Gelişim Psikolojisi 2023-2024 Vize Soruları

Özet:

Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyu süren değişim ve dönüşümlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu makalede, 2023-2024 vize soruları üzerinden çeşitli gelişim psikolojisi kavramları ve teorileri ele alınmıştır. Yönetici işlevler, dil gelişimi, zihin kuramı, Piaget ve Vygotsky’nin gelişim teorileri gibi konular detaylandırılmıştır. Bu inceleme, bu kavramların teorik çerçevelerini ve pratik uygulamalarını anlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Gelişim psikolojisi, yönetici işlevler, dil gelişimi, zihin kuramı, Piaget, Vygotsky

Giriş:

Gelişim psikolojisi, insan davranışlarının yaşam boyu değişimlerini anlamayı hedefleyen bir disiplindir. Bu makalede, 2023-2024 dönemi Gelişim Psikolojisi vize soruları üzerinden çeşitli kavram ve teoriler ele alınacaktır. Bu inceleme, özellikle yönetici işlevler, dil gelişimi, zihin kuramı ve Piaget ile Vygotsky’nin teorileri gibi temel konuları kapsamaktadır.

1. Yönetici İşlevler:

Yönetici işlevler, bireylerin davranışlarını, dikkatlerini ve duygularını kontrol etme becerilerini kapsar. Özellikle baskın ve otomatik tepkilerin bastırılmasından sorumlu olan inhibisyon, yönetici işlevlerin önemli bir bileşenidir. Inhibisyon, bireylerin dikkati sürdürme, uygun tepkiler verme ve problem çözme yeteneklerini etkiler.

2. Dil Gelişimi:

Bebeklerin dil gelişimi, çeşitli evrelerden geçer. Bu evrelerden biri olan agulama evresi, bebeklerin sesler üreterek dil gelişimlerini başlattığı dönemi ifade eder. Bu dönemde bebekler, çevrelerindeki sesleri taklit ederek ve anlamlı kelimeler üretmeye yönelik adımlar atarlar.

3. Zihin Kuramı:

Zihin kuramı, bireylerin başkalarının düşünce, inanç ve duygularını anlama becerisidir. Zihin kuramının gelişiminde dil becerileri ve ebeveyn-çocuk iletişimi önemli rol oynar. Özellikle, ebeveynlerin çocuklarıyla zihinsel durumları hakkında konuşmaları, çocukların zihin kuramı becerilerini olumlu yönde etkileyebilir.

4. Piaget ve Vygotsky’nin Teorileri:

Piaget ve Vygotsky, gelişim psikolojisinin en önemli iki teorisyenidir. Piaget, çocukların bilişsel gelişim süreçlerini evreler halinde tanımlarken, Vygotsky, sosyal etkileşim ve kültürel deneyimlerin bilişsel gelişimdeki rolünü vurgular. Piaget’nin teorisi, bireysel öğrenme süreçlerine odaklanırken, Vygotsky’nin teorisi, sosyal ve kültürel faktörlerin önemini ön plana çıkarır.

5. Diğer Gelişimsel Kavramlar:

Gelişimsel psikolojinin diğer önemli kavramları arasında bilişsel esneklik, çalışma belleği, ve sembolik oyun yer alır. Bu kavramlar, çocukların problem çözme, yaratıcı düşünme ve sosyal etkileşim becerilerini geliştirmelerinde kritik rol oynar.

Sonuç:

Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyu süren değişim ve dönüşümlerini anlamak için geniş bir yelpazede kavram ve teorileri inceler. Yönetici işlevler, dil gelişimi, zihin kuramı ve Piaget ile Vygotsky’nin teorileri, bu alandaki temel konular arasındadır. Bu makale, 2023-2024 vize soruları üzerinden bu kavramları detaylandırarak, gelişim psikolojisinin teorik ve uygulamalı perspektiflerini sunmayı amaçlamaktadır.

Kaynakça:

– Santrock, J. W. (2019). Life-Span Development. McGraw-Hill Education.
– Berk, L. E. (2017). Development Through the Lifespan. Pearson.
– Siegler, R. S., Deloache, J. S., & Eisenberg, N. (2014). How Children Develop. Worth Publishers.
– Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press.
– Piaget, J. (1952). The Origins of Intelligence in Children. International Universities Press.

