Manevi Destek Hizmetleri Ünite-6

“Küçüğümüze merhamet etmeyen ve büyüğümüze saygı göstermeyen bizden değildir.”

Hz. Muhammed (SAV)

Kazanımlar

1- Yaşlılık dönemine özgü fiziksel, psikolojik ve manevi özellikleri anlama.

2- Yaşlı bireylerde ortaya çıkabilen manevi kaygıların nedenlerini ve azaltma yöntemlerini öğrenme.

3- Yaşlı bireylere yönelik manevi güçlendirme ve destekleme tekniklerini öğrenme.

4- Yaşlı bireylerin manevi ihtiyaçlarını belirleme yöntemlerini öğrenme.

Giriş

Yaşlılık, insan yaşamının doğal bir evresi olup, beraberinde birçok fiziksel, psikolojik ve sosyal değişikliği getirir. Bu süreçte, yaşlı bireylerin yalnızca fiziksel ihtiyaçlarına değil, aynı zamanda manevi gereksinimlerine de dikkat edilmesi gerekmektedir. Manevi destek ihtiyacı, yaşlılık döneminde daha da belirgin hale gelir; bireyler hayata dair anlam arayışına, ölümle yüzleşmeye, geçmiş yaşantılarını gözden geçirmeye yönelir. Bu doğrultuda manevi destek, yaşlı bireylerin huzur ve tatmin içinde bir yaşam sürmesine katkıda bulunur.

Yaşlılık Dönemi Özellikleri

1. Fiziksel Özellikler:

Yaşlı bireylerde kas ve kemik yapısında zayıflama, hareket kabiliyetinde azalma ve organ işlevlerinde düşüş görülür. Bu fiziksel değişiklikler, günlük yaşamda bağımlılığı artırabilir ve yaşlı bireylerde sosyal izolasyon hissini tetikleyebilir.

2. Psikolojik Özellikler:

Psikolojik açıdan yaşlılık, ölüm korkusu ve yalnızlık duygusu gibi kaygılarla birlikte gelir. Ayrıca bireyler bu dönemde, yaşamlarının değerini sorgulama ve yaşamlarına anlam katma arayışına girerler. Yaşlı bireylerde ölüm ve sonrasına dair endişeler, manevi destek ihtiyacını arttırır.

3. Sosyal Özellikler:

Emeklilik ve sosyal rollerin kaybı gibi değişiklikler, yaşlı bireylerin toplumdan dışlanmış hissetmesine neden olabilir. Toplum tarafından yaşlı bireylere gösterilen saygı, sosyal katılımlarını devam ettirmeleri ve manevi olarak güçlenmeleri açısından önemlidir.

Manevi Destek Yaklaşımı ve Kazanımların Ele Alınması

Yaşlılıkta Manevi Kaygılar ve Destek:

Yaşlı bireylerde sıkça gözlemlenen manevi kaygılar arasında ölüm korkusu, günahlarının affedilmemesi korkusu ve ibadetlerinde eksiklik endişesi yer alır. Sosyal hizmet uzmanlarının yaşlı bireylerin bu manevi kaygılarını ele alırken onları anlama, sabırla dinleme ve yaşlarına uygun empatiyle yaklaşma becerisi önemlidir.

Manevi Destek Teknikleri:

Yaşlı bireylerin ruhsal olarak güçlendirilmesi amacıyla manevi destek hizmetleri sunulurken, umut aşılama, hayatın anlamını bulma gibi kavramlara önem verilir. Yaşlı bireylere hayatın devam eden bir değer taşıdığını hissettirmek ve onları sosyal hayata katılmaya teşvik etmek, kaygılarını azaltmada etkili bir yaklaşım olacaktır. Manevi destek sunarken dini inançlarına ve kültürel geçmişlerine saygı göstermek de son derece önemlidir.

Yaşlılıkta Manevi Destek Yöntemleri

1- Umut Aşılamak:

Yaşlı bireylere umut dolu bir yaşam sürmeleri için teşvik sağlamak, onların hayata pozitif bakmalarına yardımcı olur. Sosyal çalışmacılar, yaşlı bireylerde bu umudu canlı tutarak onların yaşamdan keyif almalarını sağlarlar.

