Kent Sosyolojisi 2023-2024 Final Soruları

Giriş

Türkiye’nin dış politikası, son yıllarda önemli dönüşümlere sahne olmuştur. Bu makalede, Türkiye’nin Somali krizi, Elçi Karlov olayı, Güneydoğu Asya ülkeleri ile iş birliği, Yeniden Asya politikası ve diğer güncel sorunlar bağlamında dış politikadaki güncel sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm yollarını ele alacağız.

1. Somali Krizi ve Türkiye’nin Diplomasisi

Somali’deki kriz, Türkiye’nin insani yardım politikaları ve diplomatik girişimleriyle dikkat çekmektedir. Türkiye’nin bu krize yönelik benimsediği diplomasi faaliyetleri arasında ülkenin yeniden inşasında aktif rol oynamak, devlet kurumlarını ve özel kurumları seferber etmek ve uluslararası konferanslar düzenlemek bulunmaktadır. Ancak, Somalili mültecilerin Türkiye’ye ulaşması için açık kapı politikası izlemek bu faaliyetler arasında yer almamaktadır.

2. Elçi Karlov Krizi

Elçi Karlov krizi, Türk-Rus ilişkileri üzerinde derin etkiler yaratmıştır. Rusya, elçiye karşı girişilen terör eylemini kınamış ve Türkiye ile ilişkilerin bu olaydan etkilenmeyeceğini belirtmiştir. Bu olay, Türkiye’nin dış politikada kriz yönetimi ve diplomasi becerilerini test etmiştir.

3. Güneydoğu Asya Ülkeleri ile İş Birliği

Türkiye, 2017 yılında Güneydoğu Asya ülkeleri ile daha güçlü bir iş birliği için sektörel diyalog ortaklığı başlatmıştır. Bu girişim, Türkiye’nin bölgesel güç olma ve Asya ile ilişkilerini güçlendirme hedefinin bir parçasıdır.

4. Yeniden Asya Politikası

Türkiye’nin Yeniden Asya politikası, Asya ülkeleri ile ilişkilerini yeniden yapılandırmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda, Özbekistan ve Azerbaycan gibi ülkelerle ilişkiler ön plana çıkmaktadır. Ancak Libya ile ilişkiler bu politikaya dahil edilmemektedir.

5. Avrupa Birliği ve Ortak Dış ve Güvenlik Politikası

2004-2009 yılları arasında Türkiye, AB’nin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası’na uyum sağlamaya çalışmıştır. Türkiye, AB’nin silahsızlanma rejimine ilişkin kararlarına katılmış, ancak İran’ın nükleer programına ilişkin bildirilere uyum sağlamayı reddetmiştir. Bu dönem, Türkiye’nin AB ile olan ilişkilerinde karmaşık bir dönemi temsil etmektedir.

6. Kıbrıs Müdahalesi ve Garantör Devlet Statüsü

Türkiye’nin 1974’teki Kıbrıs müdahalesi, garantör devlet statüsüne dayanmaktadır. Bu müdahale, Türkiye’nin uluslararası hukuk ve diplomasi açısından önemli bir adımını temsil etmektedir.

7. Türk-Amerikan İlişkileri

2010’dan sonra Türk-Amerikan ilişkilerinde yaşanan krizler arasında Kudüs meselesi, S-400 krizi ve Suriye krizi öne çıkmaktadır. Ancak, çuval olayı bu krizler arasında yer almamaktadır.

8. Gümrük Birliği ve Ortak Tarife Politikası

Türkiye, AB ile Gümrük Birliği kurduğu için üçüncü ülkelerle ortak tarife ve ticaret politikasını uygulamak zorundadır. Bu durum, Türkiye’nin ticaret politikalarını doğrudan etkilemektedir.

9. Türk-Rus Stratejik Ortaklığı

AKP döneminde Türk-Rus stratejik ortaklığının somut göstergeleri arasında vizelerin kaldırılması, üst düzey ziyaretlerin artması ve nükleer alanda iş birliği yapılması yer almaktadır. Ancak, iki ülkenin Çeçen ve Kürt gruplarını terörist grup olarak kabul etmesi bu göstergeler arasında yer almamaktadır.

10. Özbekistan Politikası

Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’de Özbekistan aleyhine oy kullanmasının ardından gelen Özbek tepkisi sonrası, Türkiye yurt dışında demokrasiyi teşvik etme gibi bir politika izlemediğini ilan etmiştir.

11. Türk Gaulizmi ve Batı’ya Karşı Bağımsızlık

Türk Gaulizmi, Türkiye’nin Batı’ya karşı daha bağımsız davrandığını ifade eden ve bu durumu Türkiye’de yükselen Batı karşıtlığı ve milliyetçilik ile ilişkilendiren bir imajdır.

