Sosyal Psikolojiye Giriş-I Ünite-5

Tutumlar: Düşünce ve Davranışlarımızın Yön Vericisi

Tutumlar, insan davranışları ve ilişkileri üzerinde büyük bir etkiye sahip olan psikolojik olgulardır. İnsanların dünya görüşünü şekillendiren, başkalarına nasıl yaklaştığını belirleyen ve çeşitli kararların temelini oluşturan bu kavram, sosyal psikoloji alanında yoğun bir şekilde incelenir. Bu makalede, tutumların tanımı, bileşenleri, oluşumu ve rolü hakkında bilgi edineceksiniz.

Tutum Nedir?

Tutumlar, belirli bir nesne, kişi, grup veya konuya yönelik olumlu veya olumsuz değerlendirmeler, düşünceler ve duygusal tepkilerdir. Örneğin, bir kişinin politikacılara veya belirli bir etnik gruba karşı tutumu, bu kişinin o grup hakkındaki duygusal tepkilerini ve değerlendirmelerini yansıtır. Tutumlar, bir bireyin dünya görüşünün önemli bir bileşeni olarak kabul edilir.

Tutumların Bileşenleri

Tutumlar üç temel bileşenden oluşur:

Bilişsel Bileşen: Tutumun bilişsel bileşeni, bireyin belirli bir nesne hakkında sahip olduğu düşünceleri ve inançları içerir. Örneğin, bir kişinin bisikletlilerin trafikte daha fazla hakka sahip olduğuna inanması, bu kişinin bisikletlilere yönelik bilişsel tutumunu yansıtır.

Duygusal Bileşen: Tutumun duygusal bileşeni, kişinin belirli bir nesneye veya gruba karşı hissettiği olumlu veya olumsuz duyguları içerir. Örneğin, bir kişinin hayvanları sevmesi ve bu nedenle hayvan haklarına destek vermesi, hayvanlarla ilgili duygusal tutumunu yansıtır.

Davranışsal Bileşen: Tutumun davranışsal bileşeni, bireyin belirli bir nesneye veya gruba karşı nasıl davrandığını içerir. Örneğin, bir kişinin çevre konusundaki olumlu tutumları, geri dönüşüm yapma davranışını yansıtabilir.

Tutumların Oluşumu

Tutumların oluşumunda çeşitli faktörler etkilidir. Bu faktörler şunlar olabilir:

Deneyimler: Bireylerin belirli bir nesne veya gruba yönelik deneyimleri, tutumlarını şekillendirebilir. Olumlu deneyimler olumlu tutumlara yol açabilirken, olumsuz deneyimler olumsuz tutumlara neden olabilir.

Sosyal Öğrenme: Bireyler, çevrelerindeki diğer insanlardan tutumları hakkında bilgi edinirler. Aile, arkadaşlar, medya ve toplumun genel görüşleri, bireylerin tutumlarını etkileyebilir.

Kişisel Değerler ve İnançlar: Bireylerin sahip olduğu kişisel değerler, inançlar ve öncelikler, tutumlarını şekillendiren önemli faktörlerdir. Örneğin, bir kişinin çevre koruma konusunda derin bir inancı varsa, bu kişinin olumlu çevre tutumları olması muhtemeldir.

Tutumların Rolü

Tutumlar, insan davranışlarını ve kararlarını etkiler. İnsanlar, tutumlarına uygun davranma eğilimindedirler. Örneğin, bir kişinin siyasi bir adayı olumlu değerlendirmesi durumunda, o adaya oy verme olasılığı daha yüksektir. Tutumlar ayrıca kişilerarası ilişkileri ve grup üyeliğini de etkiler.

Sonuç olarak, tutumlar, düşünce ve davranışlarımızı şekillendiren önemli bir etmendir. Bu nedenle, sosyal psikologlar ve diğer araştırmacılar, tutumların oluşumu, değişimi ve etkileri üzerine çalışmaya devam etmektedirler. Tutumları anlamak, insan davranışını ve ilişkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur ve toplumsal değişimde önemli bir rol oynar.

1- Bir araştırmacı Avrupalıların Türklere, Çinlilere, Suriyelilere ve Ruslara yönelik tutumunu ölçmek istemektedir. Gerçekleştireceği çalışmada bir tutum ölçeği kullanmayı planlamaktadır. Araştırmacı kullanacağı ölçekte Avrupalı katılımcılardan bu ırklara yönelik ilişki biçimini ne derece onayladıklarını belirtmelerini isteyeceğini ifade etmiştir.
Yukarıda verilen bilgilere göre araştırmacının çalışmasında kullanacağı tutum ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Thurstone
B) Bogardus Sosyal Mesafe Ölçeği
C) Guttman
D) Likert
E) Duygusal Anlam Ölçeği

Cevap : B) Bogardus Sosyal Mesafe Ölçeği

2- Tutumların hangi işlevi bireylerin dünyayı anlamlandırmasına, referans çerçevesi oluşturmasına ve bilgileri organize etmelerine olanak sağlar?

