerçekliği belirleyen ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnsanın soyutlama, dil ve düşünme yetisine sahip olması onun davranışlarını ve ahlaki gerçekliğini belirler.
B) İnsanın biyolojik yani bedensel varlığı onun davranışlarını ve ahlaki gerçekliği belirler.
C) İnsan davranışlarını ve ahlaki gerçekliği aklın evrensel ve mantıki kurallarıyla, bedenin doğal içgüdü ve itkileri belirler.
D) İnsanın davranışlarını ve ahlaki gerçekliği belirleyen şey karşıtların birliği yasasıdır.
E) İnsan davranışları ve ahlaki gerçekliği belirleyen şey anlama yetisidir.
Cevap : C) İnsan davranışlarını ve ahlaki gerçekliği aklın evrensel ve mantıki kurallarıyla, bedenin doğal içgüdü ve itkileri belirler.
5. Aşağıdakilerden hangisi ahlak sözcüğünün anlamları arasında yer almaz?
A) Görenek
B) Gelenek
C) Karakter
D) Huy
E) Evrensel
Cevap : E) Evrensel
6. Sofistlerin ahlak anlayışı için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Bireysel öznelliğe ve onun algılarına paralel olarak ahlaki değerlerde görelidir.
B) Sofistler evrensel kavram ve kategorileri temel alan akılsal bir ahlak anlayışını savunmazlar.
C) Politik ve etik bağlamda bireyin yargılarını aşan nesnel ve evrensel bir iyiden söz edilemez.
D) Sofistlerin özgürlük anlayışı rasyonel ve idealisttir.
E) Sofistler için özgürlük genel olarak bireyin doğal dürtü ve tutkularına gem vurulmamasıdır.
Cevap : D) Sofistlerin özgürlük anlayışı rasyonel ve idealisttir.
7. Aşağıdakilerden hangisi ahlak felsefesinin temel kavramlarından biridir?
A) Monad
B) Rasyonalizm
C) Transendental
D) Töz
E) Özgürlük
Cevap : E) Özgürlük
8. Sokrates’in bir yönüyle Sofist olarak görülmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sokrates’in bir yönüyle Sofist olarak anılmasının nedeni kesin tanımlara ve bilgiye sahip olduğunu ileri sürmemesidir.
B) Sokrates de Sofistlerle aynı görüşü paylaşarak erdemin öğretilemez olduğunu savunur.
C) Sofistlerde olduğu gibi Sokrates için de evrensel ve zorunlu ahlaki değerlerden bahsedilemez.
D) Sokrates’in bir bakıma Sofist olarak görülmesinin nedeni ‘güç haktır’ ilkesini benimsemiş olmasındandır.
E) Sokrates de Sofistler gibi mutluluğu haz arayışına bağlamıştır.
Cevap : A) Sokrates’in bir yönüyle Sofist olarak anılmasının nedeni kesin tanımlara ve bilgiye sahip olduğunu ileri sürmemesidir.
9. Ahlak felsefesinde nesnelci yaklaşımın görüşü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahlaki değerler bireysel ve toplumsal öznelliğin beklentilerinden bağımsızdır.
B) Bireylerin davranışlarını yönetmesi gereken ahlaki ilke ve normlar evrensel ve zorunlu bir gerçekliğin dışavurumudur.
C) İyinin ne olduğunu bilmek erdemli davranış için yeterli bir ölçüttür.
D) Ahlaki ölçütlerin belirleniminde insan duyarlılığı ve algısı temeldir.
E) Ahlaki değerler kişiden kişiye ve toplumdan topluma değişen özelliklere sahiptir.
Cevap : B) Bireylerin davranışlarını yönetmesi gereken ahlaki ilke ve normlar evrensel ve zorunlu bir gerçekliğin dışavurumudur.
10. Kirene okulunun haz anlayışına ilişkin verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Kireneliler insanın mutlu olabilmesini hazda değil erdemli yaşamasında bulurlar.
B) Kirene okulu için haz en yüksek iyidir ve bu aktif, dinamik bir hazdır.
C) Kirenelilere göre acıdan kaçınmak aktif ve canlı bir haz yaşantısından daha önemlidir.
D) Kirene okulunun hazcılığı ölçülüdür ve acı yokluğunu hedefler.
