Çalışma Ekonomisi 2023-2024 Bütünleme Soruları

Çalışma Ekonomisi ve İnsan Kaynakları Yönetimi: Modern İşgücü Piyasalarının Dinamikleri

Çalışma ekonomisi ve insan kaynakları yönetimi, günümüz işgücü piyasalarının karmaşık yapılarını ve dinamiklerini anlamada kritik öneme sahip alanlardır. Bu disiplinler, işgücü piyasalarının işleyişi, işsizlik, ücret yapıları, çalışma koşulları ve çalışan motivasyonu gibi konuları ele alır. Bu makale, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (AUZEF) öğrencilerine yönelik olarak hazırlanmıştır ve çalışma ekonomisinin temel kavramlarını, insan kaynakları yönetimi stratejilerini ve modern işgücü piyasalarının karşılaştığı zorlukları tartışmaktadır.

Toplam Kalite Yönetimi (TKY) ve İş Süreçleri

Toplam Kalite Yönetimi (TKY), iş süreçlerinin optimize edilmesi, hataların en aza indirilmesi ve sürekli gelişimin desteklenmesi üzerine kuruludur. TKY’nin temelinde yatan sıfır hata ilkesi değil, tüm çalışanların kaliteye katkıda bulunması ve sürekli iyileştirme kültürünün benimsenmesi yatmaktadır. Bu yaklaşım, işletmelerin rekabet gücünü artırırken aynı zamanda müşteri memnuniyetini de maksimize etmeyi amaçlar.

Performansa Dayalı Ücret Sistemleri

Performansa dayalı ücret sistemleri, çalışan motivasyonunu ve verimliliğini artırmayı hedefler. Bu sistemler, bireysel veya takım performansına göre ödüllendirme yaparak, çalışanların işletmenin hedeflerine ulaşmasında daha aktif rol almasını teşvik eder. Kâr paylaşımı, kazanç paylaşımı ve çeşitli teşvik edici ödeme planları, performansa dayalı ücret sistemlerinin örneklerindendir. Bu sistemler, işletmelerin performans odaklı bir kültür geliştirmesine yardımcı olur.

Sendikalaşma ve İşgücü Piyasaları

Sendikalaşma, çalışanların haklarını korumak ve çalışma koşullarını iyileştirmek için önemli bir araçtır. Sendikasız işçilerin sendikalara üye olma eğilimi, sendikaların etki alanının genişlemesine ve işgücü piyasalarında daha adil ücret ve çalışma koşullarının sağlanmasına katkıda bulunur. Sendikalar ayrıca ücretler üzerinde dolaylı etkiler yaratır, bu da işgücü piyasalarının genel yapısını ve işveren-çalışan ilişkilerini etkiler.

Gini Katsayısı ve Gelir Dağılımı

Gini katsayısı, bir ülkedeki gelir dağılımının eşitliğini ölçen bir göstergedir. Katsayı, 0 ile 1 arasında değerler alır; 0 tam eşitlik, 1 ise tam eşitsizliği ifade eder. Gini katsayısının düşük olması, gelir dağılımındaki eşitliğin bir göstergesidir. Gelir dağılımı, ekonomik politikaların ve sosyal adaletin önemli bir göstergesi olarak kabul edilir.

Keynesyen ve Neoliberal Yaklaşımlar

Keynesyen ekonomi, ekonomik durgunluk dönemlerinde devlet müdahalesinin ve harcamalarının önemini vurgular. Buna karşın, neoliberal yaklaşım, piyasa mekanizmalarının özgürleşmesi ve devlet müdahalesinin asgariye indirilmesini savunur. Her iki yaklaşım da, işsizlikle mücadele ve ekonomik büyüme stratejileri açısından farklı metodolojiler önerir.

Modern İşgücü Piyasalarının Zorlukları

Modern işgücü piyasaları, globalleşme, teknolojik değişimler ve demografik trendler gibi faktörlerin etkisi altındadır. Bu dinamikler, işgücü piyasalarının yapısını ve işveren ile çalışanların karşılaştığı zorlukları şekillendirir. Eğitimli iş gücüne olan talebin artması, işgücü piyasalarında vasıfsız işçilere yönelik baskıları artırırken, aynı zamanda yüksek nitelikli iş gücü için rekabeti de körükler.

