Sosyal Politika 2023-2024 Vize Soruları

Sosyal Politikanın Modern Toplum Üzerindeki Rolü

Sosyal politika, toplumun refahını ve sosyal adaleti artırmak amacıyla devletler ve diğer kurumlar tarafından geliştirilen politika ve programlardır. Bu alanda yapılan çalışmalar, sosyal güvenlik, eğitim, sağlık, istihdam ve sosyal hizmetler gibi alanlarda bireylerin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler. Sosyal politika, modern toplumların temel yapı taşlarından biri olarak kabul edilir ve ekonomik, politik ve sosyal faktörlerin karmaşık etkileşimlerini içerir.

Bu makalenin amacı, sosyal politikanın temel kavramlarını ve tarihsel gelişimini açıklamak, temel ilkelerini ve yaklaşımlarını anlatmak ve bu politikaların günlük yaşam üzerindeki etkilerini tartışmaktır. Açıköğretim Fakültesi öğrencileri için hazırlanan bu içerik, sosyal politikanın önemini anlamalarında ve bu alandaki bilgi birikimlerini artırmalarında yardımcı olmayı hedeflemektedir.

Sosyal Politikanın Tanımı ve Tarihsel Gelişimi

Sosyal politika, toplumun refah ve sosyal adalet düzeyini artırmak amacıyla devletler ve diğer kurumlar tarafından geliştirilen politika ve programlardır. Bu politikalar, sosyal güvenlik, eğitim, sağlık, istihdam ve sosyal hizmetler gibi alanlarda bireylerin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler.

Tarihsel Kökenleri

Sosyal politikanın kökenleri, sanayi devrimi ve sonrasındaki toplumsal değişimlere dayanmaktadır. 19. yüzyılın sonlarına doğru, artan kentleşme, fabrika çalışma koşulları ve sosyal eşitsizlikler, devletlerin sosyal sorunlara müdahale etmesinin gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu dönemde, özellikle Avrupa’da, işçi hakları, sosyal güvenlik ve sosyal refah konularında devlet müdahalelerinin artmasıyla sosyal politika modern anlamda şekillenmeye başlamıştır.

Gelişim Süreci

yüzyıl boyunca, sosyal politika, ekonomik krizler, savaşlar ve toplumsal hareketlerle birlikte gelişmiştir. Özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında, sosyal refah devleti anlayışının yaygınlaşmasıyla birlikte, eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik alanlarında devletin rolü önemli ölçüde artmıştır. Günümüzde, sosyal politika, globalleşme, teknolojik gelişmeler ve demografik değişimlerin etkisi altında yeni sorunlar ve fırsatlarla karşı karşıya kalmaktadır.
Bu bölüm, sosyal politikanın temelini oluşturur ve öğrencilere, sosyal politikanın tarihsel kökenlerini ve gelişim sürecini anlama fırsatı sunar. Bu bilgiler, öğrencilerin toplumsal refah ve adalet konularına olan anlayışlarını derinleştirmelerine yardımcı olacaktır.

Temel İlkeler ve Yaklaşımlar

Sosyal politika, çeşitli teorik yaklaşımlar ve temel ilkeler etrafında şekillenir. Bu bölümde, liberalizmin temel prensipleri, sosyal devlet anlayışı ve sosyal politika kurumlarının rolleri gibi anahtar konuları ele alacağız.

Liberalizm ve Sosyal Devlet

Liberalizm, bireyciliği ve piyasa ekonomisini vurgulayan bir düşünce sistemi olarak sosyal politikanın şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sosyal devlet anlayışı ise, devletin sosyal refahı artırmak ve sosyal adaleti sağlamak için aktif bir rol oynamasını savunur. Bu iki yaklaşım, sosyal politikanın hedeflerini ve uygulamalarını belirlemede etkili olmuştur.

Sosyal Politika Kurumları

Sosyal politikanın uygulanmasında işletmeler, sivil toplum kuruluşları ve devlet gibi çeşitli kurumlar rol alır. İşletmeler, istihdam yaratma ve mesleki gelişim gibi alanlarda önemli bir fonksiyona sahiptir. Sivil toplum kuruluşları, sosyal destek ve manevi yardım sağlamada etkindir. Devlet ise, eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik gibi hizmetleri sunarak toplumun genel refahını artırmaya çalışır.

