Türk Sosyoloji Tarihi 2022-2023 Final Soruları

Türk Sosyoloji Tarihi

1. Mübeccel Belik Kıray ve Gösterişçi Tüketim

Mübeccel Belik Kıray, gösterişçi tüketim ve tabakalaşma üzerine yaptığı çalışmalarında, Amerikalı sosyolog Thorstein Veblen’in fikirlerinden yararlanmıştır. Veblen’in “gösterişçi tüketim” kavramı, bireylerin toplumsal statülerini göstermek amacıyla tüketime yöneldiğini vurgular. Kıray, bu kavramı Türk toplumundaki sınıfsal farklılıkları incelemek için kullanmıştır.

2. 1980 Sonrası Türkiye’de Frankfurt Okulu’nun Tanınırlığı

1980 sonrası dönemde Türkiye’de yaygın bir tanınırlığa ulaşan düşünürler ve düşünce okulları arasında Frankfurt Okulu önemli bir yer tutar. Frankfurt Okulu, eleştirel teori alanında yaptıkları çalışmalarla bilinir ve Türkiye’de 1980 sonrası dönemde sosyal bilimler alanında büyük ilgi görmüştür.

3. Meslek-i İçtimai Derneği ve Mehmet Ali Şevki

Meslek-i İçtimai Derneği’ni kuran ve bu derneğin yayın organı olarak Meslek-i İçtimai Dergisi’ni çıkaran sosyal bilimci Mehmet Ali Şevki’dir. Bu dernek, sosyal bilimlerin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla kurulmuş ve dönemin önemli düşünsel platformlarından biri olmuştur.

4. Türk Sosyolojisinin Başlangıç Dönemindeki Özellikler

Türk sosyolojisinin başlangıç dönemine dair belirleyici özellikler arasında Osmanlı toplumundaki işçi hareketlerinin yarattığı kaotik toplumsal ortamı anlama çabasının ürünü olmak bulunmaz. Bu dönemde daha çok modernleşme, batılılaşma ve milli kimlik oluşturma çabaları öne çıkmıştır.

5. Sabahaddin Bey ve Eğitim

Sabahaddin Bey’in düşüncelerine göre, cemaatçi toplum yapısından bireyci toplum yapısına geçişi mümkün kılacak en önemli araç eğitimdir. Eğitim, bireylerin özgür düşünmelerini ve kendi kararlarını almalarını teşvik eden bir süreç olarak görülmüştür.

6. Ziya Gökalp ve Eserleri

Ziya Gökalp, Türk sosyolojisinin kurucu isimlerinden biri olarak birçok önemli eser kaleme almıştır. Ancak “Türk İnkılabına Bakışlar” isimli eser Ziya Gökalp’e ait değildir.

7. Baykan Sezer ve Batı Sorunu

1960’lı yıllarda Baykan Sezer’in zihnini meşgul eden temel sorun, Batı Sorunu’dur. Sezer, Türkiye’nin sorunlarını Batı ile olan ilişkileri bağlamında ele almış ve bu çerçevede çeşitli çalışmalar yapmıştır.

8. Ahmet Rıza ve Auguste Comte

Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden olan Ahmet Rıza, kendisini Batılı sosyolog Auguste Comte’un takipçisi olarak tanımlar. Comte’un pozitivist düşünceleri, Ahmet Rıza’nın çalışmalarında önemli bir yer tutar.

9. Sozialpolitik ve Korporatizm

Sozialpolitik’in ilham aldığı kaynağın ne liberalizm ne de sosyalizm olduğu, her iki ideolojiye de alternatif olarak öne sürülen ve üçüncü yol olarak adlandırılan korporatizm olduğu belirtilir. Korporatizm, sosyal ve ekonomik yaşamın örgütlü gruplar aracılığıyla düzenlenmesini savunan bir yaklaşımdır.

10. Şerif Mardin ve Yeni Demokrasi Hareketi

Şerif Mardin, 1990’larda Cem Boyner liderliğindeki yeni liberal – yeni sol hareket olan Yeni Demokrasi Hareketi bünyesinde siyasal faaliyetlerde bulunmuştur. Bu hareket, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik yapısını dönüştürmeyi amaçlamıştır.

