Genel İktisat 2024-2025 Final Soruları

Genel İktisat: 2024-2025 Final Sınavı Sorularının Analizi ve Açıklamaları

Genel İktisat, ekonomik olayların ve üretim, tüketim, fiyat oluşumu gibi temel ekonomik kavramların detaylı bir şekilde ele alındığı bir disiplindir. Bu yazıda, 2024-2025 final sınavında yer alan seçili sorular üzerinden, ekonomi teorisinin önemli unsurları ve bu unsurların çözümlenmesine yönelik açıklamalar sunulacaktır.

Çıktı Analizi: Marjinal Maliyet ve Toplam Maliyet

İktisatta maliyet teorisi, üretimdeki artışların ve bu artışların toplam maliyet üzerindeki etkilerini anlamak için kritik bir kavramdır. Sorulardan biri, marjinal maliyetin, toplam maliyette meydana gelen değişimi tanımladığını vurgulamaktadır. Marjinal maliyet, bir birimlik ek üretim maliyetini ifade eder ve firmaların üretim kararlarında anahtar rol oynar. Bu kavram, firmanın optimal üretim seviyesini belirlemesinde rehberlik eder.

Arz ve Talep Dengesinde Rant Kavramı

Arz ve talep analizleri, üreticiler ve tüketiciler arasındaki dengeyi anlamak için temel bir çerçeve sunar. Talep eğrisi altında ve denge fiyatı üzerinde kalan alan, tüketici rantını temsil eder. Tüketici rantı, bireylerin belirli bir mala ödemeye hazır oldukları fiyat ile gerçekte ödedikleri fiyat arasındaki farkı ifade eder. Bu fark, bireylerin elde ettiği fazladan faydayı gösterir ve sosyal refahın ölçülmesinde kullanılabilir.

İşsizlik Türleri ve Ekonomik Döngüler

Ekonomide işsizlik türlerinin analizi, politika yapıcılar için kritik bir konudur. Konjonktürel işsizlik, ekonomik döngülerle çok yakından ilişkili olup, talep eksikliği nedeniyle ortaya çıkar. Bunun aksine, friksiyonel işsizlik, bireylerin iş arama sürecinde yaşadıkları geçici bir durumdur ve ekonomik sistemin doğal bir parçası olarak görülür. Bu iki tür arasındaki farklılıkları anlamak, uygun politikaları geliştirmek için önemlidir.

Reel ve Nominal Gelirlerin Hesaplanması

Milli gelir hesaplamaları, ekonomik performansı ölçmek için önemli bir metrik sunar. Reel GSYİH, baz yıl fiyatlarına göre hesaplanarak enflasyonun etkisini bertaraf eder. Bu nedenle, reel GSYİH büyümeyi daha net bir şekilde gösterebilir. Nominal GSYİH ise cari fiyatlarla hesaplanır ve fiyat değişikliklerinden etkilenir. Bu iki kavramın ayrımı, ekonomik çıktıların gerçek durumu yansıtması için kritik bir öneme sahiptir.

Fiyat Esnekliği ve Talep İlişkisi

Talep esnekliği, fiyat değişimlerinin tüketim miktarı üzerindeki etkilerini anlamak için kullanılan bir ölçüttür. Yay esnekliği, iki farklı fiyat seviyesi arasındaki talep değişimini ölçer ve firmaların fiyatlama stratejilerinde belirleyici bir rol oynar. Bu ölçüm, üreticilerin piyasa dinamiklerine daha hızlı uyum sağlamalarına olanak tanır.

Sonuç

Genel İktisat’ın temel konuları, ekonominin çeşitli alanlarında stratejik kararlar alınmasına rehberlik eder. Yukarıda ele alınan sorular, iktisat teorisinin hem akademik hem de pratik boyutlarda ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir. Bu bilgiler, gelecekteki ekonomik analizler ve politika oluşturma süreçlerinde de kritik bir rol oynayacaktı

1- Aşağıdakilerden hangisi üretim miktarında meydana gelen bir değişimin toplam maliyete meydana getirdiği değişimi ifade etmektedir?

A) Değişir maliyet
B) Marjinal maliyet
C) Ortalama maliyet
D) Sabit maliyet
E) Toplam maliyet

Cevap : B) Marjinal maliyet

Açıklama : Marjinal maliyet, bir birimlik üretim artışının toplam maliyet üzerindeki değişimini ifade eder. Diğer şıklar toplam maliyet, sabit maliyet gibi daha geniş veya farklı kavramları ifade etmektedir.

2- Arz – talep eğrileri analizinde talep eğrisi altında ve denge fiyatı üzerinde kalan alan aşağıdakilerden hangisini gösterir?

