Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-1 2023-2024 Final Soruları

Cevap : C) Sürekli diplomasi

III. Selim döneminde, Osmanlı İmparatorluğu Avrupa’daki gelişmeleri daha yakından izlemek ve bu gelişmeler hakkında doğrudan bilgi sahibi olmak için önemli bir dış politika adımı attı. Bu kapsamda, Avrupa’nın büyük başkentlerine daimî ikamet eden elçilikler kuruldu. 1793 yılında Londra’ya, 1797’de ise Viyana, Paris ve Berlin’e daimî elçiler gönderildi. Bu hareket, Osmanlı İmparatorluğu’nun dış politikada “sürekli diplomasi” uygulamasına geçiş yaptığını gösterir.

“Sürekli diplomasi”, bir devletin diğer devletlerle sürekli ve düzenli diplomatik ilişkiler kurması ve bu ilişkileri devam ettirmesi anlamına gelir. Bu yaklaşım, o döneme kadar yaygın olan geçici veya olaya özgü diplomatik misyonların yerini alarak, uluslararası ilişkilerde daha etkin ve sürekli bir temsil sağlar. Bu nedenle, soruda verilen seçenekler arasında doğru cevap “C) Sürekli diplomasi” olacaktır.

Cevap : A) Senet-i İttifak
Bu ifadede bahsedilen olay, Osmanlı İmparatorluğu’nda II. Mahmut’un tahtta olduğu döneme ait önemli bir gelişmeyi işaret ediyor. II. Mahmut, tahtını borçlu olduğu Rusçuk âyanı Alemdar Mustafa Paşa’yı sadrazamlığa getirmiş ve ardından Nizam-ı Cedit’e destek veren diğer âyanları da yanına alarak merkezi otoriteyi güçlendirmeye çalışmıştır. Bu süreçte, İstanbul’a davet edilen bazı âyan temsilcileri ile bir mutabakata varılmış ve bu mutabakat sonucunda önemli bir belge ortaya çıkmıştır.

Bu belge, “Senet-i İttifak” olarak bilinir. Senet-i İttifak, 7 Ekim 1808’de imzalanmış ve Osmanlı İmparatorluğu’nda merkezi hükümet ile yerel ayanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen bir belgedir. Bu belge ile âyanlar, devletin merkezi otoritesini tanıma ve destekleme taahhüdünde bulunmuş, karşılığında ise belirli haklar ve güvenceler almışlardır.

Bu nedenle, soruda boş bırakılan yere uygun olarak konulacak seçenek “A) Senet-i İttifak” olacaktır.

Cevap : D) İttihat ve Terakki

I. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türk Kurtuluş Savaşı döneminde kurulmuş ve çeşitli siyasi grupları barındırmıştır. Ancak, bu gruplar arasında “İttihat ve Terakki” partisi bulunmamaktadır. İttihat ve Terakki, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde etkili olan ve 1908-1918 yılları arasında Osmanlı siyasetine hakim olan bir siyasi partiydi. Ancak, İttihat ve Terakki, I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru ve savaş sonrasında gücünü kaybetmiş ve 1920 yılında kurulan I. TBMM’de yer almamıştır.

Diğer gruplar; İstiklal, Tesanüt, Halk ve Müdafaa-i Hukuk, TBMM’de temsil edilmişlerdir. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “D) İttihat ve Terakki” olacaktır.

Cevap : D) 5 Ocak 1922

Güney Cephesi’nde, Adana’nın Fransız işgalinden kurtuluşu 5 Ocak 1922 tarihinde gerçekleşmiştir. Bu tarih, Türk Kurtuluş Savaşı’nın önemli dönemeçlerinden birini işaret eder ve Adana’nın işgalden kurtulmasını simgeler. Dolayısıyla, bu sorunun doğru cevabı “D) 5 Ocak 1922” olarak belirlenmiştir.