2- Hayatın Anlamını Arama:

Yaşlı bireylerin yaşadıkları süreçte hayatlarının anlamını sorgulaması yaygındır. Bu anlam arayışında sosyal çalışmacılar, bireylerin geçmiş yaşamlarına dair pozitif anıları hatırlatarak bir anlam bulmalarına yardımcı olabilirler.

3- Affedilme İhtiyacı:

Yaşlı bireyler geçmişte yapmış oldukları hatalar veya dini inançları doğrultusunda af dileme ihtiyacı hissedebilirler. Sosyal çalışmacılar, bu konuda yaşlı bireylerin iç huzura erişmelerine destek olabilir, affedilme umutlarını pekiştirebilirler.

4- Diğergamlık ve Yardımseverlik:

Yaşlı bireylerin başka insanlara yardım etmelerini teşvik etmek, onlara manevi bir tatmin sağlar. Özellikle yaşlı bireyler, çevrelerindeki insanlara yardım ederek kendilerini daha iyi hissedebilir, “hayata katkı sağlama” hissiyatı yaşayabilirler.

5- Sosyal İletişim ve Etkinliklere Katılım Sağlama:

Sosyal destek gruplarına veya manevi içerikli etkinliklere katılım, yaşlı bireylerin manevi kaygılarını azaltmada oldukça etkili olabilir. Sosyal çalışmacılar, yaşlı bireylerin sosyal faaliyetlere katılmalarını sağlayarak manevi destek sunabilirler.

Sonuç

Yaşlılık, manevi destek ihtiyacının arttığı bir yaşam evresidir. Yaşlı bireyler, geçmişteki yaşantılarını gözden geçirerek hayata anlam katma, ölümden sonra affedilme gibi konularda içsel bir huzur arayışına girebilirler. Sosyal çalışmacılar, yaşlı bireylerin manevi destek ihtiyacını karşılamada önemli bir rol üstlenirler. Onlara umut aşılamak, hayatlarının anlamını bulmalarına yardım etmek ve toplumla bağlarını korumalarına destek olmak, yaşlı bireylerin manevi güçlenmesini sağlar. Manevi destek, yaşlı bireylerin yaşamdan keyif alarak huzurlu bir yaşam sürmelerine katkı sunan temel bir hizmettir

1- Yaşlı bireye umut aşılayabilmek için sosyal çalışmacının dikkate alması gereken hususların başında öncelikle gelmektedir.

A) Öncelikle iyi bir iletişim becerisi
B) Fiziksel temas
C) Görüşme mekanının düzenlenmesi
D) Umut aşılama
E) Özgüven

Cevap : A) Öncelikle iyi bir iletişim becerisi

Açıklama : İyi bir iletişim becerisi, yaşlı bireylerin umut duygusunu pekiştirmek için kritik bir unsurdur. Sosyal çalışmacının empati kurarak ve dikkatlice dinleyerek destek sağlaması beklenir.

2- Ölüme kadar insanların hayatlarına anlam katma, insani ilişkileri sürdürme, hayatın acı ve sıkıntılarına karşı koyabilme, ölüm sonrası için destek sağlama sosyal çalışmacının hangi manevi destek için yapması gereken çalışmalarındandır?

A) Affedilme
B) Umut aşılamak
C) Hayata anlam kazandırmak
D) Ölüme destek sağlamak
E) Diğergamlık

Cevap : B) Umut aşılamak

Açıklama : Yaşlı bireylerin umut duygusunu koruması, hayatın tüm aşamalarında anlam bulmaları açısından önemlidir. Sosyal çalışmacılar, bireylerin hayatına değer katan ve yaşam enerjisini artıran faaliyetler düzenler.

3- Manevi gelişim aşamalarından “mistik dönem” hangi evrede ortaya çıkan bir aşamadır?

A) İlk çocukluk dönemi
B) İleri çocukluk dönemi
C) Gençlik aşaması dönemi
D) Yetişkin bireylerin yaşadıkları dönem
E) Ergenlik dönemi

Cevap : D) Yetişkin bireylerin yaşadıkları dönem

Açıklama : Mistik dönem, bireylerin manevi deneyimleri en derin şekilde yaşadığı yetişkinlik döneminde gözlemlenir. Bu aşamada manevi arayışlar ve anlam bulma çabası artar.

