Sosyolojiye Giriş-2 2024 Vize Soruları

Devlet ve Toplum: Aquinaslı Thomas’ın Görüşü

Aquinaslı Thomas, devleti mükemmel toplum olarak tasvir eder. Devlet, toplumsal düzeni ve adaleti sağlamak için var olan bir yapıdır ve bu bakış açısı, devlete toplumsal yaşamın temel taşı olarak bakar. Devletin bu şekilde tanımlanması, onun sadece bir yönetim aracı olmadığını, aynı zamanda toplumsal uyum ve düzenin de garantörü olduğunu gösterir.

Post-Endüstriyel Ekonomi ve Teknoloji

Post-endüstriyel ekonomi, bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ile karakterize edilir. Bu dönemde bilgi ve hizmet sektörü önem kazanmıştır. Ağır sanayiden bilgi teknolojilerine geçiş, toplumların ekonomik yapılarında köklü değişikliklere neden olmuştur. Bu değişim, iş gücü piyasasının ve toplumsal ilişkilerin yeniden şekillenmesine yol açmıştır.

Toplumsal Sözleşme ve Doğa Hali

Toplumsal sözleşme kuramcıları, doğa hali kavramını kullanarak, insanların doğal durumdaki davranışlarını ve toplumun kökenlerini açıklamaya çalışmışlardır. Doğa hali, insanların toplumsal yapıların ve yasaların olmadığı bir durumda nasıl davrandıklarını varsayan bir kavramdır ve toplumsal sözleşme teorisinin temelini oluşturur.

Din ve Toplum

Sosyologlar, dinin toplumu nasıl etkilediğini ve toplumda nasıl bir rol oynadığını anlamak amacıyla dini araştırırlar. Din, toplumsal normların ve değerlerin şekillenmesinde önemli bir rol oynar. Dini örüntülerin toplumsal etkilerini kavramak, sosyologların dinin işlevlerini ve toplum üzerindeki etkilerini daha iyi anlamalarına yardımcı olur.

Toplumsal Kurumlar

Toplumsal kurumlar, toplumun yapısını ve temel değerlerini koruyan, görece istikrarlı ve süreklilik arz eden kurallar topluluğudur. Bu kurumlar, toplumsal düzenin sürdürülmesinde ve bireylerin toplumsal rolleri öğrenmesinde kritik bir rol oynar. Toplumsal kurumlar arasında aile, eğitim, din, ekonomi ve siyaset bulunmaktadır.

Çatışma Kuramı ve Eğitim

Çatışma Kuramı, eğitimde toplumsal eşitsizliklerin nasıl sürdürüldüğünü ve güçlendirildiğini vurgular. Bu kuram, eğitimin sınıfsal farklılıkları pekiştirdiğini ve sosyal adaletsizlikleri sürdürdüğünü belirtir. Eğitim sisteminin toplumsal eşitsizliklerin yeniden üretilmesinde nasıl bir rol oynadığını anlamak, bu kuramın temel hedefidir.

İşlevselci Yaklaşım ve Din

İşlevselci Yaklaşım, dinin toplumsal hayattaki bütünleştirici ve birleştirici gücünü vurgular. Bu yaklaşım, dinin toplumsal düzeni ve uyumu sağladığını savunur. Din, toplumsal normların ve değerlerin pekiştirilmesinde önemli bir rol oynar ve toplumsal bütünlüğü sağlar.

Kentsel Çelişkiler ve Manuel Castells

Manuel Castells, kentsel çelişkilerin gelişim süreçlerinde kapitalizmin evrimi, sınıf mücadelesinin genişlemesi, üretici güçlerin evrimi ve sermayenin yoğunlaşması konularını değerlendirir. Bu süreçler, kentsel alanlardaki sosyal ve ekonomik dinamiklerin anlaşılmasında önemli bir rol oynar.

Geniş Aile Yapısı

Geniş aile, ebeveynler, çocuklar ve yakın akrabalardan oluşan aile tipini ifade eder. Bu aile yapısı, geniş bir aile grubunu kapsar ve genellikle kırsal bölgelerde yaygındır. Geniş aile yapısı, toplumsal dayanışmanın ve destek sistemlerinin güçlü olduğu bir yapıdır.