A) Tüketici rantı
B) Fayda maksimizasyonu
C) Toplam rant
D) Kâr maksimizasyonu
E) Üretici rantı

Cevap : A) Tüketici rantı

Açıklama : Tüketici rantı, bir mal için ödemeye hazır olunan fiyat ile fiilen ödenen fiyat arasındaki farkı ifade eder. Üretici rantı ise üreticinin kazancını tanımlar.

3- Antidepresyonist politikalar ile önlenmeye çalışılan işsizlik türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yapısal işsizlik
B) Konjonktürel işsizlik
C) Gayri iradi işsizlik
D) İradi işsizlik
E) Friksiyonel işsizlik

Cevap : B) Konjonktürel işsizlik

Açıklama : Konjonktürel işsizlik, ekonomik durgunluk dönemlerinde talep eksikliği nedeniyle ortaya çıkan işsizliktir. Diğer şıklar, daha kalıcı veya yapısal nedenlere dayalı işsizlik türleridir.

4- Aşağıdakilerden hangisi yıllık üretimin baz alınan yılın fiyatları ile hesaplanması sonucu bulunan geliri ifade etmektedir?

A) Potansiyel GSMH
B) Reel GSYİH
C) Reel milli gelir
D) Harcanabilir gelir
E) Nominal milli gelir

Cevap : C) Reel milli gelir

Açıklama : —

5- Hangi işsizlik türü ekonominin en elverişli dönemlerinde bile görülebilmektedir?

A) Friksiyonel işsizlik
B) Konjonktürel işsizlik
C) Gizli işsizlik
D) Yapısal işsizlik
E) İradi işsizlik

Cevap : A) Friksiyonel işsizlik

Açıklama : Friksiyonel işsizlik, iş arama süreciyle ilgili geçici işsizliktir ve ekonomik döngüden bağımsız olarak ortaya çıkar.

6- Aşağıdakilerden hangisi paranın temel özelliklerinden değildir?

A) Değişim aracı olması
B) Dayanıklılık
C) Bölünebilirlik
D) Homojenlik
E) Taşınabilir olması

Cevap : A) Değişim aracı olması

Açıklama : —

7- Aşağıdakilerden hangisi arz eğrisinin yer değiştirmesine etki eden faktörlerden biri değildir?

A) Maliyetler
B) Diğer mal fiyatı
C) Mal fiyatı
D) Teknoloji
E) Geleceğe yönelik beklentiler

Cevap : C) Mal fiyatı

Açıklama : Arz eğrisini yer değiştiren faktörler arasında maliyetler, teknoloji, diğer mal fiyatları ve beklentiler yer alır. Mal fiyatı ise arz miktarını etkiler ancak eğriyi kaydırmaz.

8- Milli gelir kaç şekilde hesaplanmaktadır?

A) 1
B) 4
C) 5
D) 2
E) 3

Cevap : E) 3

Açıklama : Milli gelir üretim, harcama ve gelir yöntemi olmak üzere üç şekilde hesaplanmaktadır.

9- Kısa dönem dengesinde zarar eden tam rekabetçi firma nasıl davranır?

A) Toplam zararı toplam sabit maliyetin büyüklüğü üretimini sürdürür.
B) Optimumdan küçük ölçekte bir tesisle çalışıyorsa üretimini sürdürür.
C) Başabaş noktasına kadar üretimini sürdürür.
D) Fiyat ortalama değişir maliyetten küçük ise üretimini sürdürür.
E) Fiyat ortalama değişir maliyete eşit veya ondan büyükse üretimini sürdürür.

Cevap : E) Fiyat ortalama değişir maliyete eşit veya ondan büyükse üretimini sürdürür.

Açıklama : Kısa dönem dengesinde firma, ortalama değişir maliyeti karşılayabildiği sürece üretimini sürdürebilir. Aksi takdirde üretimini durdurur.

10- Arz (maliyet) enflasyonunun en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Üretim maliyetlerindeki artış
B) Enerji kıtlığı
C) İş gücü yetersizliği
D) Döviz darboğazı
E) Sermaye yetersizliği

Cevap : A) Üretim maliyetlerindeki artış

Açıklama : Arz enflasyonu, maliyetlerin artması nedeniyle fiyatların yükselmesiyle meydana gelir. Diğer şıklar da etkili olabilir ancak asıl neden maliyet artışıdır.

11- Hangi para çeşidi malın malla değişimini yansıtmaktadır?

A) Temsili para
B) Bozuk para
C) Mal para
D) Kayıtlı para
E) Kağıt para

Cevap : C) Mal para

Açıklama : Mal para, bir malın başka bir malla değişiminde kullanılan ve kendi başına bir değeri olan para türüdür. Örneğin, altın veya gümüş mal paradır. Temsili para, malın yerini alan bir kağıt veya metal parayı ifade eder.

