Gelişim Psikolojisi 2024 Bütünleme Soruları

Giriş

Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bilişsel, duygusal, sosyal ve fiziksel değişimleri inceler. Bu bilim dalı, özellikle çocukların erken dönemdeki gelişim süreçlerine odaklanarak, onların duygu, davranış ve sosyal becerilerini nasıl geliştirdiğini anlamaya çalışır. Bu makalede, gelişim psikolojisi ile ilgili en çok aranan anahtar kelimelerden faydalanarak, bebeklerin duygu iletişiminden, çatışma çözüm süreçlerine ve sosyal becerilerin gelişimine kadar çeşitli konular ele alınacaktır.

Bebeklerin Duygu İletişimi ve Sosyal Gelişim

Bebeklerin doğumdan itibaren başkalarının duygularını anlama ve bu duygulara tepki verme yeteneği, sosyal etkileşimlerin temelini oluşturur. Özellikle “bulaşıcı ağlama” olarak bilinen olgu, bebeklerin diğer bebeklerin ağlamalarına tepki olarak ağlamaya başlamalarıyla kendini gösterir. Bu davranış, onların empati yeteneğinin ve sosyal bağ kurma becerilerinin erken bir göstergesidir. Bebeklerin duygu iletişimindeki bu erken gelişim, onların güvenli bağlanma ve sağlıklı sosyal ilişkiler kurma potansiyellerini artırır.

Çatışma Çözümünde Çocukların Rolü

Çocuklar, sosyal çevrelerinde sıkça çatışmalarla karşılaşır ve bu çatışmaların nasıl çözüldüğü, onların duygusal ve sosyal gelişiminde kritik bir rol oynar. Çatışmaya maruz kalan çocukların, bu durumdan olumsuz etkilenmemesi için çatışmanın yapıcı yollarla çözülmesi gerekir. “Gelişim psikolojisi konuları” arasında yer alan bu konu, çocukların problem çözme becerilerinin gelişimine ve uyum problemlerinin azalmasına katkı sağlar. Çatışmaya sürekli olarak maruz kalma, çocukların bu duruma alışmasını sağlamaz; aksine, duygusal stresin artmasına yol açabilir.

Manipülatif Hareketler ve Motor Gelişim

Manipülatif hareketler, çocukların ince motor becerilerini geliştirmeleri açısından büyük önem taşır. Tutma, uzatma, yakalama gibi beceriler, çocukların nesnelerle etkileşimde bulunmalarını sağlar ve motor gelişimlerini destekler. Ancak, yürüme gibi genel motor becerileri manipülatif hareketler kategorisine girmez. Çocukların bu becerileri kazanmaları, onların çevreyle etkileşimlerini artırır ve bilişsel gelişimlerine katkıda bulunur.

Otizm Spektrum Bozukluğu ve Sosyal Davranışlar

Otizm spektrum bozukluğu, sosyal etkileşimdeki zorluklar ve belirgin iletişim problemleri ile karakterizedir. Bu bozukluk, çocukların diğer insanlarla etkili bir şekilde iletişim kurmalarını zorlaştırır ve genellikle sosyal geri çekilme ile sonuçlanır. “Gelişim psikolojisi nedir?” sorusuna yanıt arayan araştırmacılar için, otizm spektrum bozukluğu, çocukların sosyal ve iletişim becerilerindeki gelişimlerini anlamada önemli bir konudur. Bu bozukluk, bireylerin sosyal becerilerinde ve empati yeteneklerinde ciddi kısıtlamalar yaratabilir.

Selman’ın Arkadaşlık Kuramı

Gelişim psikolojisinin önemli teorisyenlerinden biri olan Selman, çocukların arkadaşlık ilişkilerinde karşılıklı anlayışın ve perspektif almanın gelişimini vurgular. Bu kuram, çocukların arkadaşlarıyla olan ilişkilerinde nasıl bir gelişim gösterdiklerini ve bu süreçte empati yeteneklerinin nasıl şekillendiğini açıklar. Selman’ın arkadaşlık kuramı, çocukların sosyal ilişkilerindeki değişimleri anlamak için kritik bir model sunar.

