Pozitivist Felsefe 2022-2023 Vize Soruları

1. Aşağıdaki görüşlerden hangisi H. Spencer’ın pozitivizmi ile ilgili değildir?

A) Bilimlerin görevi evrimle ortaya çıkan gelişmeyi tespit etmektedir.
B) Ahlak evrimin sonuçlarından biri değildir.
C) Bilim, görünüşün bilgisini araştırır, ancak görünüşün ötesinde ve görünenin bağlı olduğu, kuvvetler de vardır.
D) Evrim sadece tabiatta değil insanla ilgili her alanda geçerlidir.
E) Toplum, tıpkı bir organizma gibi gelişir.

Cevap : B) Ahlak evrimin sonuçlarından biri değildir.

2. Viyana Çevresi düşünürleri için önermeler …… olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) ontolojik ve sentetik
B) empirik ve ontolojik
C) analitik ve empirik
D) sentetik ve empirik
E) analitik ve sentetik

Cevap : E) analitik ve sentetik

3. Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi düşünürlerinden biri değildir?

A) Rudolf Carnap
B) Ernst Mach
C) Walther Kranz
D) Otto Neurath
E) Moritz Schlick

Cevap : C) Walther Kranz

4. I. Felsefenin geleneksel problemi olan fizik nesneler dünyasının anlaşılması, bir bakıma geometrinin ne olduğunun ve mekânla geometri arasındaki ilişkinin anlaşılmasına dayandırılmıştır.
II. Geometri ne sadece formel bir sistem olarak görülebilir ne de sadece cisimlerin hareketini tasvir etmekle sınırlı kalabilir.
III. Kullanılan geometriye bağlı olarak mekânın özellikleri; sonuçta da nesnelerin bazı özellikleri ve nesnelere ilişkin bakışımız değişmektedir.
IV. Öklid geometrisi ile Newton sistemi arasında felsefi açıdan bir ilişki yoktur.
Fizik nesneler, geometri ve felsefe arasındaki ilişkide yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız IV
B) I ve II
C) II ve IV
D) Yalnız II
E) I, II ve III

Cevap : E) I, II ve III

5. I. “Doğrulama”, metafizik bir yargıyı metafizik olmayan yargıdan ayırt edebilme olanağı vermektedir.
II. Popper’in çok bilinen “yanlışlanabilirlik” kavramı, Çevrenin “doğrulanabilirlik” tanımıyla birlikte günümüze kadar taşınmış tartışma konusu meşhur kavram çiftleridir.
III. “Doğrulama” aynı zamanda bilimi ve bilimsel düşünüşü karakterize edebilen bir kavramdır.
IV. “Yanlışlama” doğrulanabilir kavram değildir.
Viyana Çevresinin doğrulama ile ilgili görüşlerini yukarıdaki görüşlerden hangisi temsil eder?

A) III ve IV
B) I, II ve III
C) II, III ve IV
D) I ve IV
E) II ve IV

Cevap : B) I, II ve III

6. Kavramların aktarılabilir olan özellikleri hangi formların kullanılmasıyla oluşur?

A) Zihinsel formlar
B) Bilişsel formlar
C) Düşünsel formlar
D) Sezgisel formlar
E) Dilsel formlar

Cevap : E) Dilsel formlar

7. • Düşünürün empirizm anlayışı, bilimsel terimlerin fenomenalistik bir dil aracılığıyla tanımlanabileceği inancına dayanır.
• Fizik, matematik ve felsefe alanlarında çalışmıştır.
• “Dünya’nın Mantıksal Yapısı” (The Logical Structure of the. World/Die Logische Aufbau der Welt) adlı eserini 1928 tarihinde yayımlamıştır.
Yukarıda hakkında bilgiler verilen pozitivist düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rudolf Carnap
B) Hans Reichenbach
C) Philip Frank
D) Otto Neurath
E) Moritz Schlick