1. Davranışların, dikkatin ve duygu durumun kontrol edilmesinden, baskın ve otomatik cevabın bastırılmasından sorumlu olan yönetici işlevler birleşeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çalışma belleği
B) Dikkat
C) Bilişsel esneklik
D) Planlama
E) İnhibisyon

Cevap : E) İnhibisyon

2. Bebeklerin sesler üreterek dil gelişimlerini başlattığı dönemi ifade eden evre aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tek Sözcük Evresi
B) İlk Gramer Evresi
C) Telgrafik Dil Evresi
D) İletişim Evresi
E) Agulama Evresi

Cevap : E) Agulama Evresi

3. I. Küçükken duygular hakkında konuşmak, ileride zihin kuramı becerisini negatif olarak etkilemektedir.
II. Konuşmalarında zihinsel durumlara ilişkin fiilleri daha sık kullanan ebeveynlerin çocuklarının daha az kullananlara göre zihin kuramı becerisini daha geç yaşlarda edindiği bulunmuştur.
III. İşitme engelli olan ve çocuğuyla erken yaşlardan itibaren işaret dili ile konuşan ebeveynlerin çocuklarının, zihin kuramını tipik gelişen çocuklar ile benzer yaşlarda edindiği bulunmuştur.
Zihin kuramını etkileyen faktörlerden biri olan dil becerisi ile ilgili hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) Yalnız II
D) I ve III
E) II ve III

Cevap : B) Yalnız III

4. Gelişimsel psikolojinin, insan davranışlarında yaşam boyu gerçekleşen değişim ve dönüşümlerin nedenlerini anlamayı amaçlamasının altında yatan ana hedef aşağıdakilerden hangisidir?

A) Değişimleri sadece dışsal etkenlerle açıklamak
B) Gelişimi sadece bireyin içsel süreçleriyle açıklamak
C) Sadece biyolojik faktörlerin rolünü incelemek
D) Sadece olumlu gelişmeleri tanımlamak
E) Her adımın neden ve nasıl gerçekleştiğini anlamak

Cevap : E) Her adımın neden ve nasıl gerçekleştiğini anlamak

5. Piaget ve Vygotsky’nin çalışmaları arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Piaget, çocukların algısının zamanla değişimini tasvir eder; Vygotsky, evrimsel potansiyel ve kültürel deneyimin birleşimini vurgular.
B) Piaget, deneyimin önemini vurgular; Vygotsky vurgulamaz.
C) Piaget, kültürel öyküyü vurgular; Vygotsky vurgulamaz.
D) Piaget, evrimsel bir açıklama sunar; Vygotsky sunmaz.
E) Piaget, biyolojik temelli bir model sunar; Vygotsky sunmaz.

Cevap : A) Piaget, çocukların algısının zamanla değişimini tasvir eder; Vygotsky, evrimsel potansiyel ve kültürel deneyimin birleşimini vurgular.

6. Adımlama refleksi hangi durumlarda ortaya çıkar?

A) Bebek suyun yüzeyine bırakıldığında
B) Bebek yüzü koyun durumda yatarken
C) Bebek sırt üstü yatarken
D) Bebek dik tutulup beden ağırlığı öne verildiğinde
E) Bebeğin ayak tabanına dokunulduğunda

Cevap : D) Bebek dik tutulup beden ağırlığı öne verildiğinde

7. I. Sembolik oyunda hayali arkadaşlar fiziksel nesnelerden oluşmak zorundadır.
II. Zihin kuramı becerisi ile sembolik oyun arasında pozitif bir ilişki olduğu belirtilmektedir.
III. Sembolik oyunu daha fazla oynayan çocukların zihin kuramı becerisi daha az oynayanlara göre daha iyidir.
Zihin kuramını etkileyen faktörlerden biri olan sembolik oyun ile ilgili hangisi veya hangileri söylenemez?

A) I ve II
B) II ve III
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) Yalnız III

Cevap : D) Yalnız I

8. I. Evrensel olarak farklı istekleri anlamanın farklı kanılardan daha erken kazanıldığı ancak bilgiye erişimi anlama ile ilgili kültürel bazı farklılıklar olduğu bulunmuştur.
II. Zihin kuramı ediniminin kaç yaş civarında olduğu, kültürlere göre oldukça farklılık gösteren bir durumdur.
III. Türkçe’nin yapısında bulunan “-dı” ve “-mış” gibi ekler, Türk çocukların İngilizce konuşan çocuklara göre bilginin kaynağını daha iyi hatırlamasını sağlıyor olabilir.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri söylenemez?

A) Yalnız III
B) Yalnız I
C) I ve II
D) II ve III
E) Yalnız II

Cevap : E) Yalnız II

9. Boyut değiştirerek kart eşleme görevinde çocuklardan oyun kartlarını önce renk boyutu sonra şekil boyutu kuralına göre eşlemeleri istenmektedir. 3 yaşından küçük çocukların, şekil boyutuna göre oynamaları istendiğinde dahi renk boyutuna göre eşleştirmeye devam ettikleri görülmüştür.
Bu durum 3 yaş çocuklarında hangi becerinin gelişmemiş olması ile açıklanabilir?

A) Bilişsel esneklik
B) Dikkat
C) Çalışma belleği
D) Dil
E) İnhibisyon

Cevap : A) Bilişsel esneklik

10. Biyoloji ve psikoloji arasındaki fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Biyoloji, bireylerin davranışlarını inceler; psikoloji, popülasyonları inceler.
B) Biyoloji, davranışı popülasyon üzerinden inceler; psikoloji, bireylerin davranışlarına odaklanır.
C) Biyoloji, davranış dışındaki konularla ilgilenmez.
D) Biyoloji ve psikoloji, davranışları aynı şekilde inceler.
E) Psikoloji, davranışı inceleyen tek bilim dalıdır.

