Siyaset Felsefesi 2023-2024 Vize Soruları

Siyaset Felsefesi: İdealler, İktidar ve Toplumsal Varoluş

Siyaset felsefesi, insanın toplumsal yaşamını, iktidar ilişkilerini, değerleri ve devletin doğasını anlama çabasıdır. Bu alanda ortaya çıkan önemli kavramlardan biri, Platon’un Sokratik diyaloglarda işlediği “doğruluk” kavramıdır. Platon, doğruluğun evrensel ve zorunlu bir ilke olduğunu savunarak ahlaki ve politik değerleri belirlemenin temelini atmıştır.

Liberalizm, modern toplumsal kültüre özgü siyasal bir anlayış olarak karşımıza çıkar. Bu düşünce akımı, bireyin özgürlüğüne vurgu yapar ve toplumsal düzenin temelini oluşturan unsurları sorgular. Liberalizm, sosyalizmle olan temel ayrışmanın merkezinde özel mülkiyet kavramını ele alır.

Aristoteles’in siyaset felsefesindeki önemli ilke, ölçülülük ve doğru orta ilkesidir. Bu ilke, ahlaki davranışın aşırılıklardan kaçınarak denge ve ılımlılık içinde olması gerektiğini ifade eder.

Siyaset felsefesindeki temel tartışmalardan biri de özel mülkiyet konusudur. Liberalizm ve sosyalizm arasındaki çatışma, özel mülkiyetin toplumsal düzen üzerindeki etkisiyle ilgilidir.

Epistemoloji bağlamında, siyaset felsefesi için en önemli olmayan felsefe akımlarından biri realizmdir. Siyaset felsefesi, genellikle pozitivizm, pragmatizm, rasyonalizm ve empirizm gibi epistemolojik temeller üzerine kurulur.

Plütokrasi, zengin bir grubun yönetimine verilen addır ve oligarşinin bir alt sınıfını ifade eder. Bu, siyasal iktidarın zenginlikle ilişkilendirildiği bir yönetim biçimini tanımlar.

Siyaset felsefesiyle ilgilenen filozoflar, genellikle insanın doğası, toplumun yapısı ve tarihsel gelişim gibi konulara odaklanır. Bu bağlamda, siyaset felsefesi, insanın tarihsel varoluşuyla birlikte toplumsal ve politik düzenin anlaşılmasını içerir.

Aristoteles’in Platon’a yaptığı eleştirilerden biri, Platon’un maddi ve ideal gerçekliği sert bir biçimde ayıran dualist ontolojisine karşıdır. Aristoteles, bu ayrımın karmaşıklığından ve gerçekliğin daha nuanslı bir anlayışının gerekliliğinden bahseder.

Siyaset felsefesinin içeriğini oluşturan temel konulardan biri, sanatsal etkinlik değildir. Siyaset felsefesi genellikle üretim-tüketim düzeni, hiyerarşi, iş bölümü ve toplumsal iktidar gibi konulara odaklanır.

Siyasetin insan yaşamı için önemi, insanın toplumsal ve politik bir varlık olmasıyla ilgilidir. İnsanın doğası gereği toplumsal ilişkilere ihtiyaç duyması, siyasetin yaşamsal bir öneme sahip olmasını sağlar.

Siyaset olgusunu anlamak için ontolojik bir başlangıç noktası gereklidir. Bu nokta, insanın ve onun tarihsel varoluşunun anlaşılmasıyla ilgili ontolojik bir perspektifi içerir.

Platon’un göreli bireysel gerçeklik ile zorunlu kavramsal gerçeklik arasındaki fark, maddi gerçekliğin ideal gerçeklikle olan ilişkisini yansıtır. Platon, evrensel ve zorunlu olanın idealar dünyasında bulunduğunu savunurken, göreli bireysel gerçekliğin maddi dünyada var olduğunu ifade eder.

Fransız Devrimi’nin sembolik ilkeleri olan özgürlük ve eşitlik, modern ve aydınlanmacı ruhun temel değerlerindendir. Bu ilkeler, demokratik düşüncenin temelini oluşturur.

Siyaset felsefesi ile ilişkili felsefe disiplinlerinden biri, hukuk felsefesidir. Hukuk felsefesi, siyasal iktidarın ahlaki ilke ve normlar çerçevesinde düzenlenmesine odaklanarak siyaset felsefesine önemli bir katkı sağlar.

Toplumsal yaşamın, siyasal iktidarın ve örgütlenmiş siyasal yaşamın var olabilmesi için evrensel, tikel ve tekil irade ve güçlerin bir araya gelmesi gereklidir.

