Sosyal Tabakalaşma 2022-2023 Vize Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal yaşamda bireylerin farklılaşmasının doğal etkenlere dayalı kaynaklarından birisi değildir?

A) Siyasal görüş farklılığı
B) Cinsiyet farklılığı
C) Soy farklılığı
D) Deri renginin farklılığı
E) Etnik farklılıklar

Cevap : A) Siyasal görüş farklılığı

Toplumsal yaşamda bireylerin farklılaşmasının doğal etkenlere dayalı kaynakları arasında, siyasal görüş farklılığı (A), doğal etkenlerden kaynaklanmadığı için yer almaz. Siyasal görüş farklılığı, bireylerin düşünce ve ideolojilerine bağlı olarak oluşur ve genellikle sosyal ve kültürel faktörlere dayalıdır. Diğer seçeneklerdeki cinsiyet, soy, deri rengi ve etnik farklılıklar doğal etkenlerden kaynaklanır.

2. Kemal Karpat’a göre aşağıdakilerden hangisi Osmanlı tabakalaşma sistemindeki ana tabakalardan biri değildir?

A) Esnaf
B) Burjuvazi
C) Köylü
D) Asker
E) Ulema

Cevap : B) Burjuvazi

Kemal Karpat’a göre Osmanlı tabakalaşma sistemindeki ana tabakalardan biri olmayan seçenek B) Burjuvazi’dir. Osmanlı toplum yapısında burjuvazi sınıfı, Avrupa’da olduğu gibi belirgin bir toplumsal sınıf olarak ortaya çıkmamıştır. Diğer seçenekler, Osmanlı tabakalaşma sisteminin ana tabakalarını temsil eder.

3. Kemal Karpat aşağıdakilerden hangisini Osmanlı’daki orta sınıfın bir öncülü olarak görür?

A) Yeniçeri-Ulema
B) Ulema-Tüccar
C) Ayan-Eşraf
D) Tüccar-zanaatkar
E) Köylü-asker

Cevap : C) Ayan-Eşraf

4. Aşağıdakilerden hangisi 1970 sonrası tabakalaşma analizlerini Weberyen bir çerçevede yapmamıştır?

A) Anthony Gramsci
B) Bryan S. Turner
C) John Golthorpe
D) Anthony Giddens
E) Ralf Dahrendorf

Cevap : A) Anthony Gramsci

1970 sonrası tabakalaşma analizlerini Weberyen bir çerçevede yapmayan isim A) Anthony Gramsci’dir. Gramsci, genellikle Marxist bir perspektif benimseyerek, özellikle kültürel hegemonya ve sınıf mücadelesi kavramları üzerinde durmuştur. Diğer isimler (Bryan S. Turner, John Golthorpe, Anthony Giddens, ve Ralf Dahrendorf) Weberyen çerçevede tabakalaşma analizleri yapmışlardır.

5. ”Sosyo-Ekonomik” kavramı ilk defa aşağıdaki ülkelerden hangisinde kullanılmıştır?

A) Almanya
B) Kanada
C) ABD
D) Fransa
E) İngiltere

Cevap : C) ABD

6. Bourdieu’ya göre toplam sermaye hacmi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Menkul ve gayrimenkul sermayenin toplamı
B) Sosyal statünün mali karşılığı
C) Sosyal yaşamı kolaylaştıran etkenler
D) Elde edilen konum ve değerlerin toplamı
E) Ekonomik sermaye ile kültürel sermayenin birleşimi

Cevap : E) Ekonomik sermaye ile kültürel sermayenin birleşimi

Pierre Bourdieu’ya göre toplam sermaye hacmi, bireylerin ekonomik ve kültürel sermaye kombinasyonunu ifade eder. Bourdieu, toplumsal konumun belirlenmesinde ekonomik sermayenin yanı sıra kültürel sermayenin de önemini vurgulamıştır. Bu nedenle doğru cevap E) Ekonomik sermaye ile kültürel sermayenin birleşimi’dir.

7. 1945 sonrasında Amerikan sosyoloji ve demografi geleneğinde SES çalışmalarının temel bileşeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sanayi toplumunun oluşumu
B) Mesleki itibar çalışmaları
C) Şehircilik araştırmaları
D) Değişen sınıf ilişkileri
E) Sanayi toplumundan sanayi sonrası topluma geçiş

Cevap : B) Mesleki itibar çalışmaları

1945 sonrasında Amerikan sosyoloji ve demografi geleneğinde Sosyo-Ekonomik Statü (SES) çalışmalarının temel bileşeni B) Mesleki itibar çalışmaları olmuştur. Bu dönemde, mesleklerin toplumsal statüsünün ve bunların bireylerin sosyo-ekonomik konumunu nasıl etkilediğinin incelenmesi büyük önem kazanmıştır.

