İlk Yardım 2024 Bütünleme Soruları (ÇG)

İlk yardım, acil bir durumda hastaya veya yaralıya tıbbi yardım gelene kadar yapılan müdahaleler bütünü olarak tanımlanır. Bu müdahaleler, hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak, durumun kötüleşmesini önlemek ve iyileşmeyi hızlandırmak amacıyla yapılır. İlk yardımın etkili bir şekilde uygulanabilmesi için temel bilgilerle donanmış olmak ve hızlı karar verme yeteneği kritik öneme sahiptir. Bu makalede, ilk yardımın temel konularını ele alacak, dolaşım sistemi, yaralı taşıma teknikleri, çıkık ve kırık durumlarında yapılması gerekenler gibi önemli başlıkları inceleyeceğiz.

Dolaşım Sistemi ve İlk Yardımda Önemi

Dolaşım sistemi, vücut hücrelerine oksijen ve besin maddelerini taşıyan, atık ürünleri uzaklaştıran, hayati bir sistemdir. Kalp, damarlar (arterler, venler) ve kan dolaşım sisteminin başlıca bileşenleridir. İlk yardım uygulamalarında dolaşım sisteminin durumu kritik öneme sahiptir; zira dolaşımın durması, oksijenin vücut dokularına ulaşmasını engeller ve bu durum birkaç dakika içinde hayati tehlike yaratabilir. Bu nedenle, ilk yardımda kalp masajı ve suni solunum gibi müdahalelerle dolaşımın devamı sağlanmaya çalışılır.

İkinci Değerlendirme ve Hayati Belirtiler

İlk yardımda, hastanın genel durumu ilk değerlendirme ile tespit edildikten sonra ikinci değerlendirme aşamasına geçilir. İkinci değerlendirmede vücut ısısı, nabız, solunum ritmi ve bilinç düzeyi gibi hayati belirtiler detaylı bir şekilde incelenir. Bu değerlendirme, hastanın yaşam fonksiyonlarının ne durumda olduğunu anlamak ve acil müdahaleleri belirlemek açısından büyük önem taşır. Kan şekeri düzeyi gibi daha spesifik testler genellikle bu aşamada değil, tıbbi müdahale sırasında yapılır.

Yaralı Taşıma Teknikleri: Omuzda Taşıma ve Sandalye Yöntemi

Yaralıyı güvenli bir şekilde taşımak, ilk yardımın kritik bir parçasıdır. Omuzda taşıma yöntemi, genellikle bilinci kapalı olan yaralılar için tercih edilen bir tekniktir. Bu yöntemde yaralının vücudu ilk yardım yapan kişinin omzuna alınarak taşınır. Sandalye ile taşıma yöntemi ise bilinci açık yaralılar için daha uygundur. Sandalye yöntemi, özellikle merdiven inip çıkarken kullanışlıdır ve genellikle iki kişi tarafından uygulanır.

Çıkık ve Kırıklarda İlk Yardım

Çıkık ve kırık durumları, acil müdahale gerektiren ciddi yaralanmalar arasında yer alır. Çıkık olan eklemler, tıbbi yardım gelene kadar bulunduğu şekilde sabitlenmeli ve kesinlikle yerine oturtulmaya çalışılmamalıdır. Aynı şekilde, kırıklarda da tespit işlemi, bölgedeki kan dolaşımını engellemeyecek şekilde yapılmalı ve kırığın daha fazla zarar görmesini önlemelidir. Bu tür yaralanmalarda, uygun tespit malzemelerinin kullanılması hayati önem taşır. İp, tel gibi malzemeler, tespit için uygun değildir ve yaralanmayı daha da kötüleştirebilir.

Zehirlenmeler ve Sara Krizinde İlk Yardım

Zehirlenme vakalarında ilk yardım, zehirin vücuda yayılmasını önlemeye yönelik olmalıdır. Sindirim yoluyla zehirlenmelerde hastaya yiyecek verilmemesi gerekir, çünkü bu durum zehirin emilimini artırabilir. Sara krizinde ise hastanın giysileri gevşetilmeli, kilitlenmiş çene zorlanmamalı ve kriz kendi sürecini tamamlayana kadar müdahale edilmeden beklenmelidir. Soğan koklatmak gibi geleneksel yöntemler kesinlikle kullanılmamalıdır.