Sosyal Politikanın Hedefleri

Sosyal politikanın temel hedefleri arasında sosyal bütünleşme, sosyal refahın artırılması, sosyal eşitsizliklerin azaltılması, sosyal diyaloğun geliştirilmesi ve sosyal adaletin sağlanması bulunmaktadır. Bu hedefler, toplumun her bireyinin yaşam kalitesini yükseltmeyi ve daha adil bir toplumsal yapı oluşturmayı amaçlar.

Sosyal politika, sadece makroekonomik bir kavram olmanın ötesinde, bireylerin günlük hayatlarına doğrudan etki eder. Bu bölümde, sosyal politikanın eğitim, sağlık, istihdam ve sosyal hizmetler üzerindeki etkilerini ve günlük yaşamla olan ilişkisini ele alacağız.

Eğitimde Sosyal Politikanın Rolü

Sosyal politika, eğitim fırsatlarının genişletilmesi ve kalitenin artırılması yoluyla toplumun genel refahını yükseltmeye çalışır. Devlet tarafından finanse edilen okullar, burslar ve eğitim programları, daha eşitlikçi ve erişilebilir bir eğitim sisteminin temelini oluşturur.

Sağlık Hizmetlerindeki Etkiler

Sosyal politikalar, sağlık hizmetlerinin herkes için erişilebilir ve adil olmasını sağlama amacı taşır. Devletin sağlık sigortası, kamu sağlık hizmetleri ve hastalık önleme programları, toplum sağlığının iyileştirilmesinde önemli bir rol oynar.

İstihdam ve Sosyal Hizmetler

Sosyal politika, istihdam piyasasını düzenleyerek ve sosyal hizmetler sağlayarak ekonomik istikrarı ve toplumsal refahı destekler. İşsizlik yardımları, mesleki eğitim programları ve sosyal güvenlik sistemleri, bireylerin ekonomik krizler ve diğer zorluklar karşısında dayanıklılığını artırır.

Günlük Yaşamla İlişki

Sosyal politika, bireylerin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen faktörler üzerinde çalışır. Eğitimden sağlığa, istihdamdan sosyal hizmetlere kadar her alanda, sosyal politikanın uygulanması, bireylerin günlük yaşamlarını daha iyi ve adil bir hale getirmeyi hedefler.

Sosyal Politikanın Geleceği ve Öğrencilere Öneriler

Sosyal politika, sürekli değişen toplumsal ve ekonomik koşullarla birlikte evrimleşmeye devam ediyor. Bu bölümde, sosyal politikanın geleceği üzerine düşüncelerimi paylaşacak ve öğrencilere bu alanda bilinçli olmaları için tavsiyelerde bulunacağım.

Sosyal Politikanın Geleceği

Sosyal politika, küreselleşme, teknolojik ilerlemeler ve demografik değişiklikler gibi faktörlerin etkisiyle yeni zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Gelecekte, bu politikaların daha esnek, kapsayıcı ve sürdürülebilir olması beklenmektedir. Ayrıca, bireylerin ve toplumların değişen ihtiyaçlarını karşılamak için yenilikçi yaklaşımların benimsenmesi gerekecektir.

Öğrencilere Tavsiyeler

Bilgi Edinme ve Farkındalık:

Sosyal politika alanında güncel gelişmeleri takip ederek, bu konuda bilgi sahibi olmak önemlidir.

Eleştirel Düşünme:

Sosyal politikaların etkilerini ve uygulamalarını eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmek, bu alandaki anlayışınızı derinleştirecektir.

Katılım ve Etkileşim:

Toplumsal meselelere aktif olarak katılım göstermek ve sosyal politika süreçlerinde yer almak, bu alanın geleceği üzerinde etkili olmanızı sağlayacaktır.
Bu makale, açıköğretim fakültesi öğrencilerine sosyal politikanın temel kavramlarını ve günlük yaşam üzerindeki etkilerini anlamada yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Sosyal politika, toplumun genel refahını ve adaletini artırma yolunda önemli bir rol oynamaktadır ve öğrencilerin bu konuda bilinçli ve aktif olmaları toplum için değerlidir.

1. Aşağıdakilerden hangisi sosyal politika sağlayan kurumlar içerisinde işletmenin temel fonksiyonudur?

A) Karşılıklı yardım
B) Manevi destek
C) İstihdam
D) Mesleki gelişim
E) Sosyal destek

Cevap : C) İstihdam

2. Aşağıdakilerden hangisi liberalizmin temel prensiplerinden değildir?

A) Tabii düzen
B) Bireycilik
C) Piyasa ekonomisi
D) Sosyal devlet
E) Sınırlı devlet

Cevap : D) Sosyal devlet

3. Aşağıdakilerden hangisi Protestan ahlakı ve laissez-faire (bırakınız yapsınlar-bırakınız geçsinler) prensiplerinin ortaya çıkarabileceği sonuçlardan değildir?