Cevap : B) Biyoloji, davranışı popülasyon üzerinden inceler; psikoloji, bireylerin davranışlarına odaklanır.

11. Aşağıdakilerden hangisi zihin kuramını değerlendiren farklı yaklaşımlar arasında yer almamaktadır?

A) Bağlanma kuramı
B) Sosyo-kültürel yaklaşım
C) Modüler doğuştancılık
D) Benzetim kuramı
E) Kuram kuramı

Cevap : A) Bağlanma kuramı

12. Gelişimsel psikoloji ve pedagoji hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (Soru iptal edilmiştir)

A) Gelişimsel psikoloji, bir organizmanın davranışlarında meydana gelen değişim ve dönüşümleri açıklamaya odaklanır.
B) Gelişimsel psikologlar, farklı sektörlerde istihdam edilebilirler.
C) Pedagoji, öğretmen-öğrenci etkileşimini inceleyen bir disiplindir.
D) Gelişimsel psikoloji, sadece çocuk gelişimini açıklamakla sınırlıdır.
E) Gelişimsel psikoloji ve pedagoji arasında herhangi bir ilişki yoktur.

Cevap : D) Gelişimsel psikoloji, sadece çocuk gelişimini açıklamakla sınırlıdır.

13. Dilin iletişimi şimdi ve buradan ötesine taşıma yeteneği hangi dil özelliğine denk gelir?

A) Gelişigüzellik
B) Üretkenlik
C) Yer değiştirebilme
D) Anlamsallık
E) İkilik

Cevap : C) Yer değiştirebilme

14. Aşağıdakilerden hangisi yeni doğmuş bir bebeğin vücudunun gelişimi hakkında doğru bir bilgidir?

A) Büyüme daima en tepede yani “başta” gerçekleşir ve yukarıdan aşağıya doğru bir seyir izler.
B) Yeni doğmuş bir bebeğin başı bedeninin diğer kısımlarına göre daha hafiftir.
C) Büyüme vücudun uçlarından ortasına doğru gerçekleşir.
D) Bebek dünyaya geldiğinde başını dik tutabilir haldedir.
E) Bebek, önce ellerini, parmaklarını kontrol eder; ardından gövde ve kol kaslarını kontrol eder.

Cevap : A) Büyüme daima en tepede yani “başta” gerçekleşir ve yukarıdan aşağıya doğru bir seyir izler.

15. Psikoloji kelimesi hangi iki Yunanca kelimenin birleşiminden türemiştir?

A) Psişe ve logos
B) Ruh ve bilim
C) Nefes ve hareket
D) Can ve mantık
E) İrade ve disiplin

Cevap : A) Psişe ve logos

16. Dinamik sistemler yaklaşımındaki “tercih edilen durum/çekici” kavramı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Uyumsuz davranışların sonucu
B) Organizmanın kendini düzenleyen, örgütleyen sistemleri
C) Denge hali
D) Davranışların kararlı ve sabit olması
E) Sistemin içinde bulunma eğiliminde olduğu ortam

Cevap : E) Sistemin içinde bulunma eğiliminde olduğu ortam

17. Yaşam boyu gelişim anlayışı aşağıdakilerden hangisini vurgular?

A) Gelişimin sadece belirli yaş dönemleriyle sınırlı olmadığını
B) Gelişimin sadece çocukluk dönemiyle sınırlı olduğunu
C) Her yaşam döneminin diğerine üstünlük sağladığını
D) Gelişimin bireysel yaşam olaylarından bağımsız olduğunu
E) Gelişimin yalnızca bilişsel alanda gerçekleştiğini

Cevap : A) Gelişimin sadece belirli yaş dönemleriyle sınırlı olmadığını

18. Henüz kelimeleri konuşamayan ancak anlama yeteneği gelişmiş bir bebek, belirli bir kelimeyi işaret ederek anladığını gösteriyorsa, bu beceri hangi dil edinim süreciyle ilişkilendirilir?

A) Söz dizimsel beceri
B) Agulama becerisi
C) İfade edici dil becerisi
D) İkonik jest kullanım becerisi
E) Alıcı dil becerisi

Cevap : E) Alıcı dil becerisi

19. Kişinin kendi istemli düşünce ve davranışlarını kontrol etmesi amacıyla kullandığı temel bilişsel becerilerin tümünü kapsayan şemsiye kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilişsel esneklik
B) Yönetici işlevler
C) Dikkat
D) İnhibisyon
E) Çalışma belleği

Cevap : B) Yönetici işlevler

20. Dil edinimi sürecinde doğuştan gelen evrensel bir dil öğrenme mekanizmasının varlığını savunan teorisyen kimdir?

A) Paul Broca
B) B. F. Skinner
C) Jerome Bruner
D) Michael Tomasello
E) Noam Chomsky

Cevap : E) Noam Chomsky