4- Sosyal bilim alanında yapılan çalışmalar yaş dönemlerine göre, dinsel/manevi inanç ve değerlerdeki değişimleri üç model üzerinden ele almaktadırlar. Aşağıdakilerden hangisi bu modellerdendir?

A) Manevi model
B) Sosyal model
C) Geleneksel model
D) Psikiyatrik model
E) Psikolojik model

Cevap : C) Geleneksel model

Açıklama : Geleneksel model, yaş ilerledikçe bireylerin dini inançlarının arttığını savunur. Özellikle yaşlı bireylerde dini bağlılık önemli bir güç kaynağı olarak görülür.

5- Dine aşırı bağımlılık, amaçlara ulaşılamayacağı endişesi, yaşamın kısalığından şikayet, hastalıkların ciddiyetini önemsememe, sağlıkla ilgili yasaklara uymama ve önerileri dinlememe davranışları hangi korkuyla ortaya çıkmaktadır?

A) Ölüm korkusu
B) Yaşlanma korkusu
C) Yaşlılık korkusu
D) Affedilmeme korkusu
E) Ümitsizlik

Cevap : A) Ölüm korkusu

Açıklama : Ölüm korkusu, yaşlı bireylerde sağlık sorunlarına duyarsızlık ve yaşama ilişkin kaygılarla kendini gösterebilir. Manevi destekle bu korkuların hafifletilmesi mümkündür.

6- Aşağıdakilerden hangisi Maneviyat/din konusunda müracaatçının kaygı duyduğu temel konulardan değildir?

A) Günahların affedildiği anlayışı
B) Ölüm kaygısı
C) Ölümden sonra karşı karşıya kalınacak olan hayatla ilgili kaygı
D) Kabir hayatı ile ilgili kaygı
E) İbadetlerin kabul edilip edilmeyeceği ile ilgili kaygı

Cevap : A) Günahların affedildiği anlayışı

Açıklama : Günahların affedildiği anlayışı, bireylerde manevi bir rahatlama sağlar ve kaygıyı azaltır. Ölüm ve sonrasına dair endişeler ise temel kaygı kaynaklarındandır.

7- Sosyal çalışmacı dini anlamda kaygı duyan müracaatçı ile çalışırken hakkında bilgi sahibi olmadığı dini konularla ilgili ne yapması gerekir?

A) Psikologlarla görüşme yapması
B) Sosyologlarla görüşme yapması
C) İlahiyatçılarla/teologlarla görüşme yapması
D) Psikiyatristlerle görüşme yapması
E) Biyologlarla görüşme yapması

Cevap : C) İlahiyatçılarla/teologlarla görüşme yapması

Açıklama : Sosyal çalışmacılar, manevi kaygıları olan bireyleri daha iyi desteklemek için ilahiyatçılarla iş birliği yaparak bilgi eksikliklerini giderebilirler.

8- Kronolojik yaş sınıflandırmasını “genç yaşlılar (45-59 yaş grubu), yaşlılar (60-74) ve en yaşlı yaşlılar (75+ yaş grubu)” şeklinde yapan kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği
B) Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği
C) Dünya Yaşlanma Konseyi
D) Milli Eğitim Bakanlığı
E) Dünya Sağlık Örgütü

Cevap : E) Dünya Sağlık Örgütü

Açıklama : Dünya Sağlık Örgütü, yaş gruplarına göre yaşlılık sınıflandırması yaparak yaşlıların sağlık ihtiyaçlarına uygun planlamalar yapar.

9- Yaşlanma ile dindarlık arasında herhangi bir bağın olmadığını ifade eden model aşağıdakilerden hangisidir?

A) Geleneksel model
B) Stabilite/ Sabitlik modeli
C) İlgisizlik modeli
D) Moral model
E) Manevi destek modeli

Cevap : B) Stabilite/ Sabitlik modeli

Açıklama : Stabilite modeli, yaşlanmanın dindarlık üzerinde etkisinin olmadığını öne sürer ve bu model özellikle batı literatüründe incelenmiştir.

10- Manevi gelişim teorisini ortaya koyan bilim adamı kimdir?

A) James Fowler
B) İbn Haldun
C) Jung
D) Sigmund Freud
E) B. F. Skinner

Cevap : A) James Fowler

Açıklama : James Fowler, manevi gelişim teorisiyle bireylerin yaş dönemlerine göre manevi algılarının gelişimini inceleyen çalışmalarıyla tanınır.