8. Otis Dudley Duncan ve Peter M. Blau’nun hazırladıkları endekste sosyoekonomik statüyü ana belirleyici etken ne olarak kabul edilmiştir?

A) Mesleki otorite
B) Mülkiyetin düzeyi
C) Sınıfsal konum
D) Mesleki itibar
E) Eğitim seviyesi

Cevap : D) Mesleki itibar

9. Bourdieu’ya göre pratiğin teorisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) aktörün pratik deneyimlerinin kavramsallaştırılması
B) siyasal düzenin alışkanlığı
C) semboller ile sosyal yaşam arasındaki ilişki
D) sosyal bilimlerin alan araştırmalarına dayanması
E) sosyal alandaki yakınlıkların bir bütünü

Cevap : A) aktörün pratik deneyimlerinin kavramsallaştırılması

Pierre Bourdieu’nun pratiğin teorisi, sosyolojik incelemelerinde önemli bir yer tutar ve pratik davranışları anlamaya yönelik bir çerçeve sunar. Bourdieu’ya göre pratiğin teorisi, aktörlerin sosyal dünyadaki davranışlarını anlamak için bireylerin yaşam deneyimleri ve toplumsal koşullar arasındaki ilişkiyi araştırır.
Bu nedenle doğru cevap A) aktörün pratik deneyimlerinin kavramsallaştırılmasıdır.

10. Bourdieu aynı sınıfsal mevkide yer alan farklı pozisyonları aşağıdakilerden hangisiyle tanımlar?

A) Sınıf fraksiyonları
B) Sınıf çatışması
C) Sınıf ayrımı
D) Sınıfsal mevkiler
E) Sosyal hareket

Cevap : A) Sınıf fraksiyonları

11. Erken Cumhuriyet döneminde Türkiye’nin sınıfsız ve imtiyazsız bir ülke olduğuna olan inancın neticesi aşağıdakilerden hangisi olmuştur?

A) Sanayileşme gecikmiştir.
B) Sınıf çatışması yaşanmamıştır.
C) Tabakalaşma çalışmaları yeterince gelişmemiştir.
D) Şehirlerin gelişimi sekteye uğramıştır.
E) Sınıflar yeterince oraya çıkmamıştır.

Cevap : C) Tabakalaşma çalışmaları yeterince gelişmemiştir.

Erken Cumhuriyet döneminde Türkiye’nin sınıfsız ve imtiyazsız bir ülke olduğuna dair inanç, sınıf temelli düşünce ve analizleri gölgede bırakmıştır. Bu yaklaşım sonucunda, sosyoloji alanında sınıf kavramına odaklanan çalışmalar yeterince gelişmemiştir. Dolayısıyla doğru cevap C) Tabakalaşma çalışmaları yeterince gelişmemiştir.

12. Marx’ a göre bir malın değeri aşağıdakilerde hangisiyle ortaya çıkmaktadır?

A) Pazardaki değeriyle
B) Kullanım değeriyle
C) İhtiyaca mutabıklığıyla
D) Ona harcanan emekle

Cevap : D) Ona harcanan emekle

Karl Marx’a göre bir malın değeri, ona harcanan emekle belirlenir. Marx’ın değer teorisine göre, bir malın değerini belirleyen şey, onun üretimi için gereken toplumsal olarak gerekli emek miktarıdır. Bu nedenle doğru cevap D) Ona harcanan emekle olacaktır.

13. Ralf Dahrendorf’a göre sınıfın belirleyici dinamiği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yeni mesleki ilişkilerin ortaya çıkışı
B) Sanayi üretiminin yapısı
C) Meşru kontrol mekanizmasında kimin olduğu
D) Siyasi yapıdaki güç ilişkileri
E) Sosyal yaşamdaki gündelik hayat örüntüleri

Cevap : C) Meşru kontrol mekanizmasında kimin olduğu

14. Aşağıdakilerin hangisi sosyal tabakanın tanımıdır?

A) Benzer amaçları paylaşan cemaatsel topluluklar
B) Benzer siyasi çıkarlara sahip gruplar
C) Zorluklara karşı ortaklıklar geliştirmiş azınlıklar
D) Yaşamda benzer avantaj ve dezavantajları paylaşan insan grubu
E) Bir mekânda veya yerleşim yerinde bulunan insan topluluğu

Cevap : D) Yaşamda benzer avantaj ve dezavantajları paylaşan insan grubu

15. Aşağıdakilerden hangisi Bourdieu’nun Markszim’den aldığı bir kavram değildir?

A) Üretim
B) Sembolik temsil
C) Sermaye
D) Yeniden üretim
E) Sınıf mücadelesi

Cevap : B) Sembolik temsil

Pierre Bourdieu, Marx’ın teorisinden etkilense de kendi teorilerini geliştirirken bazı kavramları özgün bir şekilde yeniden tanımlamıştır. Bu bağlamda B) Sembolik temsil kavramı, Bourdieu’nun özgün bir yaklaşımı olup, doğrudan Marx’tan aldığı bir kavram değildir. Bourdieu’nun sembolik temsil kavramı, sosyal dünyada sembollerin gücünü ve sosyal yapılar üzerindeki etkilerini ele alır. Diğer kavramlar Marx’ın teorisiyle doğrudan ilişkilidir.

