Özel Eğitime Giriş 2023 2024 Final Soruları

Özel Eğitime Giriş: Bütüncül Bir Yaklaşım

Özel eğitim, toplumun her bireyine eşit eğitim fırsatları sunmak ve özel gereksinimli bireylerin yaşam kalitesini artırmak adına kritik bir rol oynar. Bu bağlamda, özel eğitim, sadece akademik becerilerin gelişimine değil, aynı zamanda sosyal, duygusal ve fiziksel becerilerin gelişimine de odaklanmalıdır.

Dil, kültürün, geleneklerin ve bilgi birikiminin kuşaktan kuşağa aktarılmasında temel bir araçtır. Özellikle özel gereksinimli bireyler için dil, etkili iletişim kurmalarını ve sosyal etkileşimde bulunmalarını sağlayan temel bir beceridir. Bu yüzden özel eğitim programlarında dil ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi büyük önem taşır.

Özel gereksinimli bireylerin yaşam doyum düzeylerini etkileyen faktörler arasında eğitim eksikliği, ayrımcılık, toplumsal önyargılar ve destek ile ekipman eksikliği bulunmaktadır. Bu faktörlerin giderilmesi, bireylerin sosyal ve akademik açıdan daha tatmin edici bir yaşam sürdürmelerine yardımcı olabilir.

Aile eğitimi programları, özellikle özel gereksinimli çocuklara sahip aileler için büyük önem taşır. Bu programların hazırlanmasında, programın genel ve alt amaçlarının belirlenmesi, hedef grubun gereksinimlerinin tespiti ve programın süreç ve ürün açılarından değerlendirilmesi gibi aşamalar yer alır.

Zedelenme, bireyin fiziksel veya psikolojik sağlığını olumsuz etkileyen durumları ifade eder. Örneğin, ateşli hastalıklar veya kazalar sonucu meydana gelen geçici veya kalıcı hasarlar, zedelenme örnekleri arasında yer alır.

Otizm spektrum bozukluğu, belirgin özellikleri olan bir gelişimsel bozukluktur. Bu bozukluğa sahip bireylerde sıkça rastlanan stereo-tipik davranışlar arasında el sallama, vücut sallanması ve parmak ucunda yürüme gibi hareketler bulunur.

Özel öğrenme güçlüğünün nedenleri arasında nörolojik faktörler, genetik yatkınlık ve eğitim programına bağlı nedenler yer alır. Bu güçlüklerin üstesinden gelmek için bireyselleştirilmiş eğitim programları ve uygun müdahale stratejileri geliştirilmelidir.

Uyumsal davranışlar, bireyin toplumda bağımsız ve etkili bir şekilde işlev görebilmesi için gerekli olan yaşa uygun davranışları ifade eder. Özel eğitimde, bu davranışların geliştirilmesine yönelik programlar önemlidir.

Bedensel yetersizlikler, bireyin günlük yaşam aktivitelerini yerine getirme yeteneğini etkileyebilir. Ancak, görme becerilerinin zayıf olması genellikle bedensel yetersizlikler kapsamına girmez.

Yardımcı teknoloji, özel gereksinimli bireylerin öğrenme ve günlük yaşam aktivitelerine erişimlerini kolaylaştıran teknolojik araçları ifade eder. Bu teknolojiler, alternatif iletişim yöntemleri, eğitim materyallerine erişim araçları ve günlük yaşamı destekleyici araçlar olarak çeşitlenir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında sıkça rastlanan bir durumdur. DEHB tanısı, genellikle bir psikiyatrist tarafından konulur ve hiperaktivite, dürtüsellik ve dikkatsizlik gibi alanlarda farklı gelişim gösterir. Zeka seviyesi, genellikle DEHB’nin temel belirtileri arasında yer almaz.

Üstün yeteneklilik, bireyin akranlarına göre belirgin derecede yüksek performans gösterdiği alanlardır. Üstün yeteneklilik, genellikle zihinsel, sosyal, duygusal, psikomotor ve sanatsal alanlarda kendini gösterir. İşitsel beceriler, genellikle üstün yeteneklilik tanımının dışında kalır.