Sonuç

Çalışma ekonomisi ve insan kaynakları yönetimi, modern işgücü piyasalarının anlaşılması ve yönetilmesi için temel araçlardır. AUZEF öğrencileri, bu makale aracılığıyla işgücü piyasalarının temel kavramlarını, çağdaş zorluklarını ve yönetim stratejilerini anlayarak, işgücü piyasalarıyla ilgili karşılaşacakları sınav sorularına etkili bir şekilde hazırlanabilirler. lolonolo.com olarak, açıköğretim ve meslek sınavlarına giren öğrencilere destek olma amacıyla, güncel ve bilgilendirici içerikler sunmaya devam edeceğiz. Bu bilgiler, öğrencilerin işgücü piyasalarını daha iyi anlamalarını ve kariyerlerinde karşılaşabilecekleri zorluklara hazırlıklı olmalarını sağlayacaktır.

@lolonolo_com

1. I. TKY, kalite kontrolü gibi muayene esasına dayanır ve sıfır hata ilkesini temel alır.
II. TKY, tüm çalışanların sürekli gelişme sürecine katıldığı bir kültür oluşturur.
III. TKY, üretim ve iş süreçlerinin optimize edilmesi ve hataların en aza indirilmesi için çeşitli araçlar ve yöntemler kullanır.
Toplam Kalite Yönetimi (TKY) ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III

Cevap : A) Yalnız I

2. Performansa dayalı ücret sistemlerine ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Lincoln teşvik edici ödeme planında işletmenin kârına dayalı olarak çalışanlar için yıl sonu bonus fonu oluşturulur.
B) Duncan planında çalışanların önerilerinin başarıyla uygulanması sonucunda ödüllendirme yapılır.
C) Scanlon planının iki temel özelliğinden biri maliyetlerin azaltılması iken diğeri, işletme üyelerinin etkili bir şekilde kararlara katılmasıdır.
D) Kâr paylaşım sistemi, bazı işletmelerde sadece yöneticiler düzeyinde uygulanmaktadır.
E) Kazanç paylaşımının altında yatan temel amaç, ücreti kullanarak bireylerin ve organizasyonların hedeflerini birbirine bağlamaktır.

Cevap : B) Duncan planında çalışanların önerilerinin başarıyla uygulanması sonucunda ödüllendirme yapılır.

3. Sendikalaşma tehdidi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Sendikasız işçilerin sendikalara üye olma eğiliminde olması
B) Sendikasız işçilerin sendikalı işçilerin grevlerine destek vermesi
C) Sendikasız işçilerin sendikalı işçilerin elde ettiği Ücret artışlarını talep etmesi
D) Sendikalı işçilerin ücret artışı nedeniyle sendikalı sektörde maliyetlerin ve fiyatların yükselmesi
E) Sendikasız sektörde emek talebinin ve ücretlerin yükselmesi nedeniyle sendikalı sektörden işçi kaçışı

Cevap : A) Sendikasız işçilerin sendikalara üye olma eğiliminde olması

4. Gini katsayısı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmeye yarayan katsayıdır.
B) Gini katsayısının yüksek değerler alması daha yüksek bir eşitsizlik oranına tekabül eder.
C) Tüm gelirin sadece bir kişide toplandığını varsayarsak Gini katsayısı 1’e eşittir.
D) Gini katsayısının küçülmesi gelir dağılımında eşitsizliği ifade eder.
E) Bir ülkede herkesin aynı gelire sahip olduğunu varsayarsak Gini katsayısı sıfıra eşittir.

Cevap : D) Gini katsayısının küçülmesi gelir dağılımında eşitsizliği ifade eder.

5. Keynesyen ve neoliberal yaklaşımlarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Keynesyen yaklaşıma göre devletin işsizliği azaltmak adına iş imkânları yaratması gerekmektedir.
B) Keynes’e göre işsizlik bir talep sorunudur.
C) Keynesyen refah devleti uygulamaları özellikle Batı Avrupa ülkelerinde 1945-1975 yılları arasında altın çağını yaşamıştır.
D) Neoliberal yaklaşım piyasadaki arz ve talebin kendiliğinden dengeye geleceğini savunmaktadır.
E) Neoliberal politikalara göre işsizliği önlemek için devlet politikalarla işgücü piyasasına müdahale etmelidir.

Cevap : E) Neoliberal politikalara göre işsizliği önlemek için devlet politikalarla işgücü piyasasına müdahale etmelidir.