E) Kirene okulunun haz anlayışına göre dolaysızca haz verip sonradan acı veren şeylerden kaçınmak gerekir.
Cevap : B) Kirene okulu için haz en yüksek iyidir ve bu aktif, dinamik bir hazdır.
11. Ahlak teriminin açıklaması olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Ahlak, bize doğru düşünmenin kurallarını öğreterek varlığın doğasını anlayabilmemizi sağlayan sistemdir.
B) Ahlak, bir toplumdaki insani ilişkilerin özünü belirleyen kurallar bütünüdür.
C) Ahlak, Mutlak’ın sadece kendinde değil aynı zamanda kendisi için de olduğunu kavrayabilmemizi sağlayan kurallar bütünüdür.
D) Ahlak, doğada içkin olan yasayı anlama yetisinin kategorilerine uygun olarak kavrayıp ona göre davranmamızı sağlayan öğretidir.
E) Ahlak, güzel söz söyleme sanatıdır.
Cevap : B) Ahlak, bir toplumdaki insani ilişkilerin özünü belirleyen kurallar bütünüdür.
12. Demokritos’un ahlak anlayışı için aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Demokritos bilmenin erdemli davranış için yeterli olduğunu savunur ve böylece ahlak alanında entellektüalist yaklaşımın savunucusudur.
B) Demokritos ahlaki ilkelerin nesnel değil öznel olduğunu belirtir.
C) Demokritos ahlakın özünü erdemli davranışta bulur ve erdemli davranmak için de gerekli olanın doğaya uygun yaşamak olduğunu ileri sürer.
D) Demokritos’a göre insan yaşamı ve davranışları için belirleyici ve sürekli olan şey duyusal ve maddi hazlar değil, ruhsal uyum ve mutluluktur.
E) Demokritos’a göre genel olarak felsefenin amacı doğru bilgi edinmek ve bunun sonucunda olabildiğince haz elde etmektir.
Cevap : D) Demokritos’a göre insan yaşamı ve davranışları için belirleyici ve sürekli olan şey duyusal ve maddi hazlar değil, ruhsal uyum ve mutluluktur.
13. Kinizmin ahlak anlayışı hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Kişi aile, topluluk ve devlet ilişkilerinden kendini özgürleştiremediği sürece, gerçek iyilik ve mutluluğa göre değil başkalarına göre davranacaktır.
B) Kinikler için önemli olan sade bir yaşam ve insanı köleleştiren bencil tutkulara hakimiyettir.
C) Toplumsal ilişkilerden bağımsızlık bireysel öznenin erdemli ve mutlu bir yaşam için gereksinim duyduğu en önemli şeydir.
D) Kinizm için önemli olan şey en azla yetinip toplumsal ilişkilerden bağımsız kalabilmektir.
E) Kinizm için en yüksek iyi hazdır ve kişi bu hazlara ulaşmak için gerekirse toplumla iyi geçinmesini bilmelidir.
Cevap : E) Kinizm için en yüksek iyi hazdır ve kişi bu hazlara ulaşmak için gerekirse toplumla iyi geçinmesini bilmelidir.
14. Evrensel, tikel ve tekil kavramlarının ahlak felsefesiyle ilişkisine dair aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Evrensel, tikel ve tekil yargı ve değerlendirmeler arasındaki tüm tercihler, kişinin davranışlarını ve kişiliğini belirleyen felsefi zemini oluşturacaktır.
B) Ahlaki ilke ve davranışlar evrensel ve zorunlu ya da tikel ve göreli bir yargının konusu olabilirler.
C) Evrensel, tikel ve tekil kavramları, ahlaki ilke ve değerlerin biçimi ve içeriğinin niteliğiyle ilgili tartışmalarda öne çıkan felsefi kavramlardır.
D) Ahlaki ilke ve yargılar biçim açısından zorunlu ve içerik açısından evrensel ya da biçim açısından göreli ve içerik açısından tikel olarak görülebilirler.
E) Evrensel, tikel ve tekil kavramları, ahlaki değerlerin kişiden kişiye ve toplumdan topluma değişmeden kaldığını gösterdikleri için ahlak felsefesi için önemli kavramlardır.
