Mantık Çeşitleri -I 2023-2024 Vize Soruları

Mantık Çeşitleri: Bir Analiz

Mantık, düşünce yapısını ve argümanları anlamak, değerlendirmek ve formüle etmek için kullanılan temel bir disiplindir. Bu testte geçen konular arasında öne çıkan kavramlar, bağlantılar ve önemli filozoflar bulunmaktadır. Bu makalede, testte ele alınan konuları daha ayrıntılı bir şekilde inceleyerek mantığın çeşitleri üzerine bir analiz sunacağım.

1. Mantık ve Bağlantılar

Mantık, önermeler ve bağlantılar aracılığıyla düşünce süreçlerini sistematik bir şekilde ele alan bir disiplindir. Bağlantılar, önermeler arasındaki ilişkileri belirler ve mantığın temelini oluşturur. Testte, özellikle bağdaşmazlık ekleminin doğruluk değerlerine odaklanılmıştır. Bağdaşmazlık, iki önerme arasındaki ilişkiyi ifade eder ve bu bağlamda özel bir anlam taşır.

2. Mantık ve Yazarlar

Makalede, “Internal and External Relations” isimli makalenin yazarı olarak Richard M. Rorty’nin belirlenmesi üzerinde durulmuştur. Bu makale, bağıntıların içselliği ve dışsallığı konusunu ele almaktadır. Rorty’nin bu konudaki düşünceleri, mantık ve felsefe alanındaki önemli katkılarından biridir.

3. Mantık ve Doğruluk Tabloları

Mantık, sembolik ifadelerin doğruluk tabloları üzerinden analiz edilir. Testte yer alan doğruluk tabloları, önermelerin doğruluk değerlerini belirlemek için kullanılır. Geçersiz bir doğruluk tablosu, en az bir yorumun yanlış olduğunu gösterir. Bu durum, mantığın geçersiz olduğunu ifade eder.

4. Mantık ve Eklemler

Testte, Amerikalı mantıkçı Henry Maurice Sheffer tarafından ortaya konulan bağdaşmazlık ekleminin önemi vurgulanmıştır. Bağdaşmazlık, mantık sistemlerinde temel bir kavramdır ve özellikle matematiksel mantıkta sıkça kullanılır.

5. Mantık ve Filozoflar

Mantık tarihinde, farklı filozoflar farklı katkılarda bulunmuşlardır. Testte yer alan filozoflardan Bertrand Russell, sembolik mantığa önemli katkılarda bulunan isimlerden biridir. Russell’ın eseri “Felsefe Sorunları” bu alandaki önemli bir referanstır.

6. Mantık ve Semantik Yapılar

Mantık, sembolik ifadeleri anlamak için semantik yapıları kullanır. Tekli yüklem kavramı, bir önermenin tek bir şeye ilişkin belirli bir özelliği ifade ettiğini vurgular. Bu kavram, mantıkta semantik açıdan önemli bir prensiptir.

7. Mantık ve Doğruluk Değerleri

Doğruluk değerleri, mantıkta önermelerin taşıdığı değerleri ifade eder. İki değerli mantıkta, doğruluk değeri “D” ile gösterilir ve bir önermenin doğru olduğunu belirtir.

8. Mantık ve Kitaplar

Bertrand Russell’ın “Felsefe Sorunları” adlı kitabı, mantık ve felsefe alanında etkili bir eserdir. Bu kitap, Russell’ın düşünsel yaklaşımlarını ve felsefi görüşlerini detaylı bir şekilde açıklar.

9. Mantık ve Matematik

Alfred North Whitehead ve Bertrand Russell tarafından hazırlanan “Principia Mathematica,” matematiksel doğrulukları sembolik mantıkla ifade edebilme iddiasını taşıyan önemli bir eserdir. Bu çalışma, matematiği mantığa indirgeme çabasını temsil eder.

10. Mantık ve Mümkün Doğruluk Durumları

Mantık, önermelerin mümkün doğruluk durumlarını analiz eder. Bir konuşma evrenindeki önerme sayısı “n” ise mümkün doğruluk durumlarının sayısı 2^n olarak ifade edilir.

Bu analiz, testte yer alan mantık konularını geniş bir perspektiften ele alarak temel kavramları, filozofları ve bağlantıları anlamamıza yardımcı olmuştur. Mantık, düşünce süreçlerimizi düzenleme ve anlama konusunda kritik bir rol oynamaya devam etmektedir.

1. “↔” ancak ve ancak ekleminin doğruluk değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) D, D, D, D
B) D, D, Y, Y
C) D, D, Y, D
D) D, D, D, Y
E) D, Y, Y, D

Cevap : E) D, Y, Y, D

2. Bağıntıların içselliği ve dışsallığını konu edinen “Internal and External Relations” isimli makalenin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Augustus De Morgan
B) Richard M. Rorty
C) G. Frege
D) J. Heinrich Lambert
E) Bertrand Russell

Cevap : B) Richard M. Rorty

3. Herhangi bir sembolik ifadeye ilişkin bir doğruluk tablosunda yer alan yorumların (interpretaiton) en az birinin “yanlış” olması durumunda aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir?

A) Tutarlı
B) Geçerli
C) Akıl yürütmenin yanlışlığı
D) Üçüncü hâlin olanaksızlığı
E) Geçersiz

Cevap : E) Geçersiz

4. Aşağıdakilerden hangisi 20. yüzyılın hemen başında Amerikalı mantıkçı Henry Maurice Sheffer (1882-1964) tarafından ortaya konulmuş bir eklemdir?

