Sosyoloji Tarihi-1 2023-2024 Vize Soruları

1. Aşağıdaki önermelerden hangisi Montesquieu’nün Romalılar üzerine yazdığı eserin ana fikirlerinden biri olamaz?

A) İdari yapı bir devlet için hayati öneme sahiptir.
B) Birey, “genel hareket”in bir aracıdır.
C) Bireyin tarihsel süreçteki rolü cüzidir.
D) Bir ülkenin kaderi, yöneticilerinin kişisel becerilerine bağlıdır.
E) Tarihsel süreç, Tanrısal müdahale hesaba katılmadan değerlendirilmelidir.

Cevap: D) Bir ülkenin kaderi, yöneticilerinin kişisel becerilerine bağlıdır.

Açıklama: Montesquieu’nün ana fikri, bireyin değil genel yapının önemine vurgu yapar.

2. Montesquieu hükûmet tiplerini hangi iki ölçüte göre belirlemiştir?

A) Dinsellik ve Laiklik
B) Süreklilik ve Değişim
C) Yasalar ve Hukuk
D) Demokrasi ve Despotizm
E) Tabiat ve İlke

Cevap: E) Tabiat ve İlke

Açıklama: Montesquieu, hükûmet tiplerini tabiat ve ilkeye göre belirlemiştir.

3. Aristoteles’e göre toplumsal-siyasal gelişmenin aşamaları aşağıdaki seçeneklerden hangisinde eksiksiz ve doğru sırayla verilmiştir?

A) Birey – Aile – Site
B) Irk – Ulus – Devlet
C) Köy – Kasaba – Şehir
D) Aile – Köy – Site
E) Aile – Site – Devlet

Cevap: D) Aile – Köy – Site

Açıklama: Aristoteles’e göre toplumsal gelişme aile ile başlayıp site ile sonlanır.

4. İbn Haldun’un tarih felsefesini niteleyen en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) İlerlemeci
B) Materyalist
C) Döngüsel
D) Pozitivist
E) Atomist

Cevap: C) Döngüsel

Açıklama: İbn Haldun’un tarih anlayışı, toplumların yükselip düşmesini döngüsel bir şekilde ele alır.

5. Vico’nun tarih kuramına göre toplumların geçtiği üç aşama sırasıyla hangileridir?

A) İnsanlar çağı – Tanrılar çağı – Kahramanlar çağı
B) Tanrılar çağı – Kahramanlar çağı – İnsanlar çağı
C) Tanrılar çağı – Ruhbanlar çağı – Bilim adamları çağı
D) Kahramanlar çağı – İnsanlar çağı – Tanrılar çağı
E) Kahramanlar çağı – Ruhbanlar çağı – Bilim adamları çağı

Cevap: B) Tanrılar çağı – Kahramanlar çağı – İnsanlar çağı

Açıklama: Vico, toplumların üç aşamadan geçtiğini belirtir: Tanrılar, Kahramanlar ve İnsanlar çağı.

6. “Bir şeyin doğasını anlamak için o şeyin oluş sürecine bakmak gerekir.” önermesiyle sosyal bilimin ilk temellerini atan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) John Locke
B) Machiavelli
C) Giambatista Vico
D) Thomas Hobbes
E) Montesquieu

Cevap: C) Giambatista Vico

Açıklama: Vico, doğayı anlamak için oluş sürecine bakılması gerektiğini vurgulamıştır.

7. Montesquieu’nün eserlerini Fransa dışında ve anonim olarak yayımlamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Devrim öncesi dönemde Fransa’da kâğıt arzının gereksinim düzeyinin altında olması
B) Fransa’da yayıncılığın yüksek maliyetli bir faaliyet olması
C) Düşüncelerinin özellikle Fransa dışında yayılmasını istemesi
D) Fransa’da yönetimin basım ve yayına sansür uygulaması
E) Öz güveni düşük ve aşırı temkinli bir kişiliğe sahip olması

Cevap: D) Fransa’da yönetimin basım ve yayına sansür uygulaması

Açıklama: Montesquieu, düşüncelerinin sansüre uğramaması için eserlerini Fransa dışında yayımlamıştır.

8. Vico’ya göre verum (doğru/gerçek) ile factum (olgu) arasında nasıl bir önem sırası veya ilişki vardır?

A) Olgu ve gerçek eş değerdir.
B) Olgu ve gerçek tarihsel ve göreceli kategorilerdir.
C) Beşerî bilimin konusu olgu değil gerçektir.
D) Olgu bilimsel, gerçek ise metafizik bir kategoridir.
E) Olgu ile gerçek sürekli çatışma hâlinde olan karşıt kategorilerdir.

Cevap: A) Olgu ve gerçek eş değerdir.

Açıklama:

9. Montesquieu, toplumsal yapı ve siyaset tarzının şekillenmesinde belirleyici olan etmenleri hangi iki genel başlık altında sınıflandırır?

A) Somut – Soyut
B) Fiziki – Ahlaki
C) Hukuki – Tarihî
D) İklimsel – Coğrafi
E) Coğrafi – Tarihî

Cevap: B) Fiziki – Ahlaki

Açıklama: Montesquieu, toplumların yapısında fiziki ve ahlaki etkenlerin belirleyici olduğunu savunur.