Sofistlerin siyaset anlayışı, tikellik ve görelilik üzerine kurulmuştur. Sofistler, ontolojik, epistemolojik, etik ve politik gerçekliği tikel ve görelilik perspektifinden ele alarak bireysel görüşlerin ve kanıların merkeze konulmasını savunmuşlardır.

Sokrates’in siyasal anlayışı, devleti eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirir ve insanların doğaya uygun bir şekilde yaşamalarını savunur. Sokrates’e göre, doğru kararlar ve yargılar sadece çoğunluğun onayına sunulanlar olmamalıdır.

Sofistler arasında Protagoras, kişisel kanı ve görüşleri temel alarak ahlaki ve politik yargıları belirleyen düşünürdür. Bu anlayış, Antik demokrasiyle uyumlu bir söylemi içerir.

Monarşi, siyasal iktidarın tek bir kişiye ait olduğu bir egemenlik biçimidir. Bu yönetim biçimi, genellikle hükümdarın mutlak yetkiye sahip olduğu ve egemenliğin tek bir kişiye ait olduğu bir sistemdir.

Platon’un ahlaki ve politik sorunları çözmek için başvurduğu yol, bilgiyle erdemi özdeş kılmaktır. Platon, idealar dünyasındaki evrensel ve zorunlu gerçekliği bilgiyle anlayarak, bu gerçekliği erdemle özdeşleştirir.

Bu kavramlar ve düşünce akımları, siyaset felsefesinin zengin ve karmaşık dünyasını oluşturan temel unsurları yansıtmaktadır. Siyaset felsefesi, insanın toplumsal varoluşunu anlama, iktidar ilişkilerini çözme ve toplumsal düzenin temelini kurma çabasıyla önemli bir disiplindir.

@lolonolo_com

1. Aşağıdaki kavramlardan hangisi Platon’un Sokratik diyaloglarda konu edindiği konulardan biridir?

A) Doğa
B) Mutlak
C) Doğruluk
D) Hak
E) İktidar

Cevap : C) Doğruluk

2. Aşağıdakilerden hangisinde siyasal bir anlayış olarak liberalizm hakkında verilen bilgi doğrudur?

A) Liberalizm genel olarak modern toplumsal kültüre özgü siyasal bir anlayıştır.
B) Liberalizm sosyalist anlayışın bir savunusu ve ideolojisi olarak görülebilir.
C) Liberalizm tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşu benimser.
D) Liberalizm devletin ve siyaset kurumunun zorunlu olup olmadığı konusunda son kertede devlet kurumunu olumsuzlar.
E) Liberalizmin asıl vurgusu toplumsal mülkiyet ve toplumsal eşitlik üzerinedir.

Cevap : A) Liberalizm genel olarak modern toplumsal kültüre özgü siyasal bir anlayıştır.

3. Aristoteles’i Platon’un radikal idealizminden farklı yerlere taşıyan ilkenin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

A) Ölçülülük ve doğru orta ilkesi
B) Özdeşlik ve çelişki ilkesi
C) Diyalektik ve çelişki ilkesi
D) Evrensellik ve tikellik ilkesi
E) Özdeşlik ve ayrım ilkesi

Cevap : A) Ölçülülük ve doğru orta ilkesi

4. Liberalizm ve sosyalizm arasındaki tartışmanın temel ekseninin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

A) Tikel irade ve bütünsel iradenin diyalektiği
B) Özel mülkiyet
C) Eğitim hakkı
D) Köle-efendi diyalektiği
E) Birey ve toplum diyalektiği

Cevap : B) Özel mülkiyet

5. Epistemoloji bağlamında aşağıdaki felsefe akımlarından hangisinin siyaset felsefesi için önem taşıdığı söylenemez?

A) Pozitivizm
B) Pragmatizm
C) Rasyonalizm
D) Realizm
E) Empirizm

Cevap : D) Realizm

6. Oligarşinin bir alt sınıfı olarak plütokrasi hangi grubun yönetim biçimine verilen addır?

A) Filozofların oluşturduğu grubun yönetimine
B) Zengin bir grubun yönetimine
C) Soylu azınlığın yönetimine
D) Askeri azınlığın yönetimine
E) Teknik becerilere sahip olduğu düşünülen bir grubun yönetimine

Cevap : B) Zengin bir grubun yönetimine

7. Aşağıdakilerden hangisi siyaset felsefesiyleilgilenen filozofların en belirgin özelliğidir?

A) Doğa bakımından tarihin ve toplumun tanımlanmaya çalışılması ve bu tanım çerçevesinde siyasetin anlaşılması
B) İyi-kötü, doğru-yanlış gibi değer ikiliklerinin temelinde yatan sebepleri ortaya koyarak siyasetin anlaşılmaya çalışılması
C) Toplumlar arasındaki eşitsizliğin nedenlerine odaklanarak, siyasetin anlaşılmaya çalışılması
D) Bireyin ne olduğundan hareketle siyaset gerçeğinin anlaşılmaya çalışılması
E) İnsanın ne olduğundan hareketle tarihin ve toplumun tanımlanmaya çalışılması ve bu tanım çerçevesinde siyasetin anlaşılmaya çalışılması

Cevap : E) İnsanın ne olduğundan hareketle tarihin ve toplumun tanımlanmaya çalışılması ve bu tanım çerçevesinde siyasetin anlaşılmaya çalışılması

8. Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’in Platon’a yaptığı eleştirilerden biridir?