Cevap : A) İngiltere

Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi, Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasında imzalanmıştır. Sözleşme, 1838 yılında imzalanmış olup, Osmanlı İmparatorluğu’nun ticaret politikalarında önemli bir dönüm noktasıdır. Bu anlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu, İngiltere’ye önemli ticari imtiyazlar tanımış ve bu durum diğer Avrupa devletlerinin de benzer imtiyazlar talep etmesine yol açmıştır. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “A) İngiltere” olarak belirlenmiştir.

Cevap : A) Bulgaristan
II. Meşrutiyet, 1908 yılında ilan edilmiştir. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Balkan Savaşları (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı (1914-1918) sonucunda birçok toprak kaybı yaşamıştır. Bu kayıplar arasında Bulgaristan da yer alıyor. Bulgaristan, Balkan Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını ilan etmiş ve bu durum uluslararası anlaşmalarla tanınmıştır. Diğer seçeneklerdeki yerler ya daha önce (Tunus, Mısır, Kıbrıs) ya da daha sonra (Romanya) Osmanlı hakimiyetinden çıkmıştır.

Bu nedenle, “II. Meşrutiyet’in ilanı sonrası kaybedilen yerler” bağlamında sorunun doğru cevabı “A) Bulgaristan” olacaktır.

Cevap : B) demir yollarında

Mondros Mütarekesi, I. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle Osmanlı İmparatorluğu ve İtilaf Devletleri arasında 30 Ekim 1918’de imzalanmış bir anlaşmadır. Bu mütarekenin önemli maddelerinden biri, Osmanlı İmparatorluğu’nun demir yollarının İtilaf Devleti memurlarının denetimine verilmesini içerir. Bu madde, İtilaf Devletlerine Osmanlı İmparatorluğu içerisinde önemli bir stratejik kontrol sağlamıştır.

Dolayısıyla, soruda boş bırakılan yere uygun olarak konulacak seçenek “B) demir yollarında” olacaktır.

Cevap : B) Devlet memurlarının şapka giymesi

I. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 1920-1923 yılları arasında faaliyet göstermiş ve bu süre zarfında çeşitli önergeler kabul edilmiştir. Bu önergeler arasında meclis salonunda sigara içilmemesi, kumarın yasaklanması, kadın oynatanların cezalandırılması ve dilenciliğin yasaklanması gibi toplumsal ve ahlaki düzenlemeler bulunmaktadır. Ancak, “devlet memurlarının şapka giymesi” ile ilgili bir önerge bu dönemde meclisten geçmemiştir.

Şapka giyme zorunluluğu, daha sonra, Cumhuriyetin ilanından sonra 1925 yılında kabul edilen Şapka Kanunu ile getirilmiştir. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “B) Devlet memurlarının şapka giymesi” olacaktır.

Cevap : C) Ahmet İzzet Paşa

Mondros Mütarekesi, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalandığında Osmanlı İmparatorluğu’nun sadrazamı Ahmet İzzet Paşa idi. Ahmet İzzet Paşa, I. Dünya Savaşı’nın son dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu’nun başında bulunan ve Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasında önemli bir rol oynayan devlet adamıdır.

Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “C) Ahmet İzzet Paşa” olarak belirlenmiştir

Cevap : E) Aidat ve bağışlar

Mondros Mütarekesi’nden sonra Türkiye’de kurulan Müdafaa-i Hukuk cemiyetleri, Milli Mücadele döneminde önemli bir rol oynamıştır. Bu cemiyetlerin temel gelir kaynakları, yabancı devletlerin yardımları, İstanbul Hükûmeti’nin yardımları veya vergiler değil, halktan toplanan aidatlar ve bağışlardı. Bu cemiyetler, yerel halkın desteği ve milli bilinçle hareket ederek, bağışlar ve aidatlar yoluyla finanse edilmişlerdir.

Bu bağlamda, sorunun doğru cevabı “E) Aidat ve bağışlar” olarak belirlenmiştir.