6. Pazarlık gücü kavramı örtülü bir biçimde de olsa ilk defa hangi iktisatçı veya iktisatçılar aşağıdakilerden hangisi tarafından kullanılmıştır?

A) Chamberlain
B) Chamberlain ve Kuhn
C) Ashenfelter ve Johnson
D) Walton ve Mc Kersie
E) R. Hicks

Cevap : E) R. Hicks

7. Aşağıdakilerden hangisi sendikaların ücretler üzerindeki dolaylı etkilerinden biri değildir?

A) Taşma etkisi
B) Tehdit etkisi
C) Ürün piyasası etkisi
D) Sendikalı işçilerin ücret artışları
E) Bekleyen işsizlerin etkisi

Cevap : D) Sendikalı işçilerin ücret artışları

8. Güdümlü – himayeci emek piyasasının temel özellikleri ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Güdümlü iş gücü piyasası devlet tarafından düzenlenmektedir.
B) Himayeci piyasa karma ekonomik sistemi içerisinde barındırmaktadır.
C) Himayeci piyasada zorunlu çalışma ve çalıştırma sistemi mevcuttur.
D) Güdümlü iş gücü piyasasında sendikalar arasındaki toplu münasebetler sistemi ile iş piyasasının düzenlenmesine müsaade edilmemiştir.
E) Güdümlü iş gücü piyasasında devlet, ücretlerle fiyatlar tespit ve tanzim eder.

Cevap : C) Himayeci piyasada zorunlu çalışma ve çalıştırma sistemi mevcuttur.

9. I. Kadınların sendikalaşma eğilimleri erkeklere göre daha düşüktür.
II. Vasif seviyesi yüksek olan işçilerin sendikalaşma eğilimleri daha düşüktür.
III. Sendikalaşma eğilimi hizmetler sektöründe sanayi sektörüne göre daha yüksektir.
Sendikalaşma eğilimini etkileyen faktörlere ilişkin yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız III
B) II ve III
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) I ve II

Cevap : E) I ve II

10. I. İsci sendikası
II. Devlet
III. İşveren veya işveren sendikası Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri dar anlamda toplu pazarlığın taraflarından değildir?

A) Yalnız III
B) Yalnız I
C) II ve III
D) I ve II
E) Yalnız II

Cevap : E) Yalnız II

11. I. Üretim ve istihdamın beyaz yakalı endüstrilerden (hizmetlerden) mavi-yakalı endüstrilere (imalat sanayiye) doğru yer değiştirmesi
II. Daha az fiziksel güç ve daha çok entelektüel birikim gerektiren yeni teknolojinin uygulanmaya başlaması
III. OECD ülkelerinden gelişmekte olan ülkelere doğru net yabancı sermaye yatırım akımının artış göstermesi
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri eğitimli iş gücüne olan talebin artış nedenleri arasındadır?

A) Yalnız I
B) I ve III
C) II ve III
D) I ve II
E) Yalnız II

Cevap : C) II ve III

12. I. Aktif nüfus = İş gücü + İş gücüne dâhil olmayanlar
II. İş gücüne katılma oranı = (İş gücü / Aktif nüfus) x 100
III. İstihdam oranı = (İstihdam edilenler / İş gücü) x 100
Çalışma ekonomisine ilişkin yukarıda verilen formülasyonlardan hangisi veya hangileri yanlıştır?

A) II ve III
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) Yalnız I

Cevap : C) Yalnız III

13. Gelir dağılımıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Sektörel gelir dağılımının neticesinde bölgeler eşit gelir dağılımına sahip olmaktadır.
B) Sektörlere göre gelir dağılımı sektörlerin millî gelirden aldıkları payları ortaya koymaktadır.
C) Bazı bölgelerin gelirlerinin yetersiz kalmasında o bölgenin tabii kaynaklarının kıt ya da coğrafi mevkiinin elverişsiz olması rol oynamaktadır.
D) Herhangi bir coğrafi bölgenin gelirindeki yetersizlik başka, o bölgede yaşayan fertlerin gelirlerindeki yetersizlik ise başkadır.
E) Bölgelere göre gelir dağılımı (regional distribution), bir ülkenin farklı bölgelerinde yaşayan kişilerin millî gelirden ne oranda pay aldıklarını gösterir.

