Sosyal Psikolojiye Giriş-I Ünite-4

Atıflar: Bilginin Kaynağını İzlemek

Atıflar, herhangi bir yazılı veya sözlü çalışmada, kullanılan kaynaklara yapılan referanslardır. Bir başka deyişle, atıflar, bilginin kaynağını belirlememizi sağlar. Atıflar, bilim, araştırma, akademik çalışmalar, yazılı metinler ve hatta günlük iletişimde önemli bir rol oynar.

Atıfların Önemi

Atıfların önemi, birkaç farklı açıdan değerlendirilebilir:

Bilimsel Geçerlilik: Atıflar, bilimsel çalışmaların geçerliğini ve güvenilirliğini artırır. Bir araştırma makalesi, önceki çalışmalara ve literatüre atıfta bulunarak bilimin sürekli bir ilerleme süreci olduğunu gösterir. Ayrıca, diğer araştırmacıların çalışmalarını tekrarlayabilmesine ve sonuçları değerlendirebilmesine yardımcı olur.

Akademik İtibar: Akademik çalışmalarında atıf yapma, bir araştırmacının veya yazarın akademik toplum içindeki itibarını artırır. Atıf alan çalışmalar, yazarın çalışmalarının değerini gösterir.

Bilgi İzleme: Atıflar, okuyucuların bir konuyla ilgili daha fazla kaynağa ulaşmasına yardımcı olur. Bir makale veya kitapta yapılan atıflar, okuyucuların daha fazla bilgi edinmek veya derinlemesine bir konuyu araştırmak için kaynakları takip etmelerine olanak tanır.

Plajiyatın Önlenmesi: Atıflar, başkalarının çalışmalarını kullanırken saygılı ve dürüst olmayı teşvik eder. Plajiyat (yazılı veya sözlü çalışmalarda başkasının fikirlerini veya metinlerini çalma) atıf eksikliği nedeniyle önlenir.

Atıf Türleri

Atıfların farklı türleri vardır, ancak en yaygın olanları iki ana kategoriye ayrılabilir:

Alıntı Atıfları (Direkt Atıflar): Alıntı atıfları, özgün metinde yer alan bir ifadenin, cümlenin veya paragrafın tamamının veya bir kısmının aynen kopyalanmasını içerir. Bu tür atıflar, özgün yazarın ifadelerini korumak ve metni kesin olarak aktarmak için kullanılır.

Parafraz Atıfları: Parafraz atıfları, özgün bir ifadeyi veya düşünceyi yazarın kendi sözcükleriyle ifade etmek anlamına gelir. Yani, özgün metinden alınan fikirler veya bilgiler yeniden ifade edilir, ancak kaynağa referans verilir. Parafraz atıfları, özgün metini başka bir biçimde sunarak bilgiyi özümsemek ve kavramak için kullanılır.

Sonuç olarak, atıflar bilgi ve bilimin temel bir parçasıdır. Doğru ve dürüst bir şekilde kaynaklara atıf yapmak, bilimsel çalışmaların güvenilirliğini ve saygınlığını artırır. Aynı zamanda, okuyuculara daha fazla kaynağa ulaşma ve bilgiyi takip etme olanağı sağlar. Atıf yapmanın kurallarına ve standartlarına dikkat etmek, bilimsel toplum içinde saygın bir üye olmanın önemli bir parçasıdır.

1- İnsanların olaylar ve insanların davranışları hakkında nedensel açıklamalar üretirken bilgiyi nasıl kullandıklarını açıklama amacı taşıyan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyal kategorizasyon
B) Sosyal algılama
C) Kalıpyargılar
D) Sosyal kimlik kuramı
E) Atıf kuramları

Cevap : E) Atıf kuramları

İnsanların olaylar ve insanların davranışları hakkında nedensel açıklamalar üretirken bilgiyi nasıl kullandıklarını açıklama amacı taşıyan kavram E) Atıf kuramları’dır. Atıf kuramları, insanların nedenlere yönelik düşünce ve açıklamalarını anlamaya çalışan bir dizi kuramı içerir.

2- Heider’e göre olayların nedenlerini neden anlamaya çalışırız?