Kaynaştırma eğitimi, özel gereksinimli bireylerin genel eğitim ortamında eğitim almasını ifade eder. Bu ortamda yapılabilecek fiziki uyarlamalar arasında işitme yetersizliği olan öğrenciler için görsel uyaranların eklenmesi, sınıf içerisinde özel araç gereçler için alan belirlenmesi ve dersliklerin fiziki düzenlemeleri yer alır. Öğrencinin öğrenme stili ve özelliklerine göre planlamalar yapmak, kaynaştırma eğitimi çerçevesinde doğrudan bir fiziki uyarlama değildir.

Floortime, otizm spektrum bozukluğu gibi gelişimsel bozuklukları olan çocuklara yönelik bir eğitim yaklaşımıdır. Bu yaklaşımda, çocuğun liderliğini takip etmek, iletişim döngüsünü kapatmak ve genişletme gibi basamaklar yer alır. Oturum sonunda çocuğa pekiştireç sunmak, klasik bir Floortime oturumunun bir parçası değildir.

Erken müdahalede transdisipliner ekip modeli, farklı disiplinlerden uzmanların bir araya gelerek bütüncül bir yaklaşım benimsemelerini içerir. Bu modelde, uzmanlar kendi alanları içerisinde değil, ortak hedefler ve beceriler doğrultusunda işbirliği yaparlar.

Ebeveynlerin özel gereksinimli çocuklarıyla ilgili eğitim süreçlerine katılımı önemlidir. Ebeveynlerin eğitim sürecinde etkin bir rol alması, çocuğun eğitiminde olumlu sonuçlar doğurabilir.

Dil ve İletişim

Dil, kültürel mirasın ve deneyimlerin kuşaktan kuşağa aktarılmasında merkezi bir rol oynar. İletişim, bireyler arası etkileşimi kolaylaştırır ve toplumsal uyumun temelini oluşturur.

Özel Gereksinimli Bireyler ve Yaşam Kalitesi

Özel gereksinimli bireylerin yaşam kalitesi, eğitim, ayrımcılık, toplumsal önyargılar, destek ve ekipman eksikliği gibi faktörlerle yakından ilişkilidir. Özel eğitimde bireysel müdahaleler, bu bireylerin yaşam kalitesini iyileştirebilir.

Aile Eğitim Programları

Aile eğitim programlarının hazırlanması, ailelerin ve çocukların ihtiyaçlarına duyarlı olmalı ve geniş bir perspektiften yaklaşılmalıdır.

Engellilik ve Toplumsal Engeller

Fiziksel ve sosyal çevre, engellilik deneyimini büyük ölçüde etkiler. Engeller, bireylerin fiziksel engelleri değil, aynı zamanda sosyal ve çevresel engelleri de içerir.

Otizm Spektrum Bozukluğu

Otizm spektrum bozukluğu (OSB), tipik olarak stereotipik davranışlar, sosyal etkileşimde zorluklar ve iletişimdeki sınırlılıklar ile karakterizedir.

Özel Öğrenme Güçlükleri

Özel öğrenme güçlükleri, genetik, nörolojik ve eğitimsel faktörlerin birleşimiyle oluşur. Eğitimde bu bireylerin ihtiyaçlarına özel olarak dikkat etmek gereklidir.

Uyumsal Davranışlar

Uyumsal davranışlar, bireyin toplum içinde günlük yaşamını sürdürebilmesi için gerekli becerilerdir. Bu beceriler, yaşamın farklı alanlarında kendini gösterir.

Bedensel Yetersizlikler

Bedensel yetersizlikler, bireylerin günlük yaşamlarını ve sosyal etkileşimlerini etkileyebilir. Eğitim ve toplumsal destek bu zorlukların üstesinden gelmede önemli bir rol oynar.

Yardımcı Teknoloji

Yardımcı teknoloji, özel gereksinimli bireylerin eğitim, iletişim ve günlük yaşam aktivitelerine erişimini kolaylaştıran araçlardır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

DEHB, dikkat, hiperaktivite ve dürtüsellikte zorluklarla karakterize bir durumdur. Bu bozukluğun tedavisi ve yönetimi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.

Üstün Yeteneklilik

Üstün yeteneklilik, bireyin akranlarına göre belirgin bir şekilde üstün performans gösterdiği alanlardır. Bu alanda eğitim ve destek önemlidir.