Sonuç

İlk yardım, doğru bilgi ve uygulamalarla hayati tehlikeleri önleyebilecek bir disiplindir. Dolaşım sistemi, yaralı taşıma teknikleri, çıkık ve kırıklar, zehirlenmeler ve sara krizleri gibi konularda doğru bilgiye sahip olmak, acil durumlarda yapılacak müdahalelerin etkinliğini artırır. İlk yardım bilgileri, toplumsal bir bilinçle yaygınlaştırılmalı ve herkes tarafından öğrenilmelidir.

İlk Yardım Çantasının Önemi ve İçeriği

İlk yardım çantası, acil durumlarda hayat kurtarıcı olabilecek malzemeleri içeren, her evde, arabada ve iş yerinde bulunması gereken bir ekipmandır. Bu çantanın içeriğinde, çeşitli yaralanmalara, kanamalara ve acil durumlara müdahale edebilecek malzemeler bulunur. Özellikle burun kanamasında ilk yardım için gerekli olan pamuk, antiseptik çözeltiler ve bandajlar bu çantada mutlaka yer almalıdır.

İlk yardım eğitimi almış bireyler, bu çantanın içeriğini en verimli şekilde kullanarak, profesyonel sağlık yardımı gelene kadar hayati tehlikeleri en aza indirebilir. İlk yardım nedir sorusuna verilecek en iyi cevap, acil durumlarda doğru müdahale yapabilme becerisi kazandıran bir eğitim sürecidir. Bu eğitimi almak ve ilk yardım sertifikası sahibi olmak, bireylerin olası tehlikelere karşı hazırlıklı olmasını sağlar.

Ayrıca, ilk yardım eğitiminin bir parçası olarak ilk yardım ABC’si (Hava yolu, Solunum, Dolaşım) kavramını öğrenmek de büyük önem taşır. Bu bilgiler, bir kaza anında yapılması gereken adımları bilmek ve doğru şekilde uygulamak için gereklidir.

1. Aşağıdakilerden hangisi dolaşım sistemi ile ilgili bir yapı değildir?

A) Kan
B) Böbrek
C) Toplardamar
D) Kalp
E) Atardamar

Cevap: B) Böbrek

Açıklama: Böbrek, dolaşım sistemi değil, boşaltım sistemi ile ilgili bir organdır. Kan, kalp, toplardamar ve atardamarlar dolaşım sisteminin ana yapılarını oluşturur.

2. Aşağıdakilerden hangisi hasta ya da yaralının ikinci değerlendirmesi içinde yer almaz?

A) Vücut veya cilt ısısı, nemi, rengi
B) Nabız sayısı, ritmi, şiddeti
C) Kan şekeri düzeyi
D) Solunum sayısı, ritmi, derinliği
E) Bilinç düzeyi, anlama, algılama

Cevap: C) Kan şekeri düzeyi

Açıklama: Kan şekeri düzeyi, genellikle ilk değerlendirme sırasında değil, spesifik tıbbi testler esnasında değerlendirilir. İkinci değerlendirme, daha çok hastanın genel durumu ve hayati belirtileri ile ilgilidir.

3. Hasta ya da yaralıyı omuzda taşıma (itfaiyeci) yöntemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Hasta ya da yaralının vücudunu sağ omzuna alır.
B) Sol el ile hasta ya da yaralının sağ elini tutar, ağırlığı dizlerine vererek kalkar.
C) İlk yardım yapan kişi, sol kolu ile omzundan tutarak hasta ya da yaralıyı oturur duruma getirir.
D) Çömelerek sağ kolunu hasta ya da yaralının bacaklarının arasından geçirir.
E) Bilinci yerinde olan kişiler için kullanılan bir yöntemdir.

Cevap: E) Bilinci yerinde olan kişiler için kullanılan bir yöntemdir.

Açıklama: Omuzda taşıma yöntemi genellikle bilinci kapalı olan kişiler için kullanılır. Bilinci yerinde olan kişiler için bu yöntem uygun değildir.

