SAK103U Tıp Terimleri Ünite -7

İlaç Bilimi Terimleri ve İstenen Etkiyi Meydana Getiren Dozun Belirlenmesi

Günümüzde, tıbbi alandaki ilerlemeler ve tedavi yöntemlerinin çeşitlenmesi, birçok farklı ilacın kullanılmasını gerektirmektedir. İlaçların etkili ve güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için ise tıp terimleri ve ilaç bilimi terimleri önem arz etmektedir. Bu bağlamda, ilaçların kullanımında kritik bir öneme sahip olan konulardan biri de “İstenen etkiyi meydana getiren doz” kavramıdır.

Efektif Doz ve İlacın Etkinliği

İlaç bilimi terimleri içinde sıkça karşılaşılan “Efektif doz,” bir ilacın istenen etkiyi meydana getirebilmesi için gerekli olan doğru dozu ifade eder. Bu kapsamda, bir ilacın etkili olabilmesi için belirlenen miktar, efektif doz olarak adlandırılır. Dozaj, günlük doz ve dozaj aralığı gibi diğer terimler ise bu efektif dozun belirlenmesinde dikkate alınan faktörler arasında yer alır.

Sıvı Dozaj Formları ve İlacın Şekli

İlaç bilimi, sadece ilaçların etkili dozlarını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda ilaçların kullanımını kolaylaştıran çeşitli dozaj formlarını da içerir. Örneğin, sıvı dozaj formu, ilacın sıvı halde sunulmasını ifade eder. Bu, özellikle çocuklara veya hastalara daha kolay uygulama imkanı sağlar. Sıvı dozaj formları arasında efervesan tabletler de bulunmaktadır, bu tabletlerin çözünmesiyle sıvı bir ilaç formu elde edilir.

İlaç Uygulama Yolları ve İntravenöz Yolla Verilen İlaçlar

İlaçların vücuda nasıl uygulandığı da ilaç bilimi terimleri içinde önemli bir konudur. İntravenöz uygulama, bir ilacın damar içine verilmesini ifade eder. Bu, ilacın hızla sistemik dolaşıma geçmesini sağlar. Ancak, bu yöntemle verilen ilaçların tamamının sistemik dolaşıma geçmediği unutulmamalıdır.

İlaç Emilimi ve Gastrointestinal Sistem

İlaç emilimi, bir ilacın vücuda alınmasının ve kana geçişinin sürecini tanımlar. Bu süreç, genellikle gastrointestinal sistemde gerçekleşir. İlaçların emiliminde pasif difüzyon ve aktif transport gibi mekanizmalar etkilidir. Ancak, intravenöz yolla verilen ilaçların bir kısmının sistemik dolaşıma geçmesi, gastrointestinal sistemdeki emilimden farklıdır.

Mide-Bağırsak Yavaşlaması ve İlacın Emilimi

Hastalıkların, özellikle mide-bağırsak sisteminde yavaşlamaya neden olduğu durumlarda ilaç emilimi azalabilir. Örneğin, migren gibi rahatsızlıklarda mide-bağırsak sisteminin normal fonksiyonlarını yerine getirememesi, ilacın emilimini etkileyebilir.

Antihelminik Terimi ve Ek-Kök Ayrımı

Tıp terimleri içinde sıkça karşılaşılan “antihelminik” terimi, bağırsak parazitlerine karşı etkili olan ilaçları ifade eder. Bu terimin ek-kök ayrımı, doğru kullanıldığında terimin anlamını tam olarak yansıtar. Örneğin, “anti-helmit-ik” ifadesi, helminlerle mücadele eden bir ilacı tanımlar.

Teratojenik Etki ve İlaç Güvenliği

Teratojenik etkiye sahip ilaçlar, gebelikte fetüs üzerinde olumsuz etkiler yaratabilecek ilaçlardır. Bu ilaçlar genellikle “X” kategorisinde sınıflandırılır ve gebelikte kullanılmamaları önerilir. İlaç güvenliği açısından bu kategorizasyon, sağlık profesyonellerine reçete yazarken ve ilaçları kullanırken dikkate alınmalıdır.

