Çalışmanın Seyri ve Sağlık Ünite-2

Çalışmanın Önemi ve Sağlık Üzerine Etkileri

Çalışma, insan yaşamında büyük bir yer tutar ve bireylerin hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı üzerinde önemli etkileri vardır. Çalışmanın sözlük anlamı, bir sonuç elde etmek veya herhangi bir şey ortaya koymak için güç harcayarak yapılan etkinlik olarak tanımlanır. Ancak, çalışmanın kapsamı ve etkileri bu basit tanımın ötesine geçer.

Çalışmanın Farklı Tanımları

Çalışma, sadece fiziksel bir eylem olarak değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal bir süreç olarak da ele alınmalıdır. Örneğin, bir yapı elemanının yük altında biçim değiştirmesi ya da bünyesindeki suyun azalması veya çoğalması sonucu ağacın biçim ve boyutlarının değişmesi gibi tanımlar, çalışmanın fiziksel yönlerine dikkat çeker. Ancak, çalışmanın bir bilimsel veya sanatsal amaçlı ürün ortaya koyma süreci olduğunu da unutmamak gerekir.

Çalışma Tipleri

Çalışma, çeşitli biçimlerde karşımıza çıkar. Hane dışında ücretli çalışma, hane içinde ücretli çalışma, hane dışında ücretsiz çalışma ve hane içinde ücretsiz çalışma gibi farklı çalışma türleri vardır. Hane dışında ücretli çalışmaya örnek olarak geçici çalışma verilebilir. Bu, bireylerin geçici sürelerle belirli işlerde çalışmasını ifade eder.

Avcı-Toplayıcı Dönemde Çalışma

Avcı-toplayıcı dönemde çalışma, hayatta kalmak için gerekliydi ve insanlar genellikle günde 3-5 saat çalışarak temel ihtiyaçlarını karşılıyorlardı. Bu dönemde çalışmanın amacı, bir kimlik oluşturmak, özgür olmak, para kazanmak ya da başkalarına yardım etmek değildi; tamamen hayatta kalmaya yönelikti.

İlkel Toplumlarda Çalışma

İlkel toplumlarda çalışma, varoluşun bir parçasıydı ve hiçbir iş boş zaman aktivitesi olarak görülmezdi. Bu toplumlarda, iş yaparak yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda sosyal ödevler de yerine getirilirdi. Ancak, tanrılar ile iletişim kurmak için transa geçme veya geleceğe ilişkin kehanette bulunma gibi ritüeller, toplum için önemli aktiviteler olarak işten ayrılmıştı.

Tarım Toplumlarında Çalışma

Tarım toplumlarında ise çalışma, daha karmaşık bir hal almıştı. Bu dönemde, işi yürütmeyi sağlayacak bilgi genellikle usta-çırak ilişkisi ile sağlanıyordu. Ayrıca, gıdanın daha çok stoklanması, iş bölümü ve uzmanlaşmayı gerektirmiş ve bu durum, toplumlarda büyük sosyal farklılaşmalara yol açmıştı.

Romalılar ve Çalışma

Romalılar, ihtiyaçtan yapılan işleri “Labor” olarak tanımlamışlardır. Bu, Romalıların çalışmaya verdikleri önemi ve çalışmanın toplum içindeki yerini göstermektedir.

Sanayi Devrimi ve Çalışma

18. yüzyılda teknolojik ve örgütsel yenilikler, demiryolları ve imalat sanayinin gelişimine yol açmıştır. Ancak, bu durum Çin gibi bazı ülkelerde diğerleriyle aynı dönemde görülmemiştir. Bu, sanayi devriminin küresel ölçekte eşit bir şekilde gerçekleşmediğini göstermektedir.

Çalışmanın tarihsel gelişimi ve farklı toplumlarda aldığı biçimler, bugün çalışma hayatında karşılaşılan birçok sorunun da temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle, çalışmanın sağlık üzerindeki etkilerini anlamak ve bu alanda sağlıklı çalışma koşullarını oluşturmak, bireylerin genel sağlığını ve refahını artırmak için önemlidir.

1- Aşağıdakilerden hangisi çalışmanın sözlük tanımlarından biri değildir?

A) Çalışmak işi, emek, say, mesai
B) Bir yapı elemanının yük altında biçim değiştirmesi, az veya çok zorlanması
C) Sorun, konu, mesele, maslahat
D) Bünyesindeki suyun azalması veya çoğalması sonucu ağacın biçim ve boyutlarının değişmesi
E) Bilimsel ve sanatsal amaçlı ürün

Cevap: C) Sorun, konu, mesele, maslahat

Açıklama: Çalışma kelimesinin sözlük anlamı bu seçenekle uyuşmamaktadır.

2- Aşağıdakilerden hangisi işin sözlük tanımlarından biri değildir?

A) Ticari anlaşma, alışveriş
B) Bir şey yapmada gösterilen ustalık
C) Bir sonuç elde etmek, herhangi bir şey ortaya koymak için güç harcayarak yapılan etkinlik, çalışma
D) Bir değer yaratan emek
E) Sanayi, ticaret, tarım, maliye vb. alanlara ilişkin ekonomik etkinliklerin bütünü

Cevap: B) Bir şey yapmada gösterilen ustalık

Açıklama: İşin sözlük tanımları arasında bu seçenek yer almamaktadır.

3- Aşağıdakilerden hangisi bir çalışma tipi değildir?