Çocuklarda İnhibisyon ve İrade Kontrolü

Çocukların dürtülerini kontrol etme yeteneği, onların gelecekteki başarılarını doğrudan etkileyen bir beceridir. Marşmelov görevi gibi testler, çocukların inhibisyon (irade kontrolü) yeteneklerini ölçmek için kullanılır. İnhibisyon, bireyin anlık dürtülerini kontrol etme ve bir hedefe ulaşmak için bekleme yeteneğidir. Bu becerinin gelişimi, çocukların uzun vadeli hedefler belirleyebilme ve bu hedeflere ulaşabilme kapasitelerini artırır.

Sonuç

Gelişim psikolojisi, çocukların bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimlerini anlamada önemli bir bilim dalıdır. Bu makalede, gelişim psikolojisi ile ilgili çeşitli konular ele alınmış ve bu konuların çocukların genel gelişim sürecine olan etkileri incelenmiştir. Bebeklerin erken dönemdeki duygu iletişimi, çatışma çözüm süreçleri, manipülatif hareketler, otizm spektrum bozukluğu, arkadaşlık ilişkileri ve inhibisyon gibi konular, gelişim psikolojisi çalışmalarında önemli yer tutar. Gelişim psikolojisi hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için, bu konular üzerinde yapılan araştırmalar, alandaki temel kavramların anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.

1. Aşağıdakilerden hangisi bebeklerin ilk günlerden itibaren duygu iletişimine başladıklarını ve başkalarının duygularını paylaştıklarını gösteren çalışmalardan biridir?

A) Güvenli sığınak
B) Duygusal zeka
C) Hayal kırıklığına uğratan hediye paradigması
D) Uyku esnasında gülümseme
E) Bulaşıcı ağlama

Cevap : E) Bulaşıcı ağlama

Açıklama : Bebeklerin başkalarının ağlamasına tepki vererek kendilerinin de ağlaması, onların başkalarının duygularını anlama ve paylaşma yeteneğinin bir göstergesi olarak kabul edilir. Bu, duygusal bağların ve sosyal etkileşimin erken gelişimini destekler.

2. Çatışma özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Çatışmanın çözümlendiğini deneyimleyen çocuklarda daha az olumsuz tepkiler gözlenir.
B) Çatışma çözümü kalitesi arttığında, çocukların uyum problemleri azalır.
C) Çocuklar çatışma konusu onlarla ilgili olduğunda, çatışmadan daha fazla olumsuz etkilenir.
D) Çatışmaya artan bir şekilde maruz kalma çocukların çatışmaya alışmasını sağlar.
E) Çatışmanın yapıcı yollarla çözümlenmesi, çocukların problem çözme becerilerine katkı sağlar.

Cevap : D) Çatışmaya artan bir şekilde maruz kalma çocukların çatışmaya alışmasını sağlar.

Açıklama : Çatışmaya sürekli olarak maruz kalma, çocukların bu duruma alışmalarını sağlamaz; aksine, daha fazla olumsuz etki yaratabilir ve duygusal stres seviyelerini artırabilir. Bu nedenle, çatışmaların çözülmesi önemlidir.

3. Aşağıdakilerden hangisi manipülatif hareketler kapsamına giren bir beceri değildir?

A) Uzatma
B) Tutma
C) Yürüme
D) Yakalama
E) Bırakma

Cevap : C) Yürüme

Açıklama : Manipülatif hareketler, genellikle ellerin ve parmakların ince motor becerilerini içeren hareketlerdir. Yürüme ise bu kategoriye girmez, çünkü genel bir motor becerisidir ve manipülasyon yerine hareketin yer değiştirilmesi ile ilgilidir.

4. Aşağıdakilerden hangisi Otizm bozukluğunda sıklıkla görülen davranışlardandır?

A) Akademik yetersizlik
B) Dürtüsel davranışlar
C) Saldırganlık
D) Belirgin iletişim problemi
E) Anneden ayrılma sırasında yoğun kaygı

Cevap : D) Belirgin iletişim problemi

Açıklama : Otizm spektrum bozukluğunda, sosyal etkileşimdeki zorluklar ve iletişim problemleri yaygın olarak gözlemlenir. Bu, diğer insanlarla etkili bir şekilde iletişim kurmada zorluk çeken bireylerde sıkça görülen bir durumdur.

