Osmanlı Diplomasi Tarihi 2018-2019 Final Soruları

Cevap : B) Fransızca

1838’den sonra nezaretle Osmanlı elçilikleri arasındaki diplomatik yazışmalar Fransızca yapılmaya başlandı.

Cevap : C) Sefaretname

Osmanlı elçilerinin görevleri süresince yolculuklarını, gözlemlerini ve faaliyetlerine dair bilgileri başta Sultan olmak üzere Sadrazam ve Reisülküttaba bildirmek amacıyla kaleme aldıkları name, risale, takrir, seyahatname ve havadisname gibi raporlara genel olarak Sefaretname denilmektedir.

Cevap : C) Telgraf Memuru

Osmanlıya gelen elçilik heyetlerinin maiyetleri hakkında da bazı bilgiler mevcuttur. Buna göre heyette tercümanlar, kâtipler, mektupçu, tabip, cerrah, dini temsilci, berber, aşçı ve çeşitli hizmetkârlar yer alabiliyordu. Ayrıca bunların yanında bazen bir kısmı kendi isteğiyle ve masraflarını kendileri karşılamak suretiyle heyete katılan ressam, seyyah, âlim ve tüccar da bulunuyordu.

Cevap : E) Edirne Mütarekesi

24 Aralık 1877’de İngiltere’ye müracaat edilerek savaşın sona ermesi için aracılık yapması rica edildi. Rusya ise, Babıâli’nin savaşı bitirmek için doğrudan Rus Ordusu’nun Başkomutanlığına müracaat etmesini istedi. Bunun üzerine 8 Ocak 1878 Rus Başkomutanlığından ateşkes istenmiş ve ardından Edirne’de 31 Ocak 1878’de 10 maddelik bir ateşkes antlaşması imzalanmıştır.

Cevap : B) Kapitülasyonlar

Paris Antlaşması sonucunda Osmanlı Devleti kâğıt üzerinde Avrupa devletler sisteminin eşit bir üyesi olarak kabul edildi ve Avrupa hukukundan istifadesi sağlandı. Osmanlı ilk defa böyle büyük bir Avrupa kongresine katılıyordu. Bu tespit önemli olmakla birlikte, aslında bunun pek de pratiği olmamıştır. Görüşmeler sırasında müttefik devletler arasındaki ittifak bozulmuş ve herkes kendi menfaatine göre hareket etmiştir. Bu durum, Osmanlı delegasyonunu olumsuz etkilemiştir. Nitekim Mehmet Emin Ali Paşa’nın 25 Mart’ta gündeme getirmiş olduğu ve birtakım destek vaatleri almakla yetinmek zorunda kaldığı kapitülasyonlar kaldırılamamıştır.

Cevap : A) Orta elçi

Diplomasi temsilcilerinin sınıfları ve protokol yöntemleri, Viyana’da düzenlenen ve 1818’de Aix-la Chapelle Kongresi’nde yazılı olarak tanımlanan hukuk kuralları olarak düzenlenmiş ve zamanımıza kadar gelmiştir.
Aix-La Chappelle Protokolü ile belirlenen diplomatik temsilciler ise aşağıdaki gibi dört grupta sınıflandırılmıştı:
– Büyük Elçiler ve Legalar
– Ortaelçiler
– Mukim Elçiler
– Maslahatgüzarlar

Cevap : E) Rusya

Cevap : A) Lisan öğrenecek memurlar

Babıâli Tercüme Odası bu dönemde birisi dil öğrenecek memurların devam ettiği Lisan Odası, diğeri buradan mezun olan mütercimlerin çalıştığı Tercüman Odası şeklinde iki kısımdan meydana geliyordu.

Cevap : D) Polonya

Cevap : D) Lale Devri

Cevap : A) Mukaleme mazbatası

Amedi Kaleminin hariciye ile alakalı bir görevi de yabancı elçilerle yapılan resmi görüşmeleri, elçilikler tarafından görevlendirilen tercümanların Reisülküttap ile yaptıkları görüşmeleri zabta geçirmekti. Mükâleme Mazbatası adı verilen bu zabıtlar daha sonra Amedi Kalemi’nde temize çekilerek Sadrazama, talebi halinde Padişaha sunulurdu. Gerek Osmanlı elçileriyle, gerek diğer elçiler ile olan yazışmalar, gerekse mükâleme mazbataları Amedi Odası’nda bulunan defterlere (ceridelere) kaydedilirlerdi.

Cevap : B) Akad Dili

Tarihin bilinen ilk yazılı barış anlaşması Hititler (MÖ. 1650-MÖ. 1180) devrine aittir. Hititler ve eski Mısırlılar (MÖ. 3000-MÖ. 670) arasındaki savaşı sona erdiren Kadeş Antlaşması, diplomasi tarihinin bilinen ilk belgesi olma özelliğini korumaktadır. MÖ. 1280 tarihini taşıyan ve Akadca kaleme alınan bu antlaşma, kil bir tablete yazılıdır ve bir kopyası 1906 yılında Hitit İmparatorluğu’nun başşehri Hattuşa’da keşfedilmiştir.

Cevap : E) Yıldız Sarayı

II. Abdülhamit devlet idaresinde gücü kendisinde topladığı için politikaların belirlenmesinde Yıldız Sarayı belirleyici oldu. Fakat bu uygulamadan istenilen verim alınamadı. Babıâli’ye yani hükümete de güvenmeyen Sultan, Gazi Osman Paşa ve Ahmet Cevdet Paşa gibi işinin ehli devlet adamlarının destek ve teşvikiyle, devlet idaresini yavaş yavaş tekeline aldı. Artık devlet politikaları Yıldız Sarayı’nda şekilleniyordu

Cevap : C) Resmî yazışmaların sadeleştirilmesine ve herkesin anlayacağı şekilde Türkçe olarak yazılmasına öncülük etti

Mustafa Reşit Paşa, resmî yazışmaların sadeleştirilmesinde ve herkesin anlayacağı şekilde Türkçe olarak yazılmasında öncülük ederek, diplomasi tarihinde ayrıca yer edinmiştir.

Cevap : D) Tek Taraflı diplomasi

Cevap : A) Fransa

Ali Paşa, yakın mesai arkadaşı Fuat Paşa’nın ölümü üzerine (1869), Hariciye Nezareti’ni de üzerine aldı. Bu tarihten itibaren tek söz sahibi olarak hükümet idaresini ölünceye kadar sıkı bir şekilde elinde tuttu. Dış politikada İngiliz siyasetinden ayrılmayan Reşit Paşa’nın aksine Fransız politikası taraftarı idi. Bu devletin 1870 Alman savaşıyla ağır bir yenilgiye uğramasının Avrupa’da hüküm süren kuvvet dengesini bozacağını ve Osmanlı Devleti için de önemli sonuçlar doğuracağını görmüştü.

Cevap : B) Hariciye Teşrifatçılığı

1846’da diğer ülkelerden gelen elçi ve devlet adamlarıyla ilgilenmek ve gerekli protokolleri uygulamak üzere Hariciye Teşrifatçılığı oluşturuldu.

Cevap : D) Ziştovi Antlaşması

Cevap : B) Boğazlar MeselesiB

Mısır sorunu çözüldüğünden Avrupa diplomasisi tekrar Boğazlar meselesine odaklandı. Müzakereler sonucunda 10-13 Temmuz 1841 tarihlerinde Babıâli ile beş büyük devlet arasında Londra Boğazlar Protokol ve Antlaşması imzalandı.

Cevap : D) Ermenilere dair ıslahatlar