4. Çıkık durumunda yapılan ilk yardım uygulaması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir.
B) Hasta ya da yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez.
C) Tıbbi yardım istenir.
D) Çıkık yerine oturtulur.
E) Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir.

Cevap: D) Çıkık yerine oturtulur.

Açıklama: Çıkık olan eklem yerine oturtulmamalıdır; bu, sadece tıbbi personel tarafından yapılmalıdır. İlk yardımda eklem, bulunduğu şekilde sabitlenir ve tıbbi yardım beklenir.

5. Aşağıdakilerden hangisi ciddi yaralanmalardan sayılmayabilir?

A) İnsan veya hayvan ısırıkları
B) Delici aletlerle oluşan yaralar
C) Kanaması durdurulamayan yaralar
D) Yabancı cisim saplanmış olan yaralar
E) Kenarları birleşebilen yaralar

Cevap: E) Kenarları birleşebilen yaralar

Açıklama: Kenarları birleşebilen yaralar genellikle ciddi olmayan yüzeysel yaralardır ve kolayca iyileşebilirler. Diğer yaralanmalar ise genellikle daha ciddi müdahale gerektirir.

6. Hasta ya da yaralı taşıma yöntemlerinden biri olan sandalye ile taşıma yöntemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Hasta ya da yaralının bilincinin yerinde olmaması gerekir.
B) İkinci kişi sandalyenin ön bacaklarını aşağı kısmından kavrayarak taşır.
C) İki kişi tarafından uygulanır.
D) Merdiven inip çıkarken çok kullanışlı bir yöntemdir.
E) Bir kişi sandalyeyi arka taraftan, oturulacak kısma yakın bir yerden tutar.

Cevap: A) Hasta ya da yaralının bilincinin yerinde olmaması gerekir.

Açıklama: Sandalye ile taşıma yöntemi, bilinci açık olan hastalar için uygundur. Bilinci kapalı hastalar için başka taşıma yöntemleri tercih edilmelidir.

7. “Bir battaniye ve iki kirişle sedye oluşturma” yönteminde dair aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Hasta ya da yaralı bu iki kirişin arasında oluşturulan bölgeye yatırılır.
B) Katlanan kısmın bittiği yere yakın bir noktaya ikinci kiriş yerleştirilir.
C) Battaniyede kalan kısım bu kirişin üzerini kaplayacak şekilde kirişin üzerine doğru getirilir.
D) Battaniyenin 1/10’ine birinci kiriş yerleştirilir ve battaniye bu kirişin üzerine katlanır.
E) Bir battaniye yere serilir.

Cevap: D) Battaniyenin 1/10’ine birinci kiriş yerleştirilir ve battaniye bu kirişin üzerine katlanır.

Açıklama: Battaniyenin katlanma oranı genellikle 1/10 değil, daha büyük bir oranda olmalıdır. Bu yanlış bilgi sedyenin dayanıklılığını ve güvenliğini etkileyebilir.

8. Aşağıdakilerden hangisi dış kanamalarda yapılan ilk yardım uygulamalarından biri değildir?

A) Hasta ya da yaralıya bir şeyler yedirilir.
B) Kanayan yer üzerine temiz bir bez ile bastırılır.
C) Yara ya da kanama değerlendirilir.
D) Hasta ya da yaralı sırtüstü yatırılır.
E) Tıbbi yardım istenir (112).

Cevap: A) Hasta ya da yaralıya bir şeyler yedirilir.

Açıklama: Dış kanama durumunda hasta ya da yaralıya bir şeyler yedirmek önerilmez. Kanamanın durdurulması ve yaralının güvenliği için diğer adımlar uygulanmalıdır.

9. Bebeklerde hava yolunun açılması için yapılan ilk yardım müdahalelerinde aşağıdakilerden hangisi yapılmaz?

A) Ters çevrilip diğer elin üzerine sırtüstü yatırılıp göğüs kemiğinin altına 5 kez el bileğinin içiyle hafifçe vurulur.
B) Baş gergin ve gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur.
C) 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur.
D) Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir.
E) Bebek ilkyardım yapan kişinin bir kolu üzerine ters olarak (yüzükoyun) yatırılır.