Kurtuluş Teolojisi

Kurtuluş teolojisi, seküler bir toplumu yoksulluktan, ayrımcılıktan ve diğer adaletsizliklerden kurtarmak için dinî bir cemaatin siyasi mücadelede kullanılmasıdır. Bu yaklaşım, dini toplumsal adaletin sağlanmasında bir araç olarak kullanır ve özellikle Latin Amerika’da yaygın bir uygulamadır.

Ekonomik Küreselleşme

Ekonomik küreselleşme, büyük kuruluşların yatırımlarını daha ucuz iş gücüne sahip ülkelere kaydırması ve ekonomik faaliyetlerin belli bölgelerde uzmanlaşması gibi sonuçlar doğurur. Bu süreç, dünya ekonomisinin entegrasyonunu ve ticaretin küresel bir boyut kazanmasını sağlar.

Endogami ve Evlilik

Endogami, aynı toplumsal kategorideki insanların birbirleriyle evlenmesi durumunu ifade eder. Bu, evliliklerin aynı sosyal grup veya topluluk içinde yapılması anlamına gelir ve toplumsal homojenliği koruma amacı taşır.

Siyaset Sosyolojisi

Siyaset sosyolojisi, siyasetin toplumsal koşullarını ve siyasetin toplumdaki diğer olaylarla olan etkileşimini inceleyen bir disiplindir. Bu alan, siyasal yapıların ve süreçlerin toplumsal dinamikler üzerindeki etkilerini anlamaya çalışır.

Yapısal-İşlevselci Kuram ve Aile

Yapısal-İşlevselci Kurama göre aile kurumunun işlevleri arasında maddi ve duygusal güvenlik sağlama, cinsel etkinliğin düzenlenmesi, toplumsallaşma ve sosyal yerleştirme bulunmaktadır. Mesleki beceri sağlama aile kurumunun temel işlevlerinden biri değildir.

Dünyaya-Açıklık ve İnsan İlişkileri

Peter Berger ve Thomas Luckmann’a göre insanın çevresiyle kurduğu ilişki ‘dünyaya-açıklık’ kavramı ile karakterize edilir. Bu, insanın çevresiyle etkileşime açık olması ve çevresinden etkilenmesi anlamına gelir. Bu ilişki, bireyin sosyalleşme sürecinde çevresel faktörlerin etkisini vurgular.

Sosyolojiye Giriş-2 dersinin vize soruları, öğrencilerin toplumsal yapıların ve dinamiklerin karmaşıklığını anlamalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu makalede ele alınan konular, sosyolojinin temel kavramlarını ve teorik yaklaşımlarını derinlemesine incelemektedir.

1- Aquinaslı Thomas, devleti aşağıdaki ifadelerden hangisiyle tasvir etmektedir?

A) Bürokratik bir yapı
B) Mükemmel toplum
C) Özgürleştirici bir kurum
D) Baskıcı kurum
E) Şiddet kullanma tekeline sahip olan kurum

Cevap: B) Mükemmel toplum

Açıklama: Aquinaslı Thomas, devleti mükemmel toplum olarak tasvir etmektedir. Devlet, toplumsal düzeni ve adaleti sağlamak için var olan bir yapıdır.

2- Aşağıdakilerden hangisi post-endüstriyel (sanayi sonrası) ekonominin yükselişini göstermektedir?

A) Ağır sanayi hamlelerinin artışı
B) Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi
C) Tüketim miktarlarının düşmesi
D) Daha fazla makineleşme
E) Fabrikaların çoğalması

Cevap: B) Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi

Açıklama: Post-endüstriyel ekonomi, bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle karakterize edilir. Bu dönemde bilgi ve hizmet sektörü önem kazanmıştır.

3- Toplumsal sözleşme kuramcılarının, iddialarını geliştirirken temel aldıkları hayalî toplumsal durumu ifade etmek için kullandıkları kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Doğa hali
B) Altın çağlar
C) Hayalî cemaatler
D) Ütopya
E) Atlantis

Cevap: A) Doğa hali

Açıklama: Toplumsal sözleşme kuramcıları, doğa hali kavramını kullanarak, insanların doğal durumdaki davranışlarını ve toplumun kökenlerini açıklamaya çalışmışlardır.

