Risk Altında Bulunan Çocuklar Ve Eğitimleri Final Deneme Sınavı -9 (2024)

Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı ve Etkileri

Teknoloji bağımlılığı, özellikle çocuklar ve gençler arasında giderek artan bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Çocuklar üzerindeki etkilerini anlamak, bu bağımlılığın nasıl yönetilebileceği ve önlenmesine dair stratejiler geliştirmek büyük önem taşımaktadır.

1. Teknoloji Bağımlılığı Riskinin Çocukluk Döneminde Yüksek Olması

Çocukluk dönemi, bilişsel ve duygusal gelişimin hızla devam ettiği, ancak karar verme ve kendini kontrol etme becerilerinin tam olarak gelişmediği bir dönemdir. Bu nedenle, çocuklar teknoloji gibi cazip araçlara karşı daha savunmasızdır ve bağımlılık geliştirme riski yetişkinlere kıyasla daha yüksektir.

2. Çocuklarda Teknoloji Kullanımının Yaygınlığı

Çocuklar, eğlence, öğrenme ve sosyalleşme amacıyla teknolojiyi yoğun bir şekilde kullanmaktadırlar. Ancak bu durum, onların sosyal becerilerinin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir ve yüz yüze iletişim becerilerini zayıflatabilir. Ayrıca, aşırı ekran süresi fiziksel sağlık sorunlarına da yol açabilir.

3. Teknoloji Bağımlılığı Tanımı ve Belirtileri

Teknoloji bağımlılığı, kişinin teknoloji kullanımı konusunda kontrolü kaybetmesi, kullanılmadığında yoksunluk çekmesi ve bu durumun kişinin günlük yaşamını, sağlığını ve ilişkilerini olumsuz etkilemesi olarak tanımlanabilir. Bu bağımlılık, genellikle kademeli olarak gelişir ve bireyin hayatını giderek daha fazla etkiler.

4. Yanlış Anlaşılmalar ve Bağımlılık Belirtileri

Teknoloji bağımlılığı belirtileri arasında, planlanandan çok daha uzun süre teknoloji kullanmak, bu alışkanlık hakkında yalan söylemek, ve fiziksel şikayetlerin oluşması yer alır. Bağımlılığın bir belirtisi olarak teknolojiyi kontrol edebilmek ise yanlış bir düşüncedir. Kontrol edebilme, bağımlılık olmadığının bir işareti olabilir.

5. İnternet Bağımlılığı ve İlişkili Türler

İnternet bağımlılığı, diğer tüm teknoloji bağımlılığı türlerine temel teşkil eder. Çünkü çoğu teknolojik etkinlik internet üzerinden gerçekleştirilir. Bu, dijital oyunlar, sosyal medya kullanımı ve bilgisayar bağımlılığı gibi alanları içerir.

6. Teknoloji Bağımlılığı Tedavisi ve Müdahale

Teknoloji bağımlılığı tedavisinde ilaç kullanımı her zaman gerekli değildir. Davranışsal terapiler, aile danışmanlığı ve sosyal destek mekanizmaları, bu bağımlılığın üstesinden gelmek için etkili yöntemler arasında yer alır.

7. Etkili Müdahale Yöntemleri

Teknoloji bağımlılığı olan çocuklara yönelik etkili müdahaleler arasında bilişsel davranışçı terapi, zihin-beden egzersizleri, ve psikoeğitim yer alır. Rutin temizlik yapılması gibi bazı öneriler ise bu bağlamda etkili olmayabilir.

8. Ailelere Öneriler

Ailelerin çocuklarının teknoloji kullanımını sınırlamaları, onları fiziksel aktivitelere teşvik etmeleri ve yemek saatlerinde ekran kullanımını kısıtlamaları önerilir. Ancak çocuğun okulunu veya sosyal çevresini değiştirmek gibi radikal adımlar her zaman uygun olmayabilir.

