Siyaset Felsefesi Ünite -7

Politik Karar Alma Süreçleri ve Dışlanan Gruplar:

Aristoteles, politik karar alma süreçlerinde kölelerin, kadınların ve çocukların dışlanması gerektiğini düşünen ilkçağ filozofudur. Ona göre, politik yaşam sadece belirli bir kesimin hakimiyetinde olmalıdır. Bu düşünce, Aristoteles’in politik yaşamı sınırlı bir grupla sınırlamasına ve diğer grupları dışlamasına neden olur.

Platon’a Eleştiriler:

Aristoteles’in düşünce geleneğinde önemli bir figür olan Platon’a yönelik eleştirileri de dikkat çeker. Özellikle maddi ve ideal gerçekliğin radikal bir tarzda ayrılması konusunda Platon’a karşı çıkar. Aristoteles, gerçekliğin maddi ve ideal boyutları arasında daha organik bir ilişki olduğunu savunur. Bu eleştiri, Aristoteles’in ontolojik yaklaşımını ortaya koyar.

Siyasetin İnsani Etkinlik Olarak İşlevi:

Aristoteles’e göre, siyaset insanın kendi özüne uygun bir tarzda yaşayabilmesine ve kendi potansiyelini gerçekleştirmesine hizmet etmelidir. Siyasetin amacı, bireyin mutluluğunu ve potansiyelini gerçekleştirmesini sağlamaktır. Bu, Aristoteles’in politik yaşamı insanın doğasına uygun bir şekilde düzenleme çabası olarak görme anlayışının bir yansımasıdır.

İnsanın Toplum İçinde Potansiyelini Gerçekleştirmesi:

Aristoteles, insanın kendi özünü ve potansiyellerini toplum ve devlet içerisinde gerçekleştirebileceğine inanır. Ona göre, bireyin sosyal ilişkiler içerisinde bulunması ve toplumun bir parçası olması, insanın gerçek anlamda mutlu ve başarılı bir yaşam sürmesini sağlar.

Teorik ve Pratik Erdemler:

Aristoteles’in etik ve politik anlayışında önemli bir rol oynayan kavramlardan biri “doğru orta”dır. Bu, aklın irademizi ve davranışlarımızı doğru bir şekilde yönetebilmesi için gerekli olan bir erdemdir. Aristoteles, aklın saptadığı iyilik ve erdemleri pratik yaşama uygulama becerisini vurgular.

İyi Yönetim Biçimleri ve Egemenlik:

Aristoteles, olumlu egemenlik biçimlerini monarşi, aristokrasi ve politeia (ortak yönetim) olarak belirler. Ancak, bu egemenlik biçimlerinin olumlu ve iyi olarak değerlendirilebilmesi için yöneticilerin, toplumun genelinin ve tüm yurttaşların çıkarlarını gözetmeleri gerektiğini savunur.

Altı Egemenlik Biçimi:

Aristoteles, olumsuz yönetim biçimleri olarak tiranlık, oligarşi ve demokrasiyi belirler. Bu altı egemenlik biçimi, Aristoteles’in politik teorisinin temelini oluşturur. Her biri belirli bir şekilde işlediğinde, toplumda huzur ve adalet sağlanabilir.

Ölçülülük ve Doğru Orta İlkesi:

Aristoteles’in politik düşüncesini diğer antik filozoflardan ayıran önemli ilkelere biri ölçülülük ve doğru orta ilkesidir. Ona göre, erdemler aşırı uçlardan kaçınılarak, orta bir yol ile bulunmalıdır. Bu ilke, toplumun dengeli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını amaçlar.

Teorik ve Pratik Erdemler:

Aristoteles, iki erdem sınıfını belirler: dianoetik erdemler (teorik erdemler) ve etik erdemler (pratik erdemler). Teorik erdemler, felsefe, bilim ve sanatta derinleşme ve verimlilik çabasını ifade ederken, pratik erdemler aklın irademizi ve davranışlarımızı doğru bir şekilde yönetebilmesiyle ilgili erdemleri temsil eder.

Sonuç olarak, Aristoteles’in politikası, insanın doğasına uygun bir yaşam sürmesini ve toplumun dengeli bir şekilde düzenlenmesini amaçlar. Onun politik düşüncesi, antik dünyanın ötesine geçerek günümüzde dahi önemli bir referans noktasıdır.

