Tıbbi Dokümantasyon Ünite -13

Küreselleşme ve E-Devlet İlişkisi

Küreselleşme, ekonomiden siyasete kadar birçok alanda etkili olmuş, 1980’li yıllardan itibaren global çapta hissedilmeye başlanmıştır. Bu kavram, en basit anlamıyla, dünya üzerindeki çeşitli bölgelerde yaşayan insan toplulukları ve devletler arasındaki karşılıklı bağımlılığın artması olarak tanımlanabilir. Küreselleşme süreci, yerel ve küresel düzeyde çok boyutlu bir gelişimi ifade eder ve ekonomi, siyaset, güvenlik, teknoloji, iletişim ve kültürel alanlarda dönüşüme yol açar.

Türkiye’de küreselleşme ile birlikte bilgi teknolojilerinin yaygınlaşması, kamu ve özel sektörde entegre hizmet sunma ihtiyacını doğurmuştur. Bu bağlamda, e-devlet projeleri ülkedeki kamu hizmetlerinin elektronik ortamda sunulmasını hedeflemiştir. E-devletin ana vurgu noktaları ise şu şekildedir:

1- Bilgi teknolojilerinin stratejik kullanımı,

2- Vatandaş ve kurumlarla elektronik ortamda iletişim sağlamak,

3- Verimliliği, şeffaflığı ve kalkınmayı sağlamak,

4- Yeniden yapılanma süreçlerini hızlandırmak.

Geleneksel Devlet ve E-Devlet Farkı

E-devlet, geleneksel devlet yapısından farklı olarak vatandaşların elektronik ortamda kamu hizmetlerine erişimini sağlayan ve kamu yönetimini “hizmet” olarak gören bir yapı sunar. Bu sistem, kamu hizmetlerinin daha az maliyetle, daha verimli ve daha kaliteli şekilde sunulmasını amaçlayan bir verimlilik yönetim sistemidir. Bu bağlamda e-devlet, düşük maliyetli kaliteli hizmet sunumu ile “toplam kalite yönetimi” ve “vatandaş memnuniyeti” ilkelerine dayanan modern bir yapı olarak karşımıza çıkar.

Sağlıkta E-Dönüşüm (e-Sağlık)

Sağlık sektöründe e-dönüşüm, bilgi teknolojilerinin sağlık hizmetlerine entegre edilmesi ile önemli bir gelişme göstermiştir. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından hayata geçirilen e-Sağlık projeleri, sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmayı ve süreçlerin dijitalleştirilmesini amaçlamaktadır. Bu projelerin temel hedefleri arasında sağlık verilerinin standart hale getirilmesi, veri analiz desteği ve karar destek sistemlerinin oluşturulması, elektronik kişisel sağlık kayıtlarının düzenlenmesi ve kaynak tasarrufunun sağlanması yer almaktadır.

E-Sağlık Uygulamaları ve Projeleri

Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen başlıca e-sağlık projeleri şunlardır:

– SAĞLIK-NET Portalı: Sağlık kurumlarında üretilen verilerin standartlara uygun şekilde toplanmasını sağlayan bir bilgi ve iletişim platformudur. Sağlık-NET, sağlık verilerinin toplanması ve analiz edilmesi süreçlerinde verimlilik sağlamayı hedefler.

– Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü: Türkiye’deki sağlık kurumlarında kullanılan bilgi sistemlerinin referans alacağı bir veri sözlüğüdür. Sağlık verilerinin standart hale getirilmesini ve sağlık kurumlarından veri toplama süreçlerini hızlandırmayı amaçlar.

– Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS): Vatandaşların internet üzerinden sağlık hizmetlerine erişimlerini sağlayan ve randevu alma süreçlerini kolaylaştıran bir sistemdir.

– E-Nabız: Vatandaşların kendi dijital sağlık kayıtlarına erişimlerini sağlayan bir sistemdir. Amaç, bireylerin sağlık durumlarına ilişkin bilgi sahibi olmaları ve tedavi süreçlerinde aktif rol alabilmelerini sağlamaktır.

Tele-Tıp ve Dijital Hastaneler

Tele-tıp, sağlık hizmetlerinin uzak merkezler arasında bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla sunulmasını sağlayan bir uygulamadır. Tele-tıp sayesinde sağlık hizmetleri daha hızlı, daha erişilebilir ve daha verimli hale getirilmiştir. Özellikle tanı ve tedavi süreçlerinde bölgesel farklılıkların ortadan kaldırılması, sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılması ve zamanında teşhis konulabilmesi gibi avantajlar sağlanmıştır.

Dijital hastaneler ise, sağlık hizmetlerinde bilişim teknolojilerinin en üst düzeyde kullanıldığı, her türlü iletişim aracı ve tıbbi cihazın entegre olduğu modern sağlık kurumlarıdır. Dijital hastaneler, hasta verilerinin güvenli bir şekilde saklanmasını ve hastaların tedavi süreçlerinin daha etkili bir şekilde izlenmesini sağlamaktadır.