16. K. Davis ve W. Moore’a göre aşağıdakilerden hangisi tabakalaşmanın farklı tiplerini tespit edebilmek için gerekli ölçütlerden biri değildir?

A) Sınıf çatışması
B) Bireyler arası toplumsal konum farklılıklarının derecesi
C) Fonksiyonel vurgunun doğası
D) Uzmanlaşma seviyesi
E) Fırsat eşitliği derecesi

Cevap : A) Sınıf çatışması

K. Davis ve W. Moore’un işlevselci tabakalaşma teorisine göre, toplumsal tabakalaşmanın farklı tiplerini tespit etmek için kullanılan ölçütler arasında “A) Sınıf çatışması” bulunmaz. Davis ve Moore, toplumsal tabakalaşmanın işlevsel olarak kaçınılmaz ve gerekli olduğunu savunurlar, bu nedenle sınıf çatışması teorilerinden ziyade tabakalaşmanın işlevsel yönlerine odaklanırlar. Diğer seçenekler ise, toplumsal tabakalaşmayı anlamak için kullanılan ölçütlerden bazılarıdır.

17. Edward P. Thompson’ın sınıf yaklaşımının temel tezi nedir?

A) Tekelci kapitalizmin doğası sınıfı anlamak için evvela çözümlenmelidir
B) Mesleklerin itibarı ölçülerek sınıflar belirlenebilir
C) İşteki otorite sınıfların anlaşılmasına yardım edebilir
D) Yapısalcı analizler sınıfı anlamayı güçleştirmektedir
E) Sınıf, üretim ilişkileri tarafından belirlenmekle beraber, insanların paylaştıkları ortak deneyimlerle de varlık kazanır.

Cevap : E) Sınıf, üretim ilişkileri tarafından belirlenmekle beraber, insanların paylaştıkları ortak deneyimlerle de varlık kazanır.

18. Raimond Aron Marx’ın sınıf yaklaşımını hangi yönden eleştirmektedir?

A) Sınıfın kurmaca olduğu yönünden
B) İşçi sınıfının zenginleşmesi yönünden
C) Kapitalist toplumun sınırlılığı yönünden
D) Sınıf çatışmasının hayali olduğu yönünden
E) Sanayi toplumunun doğası yönünden

Cevap : C) Kapitalist toplumun sınırlılığı yönünden

19. Guglielmo Carchedi’ye göre eski ve yeni orta sınıflar arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çalışma koşulları
B) Siyasal pozisyonlar
C) Sahip olunan sermayenin biçimi
D) Sınıf bilinci
E) Üretim araçlarına sahip olma

Cevap : E) Üretim araçlarına sahip olma

20. Marx’a göre aşağıdaki hangi iki grup eski sosyal yapının sınıflarının kalıntılarını teşkil etmektedir?

A) Köylüler-Aristokratlar
B) Göçmenler-Esnaf
C) Aristokrasi-Burjuvazi
D) Proleterya-Köylüler
E) Zanaatkarlar-Küçük burjuvazi

Cevap : A) Köylüler-Aristokratlar

21. Hindistan’daki orijinal ismi varna olan tabakalaşma sistemi Avrupalılar tarafından aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılmıştır?

A) Brahmanizm
B) Apartheid
C) Veda
D) Kast
E) Varna

Cevap : D) Kast

22. Marx’ın tabakalaşma anlayışına göre modern toplumdaki iki temel sınıf aşağıdakilerden hangisidir?

A) Burjuvazi-Proleterya
B) Burjuvazi-Aristokrasi
C) İşçiler-Aristokratlar
D) Aristokrasi-Köylülük
E) Proleterya-Sanayiciler

Cevap : A) Burjuvazi-Proleterya

Karl Marx’ın tabakalaşma anlayışına göre modern toplumda iki temel sınıf, üretim araçlarına sahip olan burjuvazi ve sadece emek gücünü satarak geçimini sağlayan proleteryadır. Dolayısıyla doğru cevap A) Burjuvazi-Proleterya olacaktır.