Kaynaştırma Eğitimi

Kaynaştırma, özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim ortamlarına dahil edilmesidir. Bu süreç, fiziksel ve eğitsel uyumlamaları içerir.

Eğitim Süreçlerinde Yapılan Uyarlamalar

Eğitim sürecinde, özel gereksinimli bireylerin öğrenme ihtiyaçlarına uygun olarak ders içerikleri ve öğretim yöntemleri uyarlanmalıdır.

Erken Çocukluk Dönemi Gelişimi

Erken çocukluk döneminde gelişim, üstün yeteneklilik tanısı ve eğitim müdahaleleri için önemlidir.

Ebeveyn Katılımı

Ebeveynlerin eğitim sürecine katılımı, öğrencinin akademik ve sosyal başarısı için hayati öneme sahiptir.

Teknoloji ve Eğitim

Teknoloji, eğitimde öğrenme süreçlerini desteklemek ve öğrencilere farklı öğrenme yolları sunmak için kullanılabilir.

Özel eğitim alanında karşılaşılan zorlukların ve fırsatların sadece bir kısmını temsil etmektedir. Her bireyin benzersiz ihtiyaçlarına ve potansiyeline odaklanarak, eğitimciler ve aileler, özel gereksinimli bireylerin toplumda etkin ve bağımsız bir şekilde yer almasını destekleyebilirler

@lolonolo_com

1- Toplumun kültürünü, gelenek ve göreneklerini, bilgi birikimini, deneyimlerini kuşaktan kuşağa aktarmasında ve insanların birbirleriyle iletişim kurmasında etkili olan araç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Jest
B) İletişim
C) Mimik
D) Dil
E) Konuşma

Cevap : D) Dil

2- Aşağıdakilerden hangisi özel gereksinimli bireylerin yaşam doyum düzeyini olumsuz yönde etkileyen faktörlere örnek olarak gösterilemez?

A) Eğitim eksikliği
B) Bireysel müdahale
C) Ayrımcılık
D) Toplumsal önyargılar
E) Destek ve ekipman eksikliği

Cevap : B) Bireysel müdahale

3- Aşağıdakilerden hangisi Cavkaytar (2018) tarafından ifade edilen aile eğitim programlarının hazırlanma aşamalarından biri değildir?

A) Programın genel amacının ve alt amaçlarının belirlenmesi
B) Aile eğitimi programının süreç ve ürün açılarından değerlendirilmesi
C) Hedef grubun gereksinimlerinin belirlenmesi
D) İçeriği ailelere sunacak uzmanların belirlenmesi
E) Öğrencinin var olan performans düzeyinin belirlenmesi

Cevap : E) Öğrencinin var olan performans düzeyinin belirlenmesi

4- Aşağıdakilerden hangisi zedelenme kavramına bir örnektir?

A) Bireyin yüksek olduğu için kaldırıma tekerlekli sandalye ile çıkamaması
B) Bireyin işitme cihazı olmadığı için duyamaması
C) Bireyin görememesi
D) Bireyin ateşli hastalık geçirmesi
E) Bireyin rampa olmadığı için okula giriş yapamaması

Cevap : D) Bireyin ateşli hastalık geçirmesi

5- Otizm Spektrum Bozukluğuna sahip bireylerde görülen stereo-tipik davranışlara aşağıdakilerden hangileri örnek olarak gösterilebilir?

A) Başkasının elini sıkma ve bırakmama
B) Yerinde oturma ve hiç kalkmama
C) Bir işe çok uzun süre odaklanma
D) El sallama, vücut sallanması, parmak ucunda yürüme
E) Nesneleri fırlatma, yüzeylerini inceleme

Cevap : D) El sallama, vücut sallanması, parmak ucunda yürüme

6- I. Nörolojik faktörler
II. Beslenme
III. Genetik
IV. Eğitim programına bağlı nedenler
V. Gelişimsel gerilik
Özel öğrenme güçlüğünün nedenleri arasında yukarıdakilerden hangileri yer alır?

