Türk Dili -1 2022 – 2023 Vize Soruları

Türk Dili ve Edebiyatı: Dilin Derinlikleri ve Kültürel Yansımaları

Türk Dili ve Edebiyatı, zengin bir tarih ve kültür mirasına sahip olan Türk milletinin dilini ve edebiyatını inceleyen disiplinler arasında önemli bir yer tutar. Bu alanda yapılan çalışmalar, dilin evrimi, edebiyatın derinlikleri ve kültürün izlerini sürme çabası içerir. Türk dilinin gelişimi ve edebiyatının oluşumu, geçmişten günümüze uzanan çeşitli dönemleri içerir. Bu makalede, Türk Dili ve Edebiyatı alanında önemli olan bazı konular ele alınacak.

Dîvânü Lugati’t Türk: Türkçenin Köken Arayışı

İlk sözlüğümüz olan Dîvânü Lugati’t Türk, Türk dilinin derinliklerine inmek için önemli bir kaynaktır. Karahanlı dönemine ait olan bu eser, Türkçenin kökenlerini araştıran bir başlangıç noktasıdır. Karahanlılar döneminde yazılan bu sözlük, Türk dilinin o dönemdeki zenginliğini ve çeşitliliğini ortaya koymaktadır.

Dil ve Düşünce İlişkisi: Sapir’in Perspektifi

Dil, düşünce ve kültür arasındaki karmaşık ilişkileri anlamak için dilbilimci Sapir’in perspektifine başvurabiliriz. Sapir’e göre, dil sadece bir iletişim aracı değil, aynı zamanda bir toplumun dünya görüşünü şekillendiren bir araçtır. Dil, kültürü yansıtarak toplumun kolektif gerçekliğini oluşturur. Bu nedenle dilin sürekli değişimi, düşünce ve kültürde değişimlere yol açar.

Dilin Canlılığı: Sürekli Değişen Bir Varlık

Dil, canlı bir varlık olarak sürekli değişir ve gelişir. Dil, düşünce ve kültürle etkileşim içinde olduğundan, toplumsal ve kültürel değişimlere paralel olarak evrim geçirir. Dilin canlılığı, onun sadece bir iletişim aracı olmanın ötesinde, bir kültürün koruyucusu, aktarıcısı ve yaratıcısı olduğunu gösterir.

Ana Dilin Önemi: Toplumsal Bağların Temeli

Ana dil, bireylerin yaşamları boyunca en fazla kullandığı dil becerisidir. Bu dil, ilk olarak anneden ve yakın aile çevresinden öğrenilir ve bireyin bilinçaltına yerleşerek toplumsal bağların temelini oluşturur. Ana dil, bireyin kimliğini şekillendirir ve toplumsal aidiyet duygusunu güçlendirir.

Dilin Ölümü ve Dil Ödünçlemeleri

Yeryüzünde konuşulan bir dilin ortadan kalkmasına “dil ölümü” denir. Dil ölümü, bir topluluğun o dilde iletişim kurma yeteneğini yitirmesiyle gerçekleşir. Diğer yandan, dil ödünçlemeleri, bir dilin diğer dillerden kelimeler veya yapılar almasıdır. Bu, kültürel etkileşimlerin bir yansıması olarak ortaya çıkar.

Dil ve Toplum İlişkisi: Dilin Şekillendirdiği Gerçeklik

Dil, insanlar arasında iletişimi sağlayan bir araç olmanın ötesinde, toplumun gerçekliğini şekillendiren bir unsurdur. Dilin içinde oluşan anlamlar, o dilin konuşanları için önemli ve anlamlıdır. Dil ve toplum ilişkisi, dilin toplumsal bir fenomen olduğunu ve toplumun dil olmadan var olamayacağını vurgular.

Sümer Kültürü ve Dilin Türkçe Kökenleri

Tonyukuk, Kül Tigin, Bilge Kağan Anıtları gibi eserler, Türkçenin tarihî dönemlerine ışık tutar. Bu eserler, Orta Türkçe dönemine ait olup Türk dilinin evrimini gözler önüne serer. Aynı zamanda, Sümer kültürüyle yapılan etkileşimler sonucu Türkçe kökenli kelimelerin bu kültürde bulunduğunu ortaya koyar.

Konuşma Dili ve Ağızlar: Dilin Çeşitliliği

Konuşma dili, yazı dilinden farklılık gösteren birçok özelliğe sahiptir. Konuşma dili, bireylere ve bölgelere göre değişiklik gösterebilir. Ağızlar, bir dilin farklı bölgelerdeki çeşitliliklerini yansıtan önemli bir unsurdur. Bu çeşitlilik, dilin zenginliğini ve evrimini gösterir.

