Çalışmanın Seyri ve Sağlık Ünite-10

Sanayi Devrimi sırasında yapılan icatlar, üretim süreçlerini ve iş gücü organizasyonunu köklü bir şekilde değiştirmiştir. Edmund Cartwright tarafından icat edilen dokuma tezgahı, tekstil endüstrisinde devrim yaratmıştır. Bu icat, üretim hızını artırmış ve verimliliği yükseltmiştir. Ayrıca, James Watt tarafından geliştirilen buharlı makine, sanayileşme döneminin en önemli icatlarından biri olarak kabul edilir. Buharlı makine, üretim süreçlerini hızlandırmış ve sanayi devriminin yayılmasını sağlamıştır.

Sanayi Devrimi’nin başlamasında önemli bir rol oynayan bir diğer faktör, Abraham Darby’nin demir üretiminde ilk kez kok kömürünü kullanmasıdır. Bu yenilik, demir üretiminde maliyetleri düşürmüş ve daha kaliteli demir elde edilmesini sağlamıştır. Sanayi Devrimi’nin ilk olarak tekstil alanında fabrikalaşma ile başlaması da dikkat çekicidir. Tekstil fabrikaları, üretim süreçlerini merkezileştirmiş ve işçilerin çalışma koşullarını önemli ölçüde değiştirmiştir.

Sanayileşme sürecinde işçilerin çalışma koşulları oldukça zorluydu. Uzun çalışma saatleri, yetersiz beslenme ve kötü barınma koşulları, işçilerin sağlığını olumsuz etkilemiştir. İşçilerin çalıştıkları ortamlarda sıkışıklık, toz, rutubet ve yüksek ısı gibi olumsuz faktörler, enfeksiyöz hastalıkların ve diğer sağlık sorunlarının yaygınlaşmasına yol açmıştır. İşçiler, üretim süreçlerinde düzenli ve sürekli çalışan makinelerle uyumlu bir şekilde çalışmak zorunda kalmış ve bu durum, bedensel ve zihinsel yorgunluklara sebep olmuştur.

Sanayileşme sürecinde işçilerin sağlık koşulları hakkında yapılan çalışmalar, işçilerin sağlık sorunlarının yaygın olduğunu ve bu sorunların büyük ölçüde çalışma koşullarından kaynaklandığını göstermiştir. Örneğin, Percival Pott tarafından baca temizleyicilerinde gözlemlenen skrotum kanseri, bilinen ilk mesleksel kanser olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde çıkarılan yasalar, işçilerin çalışma saatlerini ve koşullarını düzenlemeye yönelik önemli adımlar atmıştır. Ancak, bu yasalar her zaman titizlikle uygulanmamış ve işçilerin çalışma koşulları iyileştirilememiştir.

Sanayileşme, sadece üretim süreçlerini değil, aynı zamanda toplumun sosyal ve ekonomik yapısını da değiştirmiştir. Fabrikaların yaygınlaşması, üretimin merkezileşmesi ve yeni meslek gruplarının ortaya çıkması, kentlerin büyümesine ve çeşitlenmesine yol açmıştır. Ancak, üretim süreçlerinin merkezileşmesi ve fabrikaların kurulması, işçilerin yaşam ve çalışma koşullarını zorlaştırmıştır. İşçilerin uzun saatler boyunca çalışmak zorunda kalmaları, sağlık sorunlarını artırmış ve yaşam kalitelerini düşürmüştür.

Sonuç olarak, sanayileşme süreci, toplumların ekonomik ve sosyal yapılarında köklü değişikliklere yol açan önemli bir dönemdir. Bu süreçte yapılan icatlar ve yenilikler, üretim süreçlerini hızlandırmış ve verimliliği artırmıştır. Ancak, bu gelişmeler işçilerin çalışma koşullarını zorlaştırmış ve sağlık sorunlarını artırmıştır. Sanayileşme, modern dünyanın temellerini atmış ve günümüzdeki sanayi toplumlarının şekillenmesine önemli katkılarda bulunmuştur.