Sonuç

Küreselleşme ve bilgi teknolojilerinin etkisiyle sağlık sektöründe önemli bir e-dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Türkiye’de e-devlet ve e-sağlık projeleri, sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmakta, kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakta ve vatandaşların sağlık hizmetlerine daha kolay erişimini mümkün kılmaktadır. E-dönüşüm süreci, gelecekte sağlık hizmetlerinin daha da dijitalleşeceğini ve sağlık sisteminde verimliliğin artacağını göstermektedir

1- Aşağıdakilerden hangisi tanıya bağlı minimum sağlık veri setlerindendir?

A) Aşı
B) Reçete
C) Kan bağışı
D) Organ nakli
E) Ağız diş sağlığı

Cevap: D) Organ nakli

Açıklama: Organ nakli, tanıya bağlı minimum sağlık veri setlerinden biridir. Bu setler, hastaların belirli sağlık durumlarına göre düzenlenen tıbbi bilgileri içerir.

2- Nüfus kayıtlarının bilgisayar ortamında tutulmasına yönelik olan proje aşağıdakilerden hangisidir?

A) MEDULA
B) ÇKYS
C) SABİM
D) SAĞLIK-NET
E) MERNİS

Cevap: E) MERNİS

Açıklama: MERNİS, Türkiye’de nüfus kayıtlarının bilgisayar ortamında tutulmasına yönelik projedir.

3- MHRS’ye hangi numaradan ulaşılabilir?

A) ALO 118
B) ALO 184
C) ALO 112
D) ALO 182
E) ALO 110

Cevap: D) ALO 182

Açıklama: MHRS’ye (Merkezi Hekim Randevu Sistemi) ALO 182 numaralı hattan ulaşılabilir.

4- Kamuya ait sağlık tesislerinin bina, araç, gereç ve tıbbi cihazlarının kayıt altına alındığı sistem aşağıdakilerden hangisidir?

A) MKYS
B) ÇKYS
C) TSİM
D) İKYS
E) YTS

Cevap: B) ÇKYS

Açıklama: ÇKYS (Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi), kamu sağlık tesislerinin tüm kaynaklarını kayıt altına alır.

5- Uzak merkezler arasında bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak tanı, tedavi, takip ve değerlendirme amaçlarıyla sunulan sağlık hizmetlerine ne ad verilir?

A) Mobil tıp
B) Entegre tıp
C) Tele tıp
D) Küresel tıp
E) Dijital tıp

Cevap: C) Tele tıp

Açıklama: Tele tıp, uzak merkezler arasında tanı ve tedavi amaçlı iletişim sağlanmasını ifade eder.

6- Yerkürenin farklı bölgelerinde yaşayan insan, toplum ve devletler arasındaki iletişim ve etkileşim derecesinin “karşılıklı bağımlılık” kavramı çerçevesinde giderek artmasına ne ad verilir?

A) Modernleşme
B) Küreselleşme
C) Dijitalleşme
D) Bireyselleşme
E) Endüstrileşme

Cevap: B) Küreselleşme

Açıklama: Küreselleşme, ülkeler ve toplumlar arasındaki ekonomik, kültürel ve sosyal etkileşimin artmasıdır.

7- E-dönüşüm sürecinin ülkemizdeki en önemli bileşeni nedir?

A) E-sağlık
B) E-ticaret
C) E-devlet
D) E-posta
E) E-öğrenme

Cevap: C) E-devlet

Açıklama: E-devlet, kamu hizmetlerinin elektronik ortamda sunulmasını sağlayan bir sistemdir.

8- E-devletin özelliklerinden hangisi aşağıdakilerden biridir?

A) Yavaş işlem yapma
B) Kullanıcı odaklı hizmet
C) Gizlilik
D) Yüksek maliyet
E) Karmaşık yapı

Cevap: B) Kullanıcı odaklı hizmet

Açıklama: E-devlet, şeffaflık, verimlilik ve kullanıcı odaklı hizmet sunmayı amaçlar.

9- Sosyal Güvenlik E-bildirge portalı hangi yıl açılmıştır?

A) 2000
B) 2002
C) 2003
D) 2004
E) 2005

Cevap: D) 2004

Açıklama: Sosyal Güvenlik E-bildirge portalı 2004 yılında açılmıştır ve işverenlerin sigorta bildirimlerini internet üzerinden yapmalarına olanak tanır.

10- Aşağıdakilerden hangisi tanıya bağlı minimum sağlık veri setlerindendir?

A) Kanser
B) Reçeteler
C) Ağız ve diş sağlığı
D) Aşılar
E) Kan bağışı

Cevap: A) Kanser

Açıklama: Kanser, tanıya bağlı minimum sağlık veri setlerinden biridir ve bu veri setleri hastalıklara yönelik verileri içerir.