Sonuç

Çocuklarda teknoloji bağımlılığını anlamak ve yönetmek, onların sağlıklı gelişimi için kritik öneme sahiptir. Aileler, eğitimciler ve sağlık profesyonelleri, bu sorunu tanımak ve erken müdahale etmek için işbirliği yapmalıdır. Bu sayede çocukların teknolojiyi sağlıklı ve dengeli bir şekilde kullanmaları sağlanabilir, ve potansiyel zararlar azaltılabilir.

1- Teknoloji bağımlılığı riski, yetişkinlik dönemine kıyasla çocukluk döneminde neden daha yüksektir?

A) Yetişkinler daha az dijital aygıt kullanırlar.
B) Çocukluk dönemi risk alma davranışlarının en yüksek olduğu dönemdir.
C) Çocukluk döneminde muhakeme etme, kendini kontrol etme, tehlikeli olanı ayırt etme vb. beceriler daha az gelişmiş olur.
D) Yetişkinlik döneminde herkes daha disiplinlidir.
E) Çocuklar ekran karşısında tükettikleri içerikleri anlamazlar.

Cevap : C) Çocukluk döneminde muhakeme etme, kendini kontrol etme, tehlikeli olanı ayırt etme vb. beceriler daha az gelişmiş olur.

Çocukluk dönemi, bilişsel ve duygusal gelişim süreçlerinin henüz tamamlanmadığı bir dönemdir. Bu dönemde çocukların karar verme, riskleri değerlendirme ve impuls kontrolü gibi yetenekleri yetişkinlere kıyasla daha az gelişmiştir. Bu nedenle, çocuklar teknoloji kullanımı konusunda daha kolay aşırıya kaçabilir ve teknoloji bağımlılığı riski altında olabilirler.

2- Çocuklarda teknoloji kullanımının yaygınlığını ortaya koyan raporlar incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Çocuklar sosyalleşmek, iletişim kurmak, eğlenmek gibi amaçlarla teknoloji kullanabilmektedirler.
B) Televizyon izleme oranı yaş arttıkça azalmaktadır.
C) Doğumdan itibaren ilk bir yıl teknoloji kullanımı görülmemektedir.
D) Dünya genelinde çocukların teknoloji kullanım oranları yüksek değildir.
E) Türkiye’de çocukların teknoloji kullanımı yaygın değildir.

Cevap : A) Çocuklar sosyalleşmek, iletişim kurmak, eğlenmek gibi amaçlarla teknoloji kullanabilmektedirler.

Çocukların teknoloji kullanımı üzerine yapılan raporlar, çocukların çeşitli amaçlarla teknolojiyi aktif olarak kullandıklarını göstermektedir. Bu amaçlar arasında sosyalleşme, iletişim kurma, bilgi edinme ve eğlence gibi önemli faktörler yer almaktadır.

3- Teknoloji bağımlılığı tanımlanırken aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Teknoloji kullanımı konusunda kontrolün kaybedilmesi
B) Teknoloji kullanılmadığında yoksunluk çekilmesi
C) Psikolojik ya da fiziksel olarak zarar görme
D) Birden bire ortaya çıkan bir bağımlılık
E) Çok uzun saatler teknolojik alet kullanımı

Cevap : D) Birden bire ortaya çıkan bir bağımlılık

Teknoloji bağımlılığı genellikle zaman içinde kademeli olarak gelişir ve bireyin teknoloji kullanım alışkanlıklarıyla ilgili sorunlar yaşaması sonucunda ortaya çıkar. Bu nedenle, *birden bire ortaya çıkan bir bağımlılık* ifadesi, teknoloji bağımlılığını tanımlarken genellikle kullanılmaz.