Reçete Türleri ve Faktörlerin Rolü

Reçeteler, belirli renk ve sembollerle kodlanmıştır. Örneğin, turuncu reçete türü, hastanın belirli faktörlere göre tedavi edilmesini ifade eder. Faktörler, hastanın genel sağlık durumu, geçmiş tedavileri ve alerjileri gibi özellikleri içerir. Bu faktörler, ilacın doğru dozunu belirlemede önemli bir rol oynar.

Türkiye’de kontrole tabi olmayan beşeri ilaç müstahzarları beyaz reçeteye yazılır. Psikotrop ilaçlar için yeşil reçete ve uyuşturucu ilaçlar için kırmızı reçete kullanılır. Ayrıca, hemofili hastaları için sadece kan faktörlerinin yazımına özel turuncu reçete ve faktörler dışındaki diğer kan ürünlerine özel mor reçete uygulaması vardır.

Sonuç olarak, ilaç bilimi terimleri, tıp alanındaki karmaşık tedavi süreçlerini anlamak ve etkili bir şekilde uygulamak için önemli bir araçtır. Bu terimler, sağlık profesyonellerine doğru teşhis koyma, uygun tedavi planlarını oluşturma ve hastaların sağlığını koruma konusunda rehberlik eder

@lolonolo_com

1 “İstenen etkiyi meydana getiren doz” aşağıdakilerden hangisidir?

A. Doz
B. Dozaj
C. Günlük doz
D. Dozaj aralığı
E. Efektif doz

Cevap : E. Efektif doz

2 Aşağıdakilerden hangisi sıvı dozaj formudur?

A. Tablet
B. Çiğneme tableti
C. Efervesan tablet
D. Enterik tablet
E. Kapsül

Cevap : C. Efervesan tablet

3 Aşağıdakilerden hangisi ilacın damar içi uygulamasıdır?

A. İntratekal
B. İntravenöz
C. Subkutan
D. İntramüsküler
E. İntraartiküler

Cevap : B. İntravenöz

4 İlaçların emilimi hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A. İlaçların kan dolaşımına geçişidir.
B. Gastrointestinal sistemde emilim pasif difüzyon yoluyla olabilir.
C. Gastrointestinal sistemde emilim aktif transport yoluyla olabilir.
D. İntravenöz yolla verilen ilaçların bir kısmı sistemik dolaşıma geçer.
E. Yağda çözünen ilaçlar biyolojik membranları kolayca geçer.

Cevap : D. İntravenöz yolla verilen ilaçların bir kısmı sistemik dolaşıma geçer.

5 Aşağıdaki hastalıklardan hangisinde mide-bağırsak yavaşlaması sonucu ilacın emilimi az olur?

A. Migren
B. Vertigo
C. Mani
D. Depresyon
E. Hipertansiyon

Cevap : A. Migren

6 “Antihemintik” teriminin ek-kök ayrımı hangi şıkta doğru verilmiştir?

A. an-ti-helmint-ik
B. anti-helmin-tik
C. anti-helmit-ik
D. an-ti-helmin-tik
E. anti-helmintik

Cevap : C. anti-helmit-ik

7 “-loji” son eki eklendiği terime hangi anlamı verir?

A. “içinden”
B. “…ile ilgili”
C. “… bilimi”
D. “- sız, – siz”
E. “öncü madde”

Cevap : C. “… bilimi”

8 Anaflaktik reaksiyonda hangi antikor rol alır?

A. IgA
B. IgE
C. Albumin
D. IgD
E. IgG

Cevap : B. IgE

9 Teratojenik etkiye sahip ilaç grubu hangisidir?

A. A
B. B
C. C
D. D
E. X

Cevap : E. X

10 Faktörler hangi reçete türüne yazılır?

A. Beyaz
B. Kırmızı
C. Normal
D. Yeşil
E. Turuncu

Cevap : E. Turuncu