11. Hilmi Ziya Ülken ve Aşk Ahlakı

Hilmi Ziya Ülken’in Cumhuriyet Döneminde aydınlar ve halk arasında olduğunu düşündüğü kopukluğu gidermek ve iki kesim arasında bir köprü kurmak amacıyla kaleme aldığı eseri “Aşk Ahlakı”dır. Bu eser, Ülken’in toplumsal bütünleşme konusundaki düşüncelerini yansıtır.

12. Niyazi Berkes ve Osmanlı Devleti

Niyazi Berkes, “Türk İktisat Tarihi” başlıklı eserinde Osmanlı Devlet sisteminin ekonomik ve siyasi temellerini değerlendirirken, Osmanlı devlet sistemini doğu despotluk devleti olarak nitelemez. Berkes, Osmanlı’nın farklı dinamiklerini ve modernleşme sürecini analiz eder.

13. Ahmet Rıza ve Pierre Laffitte

Ahmet Rıza’nın Pierre Laffitte’in şahsında pozitivist çevrelerle yakın ilişki kurmasını etkileyen sebepler arasında, pozitivistlerin İslamı dinlerin en gelişmişi olarak görmeleri ve İslam dünyasına sempatiyle bakmaları bulunmaz. Ahmet Rıza, pozitivizmin bilimsel ve akılcı yaklaşımına ilgi duymuştur.

14. 1980 Sonrası Sosyoloji Eğitimi

1980 sonrasında Türkiye’de sosyoloji eğitiminde görülen özellikler arasında, üniversite sayısının ve genel öğrenci sayısının artışına karşın sosyoloji eğitimi veren bölüm sayısı ve sosyoloji eğitimi gören öğrenci sayısında ciddi bir düşüş gözlendiği ifadesi yer almaz. Aksine, sosyoloji eğitimi yaygınlaşmıştır.

15. Baykan Sezer’in Eserleri

Baykan Sezer’in eserlerinden biri olmayan çalışma “Kültür Değişmeleri”dir. Sezer’in eserleri, genellikle Türkiye’nin sosyolojik ve kültürel sorunlarını ele alır.

16. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ve Dergisi

Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun düşünce dünyasını yansıtan dergi “İş”tir. Bu dergi, Fındıkoğlu’nun sosyolojik görüşlerini ve Türkiye’nin sosyal sorunlarına dair analizlerini içerir.

17. Mübeccel B. Kıray ve Kırsal Kalkınma Araştırmaları

1960 sonrasının nicel sosyoloji geleneği içerisinde yer alan Mübeccel B. Kıray, Türkiye’nin toplumsal gerçekliğini kavramak amacıyla, özellikle de kırsal kalkınma problemiyle ilgili pek çok saha araştırmasını Türk sosyolojisine kazandırmıştır.

18. Şerif Mardin ve Hürriyet Partisi

Şerif Mardin, 1956-1957 yıllarında genel sekreterlik görevinde bulunduğu siyasal parti olan Hürriyet Partisi’nde aktif rol almıştır. Bu parti, dönemin önemli siyasi oluşumlarından biridir.

19. Gerhard Kessler ve Sosyal Politika

1933 üniversite reformu sonrasında Türkiye’ye gelen ve sosyal politika alanının kurumlaşmasında ve gelişiminde önemli katkılarda bulunan Alman sosyal bilimci Gerhard Kessler’dir. Kessler, Türkiye’de sosyal bilimlerin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.

20. Mübeccel B. Kıray ve Gösterişçi Tüketim Çalışmaları

Mübeccel B. Kıray, “Dört Farklı Kültürde Gösterişçi İstihlak Eğilimleri” isimli çalışmasında dört farklı bölgenin/ülkenin tüketim normlarının mukayesesini yapmıştır. Ancak bu çalışmada incelediği ülkeler arasında Endonezya yer almaz.