Cevap : E) Evrensel, tikel ve tekil kavramları, ahlaki değerlerin kişiden kişiye ve toplumdan topluma değişmeden kaldığını gösterdikleri için ahlak felsefesi için önemli kavramlardır.
15. Aşağıda verilen kavram çiftlerinden hangisi ahlak felsefesindeki yaklaşımlardan biridir?
A) Entellektüalist – Volontarist
B) Sonlu – Sonsuz
C) Olumsal – Zorunlu
D) Transendent – Transendental
E) Göreli – Evrensel
Cevap : A) Entellektüalist – Volontarist
16. “….. kişinin kendi karar ve davranışlarının sonuçlarını üstlenmesine ve doğacak olumlu ve olumsuz etkilere katlanmaya hazır olmasına işaret etmektedir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Hakikat
B) Yasa
C) Sorumluluk
D) Gerçeklik
E) Vicdan
Cevap : C) Sorumluluk
17. Değer kavramı ile ilişkili olarak verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Değerler kişiye içinde bulunduğu toplumun düzeni bağlamında transendent (aşkın) bir yön duygusu ve disiplin verirler.
B) Değerler tıpkı fiziksel olgular gibi doğrudan gözlenebilir ve ölçülebilirler.
C) Değerler olması gereken, olması istenen şeylere işaret eder.
D) Değerler öznelliği aşan ve yalnızca nesnellik alanına ait olan olgulardır.
E) Değerler sadece ahlak alanına aittir; bunun dışında siyasi, dini, estetik vb. değerlerden bahsedilemez.
Cevap : C) Değerler olması gereken, olması istenen şeylere işaret eder.
18. Sokrates’e göre filozof epistemolojik ve etik anlamda aşağıdakilerden hangisinin peşindedir?
A) Evrensel ve zorunlu gerçekliklerin olmadığını ortaya koymak
B) Bilgi ve ahlaki ilkelerin göreliliğinin ispatı
C) Zorunlu ve nesnel evrenseller
D) Bilginin ve ahlaki ilkelerin kaynağının duyusal algı olduğunun kanıtlanması
E) Güzelin ne olduğu
Cevap : C) Zorunlu ve nesnel evrenseller
19. Antik Dönem filozoflarının ‘iyi’ ile birlikte eşanlamlı olarak düşündükleri kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Güzel
B) Somut
C) Mutlak
D) Gerçek
E) Varlık
Cevap : A) Güzel
20. Ahlak felsefesindeki empirist ve rasyonalist yaklaşımlar arasındaki fark aşağıdakilerden hangisidir?
A) Empirist yaklaşım tüm maddi gerçekliği aşan bazı ideal ilke ve değerlerin olduğunu ileri sürerken, rasyonalist yaklaşım maddi gerçekliği ahlaki değerleri açıklamanın zemini olarak görür.
B) Empirist yaklaşım ahlaki ilke ve normların insan öznelliğini aşan bir nesnellik zemininde var olduğunu ve kavranabileceğini savunurken, rasyonalist yaklaşım tüm değerlerin bireysel ve toplumsal öznellikle dolayımlı olduğunu savunur.
C) Empirist yaklaşım ahlaki davranışların tümüyle bilişsel ve entelektüel bir durum ve tavıra işaret ettiğini savunurken, rasyonalist yaklaşım ahlaki davranışlarda asıl belirleyici olanın irade ya da istenç olduğunu söyler.
D) Empirist yaklaşım ahlak felsefesi alanında insan duyarlılığı ve algısını temel alırken, rasyonalist yaklaşım ise a priori akılsal ilke ve doğrulardan hareketle ahlaki ilkeleri saptamaya ve ahlaki yargılarda bulunmaya çalışır.
E) Empirist yaklaşım bilgi ve ahlaki erdemin temelini bireysel ve toplumsal yarar bağlamında kavramaya çalışırken, rasyonalist yaklaşım insanın akılsal düşünme yetisini ahlaki ilke ve değerlerin özü olarak görür.
Cevap : D) Empirist yaklaşım ahlak felsefesi alanında insan duyarlılığı ve algısını temel alırken, rasyonalist yaklaşım ise a priori akılsal ilke ve doğrulardan hareketle ahlaki ilkeleri saptamaya ve ahlaki yargılarda bulunmaya çalışır.
|