Cevap: A) Ters çevrilip diğer elin üzerine sırtüstü yatırılıp göğüs kemiğinin altına 5 kez el bileğinin içiyle hafifçe vurulur.

Açıklama: Bebeklerde hava yolu açma müdahalelerinde bebeğin yüzüstü pozisyonda olması önemlidir. Sırtüstü pozisyonda yapılan müdahale uygun değildir.

10. Sedyenin dört kişi tarafından taşınması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) İlk yardım yapanlardan ikisi hasta ya da yaralının başında; diğer ikisi ayak kısmında sırtları dik, bacakları bükülü olarak sedyenin yan kısımlarına çömelir.
B) Yaralının durumu ağır ise ya da yol uzun, zor ve engelli ise sedye 4 kişi ile taşınmalıdır.
C) Sedye kaldırıldıktan sonra hastanın sol taraftaki ve sağ taraftaki kişilerden biri ayrılabilir.
D) Sedyenin sol tarafından tutan kişiler sol; sağ tarafındakiler sağ adımlarıyla yürümeye başlar.
E) Merdiven, yokuş inip çıkarken sedye mümkün olabilecek en yatay pozisyonda tutulmalıdır.

Cevap: C) Sedye kaldırıldıktan sonra hastanın sol taraftaki ve sağ taraftaki kişilerden biri ayrılabilir.

Açıklama: Sedye taşınırken dört kişi de sürekli olarak sedyeyi tutmalıdır. Bir kişinin ayrılması, hastanın güvenliğini tehlikeye atabilir.

11. Aşağıdakilerden hangisi akrep sokması belirtilerinden biri değildir?

A) İltihaplanma, kızarma, morarma
B) Adale krampları, titreme ve karıncalanma
C) Bulantı, kusma
D) Ağrı
E) Ödem

Cevap: C) Bulantı, kusma

Açıklama: ?

12. Aşağıdakilerden hangisi boğulmalarda genel ilk yardım işlemlerinden biri değildir?

A) Mineral kaybını önlemek için maden suyu içirilir.
B) Derhal tıbbi yardım istenir.
C) Boğulma sebebi ortadan kaldırılır.
D) Temel yaşam desteği sağlanır.
E) Yaşamsal fonksiyonlar kontrol edilir.

Cevap: A) Mineral kaybını önlemek için maden suyu içirilir.

Açıklama: Boğulma vakalarında maden suyu içirilmesi uygun değildir. İlk öncelik solunum yolunun açılması, yaşamsal fonksiyonların desteklenmesi ve tıbbi yardım istemektir.

13. Aşağıdakilerden hangisi karbon monoksit zehirlenmesi belirtilerinden biri değildir?

A) Cilt ve tırnaklarda kısa süreli kiraz kırmızısı renk değişimi
B) Bulantı-kusma, baş dönmesi, karıncalanma
C) Ateş, vücut sıcaklığının yükselmesi
D) Göğüs ağrısı, çarpıntı hissi, tansiyon düşüklüğü
E) Aşırı yorgunluk, huzursuzluk

Cevap: C) Ateş, vücut sıcaklığının yükselmesi

Açıklama: Karbon monoksit zehirlenmesinde vücut sıcaklığının yükselmesi gibi belirtiler genellikle görülmez. Daha çok bulantı, baş dönmesi, yorgunluk gibi belirtiler ön plandadır.

14. Sara krizinde aşağıdakilerden hangisi yapılmaz?

A) Sıkan giysiler gevşetilir.
B) Kilitlenmiş çene, olduğu gibi bırakılır.
C) Kriz, kendi sürecini tamamlamaya bırakılır.
D) Soğan koklatılır.
E) Kendini yaralamamasına dikkat edilir.

Cevap: D) Soğan koklatılır.

Açıklama: Sara krizinde soğan koklatmak gibi uygulamalar yanlıştır. Kriz anında hastaya zarar vermemek için yapılacak en doğru şey, giysilerini gevşetmek ve güvenli bir ortamda krizin geçmesini beklemektir.