Türk Dili ve Edebiyatı, dilin evrimi, kültürel etkileşimleri ve toplumsal bağları inceleyen zengin bir disiplindir. Bu alan, Türk milletinin tarihini, kültürünü ve dilini anlamak için kapsamlı bir bakış açısı sunar. Dilin derinliklerinde dolaşarak, Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılan çalışmalar, Türk kültürünün köklerine ulaşma çabasını yansıtır.

LOLONOLO.COM

1. İlk sözlüğümüz olan Dîvânü Lugati’t Türk, Türkçenin hangi dönemine aittir?

A) Uygur
B) Kıpçak
C) Karahanlı
D) Köktürk
E) Çağatay

Cevap : C) Karahanlı

2. “Kitap okumayı çok severim. Çünkü bana yeni kapılar açtığını, farklı öğrenmelere kaynaklık etiğini düşünürüm. İyi bir okur olmam, sahip olduğum en güçlü yöndür, diyebilirim.” Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öz geçmiş
B) Makale
C) Mektup
D) Gezi yazısı
E) Haber metni

Cevap : A) Öz geçmiş

3. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecazlı bir söyleyiş yoktur?

A) Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer.
B) Bugünün işini yarına bırakma.
C) Sakla samanı, gelir zamanı.
D) Dere geçilirken, at değiştirilmez.
E) Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür.

Cevap : B) Bugünün işini yarına bırakma.

4. Dil, düşünce ve kültür ile sürekli etkileşim içinde olduğundan düşünce ve kültürde meydana gelen bir değişim dili de etkilemektedir. Bu parçadan hareketle dilin aşağıdaki zelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?

A) Dil kültürün hem bir unsuru hem koruyucusu hem de aktarıcısıdır.
B) Dil canlı bir varlıktır, sürekli değişir ve gelişir.
C) Dil insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir vasıtadır.
D) Dil uzun bir sosyal gelişme sürecinde yaratılan kodlar sistemidir.
E) Sözlü ve yazılı iletişimin oluşmasını sağlar.

Cevap : B) Dil canlı bir varlıktır, sürekli değişir ve gelişir.

5. Başlangıçta anneden ve yakın aile çevresinden, daha sonra da ilişkili ulunulan çevrelerden öğrenilen, insanın bilinçaltına inen ve bireylerin oplumla en güçlü bağlarını oluşturan dile ne ad verilir?

A) Konuşma dili
B) Ortak dil
C) Ana dili
D) Resmî dil
E) Ana dil

Cevap : C) Ana dili

6. “Dil ve düşünce arasındaki ilişkileri dilbilimsel bir çerçeveye taşıyarak dil, kültür, kimlik ve toplumu birlikte ele alan …..’e göre her dil erçekliği o dili konuşanlara kendi açısından yansıtmaktadır. Çünkü dil, oplumsal gerçekliğin sembolik bir yansımasıdır. Bu gerçeklik içinde oluşan nlamlar, en çok o gerçekliği yaşayanlar için anlamlıdır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi etirilmelidir?

A) Ergin
B) Hegel
C) Saussure
D) Chomsky
E) Sapir

Cevap : E) Sapir

7. Yeryüzünde konuşulan bir dilin değişik sebeplerle ortadan kalkmasına literatürde ne ad verilmektedir?

A) Dil bilimi
B) Dil birliği
C) Dil ölümü
D) Dil dağılımı
E) Dil ilişkisi

Cevap : C) Dil ölümü

8. “İnsan hafızasının yükünü azaltır, düşüncenin işlemesine, olgunlaşmasına ve zenginleşmesine yarar. Sözü düzenler, nlatımı kuvvetlendirir.”
Bu parçada sözü edilen dil becerisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Konuşma
B) Yazma
C) Anlatma
D) Dinleme
E) Okuma

Cevap : B) Yazma

9. “Öğrenci kimlik belgemi kaybettim. Yeni bir öğrenci kimlik belgesi alabilmem için gerekli İşlemlerin yapılmasını ereğinize saygılarımla arz ederim.”
Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öz geçmiş
B) Makale
C) Dilekçe
D) Rapor
E) Tutanak

Cevap : C) Dilekçe

10. Aşağıdakilerin hangisi deyimlerin bir özelliği değildir?

A) Genellikle gerçek anlamından ayrı bir anlam belirtirler.
B) Bir yargı bildirirler.
C) Çekici bir anlatım özelliği taşırlar.
D) Kısa ve özlü ifade araçlarıdır.
E) Kalıplaşmış kelime öbekleridir.

Cevap : B) Bir yargı bildirirler.