4- Sosyologların “din”i araştırma sebebi, aşağıdaki gerekçelerden hangisi olabilir?

A) Belli bir dinin doğru olup olmadığını anlamak
B) Hangi dini örgüte katılacaklarına karar vermek
C) Hangi dinin hakikate diğerlerinden daha yakın olduğunu göstermek
D) Hayatın anlamını kavramak
E) Dini örüntülerin toplumu nasıl etkilediğini kavramak

Cevap: E) Dini örüntülerin toplumu nasıl etkilediğini kavramak

Açıklama: Sosyologlar, dinin toplumu nasıl etkilediğini ve toplumda nasıl bir rol oynadığını anlamak amacıyla dini araştırırlar.

5- “Toplumun yapısının ve temel değerlerinin korunması açısından zorunlu kabul edilen, görece istikrarlı ve süreklilik arz eden kurallar topluluğudur.”

Yukarıda tanımı verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplumsal statü
B) Toplum
C) Toplumsal kurum
D) Kültür
E) Toplumsal grup

Cevap: C) Toplumsal kurum

Açıklama: Toplumsal kurumlar, toplumun yapısını ve temel değerlerini koruyan, görece istikrarlı ve süreklilik arz eden kurallar topluluğudur.

6- Aşağıdakilerden hangisi, Çatışma Kuramının eğitime yaklaşımıyla ilişkilendirilemez?

A) Sınıf ve cinsiyet eşitsizliği ile eğitim arasında bir ilişki mevcuttur.
B) Formel eğitim, itaatkar yetişkin işçiler üreten bir araçtır.
C) Standart testler, daha az ayrıcalıklı öğrencileri kişilik itibarıyla yetersiz olarak etiketlemek gibi bir hataya yol açabilir.
D) Eğitim yoluyla toplumun düzenli işleyişinin nasıl gerçekleştirilebileceği üzerine odaklanmalıdır.
E) Okullara olan finansal destek eğitimin kalitesini etkilemektedir; zengin bölgelerdeki devlet okulları fakir bölgelerdekilerden daha iyi eğitim vermektedirler.

Cevap: D) Eğitim yoluyla toplumun düzenli işleyişinin nasıl gerçekleştirilebileceği üzerine odaklanmalıdır.

Açıklama: Çatışma Kuramı, eğitimde toplumsal eşitsizliklerin nasıl sürdürüldüğünü ve güçlendirildiğini vurgular. Eğitimin toplumun düzenli işleyişine odaklanması, bu kuramın temel yaklaşımıyla uyuşmaz.

7- Aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi, özellikle dinin toplumsal hayattaki bütünleştirici ve birleştirici gücü üzerine vurguda bulunur?

A) İşlevselci Yaklaşım
B) Toplumculuk
C) Diyalektik Yaklaşım
D) Çatışmacı Yaklaşım
E) Elitizm

Cevap: A) İşlevselci Yaklaşım

Açıklama: İşlevselci Yaklaşım, dinin toplumsal hayattaki bütünleştirici ve birleştirici gücünü vurgular. Bu yaklaşım, dinin toplumsal düzeni ve uyumu sağladığını savunur.

8- Aşağıdakilerden hangisi, Manuel Castells’in kentsel çelişkilerin gelişim süreçlerine ilişkin değerlendirmeleri arasında yer almaz?

A) Kapitalizmin evrimi
B) Sınıf mücadelesinin genişlemesi
C) Üretici güçlerin evrimi
D) Göçler
E) Sermayenin yoğunlaşması

Cevap: D) Göçler

Açıklama: Manuel Castells, kentsel çelişkilerin gelişim süreçlerinde kapitalizmin evrimi, sınıf mücadelesinin genişlemesi, üretici güçlerin evrimi ve sermayenin yoğunlaşması konularını değerlendirir. Göçler bu değerlendirmeler arasında yer almaz.

