Din ve Toplum 2022-2023 Vize Soruları

1. Kişinin toplumsal rolü, özellikle de mesleği değiştiği hâlde sınıfsal konumunun değişmediği durumlarda aşağıdaki hareketliliklerden hangisinin var olduğu söylenebilir?

A) Bireysel hareketlilik
B) Dikey hareketlilik
C) Yatay hareketlilik
D) Kitlesel hareketlilik
E) Toplumsal hareketlilik

Cevap : C) Yatay hareketlilik

2. Sosyoloji aşağıdaki hususlardan hangisi ile doğrudan ilgilenmez?

A) Toplumun sürekliliğine ve değişimine yol açan süreçler
B) Grup ve örgüt üyeliğinin toplum üzerindeki etkileri
C) Toplumsal yapı ve kurumları oluşturan etkenler
D) İnsanın kişisel niteliklerini öne çıkaran toplumsal bağlamlar
E) İnsan ve grup etkileşiminden doğan yapı ve gelenekler

Cevap : D) İnsanın kişisel niteliklerini öne çıkaran toplumsal bağlamlar

3. “Toplumsal tabakalaşma, eşitsizlik üzerine kurulu bir farklılaşmadır.”
Yukarıdaki ifadeden hareketle tabakalaşmayı üreten eşitsizlikler ile aşağıdakilerden hangisi kastedilmemektedir?

A) Dinsel farklılaşma
B) Hukuki ayrıcalık
C) Kültürel çeşitlilik
D) Biyolojik çeşitlilik
E) Ekonomik – mülkiyet eşitsizliği

Cevap : C) Kültürel çeşitlilik

4. Dinin sosyal yapı içindeki yerini, gündelik faaliyetler alanına dahil oluşunu, kurumsallaşma pratiklerini ve toplumsallaşma süreçlerini takip etmek aşağıdaki disiplinlerden hangisinin temel amaçları arasında yer alır?

A) Din felsefesi
B) Din ekonomisi
C) Dinler tarihi
D) Din psikolojisi
E) Din sosyolojisi

Cevap : E) Din sosyolojisi

5. Aşağıdakilerden hangisi 18. yüzyılın sonlarından itibaren felsefe ve edebiyata etki eden güçlü toplumsal temalar arasında yer almaz?

A) İşçilerin çalışma koşulları
B) Kentleşme
C) Dinin toplumsal bir temsile dönüşmesi
D) Toplumsal sınıflar arasındaki uçurumun derinleşmesi
E) Hızlı nüfus artışı

Cevap : C) Dinin toplumsal bir temsile dönüşmesi

6. Türkiye’de din sosyolojisi çalışmalarına gösterilen ilginin 1980’li yıllardan itibaren artmasında aşağıdakilerden hangisi belirleyici olmuştur?

A) Dinin toplumsal görünümlerindeki artışın anlaşılmaya ve açıklanmaya muhtaç bir hâle gelmesi
B) Dinî tartışmaların çoğalması
C) Dinin özel alandaki sınırlılığının genişlemesi
D) Dine yönelik ilgide yoğunlaşma
E) Dinin anlamını kavramaya yönelik çalışmaların görece artması

Cevap : A) Dinin toplumsal görünümlerindeki artışın anlaşılmaya ve açıklanmaya muhtaç bir hâle gelmesi

7. Din sosyolojisi ile dinî sosyoloji arasındaki fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Din sosyolojisi araştırmalarında modern; dinî sosyolojide ise geleneksel yöntemler kullanılır.
B) Din sosyolojisi üniversitelerin sosyoloji bölümlerinde; dinî sosyolojisi ise ilahiyat fakültelerinde ele alınır.
C) Din sosyolojisi genel olarak dinleri dışarıdan bir bakışla ele alırken; dinî sosyoloji çalışmalarını bir dinin içinden yapmayı hedefler.
D) Din sosyolojisi seküler ilgileri; dinî sosyoloji ise uhrevi ilgileri yansıtır.
E) Din sosyolojisinde sosyoloji; dinî sosyolojide ise din baskın bir unsur olarak öne çıkar.

Cevap : C) Din sosyolojisi genel olarak dinleri dışarıdan bir bakışla ele alırken; dinî sosyoloji çalışmalarını bir dinin içinden yapmayı hedefler.

8. Cemaat, ümmet ve millet kavramları Müslüman toplumların fiilî durumlarını anlama konusunda önde gelen temsiller arasında yer alır. Bu kavramlar iç bileşenleriyle düşünüldüğünde Müslüman toplumların aşağıdaki özelliklerinden hangisine dair bilgi vermez?

A) Tasavvur dünyalarının sınırları
B) Geçmiş ve gelecek arasında nasıl denge kurdukları
C) Müminlerin ait oldukları referans dünyası
D) Müminlerin hayatlarını sürdürdükleri kriterler/ölçüler
E) Sahip oldukları seküler atıf zinciri

Cevap : E) Sahip oldukları seküler atıf zinciri

9. “Yorumlayıcı sosyoloji” ile kastedilen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplum-din ilişkisini ele alan sosyolojik yaklaşım
B) Toplumsal örüntüleri inceleyen sosyolojik yaklaşım
C) Yalnızca eylemi nesne sayan sosyolojik yaklaşım
D) Anlamı ve eylemi nesne sayan sosyolojik yaklaşım
E) Yalnızca anlamı nesne sayan sosyolojik yaklaşım

Cevap : D) Anlamı ve eylemi nesne sayan sosyolojik yaklaşım

10. “Halk İslamı” kavramı ile aşağıdaki olgulardan hangisi tanımlanmaktadır?