1- Aşağıdakilerden hangisi dokuma tezgahını icat eden mucittir?

A) Edmund Cartwright
B) John Kay
C) John Hargreaves
D) Samuel Crompton
E) Abraham Darby

Cevap: A) Edmund Cartwright

Açıklama: Edmund Cartwright, 1785 yılında mekanik dokuma tezgahını icat ederek tekstil endüstrisinde devrim yaratmıştır.

2- Aşağıdakilerden hangisi James Watt tarafından geliştirilen Sanayileşme döneminin önemli icatlarından biridir?

A) Dokuma Tezgahı
B) Buharlı Makine
C) Uçan Mekikler
D) Su Tezgahı
E) Dönen Katır

Cevap: B) Buharlı Makine

Açıklama: James Watt, buharlı makineyi geliştirerek sanayileşme sürecini hızlandırmıştır. Buharlı makine, enerji üretiminde devrim yaratmış ve sanayiye büyük katkı sağlamıştır.

3- Aşağıdakilerden hangisi demir üretiminde ilk kez kok kömürünü kullanan kişidir?

A) James Watt
B) John Kay
C) Edmund Cartwright
D) Abraham Darby
E) Samuel Crompton

Cevap: D) Abraham Darby

Açıklama: Abraham Darby, demir üretiminde kok kömürünü kullanarak daha verimli bir üretim yöntemi geliştirmiştir.

4- Sanayi Devriminde fabrikalaşma ilk olarak hangi alanda olmuştur?

A) Tekstil
B) Ulaşım
C) Haberleşme
D) Tarım
E) Kimya

Cevap: A) Tekstil

Açıklama: Sanayi Devrimi sırasında fabrikalaşma ilk olarak tekstil alanında başlamış ve bu alanda büyük gelişmeler yaşanmıştır.

5- Aşağıda verilenlerden hangisi işçilerin çalışmalarının düzenlenmesi amacıyla çıkarılan yasalarla ilgili yanlış bir ifadedir?

A) 1802 yılında Çıraklık yasası çıkarılmıştır.
B) 1834 yasası dokuz ile onüç yaş arası çocukların günde 9, haftada 48 saatten fazla çalışmalarını yasaklamıştır.
C) 1834 yasası 14 ila 18 yaş arasındakilerin ise günde 12, haftada 69 saatten fazla çalışmalarını yasaklamıştır.
D) 1819, 1825 ve 1831’de Fabrika yasalarını onaylamış ve titizlikle uygulanmıştır.
E) 1834 yasası ile sekiz yaşın altındakilerin gece çalıştırılması engellenmiştir.

Cevap: D) 1819, 1825 ve 1831’de Fabrika yasalarını onaylamış ve titizlikle uygulanmıştır.

Açıklama: Fabrika yasaları, çalışma koşullarını iyileştirmek amacıyla çıkarılmıştır ancak 1819, 1825 ve 1831 yıllarında onaylanan yasaların titizlikle uygulanması her zaman sağlanamamıştır.

6- Aşağıda verilenlerden hangisi fabrika işinin çalışanlar üzerinde oluşturduğu kötü etkilerden biri değildir?

A) Düzenli ve sürekli çalışan bir makine hızına yetişebilmek için zihinsel ve bedensel olarak aşırı gayret sarfetme
B) Uzun sürelerle ayakta durma sonucunda bacak ağrısı
C) Uzun çalışma saatleri sonucunda uykusuzluk
D) Kalabalık, tozlu ve rutubetli iş odalarında yüksek ısıda havalandırmasız çalışma
E) İşçi ve iş veren arasında gelişen beraberlik duygusu

Cevap: E) İşçi ve iş veren arasında gelişen beraberlik duygusu

Açıklama: Fabrika işinin zorlukları arasında işçi ve işveren arasında gelişen bir beraberlik duygusu bulunmamaktadır; aksine, zor çalışma koşulları genellikle işçiler üzerinde olumsuz etkiler yaratmıştır.