A) Değilleme
B) Özdeşlik
C) Bağdaşmazlık
D) Tikel evetleme
E) Tümel evetleme

Cevap : C) Bağdaşmazlık

5. Aşağıdaki filozoflardan hangisinin sembolik mantığa katkısı en azdır?

A) Herakleitos
B) G. Boole
C) J. Heinrich Lambert
D) Bertrand Russell
E) Augustus De Morgan

Cevap : A) Herakleitos

6. “Mantıkta, herhangi bir önermede tek bir şeye ilişkin belirli bir özelliği ifade eden bir yüklem ….. yüklem olarak adlandırılır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) bakışımlı
B) çoklu
C) paylaşımlı
D) bağıntılı
E) tekli

Cevap : E) tekli

7. “A→D” işleminin doğruluk değeri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) D
B) A
C) ~D
D) Y
E) ~A

Cevap : A) D

8. Felsefe Sorunları (The Problems of Philosophy) adlı kitabın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) J. Heinrich Lambert
B) G. Frege
C) Aristoteles
D) Augustus De Morgan
E) Bertrand Russell

Cevap : E) Bertrand Russell

9. Alfred North Whitehead ve Bertrand Russell tarafından tüm matematiksel doğrulukları sembolik mantıkla ifade edebilme, dolayısıyla matematiği mantığa indirgeme iddiasıyla hazırlanan üç ciltlik mantık eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Principia Differancia
B) Principia Mathematica
C) Logica Mathematica
D) Principia Principia
E) Principia Logica

Cevap : B) Principia Mathematica

10. Bir konuşma evreninde yer alan önerme sayısı “n” ise mümkün doğruluk durumlarının sayısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) 2^n + 7
B) 2^n
C) 2^n + 2
D) 2^n + 5
E) 2^n + 3

Cevap : B) 2^n

11. Önermeler mantığı “önermelerin hangi değeri” taşıyor olmaları üzerine kurulmuştur?

A) Nesne
B) Doğruluk değeri
C) Yüklem
D) Özne
E) İçerik

Cevap : B) Doğruluk değeri

12. “Edinburgh Londra’nın kuzeyindedir.” önermesinde bağıntı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Güneyinde olma
B) Edinburgh ile Londra arasındaki mesafe
C) İngiltere’nin başkenti olma
D) Kuzeyinde olma
E) Olimpiyatlara ev sahipliği yapma

Cevap : D) Kuzeyinde olma

13. “Internal Relations” adlı çalışmanın yazarı olan İngiliz filozof aşağıdakilerden hangisidir?

A) Whitehead
B) G. Frege
C) Augustus De Morgan
D) Ayer
E) J. Heinrich Lambert

Cevap : D) Ayer

14. “Genel olarak tekli yüklemler bir ….., çoklu yüklemler ise ….. dile getirirler.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) çoklu – bağıntı
B) bağıntı – bakışım
C) özellik – bağıntı
D) bağıntı – özellik
E) bakışım – bağıntı

Cevap : C) özellik – bağıntı

15. İki değerli önermeler mantığında doğruluk değeri “D” ile gösterilen bir önerme için aşağıdakilerden hangisi söylenir?

A) Dayanaksız
B) Dağıtılmış
C) Doğru
D) Desteklenmiş
E) Değerli

Cevap : C) Doğru

16. “İki iki daha dört eder gibi matematiksel bir bilgi, tek tek tikellerden tümevarım yoluyla elde edilen bir bilgi değildir.” önermesi Russell’ın kabul ettiği bir önermedir.
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bu türden bilgiler bir tek örnek üzerine düşünülerek açıkça bilinebilmektedir.
B) Bu türden bilgiler tümeller üzerine düşünülerek açıkça bilinebilmektedir.
C) Bu türden bilgiler bütün örnekler üzerine düşünülerek açıkça bilinebilmektedir.
D) Bu türden bilgiler hiçbir örnek üzerine düşünülmeden de açıkça bilinebilmektedir.
E) Bu türden bilgiler tikel örnekler üzerine düşünülerek açıkça bilinebilmektedir.

Cevap : A) Bu türden bilgiler bir tek örnek üzerine düşünülerek açıkça bilinebilmektedir.

17. Bağdaşmazlık ekleminin kuralları göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki gösterimlerden hangisi doğrudur?

A) (p→q) = (q|q)
B) ~p = (p)
C) (p∧q) = (p|q)|(q)
D) (p∨q) = (p|p)|(q|q)
E) (p∨q) = (p|p)|q

Cevap : D) (p∨q) = (p|p)|(q|q)

18. “Bir şeyin doğasının onun tüm özelliklerini içerdiğini iddia etmek X hakkındaki tüm önermelerin analitik olduğunu kabul etmek anlamına gelir.” görüşünü savunan İngiliz filozof aşağıdakilerden hangisidir?

A) G. Frege
B) Whitehead
C) J. Heinrich Lambert
D) Ayer
E) Augustus De Morgan

Cevap : D) Ayer

19. Geçişlilik (transitivity) bağıntı özelliği ilk kez aşağıdaki filozoflardan hangisi tarafından ele alınmıştır?

A) Augustus De Morgan
B) Bertrand Russell
C) J. Heinrich Lambert
D) Aristoteles
E) G. Boole

Cevap : A) Augustus De Morgan

20. Logistik ismi verilen yeni mantık anlayışını ilk geliştiren mantıkçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) G. Cantor
B) Augustus De Morgan
C) G. Frege
D) J. Heinrich Lambert
E) Bertrand Russell

Cevap : C) G. Frege