A) Dine yönelik olarak herhangi bir formel tercihte bulunmayanların ilgileri
B) Cami odaklı dinî bilgiye vurgu yapanların tercihleri
C) İslam’ın kitabi söylemlerine vurgu yapanların tercihleri
D) Bir cemaatin din eksenli ilgi ve tercihleri
E) Geniş halk kesimlerinin din konusundaki yaygın ilgi ve tercihleri

Cevap : E) Geniş halk kesimlerinin din konusundaki yaygın ilgi ve tercihleri

11. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal tabakalaşmanın yaygınlık kazandığı formlar arasında yer almaz?

A) Yarı açık
B) Sanal
C) Yarı kapalı
D) Kapalı
E) Açık

Cevap : B) Sanal

12. Herhangi bir toplumsal grubun özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Duygu ve yakınlığa önem verilir.
B) Ortak bilgi, referans ve yönelimle bütünleşir.
C) Belli birtakım davranış örüntüleriyle diğerlerinden ayrılır.
D) Yığın, kitle, sınıf ve azınlık kavramlarıyla aynı kategoride yer alır.
E) Bir toplumsal grup, tanımlanmış normatif değerler etrafında toplanır.

Cevap : D) Yığın, kitle, sınıf ve azınlık kavramlarıyla aynı kategoride yer alır.

13. Din sosyolojisinin disiplinlerarası bir araştırma alanı olmasını mümkün kılan temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dinin toplumdaki genel geçer konumuna odaklanması
B) Dinin farklı düzeylerdeki izahlarına açık olması
C) Toplumun dinî evrenini meşrulaştırması
D) Modern bilimlerin türevi olarak algılanması
E) Dine değişik perspektif ve disiplinlerden bakabilmesi

Cevap : E) Dine değişik perspektif ve disiplinlerden bakabilmesi

14. Aşağıdaki din anlayışlarından hangisi modern bağlamda üretilen din tanımlamalarıyla bağdaştırılamaz?

A) Din, varlığını sekülerleşerek gerçekleştirir.
B) Hem bu dünya hem de öteki dünya (ölüm sonrası) için Tanrı’yı yegâne otorite olarak kabul eder.
C) Din, varlığını bu dünyalık bir olguya dönüştürerek ancak sürdürebilir.
D) Maneviyat arayışında yol alabilmek için bu dünyadan vazgeçmek gerekir.
E) Dinin aktüel durumuna odaklanılmalıdır.

Cevap : B) Hem bu dünya hem de öteki dünya (ölüm sonrası) için Tanrı’yı yegâne otorite olarak kabul eder.

15. Aşağıdaki kavramlardan hangisi kültür kapsamında değerlendirilemez?

A) Niyet
B) Sanat yapıları
C) Yasalar
D) Dil
E) Düşünce

Cevap : A) Niyet

16. Din kutsal şeylerle ilgili inanç ve amellerden mürekkep birleşik/bütüncül bir sistem olup dokunulmaz ve yasak kabul edilen şeylerle ilgili öyle bir inanç ve ameller bütünüdür ki müntesiplerini bir tek manevi/ahlaki cemaat hâlinde, kilise diye adlandırılan bir cemaatte birleştirir.
Yukarıdaki metninde E. Durkheim dinin hangi özelliğine vurgu yapmaktadır?

A) Dokunulmaz ve yasak kabul edilen şeylerle ilgili olması
B) İnançların amelle desteklenmesinin zorunlu olması
C) Merkezine kiliseyi alması
D) Bağlılarını manevi/ahlaki tek bir cemaatte birleştirmesi
E) İnanç ve ameller bütünü olması

Cevap : D) Bağlılarını manevi/ahlaki tek bir cemaatte birleştirmesi

17. “İnsan kültürün içinde, izinde ve gölgesinde olup onun hem tüketicisi hem yorumlayıcısı hem de değişimin sağlayıcısıdır.”
Yukarıdaki ifade kültür-insan etkileşimi açısından değerlendirildiğinde aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir?

A) Kültürün koordinatları tek bir toplumsal yapıyla sınırlıdır.
B) Kültürün üreticisi insandır.
C) Kültür insanın değişimini sağlayan tek unsurdur.
D) İnsan, kültürü özgürce yorumlamalıdır.
E) İnsan-kültür ilişkisi nötr bir ilişkidir.

Cevap : B) Kültürün üreticisi insandır.

18. Din sosyologları, dinin toplumdaki etki ve statüsünü belirlemeye çalışırken aşağıdakilerden hangisini yapmaz?

A) Dini toplum düzeninin sağlanması adına bir dayatma unsuru olarak kullanır.
B) Dayanışma ve kurumsallaşma arasındaki ilişkileri bilimsel yöntemle ele alır.
C) Çözümlemelerden ortak sonuçlar çıkarır.
D) Din ile sosyal hayat arasında bağ kurar.
E) Dinin sosyal bağlayıcılığa olan etkisini objektif olarak ortaya koyar.

Cevap : A) Dini toplum düzeninin sağlanması adına bir dayatma unsuru olarak kullanır.

19. Din sosyolojisi bilimi hangi bileşenlerden oluşur?

A) Sosyoloji ve din
B) Teoloji ve ekonomi
C) Antropoloji ve din
D) Psikoloji ve din
E) Etnoloji ve tarih

Cevap : A) Sosyoloji ve din

20. “Ulema” kavramı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Alim kelimesinin çoğuludur.
B) Dinin kurucu ve inşa edici unsurudur.
C) Bir toplumsal statü göstergesidir.
D) Osmanlı Devleti’nde ilmiye sınıfı için kullanılır.
E) İslam toplumunda dinin öncelikli yorumlayıcısıdır.

Cevap : B) Dinin kurucu ve inşa edici unsurudur.