4- Aşağıdakilerden hangisi Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) tarafından sıralanan teknoloji bağımlılığı belirtileri arasında yer almaz

A) Birkaç dakika kullanmak niyetiyle saatlerce vakit geçirmek
B) Diğer kişilere teknoloji kullanım süresi hakkında yalan söylemek
C) Ekran karşısında geçirilen süreler nedeniyle fiziksel sorunlar kaynaklı şikâyetlerin oluşması
D) İletişim kurma biçimi olarak internet üzerinden konuşmayı yüz yüzeye tercih etmek ve/ya anonim bir kişiliğe dönüşmek
E) Karar verildiği zaman dijital aygıtlardan uzak durmayı başarmak

Cevap : E) Karar verildiği zaman dijital aygıtlardan uzak durmayı başarmak

Bu seçenek, teknoloji bağımlılığı belirtileri arasında yer almaz; aksine, bireyin teknoloji kullanımı üzerinde kontrol sahibi olduğunu ve kullanımını sınırlayabileceğini gösteren bir durumu ifade eder. Teknoloji bağımlılığı belirtileri arasında yer alan maddeler, kullanımın kontrolünü kaybetme, yalan söyleme, fiziksel ve sosyal sorunlar yaşama gibi olumsuz sonuçlardır.

5- Teknoloji bağımlılığının türleri dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi diğer hepsiyle de ilişkili olan bir bağımlılık türüdür?

A) Dijital oyun oynama bağımlılığı
B) İnternet bağımlılığı
C) Sosyal medya bağımlılığı
D) Bilgisayar bağımlılığı
E) Akıllı telefon/tablet bağımlılığı

Cevap : B) İnternet bağımlılığı

İnternet bağımlılığı, diğer tüm teknoloji bağımlılığı türleriyle ilişkili olan bir bağımlılık türüdür çünkü dijital oyun oynama, sosyal medya kullanımı, bilgisayar kullanımı ve akıllı telefon/tablet kullanımı gibi aktiviteler genellikle internet üzerinden gerçekleştirilir. Bu nedenle, internet bağımlılığı diğer bağımlılık türlerinin ortak bir temelini oluşturabilir.

6- Teknoloji bağımlılığı hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Çocuklarda sosyal, duygulsa, fiziksel ve ruhsal sorunlara neden olabilir.
B) Çocukların akademik başarılarını olumsuz etkiler.
C) İlaçlı tedavi uygulanmadığında teknoloji bağımlılığı azalmaz.
D) Davranışsal bir bağımlılık türüdür.
E) Eğlence amaçlı teknoloji kullanım süresine dikkat edilmelidir.

Cevap : C) İlaçlı tedavi uygulanmadığında teknoloji bağımlılığı azalmaz.

*C* şıkkında bulunan ifade yanlıştır. Teknoloji bağımlılığının tedavisi için mutlaka ilaçlı tedavi uygulanması gerekmez. Psikolojik danışmanlık, davranışsal terapiler ve ailenin desteği gibi yöntemlerle de teknoloji bağımlılığı üzerinde çalışılabilir ve azalma sağlanabilir. Bağımlılığın şiddetine ve bireyin özel durumuna göre çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir.

7- Aşağıdakilerden hangisi teknoloji bağımlılığı olan çocuklarda etkili olan müdahale yöntemlerinden biri değildir?

A) Bilişsel davranışçı terapi
B) Zihin-bedeb egzersizleri
C) Kısa süreli yoksunluk müdahaleleri
D) Her gün rutin temizlik yapılması
E) Psikoeğitimler

Cevap : D) Her gün rutin temizlik yapılması

Bu seçenek, teknoloji bağımlılığı olan çocuklarda etkili olan müdahale yöntemlerinden biri olarak kabul edilmez. Diğer seçenekler (Bilişsel davranışçı terapi, Zihin-bedeb egzersizleri, Kısa süreli yoksunluk müdahaleleri, Psikoeğitimler) teknoloji bağımlılığı müdahalesinde yaygın olarak kullanılan ve etkili olduğu düşünülen yöntemlerdir.

8- Teknoloji bağımlılığı olan çocukların ailelerine aşağıdakilerden hangisi önerilemez?