9- Ebeveynler, çocuklar ve yakın akrabalardan oluşan aile tipini işaret eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çekirdek aile
B) Kök aile
C) Anaerkil aile
D) Hısım ailesi
E) Geniş aile

Cevap: E) Geniş aile

Açıklama: Geniş aile, ebeveynler, çocuklar ve yakın akrabalardan oluşan aile tipini ifade eder. Bu aile yapısı, geniş bir aile grubunu kapsar.

10- Seküler bir toplumu yoksulluktan, ayrımcılıktan ve diğer adaletsizliklerden kurtarmak için girişilen siyasi mücadelede, dinî bir cemaatin (temel olarak Katolikliğin) kullanılması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile adlandırılmaktadır?

A) Yaratılışçılık
B) Dinsel devrim
C) Kurtuluş teolojisi
D) Dinî sekülarizm
E) Dinî deneyim

Cevap: C) Kurtuluş teolojisi

Açıklama: Kurtuluş teolojisi, seküler bir toplumu yoksulluktan, ayrımcılıktan ve diğer adaletsizliklerden kurtarmak için dinî bir cemaatin siyasi mücadelede kullanılmasıdır.

11- Aşağıdakilerden hangisi ekonomik küreselleşmenin bir sonucu değildir?

A) Çalışanların sosyal hak, imkan ve ücretlerinde iyileştirmelerin sağlanması
B) Sanayileşmiş ülkelerin büyük kuruluşlarının yatırımlarını iş gücünün daha ucuz olduğu ülkelere doğru kaydırması
C) Dünyanın belli bölgelerinin ekonomik faaliyetlerin belli bir sektöründe uzmanlaşması
D) Sanayileşmiş ülkelerde endüstriyel işlerin azalması
E) Pek çok ürünün, tüketiciye ulaşana dek birkaç farklı ülkeden geçmesi

Cevap: A) Çalışanların sosyal hak, imkan ve ücretlerinde iyileştirmelerin sağlanması

Açıklama: Ekonomik küreselleşme genellikle büyük kuruluşların yatırımlarını daha ucuz iş gücüne sahip ülkelere kaydırması ve ekonomik faaliyetlerin belli bölgelerde uzmanlaşması gibi sonuçlar doğurur. Çalışanların sosyal hak ve ücretlerinde iyileştirmeler genellikle küreselleşmenin bir sonucu değildir.

12- “Çatışma kuramı, eğitimin ………… aydınlatır.”

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öğrencileri gelecek kariyerlerine nasıl hazırladığını
B) Öğrencilerin toplumla uyumlu bir fert olarak nasıl yetiştirildiklerini
C) Toplumsal eşitsizliği nasıl desteklediğini ve güçlendirdiğini
D) Gençleri nasıl sosyalleştirdiğini
E) Açık ve kapalı işlevlerini

Cevap: C) Toplumsal eşitsizliği nasıl desteklediğini ve güçlendirdiğini

Açıklama: Çatışma kuramı, eğitimin toplumsal eşitsizliği nasıl desteklediğini ve güçlendirdiğini aydınlatır. Bu kuram, eğitimin toplumsal sınıf farklılıklarını nasıl koruduğunu ve yeniden ürettiğini vurgular.

13- “Kentsel sistemi; ekonomik, siyasal-hukuksal ve ideolojik süreçlerin bir arada olması” şeklinde tanımlayan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?

A) Max Weber
B) Robert E. Park
C) Emile Durkheim
D) Karl Marx
E) Manuel Castells

Cevap: E) Manuel Castells

Açıklama: Manuel Castells, kentsel sistemi; ekonomik, siyasal-hukuksal ve ideolojik süreçlerin bir arada olduğu bir yapı olarak tanımlayan sosyologdur.

14- ‘Laissez-Faire’ ilkesini açıklayan ve destekleyen İskoç iktisatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Herbert Spencer
B) John Maynad Keynes
C) Arthur Scargill
D) Paul Samuelson
E) Adam Smith

Cevap: E) Adam Smith

Açıklama: ‘Laissez-Faire’ ilkesini açıklayan ve destekleyen İskoç iktisatçı Adam Smith’tir. Bu ilke, devlet müdahalesi olmadan piyasanın kendi kendini düzenlemesi gerektiğini savunur.

15- Aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi, çatışmacı yaklaşımın eğitim kurumuna bakışını yansıtmaktadır?

A) Eğitim, öğrencileri gelecek kariyerlerine hazırlar.
B) Eğitim, toplumsal eşitliği sağlar.
C) Eğitim, açık ve örtük işlevlere sahiptir.
D) Eğitim, çocukları sosyalleştirir.
E) Kapitalist toplumlarda eğitim, toplumsal eşitsizliği destekler ve güçlendirir.

Cevap: E) Kapitalist toplumlarda eğitim, toplumsal eşitsizliği destekler ve güçlendirir.

Açıklama: Çatışmacı yaklaşım, eğitimin toplumsal eşitsizliği desteklediğini ve güçlendirdiğini savunur. Bu yaklaşım, eğitim sisteminin sınıfsal farklılıkları pekiştirdiğini ve sosyal adaletsizlikleri sürdürdüğünü belirtir.

16- “Durkheim, tek tek bireylerin dışında bir gerçeklik olarak var olduğunu iddia ettiği ‘her tekil iradeden bağımsız olan davranış ve muhakeme tarzlarını’ adlandırmak için ………… kavramını kullanır.”

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi getirilmelidir?
A) Grup
B) Organik dayanışma
C) Kolektif bilinç
D) Toplumsal Kurum
E) Mekanik dayanışma

Cevap: D) Toplumsal Kurum

17- Aynı toplumsal kategorideki insanların birbirleriyle evlenmesi durumu, aşağıdaki kavramlardan hangisi ile adlandırılır?

A) Patrilokal
B) Poliandri
C) Poligini
D) Endogami
E) Egzogami

Cevap: D) Endogami

Açıklama: Endogami, aynı toplumsal kategorideki insanların birbirleriyle evlenmesi durumunu ifade eder. Bu, evliliklerin aynı sosyal grup veya topluluk içinde yapılması anlamına gelir.

18- “…… inceleme konusu, siyasetin toplumsal koşullarıdır. Siyasetin toplumdaki diğer olaylar tarafından nasıl etkilendiği ve siyasetin de bu olayları nasıl etkilediği ile ilgilidir.”

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Hukukun
B) Siyaset biliminin
C) Siyaset sosyolojisinin
D) Sosyolojinin
E) Parlamentonun

Cevap: C) Siyaset sosyolojisinin

Açıklama: Siyaset sosyolojisi, siyasetin toplumsal koşullarını ve siyasetin toplumdaki diğer olaylarla olan etkileşimini inceleyen bir disiplindir.

19- Yapısal-İşlevselci Kurama göre aşağıdakilerden hangisi aile kurumunun işlevlerinden biri değildir?

A) Maddi ve duygusal güvenlik
B) Cinsel etkinliğin düzenlenmesi
C) Toplumsallaşma
D) Mesleki beceri sağlama
E) Sosyal yerleştirme

Cevap: D) Mesleki beceri sağlama

Açıklama: Yapısal-İşlevselci Kurama göre aile kurumunun işlevleri arasında maddi ve duygusal güvenlik sağlama, cinsel etkinliğin düzenlenmesi, toplumsallaşma ve sosyal yerleştirme bulunmaktadır. Mesleki beceri sağlama aile kurumunun temel işlevlerinden biri değildir.

20- Peter Berger ve Thomas Luckmann’a göre insanın çevresiyle kurduğu ilişki aşağıdaki kavramlardan hangisi ile karakterize olur?

A) Hayatta kalma arzusu
B) Dünyaya-açıklık
C) Ekonomik faaliyetler
D) Normatif kurallar bütünü
E) Dünyaya-kapalılık

Cevap: B) Dünyaya-açıklık

Açıklama: Peter Berger ve Thomas Luckmann’a göre insanın çevresiyle kurduğu ilişki ‘dünyaya-açıklık’ kavramı ile karakterize edilir. Bu, insanın çevresiyle etkileşime açık olması ve çevresinden etkilenmesi anlamına gelir.