15. Aşağıdakilerden hangisi yılan sokması sonrası yapılması gereken ilk yardım uygulamalarından biri değildir?

A) Yara, su ile yıkanır.
B) Yara, kol ve bacaklarda ise yara üstünden dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
C) Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek eşyalar (yüzük, bilezik vb.) çıkarılır.
D) Yaralı bölge emilerek zehir çıkarılmaya çalışılır.
E) Yara, baş ve boyunda ise yara çevresine baskı uygulanır.

Cevap: D) Yaralı bölge emilerek zehir çıkarılmaya çalışılır.

Açıklama: Yılan sokmalarında zehri emmek önerilmez. Bu uygulama, zehrin hızlıca vücuda yayılmasına neden olabilir ve ilk yardımda yapılan bir yanlış uygulamadır.

16. Suda boğulanlarda özellikle soğuk havalarda yapay solunum ve kalp masajına başlanma süresi konusunda aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Boğulma üzerinden 7-10 dakika geçse bile başlanmalıdır.
B) Boğulma üzerinden 20-30 dakika geçse bile başlanmalıdır.
C) Boğulma üzerinden 10-15 dakika geçse bile başlanmalıdır.
D) Boğulma üzerinden 3-5 dakika geçse bile başlanmalıdır.
E) Boğulma üzerinden 5-7 dakika geçse bile başlanmalıdır.

Cevap: B) Boğulma üzerinden 20-30 dakika geçse bile başlanmalıdır.

Açıklama: Soğuk su nedeniyle vücut fonksiyonları yavaşlayabileceğinden, boğulmanın üzerinden 20-30 dakika geçmiş olsa bile yapay solunum ve kalp masajına başlanabilir. Bu tür durumlarda hayatta kalma şansı yüksektir.

17. Aşağıdakilerden hangisi sindirim yoluyla meydana gelen zehirlenmelerde ilk yardım uygulamaları içerisinde yer almaz?

A) Nabzı değerlendirilir.
B) Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir.
C) Solunumu değerlendirilir.
D) Bilinç kontrolü yapılır.
E) Yoğurt yedirilir.

Cevap: E) Yoğurt yedirilir.

Açıklama: Zehirlenme durumlarında hastaya yiyecek verilmemelidir. Öncelikli olarak solunum ve bilinç değerlendirilmelidir. Zehirlenme durumunda mideyi kusturmak da riskli olabilir.

18. Aşağıdakilerden hangisi elektrik yanıklarında yapılan ilk yardım uygulamalarından biri değildir?

A) Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmelidir.
B) Yaralıya dokunmadan önce yeri biliniyorsa elektrik akımı kesilmelidir.
C) Hasta ya da yaralının ABC’si değerlendirilmelidir.
D) Tıbbi yardım istenmelidir (112).
E) Yaralının üzerine su dökerek müdahale edilmelidir.

Cevap: E) Yaralının üzerine su dökerek müdahale edilmelidir.

Açıklama: Elektrik yanıklarında su ile müdahale edilmemelidir. Yaralının üzerindeki akımın kesildiğinden emin olduktan sonra yara temiz bir bezle örtülmeli ve tıbbi yardım istenmelidir.

19. Aşağıdakilerden hangisi kırık, çıkık ve burkulmalarda tespit malzemesi olarak kullanılmaz?

A) Battaniye, tahta
B) İp, tel
C) Eşarp, kravat
D) Üçgen sargı
E) Rulo sargı

Cevap: B) İp, tel

Açıklama: İp ve tel gibi malzemeler kırık, çıkık ve burkulma durumlarında tespit malzemesi olarak uygun değildir. Bu tür malzemeler yaralanmanın ciddiyetini artırabilir ve tehlikeli olabilir.

20. Aşağıdakilerden hangisi sara krizine sebep olan durumlardan biri sayılmaz?

A) Uzun süreli açlık
B) Hava kirliliği
C) Hormonal değişiklikler
D) Uykusuzluk
E) Aşırı yorgunluk

Cevap: B) Hava kirliliği

Açıklama: Sara krizi genellikle uzun süreli açlık, uykusuzluk, hormonal değişiklikler ve aşırı yorgunluk gibi faktörlerden tetiklenebilir. Hava kirliliği, sara krizi için doğrudan bir tetikleyici değildir.