Cevap : A) Sektörel gelir dağılımının neticesinde bölgeler eşit gelir dağılımına sahip olmaktadır.

14. Sermaye / emek oranı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru bir şekilde tanımlanmıştır?

A) Bir maldan bir birim üretmek için gerekli olan emek miktarının sermaye miktarına bölünmesi
B) Bir maldan bir birim üretmek için gerekli olan sermaye ve emek miktarlarının toplamının ortalaması
C) Bir maldan bir birim üretmek için gerekli olan sermaye ve emek miktarlarının farkı
D) Bir maldan bir birim üretmek için gerekli olan sermaye miktarının emek miktarına bölünmesi
E) Bir maldan bir birim üretmek için gerekli olan sermaye ve emek miktarlarının toplamının çarpımı

Cevap : D) Bir maldan bir birim üretmek için gerekli olan sermaye miktarının emek miktarına bölünmesi

15. İşsizliğin toplumlar için önemli bir sorun olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sadece ekonomik açıdan önemli sonuçlar doğurur.
B) Ekonomik, sosyal, siyasal ve psikolojik birçok olumsuz sonuç doğurur.
C) Sadece gelişmekte olan ülkelerde etkilidir.
D) Geçmişte kalmış bir sorundur.
E) Sadece bireyler ve aileleri için önemli sonuçlar doğurur.

Cevap : B) Ekonomik, sosyal, siyasal ve psikolojik birçok olumsuz sonuç doğurur.

16. İş gücü piyasalarında uygulanan tam rekabet teorisi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) İşler aynı özellikleri taşımaktadır.
B) İşlerin içerdiği tehlike, gerektirdiği eğitim düzeyi, firma ölçeği, ücret farklılıklarına yol açmaz.
C) Emek hareketliliği kolay ve maliyetsizdir.
D) Bireylerin niteliklerine göre ücret farklılıkları oluşmaktadır.
E) İşçiler piyasadaki ücret farklılıklarından devamlı haberdardırlar.

Cevap : B) İşlerin içerdiği tehlike, gerektirdiği eğitim düzeyi, firma ölçeği, ücret farklılıklarına yol açmaz.

17. Mal piyasasında tekelci veya oligopolcü yapı, sendikaların çalışanlara sağlayacağı nisbî kazanç farkının etkisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mal piyasasındaki fiyat elastikiyetini değiştirmez.
B) Mal piyasasındaki fiyat elastikiyetini azaltır.
C) Mal piyasasındaki fiyat elastikiyetine göre artırır.
D) Mal piyasasındaki fiyat elastikiyetini artırır.
E) Mal piyasasındaki fiyat elastikiyetine göre azaltır.

Cevap : C) Mal piyasasındaki fiyat elastikiyetine göre artırır.

18. I. Pazarlık teorisi
II. Satın alma gücü teorisi
III. Doğal ücret teorisi
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri 20. yüzyıl modern ücret teorilerindendir?

A) I ve II
B) II ve III
C) Yalnız III
D) Yalnız II
E) Yalnız I

Cevap : A) I ve II

19. Bireysel performansa dayalı ücret sistemlerine ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kotalı ücret modeli daha çok pazarlama firmalarında satış elemanlarını güdülemek amacıyla kullanılmaktadır.
B) Bedeaux ücret sisteminde tasarruf edilen sürenin %75’inden çalışanın kendisi, %25’inden tasarruf sağlanmasına yardımcı olan diğer çalışanlar prim kazanır.
C) Standart saat ücret sistemi; çalışanları, ürettikleri çıktılarıyla doğru orantılı olarak ödüllendirir.
D) Taylor ücret sistemi asgari gelir garantisi sunmaktadır.
E) Emerson ücret sisteminde çalışanın normal ücreti garanti altındadır.

Cevap : D) Taylor ücret sistemi asgari gelir garantisi sunmaktadır.

20. I. Şahıslar arası ücret farkları
II. İşletmeler arası ücret farkları
III. Coğrafi bölgeler arası ücret farkları
IV. Eğitime dayalı ücret farkları
Ücret farklarını kategorilendirmede yukarıdakilerden hangisi veya hangileri kullanılmaktadır?

A) II ve III
B) I, II ve III
C) Yalnız I
D) I, II ve IV
E) Yalnız IV

Cevap : B) I, II ve III