A) I, III, IV ve V
B) I, II ve III
C) II, III, IV ve V
D) IV ve V
E) I ve II

Cevap : A) I, III, IV ve V

7- “Bireyin içinde yaşadığı toplumda günlük yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan ve yaşına uygun davranışlardır” ifadesi aşağıdaki kavramlardan hangisini açıklamak için kullanılmaktadır?
A) Davranışsal müdahale
B) Zihinsel yetersizlik
C) Uyumsal davranışlar
D) Tarama
E) En az kısıtlayıcı ortam

Cevap : C) Uyumsal davranışlar

8- Aşağıdaki problemlerden hangisi bedensel yetersizliği olan bireyin yaşadığı zorluklar arasında yer almamaktadır?

A) Sosyal yaşama adapte olmakta güçlük çekmesi
B) Kas ve sinir sisteminde bozuklukların olması
C) Görme becerilerinin zayıf olması
D) Kemik ve iskelet yapısında bozuklukların olması
E) Özbakım ihtiyaçlarını yerine getirmede güçlük çekmesi

Cevap : C) Görme becerilerinin zayıf olması

9- Özel gereksinimli bireyin öğrenme için ihtiyacı olan bilgiye ulaşımında, özel gereksinim durumunu ortadan kaldırarak, alternatif bir performans aracı oluşturan teknolojilere ne ad verilir?

A) Yardımcı Teknoloji
B) Öğretim Teknolojisi
C) Özel Teknoloji
D) Yenilikçi Teknoloji
E) Sosyal Teknoloji

Cevap : A) Yardımcı Teknoloji

10- Aşağıdakilerden hangisi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun farklı gelişim gösterdiği alanlardan biri değildir?

A) Hiperaktivite
B) Dürtüsellik
C) Ataklık
D) Zeka
E) Dikkatsizlik

Cevap : D) Zeka

11- Gagne’ye göre (2005) üstün yetenekliler yaşıtlarının %90’ından daha yüksek beceriye sahiptirler.
Aşağıdakilerden hangisi bu alanlardan biri değildir?

A) İşitsel
B) Sosyal
C) Duygusal
D) Zihinsel
E) Psikomotor

Cevap : A) İşitsel

12- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı aşağıdaki uzmanlardan hangisi tarafından konulabilir?

A) Okul rehber öğretmeni
B) Aile koçu
C) Psikiyatrist
D) Sınıf öğretmeni
E) Aile hekimi

Cevap : C) Psikiyatrist

13- Aşağıdakilerden hangisi kaynaştırma ortamında yapılabilecek fiziki uyarlamalardan değildir?

A) İşitme yetersizliği bulunan öğrenciler için teneffüs saatini gösteren görsel uyaranlar sınıf ve okul ortamına eklemek
B) Özel gereksinimli bireylerin kullandığı özel araç gereçler için (koltuk değneği vb.) sınıf içerisinde özel bir alan belirlemek
C) Öğrencinin öğrenme stili ve özelliklerine göre planlamalar yapmak
D) Dersliklerin kapısı tekerlekli sandalyelerin geçebileceği ölçülerde düzenlenmek
E) Dersliklerin kapısında eşik vb. gibi yetersizliği olan öğrencileri zorlayacak kısımların olmamasını sağlamak

Cevap : C) Öğrencinin öğrenme stili ve özelliklerine göre planlamalar yapmak

14- Okul öncesi dönemde gelişim devam ettiği için üstün yeteneklilik tanısı konmamaktadır. Bu dönemde yapılan testler sonucunda çocuk için raporlamada hangi ifadenin kullanımı daha uygundur?

A) Bilişsel kapasitesi üstündür.
B) Yaşıtlarına göre ileride gelişim göstermektedir.
C) Zihinsel performansı üstündür.
D) Sosyal gelişimi üstündür.
E) Psikososyal alanda üstündür.

Cevap : B) Yaşıtlarına göre ileride gelişim göstermektedir.

15- Aşağıdakilerden hangisi öğretim sürecinde yapılabilecek uyarlamalardan “Öğretilecek konuya ilişkin ön koşul becerilerin öğretimi yapılmalıdır.” ilkesine örnek olarak verilemez?