A) Çocuğun dijital aygıt kullanımının denetlenmesi ve çevrim içi ortamdaki arkadaşlıklarının bilinmesi
B) İnternetin güvenli kullanımı için üretilen uygulamaların bilinmesi ve kullanılması
C) Çocuğun ilgi alanlarına göre çeşitli fiziksel aktivitelere, spor dallarına yönlendirilmesi
D) Çocuğun gerçek dünyadaki arkadaşlarıyla yüz yüze görüşeceği ortamların oluşturulması ve çocuğun teşvik edilmesi
E) Çocuğun okulunun ve arkadaş çevresinin kesinlikle değiştirilmesi

Cevap : E) Çocuğun okulunun ve arkadaş çevresinin kesinlikle değiştirilmesi

Bu öneri, teknoloji bağımlılığı olan çocukların ailelerine genel bir tavsiye olarak önerilemez. Çünkü okulun veya arkadaş çevresinin değiştirilmesi, çocuğun sosyal ilişkilerini ve mevcut destek sistemlerini kesintiye uğratabilir ve her durumda faydalı olmayabilir. Diğer seçenekler, çocukların teknoloji bağımlılığı ile başa çıkmak için ailelerin uygulayabileceği pratik ve destekleyici yöntemler arasında yer alır.

9- Aşağıdakilerinden hangisi çocuklarda teknoloji bağımlılığının olası etkenlerinden biri olarak ifade edilmemiştir?

A) Yoksulluk
B) Sosyalleşme ihtiyacı
C) Aile içi etkileşimdeki sorunlar
D) Akran grupları
E) Dijital aygıtların erişilebilirliği

Cevap : A) Yoksulluk

Yoksulluk, çocuklarda teknoloji bağımlılığının olası etkenlerinden doğrudan biri olarak ifade edilmez. Teknoloji bağımlılığı genellikle sosyalleşme ihtiyacı, aile içi etkileşimdeki sorunlar, akran gruplarının etkisi ve dijital aygıtların erişilebilirliği gibi faktörlerle ilişkilendirilir. Yoksulluk, teknolojiye erişimle veya teknoloji kullanım alışkanlıklarıyla dolaylı yollardan ilişkili olabilir, ancak teknoloji bağımlılığının doğrudan bir etkeni olarak sıkça öne çıkarılmaz.

10- Aşağıdakilerden hangsi çocukların teknoloji bağımlılığı riskinden korunabilmeleri için dikkat edilmesi gerekenler arasında yer almaz?

A) Dijital aygıtların merkezde olduğu bir aile içi ortamın kurulmaması gerekir.
B) 3 yaşını tamamladıktan sonra çocuğun aileye ait tableti değil kişisel tabletini kullanması gerekir.
C) Çocuğun sınırsız içerik ve sürede teknoloji kullanımına izin verilmemesi gerekir.
D) Dijital aygıtların çocukların davranışlarını yönetme maksadıyla ödül ya da ceza aracı olarak kullanılmaması gerekir.
E) Aile yemek saatlerinde çocuk ekran karşısında ise müsaade edilmemesi ve yemek servisi yapılmaması gerekir.

Cevap : B) 3 yaşını tamamladıktan sonra çocuğun aileye ait tableti değil kişisel tabletini kullanması gerekir.

Bu öneri, çocukların teknoloji bağımlılığı riskinden korunmaları için dikkat edilmesi gerekenler arasında yer almaz. Çocukların erken yaşta kişisel dijital cihazlara sahip olmaları, bağımlılık riskini artırabilir. Bu nedenle, çocukların teknoloji kullanımını sınırlamak ve denetlemek, aile içi ortamın teknoloji kullanımı konusunda sağlıklı alışkanlıklar geliştirmek önemlidir. Çocuklara erken yaşta kendi kişisel dijital aygıtlarını vermek yerine, teknoloji kullanımı konusunda ailece sağlıklı sınırlar koymak ve bu sınırlar içerisinde teknolojiyi kullanmalarını sağlamak daha uygun bir yaklaşım olacaktır.