Cevap : A) Rudolf Carnap

8. Aşağıdaki isimlerden hangisi Berlin Çevresi düşünürlerinden biri değildir?

A) G. Delueze
B) A. Herzberg
C) W. Dubislav
D) A. Parseval
E) H. Reichenbach

Cevap : A) G. Delueze

9. I. Bir bilgi sisteminde yargılar arasına kurulan ilişkiler çelişik sonuçlar vermemelidir.
II. Bir bilgi sistemi deney ve gözlemlerle uygunluk içinde olmalıdır.
III. Bir bilgi sistemi mantıkça tutarlı bir yapıda olmalıdır.
IV. Bir bilgi sisteminde kullanılan ifadeler pragmatik özellik taşımalıdır.
Yukarıdaki yargıların doğru ise (D), yanlış ise (Y) olarak ifadesi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) D,D,D,D
B) D,D,Y,D
C) D,D,D,Y
D) D,Y,D,Y
E) D,Y,Y,D

Cevap : C) D,D,D,Y

10. Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi olarak bilinen düşünce akımının diğer adlarından biri değildir?

A) Mantıksal Nominalizm
B) Yeni Pozitivizm
C) Mantıksal Atomizm
D) Mantıkçı Empirizm
E) Mantıkçı Pozitivizm

Cevap : A) Mantıksal Nominalizm

11. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi bireysel gelişmeyi ve özgürlüğü savunmakla Comte’un katı görüşlerinin dışına çıkmış, fakat toplumun yeni esaslara göre yeniden düzenlenmesi gerektiğini savunmakla da S. Simon-A. Comte pozitivizmini sürdürmüştür?

A) S. Simon
B) J. Mill
C) H. Reichenbach
D) A. Comte
E) J. Bentham

Cevap : B) J. Mill

12. Aşağıdakilerden hangisi, Viyana Çevresi düşünürlerinin Kant’ın geometri anlayışındaki bazı noktaları kabul etmeyişlerinin gerekçesi olarak gösterilebilir?

A) Kant’in metafizikçi bir filozof oluşu
B) Öklid dışı geometrilerin ortaya çıkışları
C) Kant’in geometri anlayışının bazı iç tutarsızlıklar barındırması
D) Kant’in geometriye gereken önemi vermeyişi
E) Viyana Çevresi düşünürlerinin geometriye önem vermeyişleri

Cevap : B) Öklid dışı geometrilerin ortaya çıkışları

13. Aşağıdakilerden hangisi deney ve gözlemden elde edilmeyen bazı ön kabuller içerebilme özelliği taşıyan kavramlara örnek olarak gösterilebilir?

A) “Duygu durumu” kavramının, “ağlamakta olan kişi” ve “mutsuzluk” kavramıyla ilişkisi
B) “Isı” kavramının, “ocaktaki tencere” ve “ates” kavramıyla ilişkisi
C) “Elektrik alanı” kavramının, “elektrik yükü” ve “zaman” kavramıyla ilişkisi
D) “Hareket” kavramının, “basit sarkaç” ve “manyetizma” kavramıyla ilişkisi
E) “Kuvvet” kavramının, “kütle” ve “ivme” kavramıyla ilişkisi

Cevap : E) “Kuvvet” kavramının, “kütle” ve “ivme” kavramıyla ilişkisi

14. Viyana Çevresi pozitivizmi göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki bilgilerden hangisinin yanlış olduğu söylenebilir?

A) Onlar için geleneksel felsefe, o güne kadar çözülememiş felsefi birtakım soruları ele almaktan ibarettir.
B) Felsefe, çözülemeyen metafizik sorunlan bir kenara bırakmalı, çözülebilir sorunları ele almalıdır.
C) Bir filozof, tıpkı bir bilim insanı gibi, bilimsel yöntemlerle felsefeye yaklaşmalı ve çözülebilir sorunlarla uğraşmalıdır.
D) Viyana Çevresi düşünürleri felsefi bir sistem kurmayı amaçlamışlardır.
E) Ortak oldukları en temel nokta, geleneksel felsefeye karşı bir tutumu benimsemeleridir.