A) Platon’un devlete ilişkin en iyi yönetim biçiminin demokrasi olduğunu ileri sürmesine eleştirel yaklaşır.
B) Platon’un görünür dünyayı biçimlendiren ideaların içkin özlere işaret ettiğini ileri sürmesine eleştirel yaklaşır.
C) Platon’un insanın erdemli ve mutlu bir yaşam sürebilmesi için toplum ve siyaset yaşamından uzak kalması gerektiği düşüncesine eleştirel yaklaşır.
D) Platon’un insanı politik bir hayvan olarak tanımlamasına eleştirel yaklaşır.
E) Platon’un maddi ve ideal gerçekliği radikal bir tarzda ayıran dualist ontolojisine eleştirel yaklaşır.

Cevap : E) Platon’un maddi ve ideal gerçekliği radikal bir tarzda ayıran dualist ontolojisine eleştirel yaklaşır.

9. Aşağıdakilerden hangisinin siyaset felsefesinin içeriğini oluşturan temel konulardan biri olduğu söylenemez?

A) Üretim ve tüketim düzenlemesi
B) Sanatsal etkinlik
C) Hiyerarşi
D) İş bölümü
E) Toplumsal iktidar

Cevap : B) Sanatsal etkinlik

10. Siyaset olgusunun insan yaşamı için önemi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) İnsanın ahlaki ve bireysel bir varlık olmasıyla
B) İnsanın evrensel ve zorunlu doğasıyla
C) İnsanın toplumsal ve politik bir hayvan olmasıyla
D) İnsanın doğa varlığı olmasıyla
E) İnsanın bireysel ve akılsal bir varlık olmasıyla

Cevap : C) İnsanın toplumsal ve politik bir hayvan olmasıyla

11. Aşağıdakilerden hangisi siyaset olgusunu anlamak için zorunlu bir başlangıç zeminidir?

A) Epistemolojik bağlamda evrenin sonlu ya da sonsuz olduğunu bilmek
B) Etik bağlamda, olması gereken ile olan arasındaki ayrımı diyalektik açıdan yorumlamak
C) Estetik açıdan insanın duyum ve duygu durumunu inceltmek
D) Hukuk felsefesi açısından, insanın uyması gereken evrensel doğru, iyi, güzel gibi kavramların dayanağını belirlemek
E) Ontolojik açıdan, insanı ve onun tarihsel varoluşunu anlamak

Cevap : E) Ontolojik açıdan, insanı ve onun tarihsel varoluşunu anlamak

12. Platon’da göreli bireysel gerçeklik ile zorunlu kavramsal gerçeklik arasındaki fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Göreli bireysel gerçeklik evrensel, zorunlu kavramsal gerçeklik tikeldir.
B) Göreli bireysel gerçeklik ideal, zorunlu kavramsal gerçeklik tikeldir.
C) Göreli bireysel gerçeklik öznel, zorunlu kavramsal gerçeklik özneler arasıdır.
D) Göreli bireysel gerçeklik maddi, zorunlu kavramsal gerçeklik idealdir.
E) Göreli bireysel gerçeklik etkin, zorunlu kavramsal gerçeklik edilgendir.

Cevap : D) Göreli bireysel gerçeklik maddi, zorunlu kavramsal gerçeklik idealdir.

13. Fransız Devrimi’ni sembolize eden ilkelerden hangi ikisi modern ve aydınlanmacı ruhun da temel değerlerindendir?

A) Bireysellik – Görelilik
B) Doğruluk – Eşitlik
C) Bütünlük – Özgürlük
D) Kardeşlik – Toplumsallık
E) Özgürlük – Eşitlik

Cevap : E) Özgürlük – Eşitlik

14. Siyaset felsefesi ve ilişkili olduğu felsefe disiplini hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Hukuk felsefesi siyasal iktidarın ahlaki ilke ve normlar çerçevesinde düzenlenmesine işaret ederek siyaset felsefesi için önemli bir referans noktası oluşturur.
B) Genel olarak insan iradesi ve davranışları açısından iyi ve kötüyü saptamaya çalışan varlık felsefesi, siyasal irade için önemli bir referans noktasıdır.
C) Tarih felsefesi de toplumların birbirleriyle ilişkilerini diyalektik bağlamda ortaya koyarak siyaset felsefesine katkıda bulunur.
D) Estetik, genel olarak güzele ve özel olarak da insan için güzelliğe dair terminolojisiyle siyasetin anlaşılmasında etkindir.
E) Tüm beşeri ve insani bilimler de, genel olarak varlığın varlık olarak neliğini inceledikleri için, siyaset felsefesiyle ilişkilidirler.