10. Montesquieu’nün çözümlemelerindeki hareket noktası aşağıdaki toplumsal kurumlardan hangisidir?

A) Aile
B) Eğitim
C) Siyaset
D) Ekonomi
E) Din

Cevap: C) Siyaset

Açıklama: Montesquieu, toplumsal analizlerine siyaseti merkez alarak başlamıştır.

11. “Sosyoloji” terimini ilk defa kullanan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) İbn Haldun
B) Emile Durkheim
C) Auguste Comte
D) Giambattista Vico
E) Montesquieu

Cevap: C) Auguste Comte

Açıklama: “Sosyoloji” terimi ilk kez Auguste Comte tarafından kullanılmıştır.

12. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi ütopyacı sosyalistler arasında sayılır?

A) Vico
B) Saint-Simon
C) Montesquieu
D) Comte
E) Durkheim

Cevap: B) Saint-Simon

Açıklama: Saint-Simon, ütopyacı sosyalist olarak kabul edilir.

13. Comte’un sosyolojiyi kurarken özellikle model aldığı bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kimya
B) Biyoloji
C) Matematik
D) Fizik
E) Astronomi

Cevap: B) Biyoloji

Açıklama:

14. Montesquieu’nün “Acem Mektupları” eseri hakkında aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?

A) Fransız toplumu hakkında Hollandalı iki seyyahın gözlemleri aktarılmaktadır.
B) İlk olarak 1721’de Amsterdam’da yayımlanmıştır.
C) Romanda kiliseye yönelik ağır eleştiriler bulunmaktadır.
D) Yazar ismi belirtilmeden, anonim olarak yayımlanmıştır.
E) Yazarına büyük bir şöhret getirmiş, kısa zamanda birçok baskı yapmıştır.

Cevap: A) Fransız toplumu hakkında Hollandalı iki seyyahın gözlemleri aktarılmaktadır.

Açıklama: “Acem Mektupları” Fransız toplumu üzerine eleştiriler içerir ancak anlatıcıları iki Pers seyyahıdır.

15. Comte’un doğa bilimlerini model alarak kurduğu yeni bilimi adlandırmak için kullandığı ilk terim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pozitif Bilim
B) Toplumsal Matematik
C) Sosyoloji
D) Toplumsal Biyoloji
E) Toplumsal Fizik

Cevap: E) Toplumsal Fizik

Açıklama: Comte, sosyolojiye başlangıçta “Toplumsal Fizik” adını vermiştir.

16. Auguste Comte’a göre insanlık tarihinde “pozitif” evrenin en belirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsanlar davranışlarını felsefi ilkelere göre tanzim ederler.
B) İnsanlar hukuka sarsılmaz bir güven duyarlar.
C) İnsanlar fenomenleri kendilerine benzeyen varlık veya kuvvetlere atfederler.
D) İnsanlar fenomenlerin anlamlarını aramayı bırakıp onları yöneten kanunları bulmaya çalışırlar.
E) İnsanlar tabiat gibi bazı soyutlamalara sığınırlar.

Cevap: D) İnsanlar fenomenlerin anlamlarını aramayı bırakıp onları yöneten kanunları bulmaya çalışırlar.

Açıklama: Pozitif dönemde insanlar, doğa olaylarını açıklamak yerine kanunlarını anlamaya çalışır.

17. Montesquieu’nün toplum düşüncesini en doğru tanımlayan niteleme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Holist
B) Atomist
C) Pozitivist
D) Materyalist
E) Pesimist

Cevap: A) Holist

Açıklama: Montesquieu, toplumları bütünsel bir bakış açısıyla ele alır.

18. “Mukaddime” başlığıyla meşhur olan eserin yazarı aşağıdaki düşünürlerden hangisidir?

A) İbn Haldun
B) Aziz Augustinus
C) Gazzâlî
D) Aristoteles
E) İbn Sina

Cevap: A) İbn Haldun

Açıklama: İbn Haldun’un “Mukaddime” eseri sosyolojinin temel eserlerinden biridir.

19. Montesquieu’nün hükûmet kuramındaki “erdem” kavramı ile aşağıdakilerden hangisi arasında bir benzerlik kurulabilir?

A) Ahlak
B) Dürüstlük
C) Dindarlık
D) Özgürlük
E) Vatanseverlik

Cevap: E) Vatanseverlik

Açıklama: Montesquieu’nün erdem kavramı, vatandaşın vatanseverliği ile benzerlik taşır.

20. Montesquieu’nün gözlemlediği İngiliz siyasal sisteminde yasama kuvvetini oluşturan iki meclis aşağıdakilerden hangisidir?

A) Halk Meclisi ve Temsilciler Meclisi
B) Federal Meclis ve Federal Konsey
C) Senato ve Kongre
D) Temsilciler Meclisi ve Senato
E) Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası

Cevap: E) Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası

Açıklama: İngiltere’de yasama kuvveti Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası’ndan oluşur.