A) Hayat bilgisi dersinde kullanılan kitap kaynaştırma öğrencisi için karmaşıksa, derste işlenecek olan konuya ilişkin daha basit düzeyde yazılmış bir kaynak kitap verilmeli
B) Çarpma işleminde zorluk yaşayan kaynaştırma öğrencisi ile ritmik sayma becerisi çalışılmalı
C) Yazı yazarken fiziksel olarak zorluk yaşayan bir öğrenci için kalem tutma becerisi önkoşul becerisi olarak çalışılmalı
D) Heceleri okumakta zorluk yaşayan bir çocuk ile sesleri okuma önkoşul becerisi çalışılmalı
E) Türkçe kitabında yer alan metni okuyamayan ve anlamakta güçlük çeken öğrenci için önkoşul beceri olarak “okuduğu doğru sözcük sayısının artması, okuma hızının artması ve okuduğunu anlama” becerisi çalışılmalı

Cevap : A) Hayat bilgisi dersinde kullanılan kitap kaynaştırma öğrencisi için karmaşıksa, derste işlenecek olan konuya ilişkin daha basit düzeyde yazılmış bir kaynak kitap verilmeli

16- Aşağıdakilerden hangisi klasik bir Floortime oturumunun basamaklarından biri değildir?

A) Genişletme
B) Gözlem
C) İletişim döngüsünü kapatma
D) Çocuğun liderliğini takip etme
E) Çocuğa oturum sonunda pekiştireç sunma

Cevap : E) Çocuğa oturum sonunda pekiştireç sunma

17- Aşağıdakilerden hangisi erken müdahalede geçişli disiplinler (transdisipliner) ekip modelinin özelliklerinden biri değildir?

A) Uzmanların birbirine güven duyması esastır.
B) Ortak hedef ve beceriler vardır.
C) Aile merkezli bir modeldir.
D) Bütüncül bir bakış açısı vardır.
E) Uzmanlar kendi alanları içerisinde çalışırlar

Cevap : E) Uzmanlar kendi alanları içerisinde çalışırlar

18- Aşağıdakilerden hangisi Kaner’in, özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili eğitim süreçlerine katılmalarını sağlamada uygun bulduğu önerilerden biri değildir?

A) Ebeveynlerin eşit ortaklar olarak görülmesi ve işbirliği içerisinde çalışılması
B) Öğretmenler tarafından uygun zamanların belirlenip ev ziyaretlerinin yapılması
C) Öğretmenlerin ebeveynlerle kesintisiz, düzenli ve etkili şekilde irtibat kurmaları
D) Programların hazırlık, değerlendirme ve karar süreçlerinde ebeveynlerin etkin katılımlarının sağlanması
E) Öğretmenlerin aynı zamanda ebeveynlerin ailevi sorunları ile yakından ilgilenmesi

Cevap : E) Öğretmenlerin aynı zamanda ebeveynlerin ailevi sorunları ile yakından ilgilenmesi

19- Aşağıdakilerden hangisi ödevini yapmayı hatırlayamayan bir öğrenciye yönelik teknoloji içermeyen öğretim teknolojilerine örnek bir uygulama olarak gösterilebilir?

A) Ödevleri özel web sitesi aracılığı ile takip etmek
B) Defterine bir hatırlatma notu yapıştırmak
C) Hatırlatma yapabilmek için velisine telefon etmek
D) Hatırlatmak amacıyla cep telefonuna sms göndermek
E) Hatırlatmak amacıyla e-posta göndermek

Cevap : B) Defterine bir hatırlatma notu yapıştırmak

20- Aşağıda özel gereksinimli bireylerin ailelerinin özellikleri ile ilgili yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kardeşler arasındaki ilişkiler ailenin yapısından, kişilik özelliklerinden, ebeveyn tutumlarından ve kardeşlerin cinsiyetlerinden etkilenmektedir.
B) Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olan ailelerin yaşam doyumları yüksek düzeydedir.
C) Türk anayasası özellikle anne ve çocuğun korunmasına yönelik tedbirler almıştır.
D) Özel gereksinimli çocuğa sahip pek çok ebeveyn kendini stres altında hissetmektedir.
E) Özel gereksinimli çocuğun durumundan en çok anneler etkilenmektedir.

Cevap : B) Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olan ailelerin yaşam doyumları yüksek düzeydedir.