12. AKP Döneminde Türkiye’nin Yumuşak Gücü

AKP döneminde Türkiye’nin yumuşak gücünün göstergeleri arasında 1 Mart 2003 tezkeresinin TBMM’de reddedilmesi, Ege sorunlarının Uluslararası Adalet Divanı’na getirilmesi ve Ermenistan ile ortak tarih komisyonu kurulmasının önerilmesi bulunmaktadır.

Sonuç

Türkiye’nin dış politikasındaki güncel sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm yolları, Türkiye’nin uluslararası ilişkilerdeki konumunu ve stratejik hedeflerini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Bu makalede ele alınan konular, Türkiye’nin dış politikasındaki dinamiklerin ve zorlukların bir yansımasıdır.

1. I. Weberci kent yaklaşımları konut sorununu odağa alan kuramsal çalışmalar yapmıştır.

II. Konut sorununa ilişkin ilk sosyolojik değerlendirme Weber’in İngiltere’de “İşçi Sınıfının Durumu” çalışmasıdır.

III. Konut sorunu 19. yüzyılın ilk yarısından itibaren temel bir kentsel sorundur.

Yukarıdaki öncüllerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız III
B) Yalnız I
C) Yalnız II
D) I ve III
E) I ve II

Cevap: D) I ve III

Açıklama: Weberci kent yaklaşımları konut sorununu odağa alan çalışmalar yapmıştır ve konut sorunu 19. yüzyılın ilk yarısından itibaren temel bir kentsel sorun olarak kabul edilmiştir.

2. R. E. Pahl, ….. güç, ….. ve modern toplumlardaki yönetim sistemleri konularındaki çalışmalarından hareketle, kent yöneticilerinin kentin mekânsal ve toplumsal değişiminde etkin oldukları düşüncesini ileri süren kent yönetimciliği kuramını geliştirmiştir. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Durkheim’ın – iş bölümü
B) Weber’in – bürokrasi
C) Weber’in – anonimlik
D) Lefebvre’nin – metalaştırma
E) Durkheim’ın – uzmanlaşma

Cevap: B) Weber’in – bürokrasi

Açıklama: R. E. Pahl, Weber’in güç ve bürokrasi konusundaki çalışmalarından hareketle kent yöneticilerinin etkisini vurgulayan kent yönetimciliği kuramını geliştirmiştir.

3. Kapitalizm bir yüzyıldan bu yana kendi iç çelişkilerini (çözmese bile) yumuşatabilmeyi becerebilmiş ve büyümenin sağlanmasında başarılı olmuştur. Bunun ne pahasına olduğunu kestirebilmekten uzağız, ancak araçlarını biliyoruz: Mekâna yerleşerek ve bir mekân üreterek. Yukarıdaki paragrafa göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kapitalizmin krizlerinin aşılmasında kent mekânının rolü vardır.
B) Kapitalizm iç çelişkilerine rağmen büyümüştür.
C) Kapitalizmin mekâna yerleşmesi krizlerin çözümü için bir tür araçtır.
D) Kapitalizmin yıkılması modern kentin varlığında mümkün değildir.
E) Kapitalizm iç çelişkiler üreten bir sistemdir.

Cevap: D) Kapitalizmin yıkılması modern kentin varlığında mümkün değildir.

Açıklama: Kapitalizmin yıkılması modern kentin varlığında mümkün olabilir, bu yanlış bir ifadedir.

4. Kentsel dönüşüm ….. sonrasında kentleri yeniden canlandırmaya/inşa etmeye yönelik soruna/ihtiyaca dayalı bir gereklilik olarak kurgulanmıştır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) II. Dünya Savaşı’nın
B) Fransız Devrimi’nin
C) Kent Devrimi’nin
D) Sanayi Devrimi’nin
E) I. Dünya Savaşı’nın

Cevap: A) II. Dünya Savaşı’nın

Açıklama: Kentsel dönüşüm II. Dünya Savaşı sonrasında kentleri yeniden canlandırmaya yönelik bir gereklilik olarak ortaya çıkmıştır.