A) Ego savunma işlevi
B) Bilgi sağlama işlevi
C) Değer ifade etme işlevi
D) Araçsal işlevi
E) Sosyal kimlik işlevi

Cevap : B) Bilgi sağlama işlevi

3- Bir iş yerinde çalışan Meltem, patronunun çok adaletsiz olduğunu düşündüğünü ve bu nedenle ondan hoşlanmadığını ifade etmiştir.
Verilen örnekte Meltem’in patronuna yönelik tutumunun hangi bileşeni yer almaktadır?

A) Bilişsel bileşen
B) Davranışsal bileşen
C) Duygusal bileşen
D) Örtük tutum bileşeni
E) Fizyolojik bileşen

Cevap : A) Bilişsel bileşen

4- I. Tutum erişilebilirliği
II. Tutum çelişkililiği
III. Tutum farkındalığı
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri tutum-davranış ilişkisini etkileyen unsurlar arasında yer alır?

A) Yalnız III
B) Yalnız II
C) Yalnız I
D) I ve III
E) I, II ve III

Cevap : E) I, II ve III

5- İlk tutum ölçeğini geliştiren araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Likert
B) Osgood
C) Bogardus
D) Thurstone
E) Levin

Cevap : D) Thurstone

6- Tutumlarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Tutum doğrudan gözlemlenemez.
B) Tutumların davranışsal, bilişsel ve duygusal olmak üzere üç bileşeni bulunmaktadır.
C) Tutumlar bireylerin içsel çatışmalarını çözer.
D) Tutumlar bireylerin sosyal kimlik gelişimine destek olur.
E) Tutumlar bireylerin dünyayı organize etmeye yardımcı olur

Cevap : C) Tutumlar bireylerin içsel çatışmalarını çözer.

7- I. Tutum nesnesine yönelik tepki süresi ölçümü
II. Tutum ölçeklerinin kullanımı
III. Tutum nesnesiyle ilgili sorular sorulması
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri doğrudan tutum ölçümünü içermektedir?

A) Yalnız III
B) Yalnız II
C) Yalnız I
D) I ve III
E) II ve III

Cevap : E) II ve III

8- Planlı Davranış Kuramı ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Tutum ve davranış arasındaki ilişkinin hangi durumlarda tutarlı olabileceğini açıklar.
B) Bireylerin davranışa yönelik tutumunun ve öznel normunun davranışın belirleyicisi olduğunu iddia eder.
C) Davranışa yönelik tutum, öznel norm ve davranışsal kontrolün, davranışsal niyeti oluşturduğunu ifade eder.
D) Gerçekleştirilmesi kolay bir davranışın algılanan davranışsal kontrolünün yüksek olacağıı belirtir.
E) Öznel normun, davranışı gerçekleştirmek ya da gerçekleştirmemek için algılanan sosyal baskıyı içerdiğini ifade eder.

Cevap : B) Bireylerin davranışa yönelik tutumunun ve öznel normunun davranışın belirleyicisi olduğunu iddia eder.

9- Bilişsel Çelişki Kuramıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kuram, bireylerin sahip olduğu bilişler arasındaki tutarsızlığa odaklanır.
B) Kuram göre bireylerin bilişleri arasında tutarsızlık olduğunda gerilim yaşarlar
C) Kurama göre, bireyler bilişleri arasında tutarsızlık olduğunda, tutarsızlığı azaltmaya motive olurlar.
D) Kurama göre, bireyler bilişleri arasında tutarsızlık olduğunda zaman içinde bilişler tutarlı hale gelir.
E) Kurama göre, bilişler arasındaki tutarsızlığı azaltmak için davranış değiştirilebilir.

Cevap : D) Kurama göre, bireyler bilişleri arasında tutarsızlık olduğunda zaman içinde bilişler tutarlı hale gelir.

10- I. Sosyal medya
II. Davranışı gözlemlemek
III. Arkadaşlar
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri tutumların oluşumunda etkili olan faktörler arasında gösterilebilir?

A) Yalnız II
B) I ve II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II, III

Cevap : E) I, II, III