A) Çocuk emeğinin aktif olarak kullanılması
B) Verimliliği artırmak için çalışma saatlerinin artırılması
C) Devletin sosyal yardım yapması
D) İşçilerin düşük ücretlerle çalışması
E) Monopollerin oluşması

Cevap : C) Devletin sosyal yardım yapması

4. Aşağıdakilerden hangisi geniş anlamda sosyal politikanın hedeflerinden birisi değlldir?

A) Sosyal bütünleşmenin sağlanması
B) Sosyal refahın artırılması
C) Sosyal eşitsizliklerin artırılması
D) Sosyal diyaloğun geliştirilmesi
E) Sosyal adaletin sağlanması

Cevap : C) Sosyal eşitsizliklerin artırılması

5. Sanayi devrimi ile birlikte ortaya çıkan üretim ilişkileri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yoğun kentleşme gerçekleşmiştir.
B) Tarım istihdamında uzun dönemli düşüş yaşanmıştır.
C) İşsizlik problemi büyük ölçüde çözülmüştür.
D) Topraksız ve kentli işçi sınıfı ortaya çıkmıştır.
E) Ekonomik büyüme tarihte görülmediği kadar artış göstermiştir.

Cevap : C) İşsizlik problemi büyük ölçüde çözülmüştür.

6. I. Geniş aile
II. Dini kurumlar
III. Uluslararası örgütler
IV. Komşular
V. Devlet
Yukarıdakilerden hangileri geleneksel tarım toplumunun ilk dönemlerinde sosyal politika ve sosyal hizmet alanlarında rol alan kurumlardır?

A) III – IV – V
B) IV – V
C) I – III – IV
D) I – II – III
E) I – II – IV

Cevap : E) I – II – IV

Geleneksel tarım toplumlarının ilk dönemlerinde sosyal politika ve sosyal hizmet alanlarında rol alan kurumlar daha çok yerel ve topluluk bazlı kurumlar olmuştur. Bu bağlamda, geniş aile (I), dini kurumlar (II) ve komşular (IV) bu tür topluluklar için önemli sosyal destek kaynakları olarak işlev görmüştür.
*Geniş aile (I), bireylerin sosyal güvenlik ve destek ağının temelini oluşturmuş, özellikle yaşlılar, hastalar ve çocuklar için bakım sağlamıştır.
*Dini kurumlar (II), yardım ve destek hizmetleri sağlayarak toplumun sosyal ihtiyaçlarını karşılamada önemli bir rol oynamıştır.
*Komşular (IV), yerel düzeyde sosyal dayanışma ve destek mekanizmalarının bir parçası olarak işlev görmüştür.
Uluslararası örgütler (III) ve devlet (V), geleneksel tarım toplumlarının ilk dönemlerinde bu tür rolleri oynamamıştır. Uluslararası örgütler, daha modern ve globalleşen dünyada ortaya çıkmıştır. Devletin sosyal politika ve hizmetlerdeki rolü ise daha sonraları, özellikle sanayileşme süreciyle birlikte gelişmiştir.
Bu nedenle, doğru cevap E) I – II – IV’tür.

7. 1980 sonrası devletin rolü ile ilgili yaşanan gelişmeler aşağıdakilerden hangisinde doğru özetlenmiştir?

A) Devletin kamu kaynaklarını, sosyal politika uygulamalarını çeşitlendirerek kullanmaya devam etmesi
B) Önceden uygulanan sosyal politika uygulamalarının tamamen özel ve sivil sektör eliyle yürütülmesi
C) Devletin tamamen müdahaleci fonksiyonunu bırakarak sosyal politika uygulamalarını piyasa ve sivil sektörün etkinliğine bırakması
D) Önceden uygulanan sosyal politika uygulamalarının mümkünse bütünüyle piyasaya ve sivil toplum kuruluşlarına bırakılması, mümkün olmadığı durumlarda ise sağlanma sorumluluğu devlette kalmak koşuluyla piyasa koşulları içinde üretilmesi ve dağıtılması
E) Devletin önceden olduğu gibi sosyal politikaların uygulanması noktasında birincil görevini sürdürmesi

Cevap : D) Önceden uygulanan sosyal politika uygulamalarının mümkünse bütünüyle piyasaya ve sivil toplum kuruluşlarına bırakılması, mümkün olmadığı durumlarda ise sağlanma sorumluluğu devlette kalmak koşuluyla piyasa koşulları içinde üretilmesi ve dağıtılması