5. Selman’ın arkadaşlık kuramı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Arkadaşlar arasındaki ilişkilerde karşılıklık sağlama okul öncesi dönemde gözlemlenebilir.
B) Çocukların kendi ihtiyaç ve istekleri arkadaşlık ilişkisi içinde önemsenmez.
C) Arkadaşlık ilişkileri çocuğun zaman içindeki gelişimine göre değişmez.
D) Arkadaşın kendi ihtiyaç ve istekleri olan bir birey olduğu okul öncesi dönemde anlaşılır.
E) Kuramın basamakları ile çocuğun bakış açısı alma becerilerinin gelişimi birbiriyle örtüşür.

Cevap : E) Kuramın basamakları ile çocuğun bakış açısı alma becerilerinin gelişimi birbiriyle örtüşür

Açıklama : Selman’ın arkadaşlık kuramı, çocukların arkadaşlık ilişkilerinde nasıl gelişim gösterdiklerini ve bu ilişkilerde karşılıklı anlayışın önemini vurgular. Bu kuram, çocukların perspektif alma becerileri ile paralellik gösterir.

6. I. Algılanan duygusal ortam
II. Çocuğun mizacı
III. Çatışmanın seyriyle ilgili beklentiler
IV. Çatışmaya Ait geçmiş tecrübeler
V. Çocuğun o anki duygudurumu
Yukarıdakilerden hangileri uzak bağlam faktörlerindendir?

A) III ve IV
B) I, III ve IV
C) I, III ve V
D) I, II ve IV
E) I, II ve III

Cevap : D) I, II ve IV

Açıklama : ?

7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi sosyo-kültürel yaklaşım benimseyen bir araştırmacıya ait olamaz?

A) Oyun, çocuğun yetiştiği ortamdaki kültürel varyasyonlar kapsamında değerlendirilmelidir.
B) Oyunu, öznelerarası bağlamı kapsamında değerlendirilmelidir.
C) Oyunun gelişimsel kökenleri, işlevleri ve sonuçları evrenseldir.
D) Oyun, çocuğun kiminle ve ne amaçla zaman geçirdiği üzerinden çeşitlenebileceği tahmin edilebilir.
E) Oyun, gerçekleştiği doğal bağlamında değerlendirilmelidir.

Cevap : C) Oyunun gelişimsel kökenleri, işlevleri ve sonuçları evrenseldir

Açıklama : Sosyo-kültürel yaklaşım, bireylerin davranışlarını ve gelişimlerini içinde bulundukları sosyal ve kültürel bağlamda değerlendirir. Evrensel bir bakış açısı yerine, kültürel varyasyonların ve bağlamların önemine vurgu yapar. Bu nedenle oyunun evrensel olduğu görüşü, bu yaklaşımın bir parçası değildir.

8. Aşağıdakilerden hangisi yürütücü işlevlerden biridir?

A) Niyet
B) İstek
C) Sezgi
D) Kanı
E) Planlama

Cevap : E) Planlama

Açıklama : Yürütücü işlevler, bireylerin hedeflerine ulaşmak için gerekli olan düşünme, planlama ve problem çözme becerilerini kapsar. Planlama, bu süreçlerin önemli bir parçasıdır ve bireyin gelecekteki eylemlerini organize etmesine yardımcı olur.

9. Aşağıdakilerden hangisi Vygotsky’nin oyuna dair görüşlerinden değildir?

A) Oyunu gelişimin göstergesi olarak görür.
B) Oyunda, çocuğun yaşının ve gündelik davranışının biraz üzerinde olan becerilerin desteklendiğini düşünmektedir.
C) Çocuğun öğrendiği kavramların, şemaların ve davranış kalıplarının oyunda pratik edilerek içselleştirildiğini düşünür.
D) Çocuğun yarattığı hayali dünyanın isteklerini gerçekleştirebileceği bir olanak sunduğunu, kurallı oyunların ise bilişsel ve sosyal becerilerin gelişimine katkıda bulunduğunu ifade etmiştir.
E) Yakınsak gelişim alanı olarak adlandırdığı kavramında, oyunun yeni beceri kazanımına potansiyel bir alan yarattığını vurgulamıştır.

Cevap : A) Oyunu gelişimin göstergesi olarak görür.

Açıklama : ?

10. Marşmelov görevinde çocuktan arzu ettiği şekerleri elde etmek için araştırmacı dönene kadar beklemesi istenir. Araştırmacı odayı terk eder ve çocuk kameradan izlenir. Çocuk, araştırmacı dönene kadar şekerleri yemeden bekleyerek görevi geçebilir. Çocuğun bu görevi geçebilmesi için hangi beceriye ihtiyacı vardır?