Cevap : C) Fransa-İngiltere-Rusya

I. Dünya Savaşı’nın ilk gizli anlaşmalarından biri olan İstanbul Anlaşması, aslında bu şekilde adlandırılan resmi bir anlaşma değildir. Bununla birlikte, I. Dünya Savaşı sırasında yapılan önemli gizli anlaşmalardan biri olan Sykes-Picot Anlaşması, İngiltere ve Fransa arasında imzalanmıştır. Bu anlaşmada Rusya’nın da belirli çıkarları dikkate alınmıştır. Ancak, bu anlaşma “İstanbul Anlaşması” olarak bilinmez.

Bu nedenle, verilen seçenekler arasında İstanbul Anlaşması olarak adlandırılabilecek bir anlaşma bulunmamaktadır ve soru, tarihsel gerçekler açısından hatalı gibi görünmektedir. I. Dünya Savaşı döneminde yapılan önemli gizli anlaşmalardan biri olan Sykes-Picot Anlaşması’na en yakın seçenek “C) Fransa-İngiltere-Rusya” olurdu, ancak bu, “İstanbul Anlaşması” olarak bilinen bir anlaşma değildir.

Cevap : C) İngiltere-Fransa

1916 tarihli Sykes-Picot Anlaşması, İngiltere ve Fransa arasında imzalanmış bir gizli anlaşmadır. Bu anlaşmada, I. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı İmparatorluğu’nun bölünmesi ve bu bölgelerin İngiltere ve Fransa arasında nasıl paylaşılacağına dair planlar yapılmıştır. Rusya, bu anlaşmanın dışında bırakılmış olsa da, anlaşmanın yapıldığı dönemde İngiltere ve Fransa ile belirli anlaşmalar yapmıştı.

Bu bilgiler ışığında, Sykes-Picot Anlaşması’nın “C) İngiltere-Fransa” arasında imzalandığı sonucuna varılır. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı “C) İngiltere-Fransa” olacaktır.

Cevap : B) 28 Mayıs 1919

Havza Genelgesi, Mustafa Kemal Atatürk tarafından 28 Mayıs 1919 tarihinde yayımlanmıştır. Bu genelge, Türk Kurtuluş Savaşı’nın başlangıç dönemlerinde, Milli Mücadele’nin amaçlarını ve stratejisini belirleyen önemli bir belge olarak kabul edilir. Genelge, işgal altındaki ülkede milli direnişi örgütlemek ve halkı işgallere karşı bilinçlendirmek amacıyla yazılmıştır.

Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “B) 28 Mayıs 1919” olarak belirlenmiştir.

Cevap : A) Berlin Antlaşması (1878)

Ermeni meselesinin uluslararası arenada ilk kez gündeme geldiği ve bir uluslararası antlaşma metninde adının geçtiği antlaşma, 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması’dır. Berlin Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar ve Kafkaslar’daki toprak kayıplarını düzenleyen, ayrıca Ermenilere yönelik bazı reformları içeren önemli bir antlaşmadır. Bu antlaşma ile Ermeni meselesi, uluslararası bir konu haline gelmiş ve Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Ermeni topluluğuna yönelik taahhütler verilmiştir.

Bu bilgiler ışığında, sorunun doğru cevabı “A) Berlin Antlaşması (1878)” olarak belirlenmiştir.

Cevap : D) Rauf Bey-Ali Fuat Paşa-Refet Bele

Amasya Genelgesi, Türk Kurtuluş Savaşı’nın önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve 22 Haziran 1919 tarihinde yayımlanmıştır. Bu genelgenin hazırlık sürecinde Mustafa Kemal Paşa’nın yanında önemli isimler bulunmuştur. Bu isimler arasında Rauf Bey (Rauf Orbay), Ali Fuat Paşa (Ali Fuat Cebesoy) ve Refet Bele (Refet Beleğ) yer almaktadır.