A) Hane dışında ücretli çalışma
B) Hane içinde ücretli çalışma
C) Hane dışında ücretsiz çalışma
D) Hane içinde zorunlu çalışma
E) Hane içinde ücretsiz çalışma

Cevap: D) Hane içinde zorunlu çalışma

Açıklama: Bu seçenek bir çalışma tipi olarak kabul edilmemektedir.

4- Aşağıdakilerden hangisi hane dışında ücretli çalışmaya bir örnektir?

A) Geçici çalışma
B) Ev işleri
C) Amme hizmeti
D) Aile işletmeleri
E) Kölelik

Cevap: A) Geçici çalışma

Açıklama: Hane dışında ücretli çalışma olarak geçici çalışma örnek verilebilir.

5- Avcı-toplayıcı dönemde çalışmayla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Hayatta kalmak için günde 3-5 saat çalışmışlardır.
B) Çalışmanın amacı bir kimlik oluşturmak, özgür olmak, para kazanmak ya da başkalarına yardım etmektir.
C) Üretim fazlası olduğu için yazı icat edilmiştir.
D) İhtiyaçlarının üzerinde üretim yaparak üretim fazlasını depolamışlardır.
E) Avlanma biçimlerinden dolayı çeşitli meslek hastalıkları bu dönemde ortaya çıkmıştır

Cevap: A) Hayatta kalmak için günde 3-5 saat çalışmışlardır.

Açıklama: Avcı-toplayıcı dönemde insanların hayatta kalmak için az bir süre çalıştıkları bilinir.

6- İlkel toplumlarda çalışmayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) İlkel toplumlarda çalışma varoluşun bir parçasıdır ve hiçbir iş bir boş zaman aktivitesi olarak görülmemiştir.
B) İki milyon kadar yıl önce işçiler, sert kabuklu yemişleri açmak veya hayvanlardan et kopartmak amacıyla kayalardan küçük parçaları işlemişlerdir.
C) İş yaparak yalnızca ekonomik değil sosyal ödevler de yerine getirilmiştir.
D) Bu toplumlarda toplama yoluyla veya ilkel tarımsal yöntemlerle ihtiyaç duyulan bitkilerin sağlanması için gün içinde önemli bir zaman harcanırken, dini ritüellerin gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan bitkilerin edinilmesi için de ciddi bir zaman kullanılmıştır.
E) Tanrılar ile iletişim kurmak için transa geçme veya geleceğe ilişkin kehanette bulunma toplum için önemli aktivitelerdir ve işten ayrılmıştır.

Cevap: E) Tanrılar ile iletişim kurmak için transa geçme veya geleceğe ilişkin kehanette bulunma toplum için önemli aktivitelerdir ve işten ayrılmıştır.

Açıklama: Tanrılar ile iletişim kurmak gibi ritüeller işten ayrılmış değildir, toplum içinde önemli aktiviteler olarak kabul edilmiştir.

7- Tarım toplumlarında çalışmayla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Görece bol doğal yiyecekler nedeniyle bu toplumların görece bir refah toplumu olduğu ileri sürülebilir.
B) Yokluk tüm toplum bireylerince eşit olarak paylaşılmıştır.
C) İşi yürütmeyi sağlayacak bilgi usta çırak ilişkisi ile sağlanmaktadır.
D) Dişleri tahıl tükettikleri için avcı toplayıcı toplumlara göre daha güçlüdür.
E) Kas ve iskelet yapıları çok yönlü yük altında kalarak deforme olmuştur.

Cevap: C) İşi yürütmeyi sağlayacak bilgi usta çırak ilişkisi ile sağlanmaktadır.

Açıklama: Tarım toplumlarında bilgi aktarımı genellikle usta-çırak ilişkisiyle gerçekleşmiştir.

8- Tarım toplumlarında çalışmayla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Çiftçi kendi geçimini sağlamak için ne kadar çalışması gerektiğini bilir; ahır, samanlık, depo ortak alandadır, haneye aittir ve ürün göz önündedir.
B) Gıdanın giderek daha çok stoklanması bu kez iş bölümü ve uzmanlaşmayı gerektirmiş ve mesleksel uzmanlaşma giderek karmaşıklaşan toplumlara itici güç sağlamıştır.
C) Çalışmanın örgütlenmesi daha karışık bir hal almış ve yeni meslekler daha büyük sosyal farklılaşmaya yol açmıştır.
D) Çalışma anlayışındaki değişimlere hiyerarşik toplumlara geçiş eşlik etmemiştir.
E) Üretim fazlası giderek büyüyen kentlerde daha fazla değiş tokuş imkânı bulmuş ve eskinin geçinecek kadar üretme alışkanlığı terk edilmeye başlanmıştır.

Cevap: D) Çalışma anlayışındaki değişimlere hiyerarşik toplumlara geçiş eşlik etmemiştir.

Açıklama: Çalışma anlayışındaki değişimlere hiyerarşik toplumlara geçiş eşlik etmiştir.

9- Romalıların “ihtiyaçtan yapılan işler” olarak tanımladığı işlere ne ad verilir?

A) Artes liberales
B) Labor
C) Ponos
D) Oikos
E) Ergon

Cevap: B) Labor

Açıklama: Romalılar ihtiyaçtan yapılan işlere “Labor” adını vermişlerdir.

10- 18. yüzyılda teknolojik ve örgütsel yenilikler demiryolları ve imalat sanayinin gelişimine yol açmıştır. Aşağıdaki ülkelerden hangisinde bu durum diğer ülkelerle aynı dönemde görülmemiştir?

A) Britanya
B) Almanya
C) ABD
D) Fransa
E) Çin

Cevap: E) Çin

Açıklama: Çin’de bu gelişmeler diğer ülkelerle aynı dönemde görülmemiştir.