A) Bilişsel esneklik
B) Çalışma belleği
C) Görsel-mekansal kopyalama
D) İnhibisyon
E) Episodik ara bellek

Cevap : D) İnhibisyon

Açıklama : İnhibisyon, bireyin anlık dürtülerini kontrol etme ve bir hedefe ulaşmak için bekleme yeteneğidir. Marşmelov görevi, bu becerinin ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan bir testtir.

11. I. Ahlaki gelişim birbirlerinden farklı nitelikler taşıyan ve hiyerarşik bir sıra izleyen dönemlerden oluşur.

Piaget’nin Ahlaki Gelişim Kuramının özellikleriyle ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) I ve III
B) I ve II
C) Yalnız III
D) Yalnız II
E) Yalnız I

Cevap : A) I ve III

Açıklama : Piaget’nin ahlaki gelişim kuramına göre, ahlaki gelişim birbirlerinden farklı nitelikler taşıyan ve hiyerarşik bir sıra izleyen dönemlerden oluşur. Ayrıca, küçük çocuklar bir davranışın iyi ya da kötü olarak değerlendirilmesinde niyeti dikkate almazlar; davranışın sonucuna odaklanırlar.

12. “Dil gelişiminde gerilik 3 yaşlarında olağan, 5-6 yaşlarında müdahale edilmesi gereken bir durumdur” cümlesinde gönderme yapılan norm kriteri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Biyolojik normlar
B) Kültürel normlar
C) Toplumsal normlar
D) İstatistiksel normlar
E) Gelişimsel normlar

Cevap : E) Gelişimsel normlar

Açıklama : Gelişimsel normlar, belirli bir yaş grubu için tipik olarak beklenen gelişim aşamalarını ifade eder. Bu cümlede, dil gelişimi için belirli yaşlarda beklenen gelişimsel normlardan bahsedilmektedir.

13. Akran ilişkileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Akran grubundaki ilişkiler en iyi arkadaş ve arkadaşlardan ibarettir.
B) Akran grubundaki ilişkilerin hepsi genelde aynı yakınlık seviyesinde olur.
C) Bir çocuğun sınıfındaki tüm akranlar onun arkadaşı olmayabilir.
D) Çocuğun arkadaşlıkları sadece okul ortamında kurulabilen uzun dönemli ilişkilerdir.
E) Akran ilişkilerinin en büyük amacı çocuğa eğlence oluşturmasıdır.

Cevap : C) Bir çocuğun sınıfındaki tüm akranlar onun arkadaşı olmayabilir.

Açıklama : Akran gruplarında, her çocuğun arkadaşları sınırlı bir çevre içinde olabilir. Bir çocuğun sınıfındaki herkes onun arkadaşı olmayabilir, çünkü arkadaşlık seçimleri ve ilişkiler, bireysel tercihlere ve sosyal dinamiklere dayanır.

14. Operant koşullama hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Organizmanın kalıtsal davranış repertuarında olmayan davranışları öğrenmesidir.
B) Organizmanın hiçbir yeni davranış öğrenememesidir.
C) Organizmanın sadece cezalandırılarak yeni davranışlar öğrenmesidir.
D) Organizmanın sadece kalıtsal davranışları tekrarlamasıdır.
E) Organizmanın kalıtsal davranış repertuarında olan davranışları daha sık icra etmesidir.

Cevap : A) Organizmanın kalıtsal davranış repertuarında olmayan davranışları öğrenmesidir.

Açıklama : Operant koşullama, organizmanın yeni davranışları öğrenmesini ve bu davranışların sonuçlarına göre tekrarlanmasını sağlar. Bu, organizmanın daha önce kalıtsal olarak sahip olmadığı yeni davranışları kazanması anlamına gelir.

15. Aşağıdakilerden hangisi birincil değerlendirme sürecinin özelliklerindendir?

A) Çocuk çatışmanın sorumlusunu araştırır.
B) Çocuk çatışmanın, ebeveynleri için tehdit edici olup olmadığını değerlendirir.
C) Çocuk çatışmayla başa çıkmak için yeterli beceride olup olmadığını değerlendirir.
D) Gelecekteki çatışmayla başa çıkıp çıkamayacağına dair inancı belirlenir.
E) Çocuk burada çatışmanın nedenini araştırır.

Cevap : B) Çocuk çatışmanın, ebeveynleri için tehdit edici olup olmadığını değerlendirir.