12- Aşağıdakilerden hangisi tam rekabet piyasasından söz etmek için zorunlu bir koşul değildir?

A) Alıcı satıcı sayısının çok olması
B) Mobilite
C) Homojenlik
D) Kâr maksimizasyonu
E) Şeffaflık

Cevap : D) Kâr maksimizasyonu

Açıklama : Tam rekabet piyasasında alıcı ve satıcı sayısının çok olması, malın homojenliği, piyasada şeffaflık gibi koşullar zorunludur. Kâr maksimizasyonu ise bireysel firmaların hedefi olabilir ancak piyasanın yapısı için zorunlu bir koşul değildir.

13- Tüketicinin geliri ile çeşitli mallardan satın alabileceği mal miktarlarının geometrik yerini tanımlayan ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bütçe doğrusu
B) Gelir tüketim eğrisi
C) Eş maliyet doğrusu
D) Kayıtsızlık eğrisi
E) Eş ürün eğrisi

Cevap : D) Kayıtsızlık eğrisi

Açıklama : —

14- Talep esnekliğinde miktar ve fiyatları dikkate alan esneklik kavramı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çapraz esneklik
B) Nokta esnekliği
C) Gelir esnekliği
D) Yay esnekliği
E) İlk gelir düzeyi

Cevap : D) Yay esnekliği

Açıklama : Yay esnekliği, iki nokta arasındaki talep değişikliklerini ölçer. Nokta esnekliği ise belirli bir noktadaki esnekliği ifade eder. Çapraz esneklik, bir malın fiyatındaki değişimin başka bir mala olan talep üzerindeki etkisini ölçer.

15- Üretici üretim miktarını arttırdıkça sermaye faktörünü daha fazla kullanılıyorsa genişleme yolu eğrisi nasıl bir durum göstermektedir?

A) Sağa doğru artandır.
B) Emek eksenine doğru kıvrılmaktadır.
C) Sola doğru artandır.
D) Sermaye eksenine doğru kıvrılmaktadır.
E) Düz bir doğru şeklindedir.

Cevap : D) Sermaye eksenine doğru kıvrılmaktadır.

Açıklama : Genişleme yolu eğrisi, faktörlerin kullanımını gösterir. Üretim miktarı arttıkça sermaye yoğun bir üretim yapısı, eğrinin sermaye eksenine doğru kıvrılmasına neden olur.

16- Ekonomide istikrar sağlamak için para arzı düşük bir hızla artarken hangi para politikası kuralı uygulanmaktadır?

A) GSYİH hedeflemesi
B) Para talebi hedeflemesi
C) Para arzı hedeflemesi
D) Enflasyon hedeflemesi
E) Döviz hedeflemesi

Cevap : C) Para arzı hedeflemesi

Açıklama : —

17- Monopolcü firmanın denge koşulu aşağıdakilerden hangisidir?

A) OM=OG
B) MM>MG
C) MM

D) MM=OM
E) MM=MG

Cevap : E) MM=MG

Açıklama : Monopolcü bir firma için denge koşulu, marjinal maliyetin (MM) marjinal gelire (MG) eşit olduğu noktadır. Bu koşulda firma, kârını maksimize eder.

18- Para politikası araçlarından en esnek olanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Faiz oranları
B) Açık piyasa işlemleri
C) Reeskont oranları
D) Transfer harcamaları
E) Zorunlu karşılık oranları

Cevap : B) Açık piyasa işlemleri

Açıklama : Açık piyasa işlemleri, merkez bankasının para arzını hızlı ve esnek bir şekilde ayarlayabileceği bir araçtır. Diğer araçlar daha uzun vadeli etkiler yaratır.

19- Aşağıdakilerden hangisi döviz kurunun değerini düşürme işlemini ifade etmektedir?

A) Resesyon
B) Revalüasyon
C) Stagflasyon
D) Deflasyon
E) Devalüasyon

Cevap : B) Revalüasyon

Açıklama : —

20- Monopolcü firmanın daha fazla kâr elde etmek için aynı ürünü farklı alt piyasalarda farklı fiyatlardan satmasına ne ad verilir?

A) Ürün farklılaştırması
B) Pazar bölmesi
C) Piyasa farklılaştırması
D) Bölge farklılaştırması
E) Fiyat farklılaştırması

Cevap : E) Fiyat farklılaştırması

Açıklama : Fiyat farklılaştırması, monopolcü bir firmanın aynı ürünü farklı piyasalarda, farklı fiyatlarla satarak kârını maksimize etmesi durumudur.