Cevap : D) Viyana Çevresi düşünürleri felsefi bir sistem kurmayı amaçlamışlardır.

15. I. Metafizik karşıtlığı, felsefi tercih olmanın ötesinde, özellikle o dönemin bilimsel gelişimi tarafından beslenip geliştirilmiştir.
II. Viyana Çevresini kuran düşünürlerin tamamının farklı bilimlerden gelmesi ise metafizik karşıtlığını da Viyana Çevresi için âdeta zorunlu bir kabul håline getirmiştir.
III. Çevre düşünürleri için geleneksel felsefe, hiç kimsenin cevabını veremediği ve veremeyeceği sorular ile hesabı verilemeyen cevaplardan oluşmaktadır.
IV. Cevabı verilemeyen soruların ve hesabı verilemeyen cevapların Çevre düşünürlerinin gözündeki adi epistemolojidir.
Viyana Çevresinin metafizik ile ilgili yukarıdaki görüşlerinin hangileri doğrudur?

A) I ve IV
B) I, II ve IV
C) I ve II
D) I, II ve III
E) II, III ve IV

Cevap : D) I, II ve III

16. Comte hangi görüşü ile S. Simon’dan ayrılmıştır?

A) Pozitivizmin amacı, toplum olaylarını incelemek ve topluma yön vermektir.
B) Toplum, pozitif felsefenin prensiplerine göre yeniden kurulmalıdır.
C) İnsanlığın gelişimi, tarihi evrimin bir neticesidir.
D) İnsanlık yeni bir çağda, bilimsel gelişmelerin getirdiği yenilikler çağında yaşamaktadır.
E) Pozitivist felsefenin görevi, bütün bilimlerin ortak olan genel ilkelerini bulmaktır.

Cevap : C) İnsanlığın gelişimi, tarihi evrimin bir neticesidir.

17. Pozitivizm, Türkiye’deki hangi düşünce akımı ile eşleştirilmiştir?

A) Nominalizm
B) Solipsizm
C) Materyalizm
D) Empirizm
E) Realizm

Cevap : C) Materyalizm

18. Newton’la birlikte bilim anlayışımızda köklü bir değişiklik gerçekleşmiş, “niçin” sorusu yerine “nasıl” sorusu geçmiştir. Aşağıdakilerden hangisi “nasıl” sorusunun özelliklerinden biri olarak gösterilemez?

A) Soruyu sormak bilimselliğin önkoşuludur.
B) Sorunun cevabı empiriktir.
C) Sorunun cevabı rasyoneldir.
D) Soru, Viyana Çevre düşünürlerinin hedefi olan “bilimin mantıksal analizi” çabasıyla örtüşmez.
E) Sorunun cevabı tektir.

Cevap : D) Soru, Viyana Çevre düşünürlerinin hedefi olan “bilimin mantıksal analizi” çabasıyla örtüşmez.

19. “Mekan algımızın analizi aslında bir doğa felsefesidir.” ifadesi hangi iki filozof için ortaktır?

A) Nietzsche – Freud
B) Parmanides – Aristoteles
C) Boethius – Aquinas
D) Kant – Schlick
E) Berkeley – Hume

Cevap : D) Kant – Schlick

20. Mach’ın deyişiyle: “Bedenimizi tamamen bir kenara bırakıp duyumlar evreninin ilişkileri içinde yaptığımız bir inceleme dar anlamıyla bir fizik çalışmasıdır, halbuki dikkatimizi bedenimize ve hepsinden öte sinir sistemimize yönelttiğimizde bir duyumlar fizyolojisi veya psikolojisi çalışması yaparız. Bedenimiz, diğerleri gibi ….. evrenin bir parçasıdır.”
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) duyumlar
B) metafizik
C) sonsuz
D) fizik
E) sezgiler

Cevap : A) duyumlar