5. ….. 1973 yılında Erzurum gecekonduları üzerinde yaptığı alan araştırmasına dayanan Yoksulluk Kültürü başlıklı kitabı, ülkemizde bu alanda yapılan önemli sosyolojik çalışmalardan biridir. Buna göre yoksulluk salt ….. bir problem alanı teşkil etmez, ayrıca ….. temelli bir sorundur. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Melih Pınarcıoğlu’nun – ekonomik – kültür
B) Oscar Lewis’in – ekonomik – kültür
C) Orhan Türkdoğan’ın – siyasi – ekonomi
D) Melih Pınarcıoğlu’nun – siyasi – ekonomi
E) Orhan Türkdoğan’ın – ekonomik – kültür

Cevap: E) Orhan Türkdoğan’ın – ekonomik – kültür

Açıklama: Orhan Türkdoğan’ın 1973 yılında Erzurum gecekonduları üzerinde yaptığı çalışma yoksulluğun ekonomik ve kültürel bir sorun olduğunu vurgulamaktadır.

6. I. Gecekonduların yaygınlaşmasına neden olmuştur.
II. Türkiye kentleşmesine özgü bir konut üretme modelidir.
III. 19. yüzyılda yoğunlaşmıştır.
Yap-­satçı uygulamalarla ilgili yukarıdakilerden hangisi veya hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I
B) I ve III
C) I ve II
D) II ve III
E) Yalnız II

Cevap: B) I ve III

Açıklama: Yap-satçı uygulamalar 19. yüzyılda yoğunlaşmamıştır ve gecekonduların yaygınlaşmasına neden olmamıştır.

7. I. Birey kent hayatında kendini yalnız ve güvensiz hissetmez.

II. Mekânsal yakınlık dolayısıyla sosyal mesafe yoktur.

III. Sınırlı mekânlarda çok sayıda farklılığa sahip insan toplulukları bir arada yaşar.

Yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri modern kent hayatı için doğrudur?

A) Yalnız III
B) I ve II
C) I, II ve III
D) Yalnız I
E) Yalnız II

Cevap: A) Yalnız III

Açıklama: Modern kent hayatında sınırlı mekânlarda çok sayıda farklılığa sahip insan toplulukları bir arada yaşar.

8. I. Sosyal dışlanma bir bölüşüm sorunu değildir.

II. Sosyal dışlanmanın mekânsal boyutu göz ardı edilmemelidir.

III. Sosyal dışlanma bir entegrasyon sorunu değildir.

Yukarıdaki öncüllerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız I
B) I ve II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I ve III

Cevap: B) I ve II

Açıklama: Sosyal dışlanma bir bölüşüm sorunu değildir ve mekânsal boyutu göz ardı edilmemelidir.

9. 1980’li yıllardan itibaren etkisini artırarak kentlerdeki dönüşümü şekillendiren iki temel gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Uluslaşma ve neoliberalleşme
B) Uluslaşma ve proleterleşme
C) Sanayileşme ve konut krizi
D) Sanayileşme ve proleterleşme
E) Küreselleşme ve neoliberalleşme

Cevap: E) Küreselleşme ve neoliberalleşme

Açıklama: 1980’li yıllardan itibaren kentlerdeki dönüşümü şekillendiren temel gelişmeler küreselleşme ve neoliberalleşmedir.

10. Aşağıdakilerden hangisi kentsel dönüşümün gerekçelerinden değildir?

A) Yeniden işlev kazandırma, fiziksel görüntüyü düzeltme
B) Konut ihtiyacı, potansiyel afet bölgesi olma
C) Küreselleşme, soylulaşma
D) Güvenliksizleşme, potansiyel afet bölgesi olma
E) Çöküntüleşme, köhneleşme

Cevap: C) Küreselleşme, soylulaşma

Açıklama: Küreselleşme ve soylulaşma kentsel dönüşümün gerekçeleri arasında yer almaz.

11. Kent merkezindeki fiziksel ve sosyal olarak köhneleşmiş alanların fiziksel iyileştirilmesi neticesinde ….. ve ….. değişim süreci soylulaşma olarak tanımlanır. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) yapı standartlarının – sayısının
B) mimarinin – kent dokusunun
C) mülkiyetin – sosyal sınıfın
D) sokakların – sokak mobilyalarının
E) imar planının – arazi işlevlerinin

Cevap: C) mülkiyetin – sosyal sınıfın

Açıklama: Fiziksel iyileştirme sonucu mülkiyet ve sosyal sınıf değişimi süreci soylulaşma olarak tanımlanır.

12. I. Gelişmemiş ülkelerde konut sorunu formel politikalarla çözülür.

II. Gelişmiş ülkelerde konut sorunu enformel mütekabiliyet ağlarıyla çözülür.

III. Özellikle alt ve orta gelir grubundaki geniş kitleyi kapsamaktadır.

Konut sorunuyla ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri yanlıştır?

A) I ve II
B) Yalnız III
C) II ve III
D) Yalnız II
E) Yalnız I

Cevap: A) I ve II

Açıklama: Gelişmemiş ülkelerde konut sorunu genellikle enformel yöntemlerle çözülür ve gelişmiş ülkelerde formel politikalar kullanılır.