7- Aşağıdakilerden hangisinde uygun koşullarda çalışmayan işçilerde görülebilecek durumlar bir arada verilmiştir?

I. Eklem deformiteleri
II. Diz ve bacaklarda deformiteler
III. Soğuk algınlığı
IV. Enfeksiyöz hastalıklar
A) I ve II
B) I ve III
C) I,II ve III
D) I,II ve IV
E) I,II,III ve IV

Cevap: E) I,II,III ve IV

Açıklama: Uygun olmayan çalışma koşulları işçilerde eklem deformiteleri, soğuk algınlığı ve enfeksiyöz hastalıklar gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

8- Aşağıdakilerden hangisi işçilerin sağlığının bozulmasında etkili olan faktörlerden biri değildir?

A) Çalışanların yoğun olarak yaşadıkları yerlerde hava kirliliği
B) İşçi bölgelerinde sıkışık binalar arasında çürüyen hayvan ve bitki artıkları
C) Su kaynaklarına ulaşımın kolay olması
D) Soğuğa, neme ve suya karşı koruma sağlayan giysilerin olmaması
E) Kötü beslenme ve barınma koşulları

Cevap: C) Su kaynaklarına ulaşımın kolay olması

Açıklama: Su kaynaklarına kolay ulaşım, işçilerin sağlığını olumlu yönde etkileyebilecek bir faktördür. Diğer faktörler ise sağlığı olumsuz etkileyen koşullardır.

9- Aşağıdakilerden hangisi sanayileşme sürecinde çalışanların sağlığı hakkında verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) İşçilerde yetersiz beslenme ile ilişkili olarak cilt tüberkülozu çok yaygın bir hastalıktır.
B) İşçilerde yetersiz beslenmenin bir sonucu olarak raşitizm sık görülmektedir.
C) Dokuma fabrikalarında çalışan işçilerde gürültülü nefes alma, öksürük, göğüste ağrı şikayetleri görülebilir.
D) İşçilerin ihtiyaç duyduklarında sağlık hizmetlerine erişmesi de oldukça güçtür.
E) İşçi Sınıfının Sağlık Koşulları hakkındaki raporda 1840 yılında üst sınıf mensupları ile fabrika işçilerinin ortalama yaşam süresinin benzer olduğu gösterilmiştir.

Cevap: E) İşçi Sınıfının Sağlık Koşulları hakkındaki raporda 1840 yılında üst sınıf mensupları ile fabrika işçilerinin ortalama yaşam süresinin benzer olduğu gösterilmiştir.

Açıklama: 1840 yılına ait raporlarda üst sınıf mensupları ile fabrika işçilerinin ortalama yaşam süresi arasında belirgin farklar olduğu gösterilmiştir.

10- Aşağıdaki uluslararası kuruluşlardan hangisi işyerlerinde koruyucu sağlık ve güvenlik hizmeti verilmesini ve çalışanların kayıplarının karşılanması için sosyal güvence sağlanmasını talep eder?

A) Fabrika koşullarında makinelerin devreye girmesiyle ürünler el ile yapılan üretime göre daha çabuk ve daha ucuz üretilir hale gelmiştir.
B) Sanayi ürünlerine yükselen talebin yeni iş olanakları yaratmasıyla kitleler halinde kente göç başlamış
C) Fabrikalarla birlikte gelen işbölümü eğitim sistemini değiştirmiştir.
D) Üretilen malın arzı arttıkça fiyatı da aynı oranda artmıştır.
E) Yeni meslek grupları ortaya çıkarak kent nüfusunun daha da büyüyüp çeşitlenmesine yol açmıştır.

Cevap: D) Üretilen malın arzı arttıkça fiyatı da aynı oranda artmıştır.

Açıklama: Üretilen malın arzı arttıkça fiyatının aynı oranda artması doğru bir ifade değildir. Genellikle arz arttıkça fiyatlar düşme eğilimindedir.