11. Bireyin yaşam boyunca en fazla kullandığı dil becerisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Okuma
B) Konuşma
C) Anlatma
D) Yazma
E) Dinleme

Cevap : E) Dinleme

12. “Dil, insanlar ve nesiller arasında en önemli iletişim ve aktarım aracı olarak toplumların varlık sebeplerinden biri lmuştur. Dil ile dünyayı algılar, düşüncelerimizi şekillendiririz. Dil ununla sınırlı kalmayıp aynı zamanda gerçekliği de şekillendirir. Ortaya ıkan gerçeklik toplumsal bir algı oluşturur ve toplumun bütün bireylerine ktarılır. Dolayısıyla dil çalışmalarında toplumun, toplumsal çalışmalarda a dilin göz ardı edilemeyeceği gerçeği ortaya çıkar. Çünkü insan olmadan dilin, dil olmadan da toplumun olması mümkün değildir.”

Yukarıdaki metinde aşağıdaki ilişkilerin hangisinden bahsedilmektedir?

A) Dil-Toplum ilişkisi
B) Dil-Birey ilişkisi
C) Dil-Tarih ilişkisi
D) Dil-Ruh bilim ilişkisi
E) Dil-Coğrafya ilişkisi

Cevap : A) Dil-Toplum ilişkisi

13. Yazıyı bulan ve bu yazı sistemiyle bize hayli metin bırakan ilk kültürdür. Bu kültürün diline ait metinlerin incelenmesi sonucu, o dile ait olmadığı bilinen kelimelerden 168 kadarının Türkçe kökenli kelime olduğu, tarihî ses denklikleriyle ortaya konmuştur. Mesela dar- kelimesinin Türkçe yar- “ikiye ayırmak”, dib kelimesinin yip “ip”, gişig’in eşik “kapı”, gud’un ud “öküz, sığır” olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıdaki metinde bahsedilen kültür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sümer
B) Hitit
C) Çin
D) Akad
E) Sanskrit

Cevap : A) Sümer

14. Öğretmen: Arkadaşlar, dil nedir?
Elif: Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan bir araçtır. Öğretmen: Aferin Elif, çok güzel bir tanım yaptın. Bu diyaloga göre ğretmen hangi geribildirim türünü kullanmıştır?

A) Yüksek kontrol
B) Düşük kontrol
C) Gecikmiş
D) Negatif
E) Pozitif

Cevap : E) Pozitif

15. Aşağıdakilerden hangisi dil ödünçlemeleri arasında yer almaz?

A) Dil bilgisi ödünçlemesi
B) Bilgi ödünçlemesi
C) Özenti ödünçlemesi
D) Söz varlığı ödünçlemesi
E) Kaynak ödünçlemesi

Cevap : E) Kaynak ödünçlemesi

16. Bir dildeki kelimelerin söylenişi her zaman aynı olmamaktadır. Kelimeler kişilere ve bölgelere göre farklı seslendirilmektedir, bu söyleyiş farklılıklarına….. denir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi etirilmelidir?

A) ağız
B) lehçe
C) devlet dili
D) argo
E) yazı dili

Cevap : A) ağız

17. Tonyukuk, Kül Tigin, Bilge Kağan Anıtları Türkçenin hangi tarihî dönemine aittr?

A) Yeni Türkçe
B) İlk Türkçe
C) Ana Türkçe
D) Eski Türkçe
E) Orta Türkçe

Cevap : D) Eski Türkçe

18. “Türk dili ile yazılı belgeler yaklaşık ….. yıl öncesine, Göktürk Kağanlığı dönemine uzanır; ancak bundan önce de Türk dilinin uzun bir geçmişi olduğu komşu kültürlerin dillerinde veya belgelerinde korunmuştur.”

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) 5000
B) 900
C) 100
D) 1500
E) 750

Cevap : D) 1500

19. Bu dönem Türkçenin yazı dili açısından zengin olduğu bir dönemdir. Çünkü bu dönemde Karahanlı, Harezm-Kıpçak ve Çağatay Türkçeleri olmak üzere üç yazı dili oluştuğu görülmektedir.
Yukarıda bahsedilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eski Türkçe
B) İlk Türkçe
C) Osmanlı Türkçesi
D) Orta Türkçe
E) Eski Anadolu Türkçesi

Cevap : D) Orta Türkçe

20. Aşağıdakilerden hangisi konuşma dilinin özelliklerinden biri değildir?

A) Yazı dili olmadan da konuşma dili olabilir.
B) Konuşma dili, bölgelere ve kişilere göre farklılık gösterebilir.
C) Bir toplumda birden fazla konuşma dili vardır.
D) Konuşma dilinde dilbilgisi kurallarına dikkat etmek bir zorunluluktur.
E) Konuşma dili, katı bir dil değildir, değişebilir.

Cevap : D) Konuşma dilinde dilbilgisi kurallarına dikkat etmek bir zorunluluktur.