1) Köleler, kadınlar ve çocukların politik karar alma süreçlerinden dışlanmaları gerektiğini düşünen ilkçağ filozofu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sokrates
B) Platon
C) Epikuros
D) Aristoteles
E) Diogenes

Cevap : D) Aristoteles

2) Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’in hocası Platon’a yaptığı eleştirilerden biridir?

A) Evrensel ve kalıcı hakikatlerin varlığının ileri sürülmesi.
B) İyi ve erdemli davranışın temelinin haz olması.
C) Maddi ve ideal gerçekliğin radikal bir tarzda ayrılması.
D) Tanrı’nın dünyaya aşkın olması.
E) İyinin, güzelin ve doğrunun birbiriyle iç içe olması.

Cevap : C) Maddi ve ideal gerçekliğin radikal bir tarzda ayrılması.

3) Aristoteles açısından insani bir etkinlik olarak siyasetin ve dolayısıyla devletin işlevi nedir?

A) İnsanın kendi özüne uygun bir tarzda yaşayabilmesine, kendi potansiyelini gerçekleştirmesine hizmet etmektir.
B) İnsanın potansiyellerini eksiksiz gerçekleştirebilmesi için, sınırsız imkan sağlamaktır.
C) İnsanın mutlu olabilmesi için, diğer hayvanlar gibi doğaya uygun bir biçimde yaşamasını sağlamaktır.
D) İnsanın her ne kadar doğal değil, yapay olsa da bir toplum içerisinde mutlu yaşayabilmesini sağlamaktır.
E) İnsanın erdemli ve mutlu yaşayabilmesi için iktidarın otoritesine kayıtsız şartsız boyun eğmesini sağlamaktır.

Cevap : A) İnsanın kendi özüne uygun bir tarzda yaşayabilmesine, kendi potansiyelini gerçekleştirmesine hizmet etmektir.

4) Aristoteles de hocası Platon’a benzer olarak insanın ne şekilde kendi özünü ve potansiyellerini gerçekleştirebileceğini düşünür?

A) Toplum ve devlet içerisinde
B) Herkesin sanat eğitimi alması ile
C) Demokratik yönetim biçimi altında
D) Monarşik yönetim biçimi altında
E) Toplumdan bağımsız bir şekilde

Cevap : A) Toplum ve devlet içerisinde

5) Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’in hocası Platon’a yaptığı eleştirilerden biridir?

A) Platon’un insanı politik bir hayvan olarak tanımlamasına eleştirel yaklaşır.
B) Platon’un insanın erdemli ve mutlu bir yaşam sürebilmesi için toplum ve siyaset yaşamından uzak kalması gerektiği düşüncesine eleştirel yaklaşır.
C) Platon’un görünür dünyayı biçimlendiren ideaların içkin özlere işaret ettiğini ileri sürmesine eleştirel yaklaşır.
D) Platon’un devlete ilişkin en iyi yönetim biçiminin demokrasi olduğunu ileri sürmesine eleştirel yaklaşır.
E) Platon’un maddi ve ideal gerçekliği radikal bir tarzda ayıran düalist ontolojisine eleştirel yaklaşır.

Cevap : E) Platon’un maddi ve ideal gerçekliği radikal bir tarzda ayıran düalist ontolojisine eleştirel yaklaşır.

6) Aristoteles’in etik ve politik anlayışı açısından önemli olan kavram aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Korkaklık
B) Sonsuzluk
C) Hoyratlık
D) Ölçüsüzlük
E) Doğru orta

Cevap : E) Doğru orta

7) Aristoteles’i Platon’un radikal idealizminden farklı yerlere taşıyan ilkenin aşağıdakilerden hangisi olduğunu söyleyebiliriz?

A) Özdeşlik ve çelişki ilkesi
B) Evrensellik ve tikellik ilkesi
C) Ölçülülük ve doğru orta ilkesi
D) Diyalektik ve çelişki ilkesi
E) Özdeşlik ve ayrım ilkesi

Cevap : C) Ölçülülük ve doğru orta ilkesi

8) Aristoteles’in belirlediği iki erdem sınıfı hangileridir?