8. Aşağıdakilerden hangisi sosyal politika kurumlarından bir tanesi değildir?

A) Eğitim kurumları
B) Sivil kesim
C) Özel sektör
D) Dini kurumlar
E) Sivil toplum kuruluşları

Cevap : A) Eğitim kurumları

9. Aşağıdakilerden hangisi sosyal politika kurumlarından bir tanesi olan “sivil kesim”in unsurlarından biri değildir?

A) Komşu
B) Akraba
C) Arkadaşlık
D) Aile
E) Sivil Toplum Kuruluşları

Cevap : E) Sivil Toplum Kuruluşları

10. İngiltere’de 1601 tarihinde çıkarılan Yoksulluk Yasası için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bu yasa ile bütün dilencilere yoksulluk maaşı bağlanmıştır.
B) Bu yasaya göre çalışacak durumda olup çalışmayan dilenciler hapsedilecektir.
C) Bu yasa yoksulluğu hafifletmekten çok hâkim sınıfların dilencilerden dolayı olan şikayetlerini ortadan kaldırmayı amaçlamıştır.
D) Bu yasayla beraber yoksullukla mücadele yükümlülüğü yerel yönetimlere verilmiştir.
E) Bu yasa İngiltere ile birlikte Amerikan kolonilerinde de uygulanmıştır.

Cevap : A) Bu yasa ile bütün dilencilere yoksulluk maaşı bağlanmıştır.

11. Endüstri devrimi tarihi dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi erken dönem sosyal politika konularından birisi değildir?

A) Sosyal sigortaların kurulması
B) Örgütlenme özgürlüğünün elde edilmesi
C) Ücretin korunması
D) Koruyucu iş hukuku mevzuatının oluşturulması
E) Kıdem tazminatı hakkının sağlanması

Cevap : E) Kıdem tazminatı hakkının sağlanması

12. Aşağıdakilerden hangisi, 19. yüzyılda işçi sınıfının sefalet koşullarının düşünsel arka planını oluşturan liberal düşüncenin ekonomik argümanlarından biri değildir?

A) Ekonomik ve sosyal olaylar doğal bir düzen içinde cereyan ederler.
B) Fiyatlar ve ücretler piyasa koşullarında belirlenmelidir ve herhangi bir müdahale olmamalıdır.
C) Sınırsız mülkiyet hakkı engellenmemelidir.
D) İşçi ve işveren örgütleri serbestçe kurulmalı ve görevlerini ifa etmelidir.
E) Devlet, piyasa sistemine müdahale etmemelidir.

Cevap : D) İşçi ve işveren örgütleri serbestçe kurulmalı ve görevlerini ifa etmelidir.

13. “Köy, kent vb. gibi belirli bir coğrafi alanda bir arada yaşayan topluluk üyelerinin en fazla ihtiyaç duydukları ortak hizmetleri sağlamak amacıyla meydana getirdikleri yönetim birimleridir,” ifadesinde tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Merkezi yönetim
B) Coğrafi yönetim
C) Genel yönetim
D) Yerel yönetim
E) İşlevsel yönetim

Cevap : D) Yerel yönetim

14. Sanayileşmenin ilk yıllarında kendilerini işsiz bırakacağı düşüncesiyle işçilerin makinaları tahrip etmesi etrafında şekillenmiş olan ve diğer adı “makine kırıcılığı” olan sosyal hareket aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anarşist hareketler
B) Korporatist hareketler
C) Faşizan hareketler
D) Sosyalist hareketler
E) Ludist hareketler

Cevap : E) Ludist hareketler

15. Sosyal politikalar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sosyal politikalar, toplumsal düzenin korunması ve sosyal barışın sürekliliğinin sağlanması için hayata geçirilmektedir.
B) Sosyal politikalar zamandan bağımsız olarak her dönemde aynı şekilde uygulanmaktadır.
C) 1970’li yıllardan sonra toplumsal tepkiler nedeniyle sosyal politikaların bütünüyle devletin sorumluluğu dışına çıkarılması mümkün olamamıştır.
D) 1970’den sonra sosyal refah hizmetlerinin dağıtımında sivil toplum kuruluşlarından yararlanılmaya başlanmıştır.
E) Devletlerin ilk sosyal politika tedbirlerine başvurmasında endüstri devrimi sonrasındaki işçi hareketlerinin, grevlerin ve gösterilerin etkisi olmuştur.