A) Olayları kontrol etmek için
B) Olayları öngörebilmek için
C) Belirsizliği ortadan kaldırabilmek için
D) Beklenmedik olaylara hazırlıklı olmak için
E) Olayların gerçek nedenini bulmak için

Cevap : E) Olayların gerçek nedenini bulmak için

3- İnsanların tıpkı naif psikologlar gibi olayların nedenlerini anlamaya çalıştıklarını ve bu süreçte sağduyuyu kullandıklarını söyleyen kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Weiner
B) Kelley
C) Heider
D) Jones ve Davis
E) Moscovici

Cevap : C) Heider

4- Heider’e göre olayların nedenlerini açıklarken içsel ve dışsal odak kullanırız. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir kişinin iş yeri tercihiyle ilgili içsel bir açıklama örneğidir?

A) “Bu işyerinde çalışmamın nedeni maddi imkanlarıdır”
B) “Diğer işyerinde çalışma ortamı rahat değil”
C) “Patron çok iyi bir insan”
D) “Maddi kazanç elde etmek istiyorum”
E) “Bu yeni arkadaşlar beni seviyorlar”

Cevap : D) “Maddi kazanç elde etmek istiyorum”

5- Aşağıdakilerden hangisi Weiner’in nedensellik boyutlarından değildir?

A) İçsellik/Dışsallık
B) Tutarlılık
C) Kalıcılık
D) Kontrol edilebilirlik
E) Değişkenlik

Cevap : B) Tutarlılık

6- Olayların nedenini açıklamaya çalışırken davranışların başka zaman ve durumlarda da tekrar edip etmediği sorusu aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Tutarlılık
B) Ayırt edicilik
C) Yaygınlık
D) Nedensellik
E) Benzerlik

Cevap : A) Tutarlılık

7- Kelley’e göre bir olayın nedeninin olayı gerçekleştiren kişi olması için aşağıdaki kriterlerden hangileri gerçekleşmelidir?

A) Yüksek tutarlılık / Yüksek yaygınlık / Yüksek ayırt edicilik
B) Düşük tutarlılık / Düşük yaygınlık / Düşük ayırt edicilik
C) Yüksek tutarlılık / Düşük yaygınlık / Yüksek ayırt edicilik
D) Düşük tutarlılık / Yüksek yaygınlık / Yüksek ayırt edicilik
E) Yüksek tutarlılık / Düşük yaygınlık / Düşük ayırt edicilik

Cevap : E) Yüksek tutarlılık / Düşük yaygınlık / Düşük ayırt edicilik

8- Jones ve Davis’in Uyuşan Çıkarımlar Kuramına göre aşağıdaki durumlardan hangisinde kişinin davranışlarına bakarak kişiliği hakkında çıkarımı çok hızlı birşekilde yaparız?

A) Kişi bu davranışı istemeden yapıyorsa
B) Kişi aynı davranışı rutin olarak yapıyorsa
C) Kişi kendisinden beklendiği gibi davranıyorsa
D) Kişi hoş karşılanmayan bir şekilde davranıyorsa
E) Kişi, rollerinin gerektirdiği gibi davranıyorsa

Cevap : D) Kişi hoş karşılanmayan bir şekilde davranıyorsa

9- Olayların nedenlerine açıklama getirirken çevresel faktörün etkisini azımsayıp kişisel özelliklere atıfta bulunuyorsak aşağıdaki atıf yanlılıklarından hangisini yapıyoruz demektir?

A) Aktör-gözlemci yanlılığı
B) Benliğe hizmet eden yanlılık
C) Temel atıf hatası
D) Gruba hizmet eden yanlılık
E) Adil dünya inancı

Cevap : C) Temel atıf hatası

Olayların nedenlerine açıklama getirirken çevresel faktörün etkisini azımsayıp kişisel özelliklere atıfta bulunuyorsak C) Temel atıf hatası’yı yapıyoruz.

10- Atıflara dair aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

A) Temel atıf hatası Batı ülkelerinde daha fazla yapılır
B) Atıf yanlılıkları dünyanın her yerinde benzer olarak yapılır
C) Doğu ülkelerinden bağlamsal atıflar daha fazla yapılır
D) Olayları açıklarken Doğu ve Batı ülkelerinde kişilerin ilişkilerine yapılan atıflarda farklılıklar vardır
E) Olayları açıklarken Doğu ve Batı ülkelerinde kişilerin özelliklerine yapılan atıflarda farklılıklar vardır.

Cevap : B) Atıf yanlılıkları dünyanın her yerinde benzer olarak yapılır