Bu bilgiler ışığında, Amasya Genelgesi’nin hazırlık döneminde Mustafa Kemal Paşa’nın yanında bulunan arkadaşları için doğru seçenek “D) Rauf Bey-Ali Fuat Paşa-Refet Bele” olacaktır.

Cevap : D) Hayırsever Cemiyeti (Benevolent Union)

Berlin Antlaşması öncesinde kurulan Ermeni cemiyetlerinden biri “D) Hayırsever Cemiyeti (Benevolent Union)” olarak bilinir. Bu cemiyet, sosyal yardımlaşma ve eğitim gibi konulara odaklanmış, Ermeni toplumunun refahını ve gelişimini hedeflemiş bir kuruluştu. Diğer seçenekler arasında yer alan Armenakan Partisi ve Hınçak Komitesi gibi cemiyetler daha çok siyasi amaçlar güden örgütlerdir. Hayırsever Cemiyeti ise, sosyal ve kültürel faaliyetlere ağırlık veren bir yapıya sahiptir.

Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “D) Hayırsever Cemiyeti (Benevolent Union)” olarak belirlenmiştir.

Cevap : B) 30 Ekim 1918

B) 30 Ekim 1918″ olarak belirlenmiştir. Mondros Mütarekesi’nin imzalandığı gün olan 30 Ekim 1918’de Maraş’ın İngilizler tarafından işgal edildiği anlaşılıyor. Bu tarih, I. Dünya Savaşı’nın sona ermesi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerinin İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmeye başlandığı döneme denk gelmektedir.

Cevap : E) 1889 yılında Genç Osmanlılar Cemiyeti’ni kurmuşlardır.

Genç Osmanlılar, 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nda faaliyet gösteren bir aydın ve siyasi harekettir. Bu hareketin temsilcileri, Osmanlı İmparatorluğu’nda çeşitli reformlar yapılmasını savunmuşlardır. Islahat Fermanı’na genel olarak destek vermişler, halk hâkimiyeti, kanunların modernleştirilmesi ve Osmanlıcılık gibi konularda fikirler üretmişlerdir. Ayrıca, Türkçülük ve İslamcılık akımlarına da ilgi göstermişlerdir.

Yanlış olan bilgi “E) 1889 yılında Genç Osmanlılar Cemiyeti’ni kurmuşlardır” seçeneğidir. Genç Osmanlılar hareketi, 1889 yılında değil, daha erken bir dönemde, 1860’lı ve 1870’li yıllarda etkinlik göstermiştir. 1889 yılı, bu hareketin etkin olduğu dönemden sonra gelir. Dolayısıyla, bu seçenek yanlıştır.

Cevap : E) Selanik

I. Dünya Savaşı’ndan çıkmak için Selanik Mütarekesi’ni imzalamıştır. Bu mütareke, 29 Eylül 1918 tarihinde imzalanmış ve Bulgaristan’ın savaşa son vermesini sağlamıştır. Bükreş Antlaşması, başka bir bağlamda ve farklı taraflar arasında imzalanmış bir antlaşmadır.

Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı “E) Selanik”

Cevap : E) Osmanlı Devleti’nin Orta Doğu topraklarını paylaşmak

Sykes-Picot Anlaşması’nın esası, Osmanlı Devleti’nin Orta Doğu topraklarının İngiltere ve Fransa arasında paylaşılmasını öngörmektir. 1916 yılında gizlice yapılan bu anlaşmada, Osmanlı İmparatorluğu’nun Orta Doğu’daki vilayetlerinin savaş sonrası nasıl bölüşüleceği belirlenmiştir. Anlaşma, İngiltere ve Fransa’nın bu bölgelerdeki etki alanlarını tanımlamış ve modern Orta Doğu’nun sınırlarının çizilmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Bu nedenle, sorunun doğru cevabı “E) Osmanlı Devleti’nin Orta Doğu topraklarını paylaşmak” olarak belirlenmiştir