A) Dianoetik erdemler – Metafizik erdemler
B) Doğal erdemler – Yapay erdemler
C) Dianoetik erdemler – Etik erdemler
D) Etik erdemler – Metafizik erdemler
E) Hipotetik erdemler – Kategorik erdemler

Cevap : C) Dianoetik erdemler – Etik erdemler

9) Aristoteles’de teorik ya da entelektüel erdemler aşağıdakilerden hangisine işaret ederler?

A) İnsanın doğal olarak toplumdan ayrı tek başına da yaşayabileceği ve mutlu olabileceğine işaret ederler.
B) Tarih, sosyoloji ve psikolojide derinleşmeye işaret eder.
C) Aklın irademizi ve davranışlarımızı etkili ve doğru bir şekilde yönetebilmesine işaret ederler.
D) Toplum içerisinde bireyin mutlu yaşayabilmesini sağlayan deneyimlere işaret ederler.
E) Felsefe, bilim ve sanatta derinleşme ve verimlilik çabasına işaret ederler.

Cevap : E) Felsefe, bilim ve sanatta derinleşme ve verimlilik çabasına işaret ederler.

10) Aristoteles’te aklın irademizi ve davranışlarımızı doğru bir şekilde yönetebilmesiyle ilgili erdemler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teorik erdemler
B) Pratik erdemler
C) Doğal erdemler
D) Akılsal erdemler
E) Kategorik erdemler

Cevap : B) Pratik erdemler

11) Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’in iki aşırı uç arasında doğru orta olarak gördüğü erdemli davranışlardan biri değildir?

A) Cesaret
B) Cömertlik
C) Dostluk
D) Gözükaralık
E) Yüce gönüllülük

Cevap : D) Gözükaralık

12) Aristoteles’in siyasal anlayışına ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Aristoteles insanı politik bir hayvan olarak tanımlar.
B) Aristoteles’e göre bir egemenlik biçiminin olumlu ve iyi olarak nitelenmesi; yöneticilerin, toplum genelinin ve tüm yurttaşların çıkarlarını gözetmesine dayanır.
C) Aristoteles hocası Platon’dan farklı olarak insanlar için genel bir eşitlik düşüncesi benimser.
D) Aristoteles’e göre politik yaşamda ölçünün ve doğru ortanın bulunması açısından, orta sınıf önemli bir konuma ve role sahiptir.
E) Aristoteles olumlu ve olumsuz olmak üzere altı egemenlik biçiminden bahseder.

Cevap : C) Aristoteles hocası Platon’dan farklı olarak insanlar için genel bir eşitlik düşüncesi benimser.

13) Aristoteles’in belirlediği olumlu egemenlik biçimleri aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Tiranlık – Aristokrasi – Politi
B) Monarşi – Aristokrasi – Politi
C) Demokrasi – Politi – Oligarşi
D) Monarşi – Demokrasi – Oligarşi
E) Aristokrasi – Tiranlık – Demokrasi

Cevap : B) Monarşi – Aristokrasi – Politi

14) Aristoteles’in belirlediği olumsuz yönetim biçimleri aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru verilmiştir?

A) Monarşi – Demokrasi – Teokrasi
B) Aristokrasi – Oligarşi – Teknokrasi
C) Oligarşi – Demokrasi – Tiranlık
D) Tiranlık – Oligarşi – Demokrasi
E) Oligarşi – Monarşi – Tiranlık

Cevap : D) Tiranlık – Oligarşi – Demokrasi

15) Bir grubun ya da azınlığın yönetim şekli olarak adlandırılan yönetim biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Demokrasi
B) Teokrasi
C) Monarşi
D) Oligarşi
E) Liberalizm

Cevap : D) Oligarşi

16) Aristoteles’de aklın saptadığı iyilik ve erdemleri pratik yaşama uygulama becerisi başka ne şekilde adlandırılabilir?

A) Neden ve sonuç ilişkisini çıkarma becerisi
B) Toplum hakkında nesnel düşünebilme becerisi
C) Töz ve ilinek ilişkisini dolayımsız düşünebilme becerisi
D) Ölçü ve doğru ortayı bulma becerisi
E) Soyut ve somut gerçekleri ayırma becerisi

Cevap : D) Ölçü ve doğru ortayı bulma becerisi

17) Aristoteles’in belirlediği iki erdem sınıfından biri aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru verilmiştir?

A) Etik erdemler
B) Siyasi erdemler
C) Evrensel erdemler
D) Estetik erdemler
E) Tarihsel erdemler

Cevap : A) Etik erdemler