Cevap : B) Sosyal politikalar zamandan bağımsız olarak her dönemde aynı şekilde uygulanmaktadır.

16. İlk işveren sendikası ne zaman ve nerede kurulmuştur?

A) 1876 – Fransa
B) 1890 – Almanya
C) 1820 – İngiltere
D) 1870 – İngiltere
E) 1800 – Hollanda

Cevap : B) 1890 – Almanya

17. Dar anlamda sosyal politika kavramı aşağıdakilerden hangisi ile birlikte kullanılmaya başlanmıştır?

A) Endüstri Devrimi
B) II. Dünya Savaşı
C) 1929 Ekonomik Buhranı
D) Post Endüstriyel Devrim
E) Fransız İhtilali

Cevap : A) Endüstri Devrimi

Dar anlamda sosyal politika kavramı, “Endüstri Devrimi” (A seçeneği) ile birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Endüstri Devrimi, 18. ve 19. yüzyıllarda başlayan ve özellikle Avrupa’da sanayileşme sürecini hızlandıran bir dönüşüm sürecidir. Bu dönemde, fabrikalarda çalışan işçi sınıfının artan ihtiyaçları ve zorlu çalışma koşulları, hükümetlerin ve toplumların sosyal sorunlara daha fazla odaklanmasına neden oldu. Bu, sosyal güvenlik, işçi hakları ve sosyal refah gibi konularda devlet müdahalelerinin artmasına ve sosyal politikanın modern anlamda şekillenmesine yol açtı.

18. 1970 sonrasında dünya genelinde neoliberal politikalar tartışılmaya ve uygulanmaya başlamıştır. Bu yıllarda neoliberal politikaları uygulayan İngiltere, devletin sosyal politikalardaki rolüne ilişkin önemli değişiklikler yapmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden biri değildir?

A) Sosyal refah hizmetlerinin sağlanmasında aile kurumuna verilen önem artmıştır.
B) Devletin sosyal refah hizmeti sunan bürokratik yapılanmaları genişletilmiş ve güçlendirilmiştir.
C) Refah hizmetlerinin sağlanmasında gönüllü kuruluşların önemine vurgu yapılmaya başlanmıştır.
D) Özel sektör, eğitim ve sağlık hizmetlerinin sağlanmasına yardımcı olması için teşvik edilmiştir.
E) Büyük işverenler, sosyal refah hizmetlerinde daha aktif rol almaları için teşvik edilmiştir.

Cevap : B) Devletin sosyal refah hizmeti sunan bürokratik yapılanmaları genişletilmiş ve güçlendirilmiştir.

19. İngiltere’de refah devleti işlevlerini 1945-1975 döneminde yerine getiren yerel yönetimleri tanımlamak için kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Refah Belediyeciliği
B) Yerel Refah Devleti
C) Karma Refah Modeli
D) Yerinde Yönetim Modeli
E) Merkezi Refah Modeli

Cevap : B) Yerel Refah Devleti

20. Aşağıdakilerden hangisi Sanayi Devriminin gerçekleşmesine alt yapı hazırlayan gelişmelerden değildir?

A) I. Dünya Savaşı
B) Feodal yapının çözülmesi
C) Deniz yollarının keşfi
D) Teknolojik yenilikler
E) Ticaretin artan önemi

Cevap : A) I. Dünya Savaşı

Sanayi Devriminin gerçekleşmesine alt yapı hazırlayan gelişmeler arasında, “I. Dünya Savaşı” (A seçeneği) yer almaz. Sanayi Devrimi, 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında, özellikle İngiltere’de başlamıştır. I. Dünya Savaşı ise 1914-1918 yılları arasında gerçekleşmiştir, bu da onun Sanayi Devrimi’nden çok sonra gerçekleştiğini gösterir.
Diğer seçenekler, Sanayi Devrimine zemin hazırlayan faktörler arasında sayılabilir:
*Feodal yapının çözülmesi (B seçeneği), merkezi otoritenin güçlenmesine ve ekonomik değişimlere yol açtı.
*Deniz yollarının keşfi (C seçeneği), yeni ticaret yollarının açılmasını ve küresel ticaretin genişlemesini sağladı.
*Teknolojik yenilikler (D seçeneği), üretim süreçlerini hızlandırdı ve verimliliği artırdı.
*Ticaretin artan önemi (E seçeneği), ekonomik büyümeyi teşvik etti ve yeni pazarlar yarattı.
Bu nedenle, doğru cevap A) I. Dünya Savaşı’dır.