13. I. Nöbetleşe Yoksulluk

II. Kent Paryaları

III. Yoksulluk Kültürü

Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri Türkiye’de yapılmış öncü yoksulluk çalışmalarındandır?

A) Yalnız II
B) I ve III
C) I ve II
D) Yalnız III
E) Yalnız I

Cevap: B) I ve III

Açıklama: “Nöbetleşe Yoksulluk” ve “Yoksulluk Kültürü” Türkiye’de yapılmış öncü yoksulluk çalışmalarıdır.

14. I. Orta-üst gelir grupları: Kooperatif

II. Üst gelir grupları: Konak

III. Alt gelir grupları: Gecekondu

20. yüzyılın ortalarında mesken darlığına üretilen çözümlerle ilgili yukarıdaki eşleştirmelerden hangisi veya hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I
B) II ve III
C) I ve II
D) Yalnız III
E) Yalnız II

Cevap: E) Yalnız II

Açıklama: Üst gelir grupları için konaklar doğru bir çözüm olarak kabul edilemez.

15. Paris’in çöküntü alanlarını boşaltarak burada yaşayan kişileri Paris’in dış bölgelerine yerleştiren ve Harvey’e göre kenti zor yoluyla modernliğe sürükleyen kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Durkheim
B) Henri Prost
C) Haussmann
D) Le Corbusier
E) Eiffel

Cevap: C) Haussmann

Açıklama: Paris’in çöküntü alanlarını boşaltarak kenti zor yoluyla modernliğe sürükleyen kişi Haussmann’dır.

16. Sosyal dışlanmanın boyutları aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ekonomik, fiziksel, dinî, politik
B) Sosyolojik, ekonomik, biyolojik, politik
C) Politik, biyolojik, fiziksel, mekânsal
D) Dinî, kültürel, sosyolojik, politik
E) Ekonomik, kültürel, politik, mekânsal

Cevap: E) Ekonomik, kültürel, politik, mekânsal

Açıklama: Sosyal dışlanmanın boyutları ekonomik, kültürel, politik ve mekânsal olarak sınıflandırılır.

17. I. Kentsel yapılaşmanın/gelişmenin olumsuz çevresel etkisinin azaltılması

II. En yoksul mahallelerde yaşayan vatandaşların koşullarının iyileştirilmesi

III. Üst gelir gruplarına uygun yatırım aracı olarak lüks konut geliştirilmesi

Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri kamu öncülüğünde kentsel dönüşümün özelliklerindendir?

A) I ve II
B) Yalnız III
C) Yalnız II
D) I ve III
E) Yalnız I

Cevap: A) I ve II

Açıklama: Kamu öncülüğünde kentsel dönüşümde çevresel etkilerin azaltılması ve en yoksul mahallelerdeki koşulların iyileştirilmesi önemlidir.

18. Chicago Okulu’nun yaklaşımına göre kent tıpkı biyolojik ekolojide olduğu gibi ….., ….. vb. işlemlerle ….. ayrılmaktadır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) idare – seçme – hukuki bölgelere
B) sentez – salgı – organik bölgelere
C) hastalık – nöbet – sağlıklı bölgelere
D) rekabet – istila – doğal bölgelere
E) yıkım – inşa – beton bölgelere

Cevap: D) rekabet – istila – doğal bölgelere

Açıklama: Chicago Okulu’nun yaklaşımına göre kent rekabet ve istila gibi işlemlerle doğal bölgelere ayrılmaktadır.

19. Kenti kapitalizmin yayılması ve çökertilmesi için elzem ve politik bir özne olarak ele alan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kent Yönetimciliği Yaklaşımı
B) Konut Sınıfları Yaklaşımı
C) Marxçı Yaklaşım
D) Chicago Okulu
E) Weberci Yaklaşım

Cevap: C) Marxçı Yaklaşım

Açıklama: Kenti kapitalizmin yayılması ve çökertilmesi için elzem ve politik bir özne olarak ele alan yaklaşım Marxçı Yaklaşımdır.

20. I. 1940’larda politikalara katılımcılık modeli eklenmiştir.

II. Batı kentlerinde kentsel dönüşüm 19. yüzyıl ortasında başlamıştır.

III. 1980’lerde yeni müdahale biçimleri oluşmuştur.

Kentsel dönüşüm tarihiyle ilgili yukarıdakilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) I ve III
B) II ve III
C) Yalnız II
D) Yalnız III
E) Yalnız I

Cevap: D) Yalnız III

Açıklama: 1980’lerde kentsel dönüşümde yeni müdahale biçimleri oluşmuştur.

@lolonolo_com