Cevap : A) Hukuk felsefesi siyasal iktidarın ahlaki ilke ve normlar çerçevesinde düzenlenmesine işaret ederek siyaset felsefesi için önemli bir referans noktası oluşturur.

15. Toplumsal yaşamın ve dolayısıyla belli bir güç ve iktidar çerçevesinde örgütlenmiş siyasal yaşamın hangi irade ve güçlerin çokluğunu dışlayarak var olması olanaklı değildir?

A) Dogmatik-Empirik-Skeptik
B) Evrensel-Tikel-Tekil
C) Ontolojik-Epistemolojik-Ahlaki
D) Öznel-Nesnel-Bütünsel
E) Zorunlu-Göreli-Tarihsel

Cevap : B) Evrensel-Tikel-Tekil

16. Sofistlerin siyaset anlayışı hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Politik yargı ve kararlar evrensel ve zorunlu bir tarzda belirleyicidir.
B) Devlete dayalı bir güven ve konfor arayışı, bireyin erdemli ve mutlu bir yaşam için gereksinim duyacağı bağımsızlık ve kendine güven duygusunu yok eder.
C) Diyalektik özgür bireylerin politik karar süreçlerine etkin olarak katılabilmesinin en işlevsel yoludur.
D) Tikellik ve görelilik, yalnızca ontolojik ve epistemolojik değil aynı zamanda etik ve politik gerçekliğin de temel özelliğidir.
E) Toplumsal ve politik yaşamdan uzak ve sade bir yaşam en anlamlı ve erdemli yaşamdır.

Cevap : D) Tikellik ve görelilik, yalnızca ontolojik ve epistemolojik değil aynı zamanda etik ve politik gerçekliğin de temel özelliğidir.

17. Sokrates’in siyasal anlayışına ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Sokrates devlet dâhil tüm politik örgütlenmelere eleştirel yaklaşır ve insanların doğaya uygun yaşamaları gerektiğini savunur.
B) Sokrates evrensel ve zorunlu tanım arayışlarıyla tikel ve göreli kanı ve yargıları ve bu yargılar üzerinde biçimlenen bir politik dünyayı rahatsız etmiştir.
C) Sokrates hiçbir kararın ve yargının yalnızca çoğunluğun onayına sunulduğu için doğru olamayacağını dile getirmekteydi.
D) Sokrates’e göre yaşamı, her türlü tikel ve göreli ilgi ve çıkarın hizmetine sunulabilecek retorik değil, felsefe anlamlandırabilir.
E) Sokrates ahlaki ve politik düşünce ve davranışları radikal ve keskin ayrımların gölgesinde biçimlendirmiştir.

Cevap : A) Sokrates devlet dâhil tüm politik örgütlenmelere eleştirel yaklaşır ve insanların doğaya uygun yaşamaları gerektiğini savunur.

18. Sofistler arasında, kişisel kanı ve görüşleri tüm ahlaki ve politik yargı ve davranışların nedeni olarak konumlandıran ve Antik demokrasiyle uyumlu bir söyleme sahip olan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Thrasymakhos
B) Aristippos
C) Protagoras
D) Epikuros
E) Antisthenes

Cevap : C) Protagoras

19. Egemenlik biçimlerinden olan monarşinin tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hükümdarın seçimle işbaşına geldiği yönetim biçimidir.
B) Tanrı egemenliği zemininde hükümdarın seçimle iktidarda olduğu yönetim biçimidir.
C) Bir grubun ya da azınlığın yönetimidir.
D) Siyasal iktidar ve egemenliğin tek kişiye ait olduğu yönetim biçimidir.
E) Yönetimdeki grup soylulardan oluşan bir azınlıktır.

Cevap : D) Siyasal iktidar ve egemenliğin tek kişiye ait olduğu yönetim biçimidir.

20. Platon’un ahlaki ve politik sorunları çözmek için başvurduğu yol aşağıdakilerden hangisidir?

A) Doğaya uygun yaşamak
B) Her türlü ahlaki ve politik değerin tikelliğini ve göreliliğini ortaya koymak
C) Bilgiyle erdemi özdeş kılmak
D) Dünya yurttaşlığını savunmak
E) Siyasal yaşamdan bağımsızlığı savunmak

Cevap : C) Bilgiyle erdemi özdeş kılmak