Çalışmanın Seyri ve Sağlık Ünite-13

Giriş

Meslek hastalıkları, çalışanların iş yerindeki maruziyetleri nedeniyle zamanla ortaya çıkan ve işin doğası gereği oluşan sağlık sorunlarıdır. Bu hastalıklar, çalışma koşullarının iyileştirilmesiyle önlenebilir ve tanı konduğunda etkin bir şekilde tedavi edilebilir.

Meslek Hastalıklarının Tanımı

Meslek hastalıkları, iş yerinde maruz kalınan zararlı etmenler nedeniyle ortaya çıkan ve sağlık sorunlarına yol açan hastalıklardır. Bu hastalıklar, genellikle uzun süreli maruziyet sonucunda oluşur ve çalışanların hem bedensel hem de ruhsal sağlıklarını etkileyebilir.

Meslek Hastalıklarının Nedenleri

Meslek hastalıklarının nedenleri arasında kimyasal, fiziksel, biyolojik ve ergonomik faktörler yer alır. Kimyasal maddelere maruziyet, gürültü, titreşim, radyasyon gibi fiziksel etmenler, biyolojik ajanlar ve yanlış ergonomik koşullar meslek hastalıklarına yol açabilir.

Kimyasal Etmenler

Kimyasal maddeler, solunum yolu, deri ve sindirim sistemi yoluyla vücuda girerek çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Örneğin, asbestozis, silikozis gibi hastalıklar kimyasal tozların solunması sonucu oluşur.

Fiziksel Etmenler

Gürültü, titreşim, radyasyon gibi fiziksel etmenler, iş yerinde uzun süre maruz kalınması durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, sürekli yüksek gürültüye maruz kalan çalışanlarda işitme kaybı gelişebilir.

Biyolojik Etmenler

Biyolojik etmenler arasında bakteri, virüs, mantar ve parazitler yer alır. Sağlık sektöründe çalışanlar, biyolojik etmenlere maruz kalma riski taşır ve bu etmenler çeşitli enfeksiyon hastalıklarına neden olabilir.

Ergonomik Etmenler

Yanlış çalışma pozisyonları, ağır kaldırma ve tekrarlayan hareketler gibi ergonomik etmenler, kas ve iskelet sistemi hastalıklarına yol açabilir. Bel ağrısı, boyun ağrısı ve karpal tünel sendromu bu tür hastalıklara örnektir.

Meslek Hastalıklarının Önlenmesi

Meslek hastalıklarının önlenmesi için iş yerinde alınacak önlemler büyük önem taşır. Çalışma ortamının düzenlenmesi, kişisel koruyucu donanım kullanımı, periyodik sağlık kontrolleri ve eğitimler bu önlemler arasında yer alır.

İşyeri Hekimlerinin Rolü

İşyeri hekimleri, çalışanların sağlığını korumak ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla iş yerinde risk değerlendirmesi yapar, sağlık kontrollerini gerçekleştirir ve çalışanları bilinçlendirir. İşyerinde sağlığa zararlı koşulları tespit ederek gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.

Sonuç

Meslek hastalıkları, iş yerindeki olumsuz koşulların bir sonucu olarak ortaya çıkar ve çalışanların sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için işyerinde gerekli önlemlerin alınması ve düzenli sağlık kontrollerinin yapılması büyük önem taşır.

1- Aşağıdakilerden hangisi iş kazaları ile ilgili yanlış bir ifadedir?

A) Çalışma sırasında meydana gelir
B) Bir an içinde olup biter
C) Kişinin yalnızca beden sağlığını etkiler
D) Kalıcı veya geçici sonuçları olabilir
E) İstenmeyen olaylardır

Cevap: C) Kişinin yalnızca beden sağlığını etkiler

Açıklama: İş kazaları kişinin hem beden hem de ruh sağlığını etkileyebilir.

2- Aşağıdakilerden hangisi meslek hastalıkları ile ilgili yanlış bir ifadedir?

A) Meslek hastalığı özünde bir hastalıktır, kişide oluşturduğu tablo açısından diğer hastalıklardan hiç bir farkı yoktur.
B) Organizmanın yapı ve işleyişinde ortaya çıkan bozukluk olarak tanımlanan durumlardan biridir.
C) Solunum sistemi ile ilgili olabilir, bir karaciğer hastalığı olabilir ya da kas ve iskelet sistemi hastalığı olabilir.
D) Meslek hastalığı adını almasının nedeni kişinin yaptığı işe bağlı olarak ortaya çıkmasıdır.
E) Meslek hastalıklarına tanı konması kolay ve hızlı bir süreçtir.

Cevap: E) Meslek hastalıklarına tanı konması kolay ve hızlı bir süreçtir.

Açıklama: Meslek hastalıklarına tanı konması genellikle uzun ve karmaşık bir süreçtir.

3- İşyerinde hastalığa yol açan koşulların iyileştirilmesi ile geleceğin çalışanları da korunmuş olmaktadır. Ulusal sağlık sistemlerinde bu görevi yerine getirmekle yükümlü kişiler kimdir?

A) İşveren
B) İşyeri hekimleri
C) İşyeri hemşiresi
D) Ergonomi uzmanı
E) İş Hijyenisti

Cevap: B) İşyeri hekimleri

Açıklama: İşyeri hekimleri, işyerinde hastalığa yol açan koşulları saptamak ve iyileştirmekle yükümlüdür.

4- Aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Meslek hastalığı uzmanlarının çalışmaları ile çalışan sağlığına zarar veren işyeri koşullarını saptamak mümkün olmuştur.
B) Hastalanan kişiye meslek hastalığı tanısı konması üzerine aynı koşullarda çalışan kişilerin gözlem altına alınarak onlardaki sağlık sorunlarını henüz belirgin bir hastalığa dönüşmeden önlemek mümkündür.
C) Ayrıca o işyerinde ve benzerlerinde hastalığa yol açan koşulların iyileştirilmesi ile geleceğin çalışanları da korunmuş olmaktadır.
D) Günümüzün gelişmiş ülkelerinde her işyerinde işverence işyeri hekimliği hizmeti sağlanması zorunlu değildir.
E) Meslek hastalıkları uzmanlarının sosyal güvenlik sisteminin sağlıklı ve adaletli çalışmasında önemli bir rolleri vardır.

Cevap: D) Günümüzün gelişmiş ülkelerinde her işyerinde işverence işyeri hekimliği hizmeti sağlanması zorunlu değildir.

Açıklama: Gelişmiş ülkelerde işverenlerin işyeri hekimliği hizmeti sağlaması genellikle zorunludur.

5- Aşağıda verilen bilim insanlarından hangisi ilk gerçek meslek hastalıkları uzmanı olarak bilinmektedir?

A) Bernardino Ramazzini
B) Frederick Winston Taylor
C) Karl Marx
D) Eiji Toyoda
E) Henry Ford

Cevap: A) Bernardino Ramazzini

Açıklama: Bernardino Ramazzini, meslek hastalıkları konusunda yaptığı çalışmalarla ilk gerçek meslek hastalıkları uzmanı olarak kabul edilir.

6- Aşağıdakilerden hangisi mevzuatımızda meslek hastalığı tanımı hakkında yanlıştır?

A) Çalışanın yaptığı işin niteliğinden dolayı meydana gelir.
B) İşin yürütüm şartlarından etkilenir.
C) Tekrarlanan bir sebeple meydana gelir.
D) Geçici hastalıklardır.
E) Bedensel veya ruhsal özürlülük halleri meydana gelir.

Cevap: D) Geçici hastalıklardır.

Açıklama: Meslek hastalıkları genellikle uzun süreli veya kalıcı olabilir.

7- Meslek Hastalıklarında Listesi ILO tarafından ilk kez ne zaman yayınlanmıştır?

A) 1925 yılında
B) 1930 yılında
C) 1940 yılında
D) 1945 yılında
E) 1950 yılında

Cevap: A) 1925 yılında

Açıklama: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) meslek hastalıkları listesini ilk kez 1925 yılında yayınlamıştır.

8- Avrupa Birliği Meslek Hastalıklarında Listesi uygulamasına ne zaman geçmiştir?

A) 1958 yılında
B) 1968 yılında
C) 1978 yılında
D) 1988 yılında
E) 1998 yılında

Cevap: C) 1978 yılında

Açıklama: Avrupa Birliği, meslek hastalıkları listesini 1978 yılında uygulamaya başlamıştır.

9- Aşağıdakilerden hangisi ILO tarafından oluşturulan meslek hastalıkları listesinde hedef organ sistemlerinin meslek hastalıkları başlığı altında yer alan hastalıklardan değildir?

A) Solunum sistemi hastalıklar
B) Deri, kas ve iskelet sistemi hastalıklar
C) Mental hastalıklar
D) Davranışsal hastalıklar
E) Kimyasal, fiziksel ve biyolojik ajanlara bağlı hastalıklar

Cevap: E) Kimyasal, fiziksel ve biyolojik ajanlara bağlı hastalıklar

Açıklama: ILO’nun meslek hastalıkları listesi, hedef organ sistemlerine göre hastalıkları gruplar, kimyasal, fiziksel ve biyolojik ajanlara bağlı hastalıklar ise bu grupların dışında yer alır.

10- Aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) ABD gibi bazı ülkelerin meslek hastalığı tanı süreçlerinde liste uygulaması yoktur.
B) ABD’de her hekim mesleki bilgisine dayalı olarak kendisine başvuran çalışanlara meslek hastalığı tanısı koyabilir
C) Hekim tanısını yazacağı bir rapor ile gerekçelendirmek zorundadır.
D) Sigorta kurumu veya sigorta kurumu reddederse mahkeme heyetini ikna edebilmek için bu rapor çalışma ile hastalık arasında açık bir illiyet bağı kurmak zorundadır.
E) Meslek hastalıkları uzmanı tarafından yazılmış bir raporun sigorta kurumu hekimlerini veya mahkeme heyetini ikna etme şansı düşüktür.

Cevap: E) Meslek hastalıkları uzmanı tarafından yazılmış bir raporun sigorta kurumu hekimlerini veya mahkeme heyetini ikna etme şansı düşüktür.

Açıklama: Meslek hastalıkları uzmanı tarafından yazılmış bir raporun sigorta kurumu hekimlerini veya mahkeme heyetini ikna etme şansı yüksektir.