Açıklama : Birincil değerlendirme sürecinde, bireyler bir durumun kendileri için ne kadar tehdit edici veya zararlı olduğunu değerlendirirler. Bu süreç, çatışmanın doğrudan ebeveynlerine yönelik bir tehdit olup olmadığının anlaşılmasını içerir.

16. Gelişimsel psikoloji ve pedagoji arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gelişimsel psikoloji, sadece çocukları incelerken, pedagoji yetişkinleri inceler.
B) Her ikisi de insan davranışlarının değişimini inceler.
C) Gelişimsel psikoloji, davranış değişimlerinin nedenlerini açıklarken, pedagoji eğitim ilişkisini inceler.
D) Pedagoji, politika oluşturma ile ilgilenirken, gelişimsel psikoloji oyuncak üretimi ile ilgilenir.
E) Her ikisi de eğitim kurumlarında uygulanır.

Cevap : C) Gelişimsel psikoloji, davranış değişimlerinin nedenlerini açıklarken, pedagoji eğitim ilişkisini inceler.

Açıklama : Gelişimsel psikoloji, bireylerin yaşam boyu süren davranışsal değişimlerini ve bu değişimlerin arkasındaki nedenleri anlamaya çalışır. Pedagoji ise, bu değişimlerin eğitimle nasıl etkileşime geçtiğini ve nasıl desteklenebileceğini inceler.

17. İnsan beyninin dil yetenekleri ile ilgili alanlarını haritalayan ve konuşma üretiminden sorumlu olan sol frontal bölgeyi keşfeden kişi kimdir?

A) Carl Jung
B) Paul Broca
C) Noam Chomsky
D) Skinner
E) Lev Vygotsky

Cevap : B) Paul Broca

Açıklama : Paul Broca, beynin dil üretiminden sorumlu olan sol frontal lob bölgesini keşfetmiştir. Bu bölge, Broca alanı olarak bilinir ve konuşma yeteneklerinin temel bileşenlerinden biridir.

18. Aşağıdakilerden hangisi yaygın kaygı bozukluğu olan çocuklarda görülen özelliklerden değildir?

A) Empati seviyesinde düşüklük
B) Uyku sorunları
C) Öfkelilik
D) Kolay yorulma
E) Kas gerginliği

Cevap : A) Empati seviyesinde düşüklük

Açıklama : Yaygın kaygı bozukluğu olan çocuklar, empati düzeylerinde belirgin bir düşüklük göstermeyebilirler. Bu durum daha çok kaygı ile ilişkili fiziksel ve duygusal belirtilerle, örneğin uyku sorunları, öfkelilik ve kas gerginliği ile ilişkilidir.

19.

I. Öz duyarlık
II. Öz farkındalık
III. Öz saygı
IV. Öz yeterlik

Öz bilinç duygularının ortaya çıkmasında gerekli olan gelişim basamağı/basamakları aşağıdakilerden hangisidir?

A) II, III ve IV
B) Yalnız II
C) I, II ve III
D) III ve IV
E) II ve III

Cevap : B) Yalnız II

Açıklama : Öz farkındalık, bireyin kendisi hakkında bilinçlenmeye başladığı temel gelişim basamağıdır. Öz bilinç duygularının ortaya çıkabilmesi için bireyin önce kendisinin farkında olması gerekir.

20. Prososyal davranışlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Çocukların amaca yönelik basit eylemleri anlamaları, yardım davranışının ortaya çıkmasında önemli bir beceridir.
B) Başkalarını rahatlatma davranışı ilk olarak 3 yaşında ortaya çıkar.
C) Çocuklar yaşamın ilk yıllarında kendi ve diğerlerinin stresini ayırt etmeye başlarlar.
D) Henüz yürümeye başlamayan bebeklerde yardım etme davranışı gözlenebilir.
E) Çocuklar nesneleri paylaşırken, karşıdaki kişinin özelliklerini dikkate alırlar.

Cevap : B) Başkalarını rahatlatma davranışı ilk olarak 3 yaşında ortaya çıkar.

Açıklama : Başkalarını rahatlatma davranışı, çocuklarda daha erken yaşlarda ortaya çıkabilir. Bu davranış, empatinin erken göstergelerinden biridir ve çocuklar diğer insanların duygusal durumlarını anlamaya başladıklarında gelişir.