Endüstri Sosyolojisi 2023-2024 Final Soruları

Giriş

Endüstri sosyolojisi, iş ve endüstri dünyasındaki sosyal ilişkileri ve yapıları inceler. Modern örgütlerdeki etkileşim unsurları, bürokratik yapıların personel seçimi, post-endüstriyel çağda yoksulluk ve sendikaların karşılaştığı sorunlar gibi konular, bu disiplinin temel inceleme alanları arasında yer alır. Bu makalede, endüstri sosyolojisinin bazı temel kavramları ve dinamikleri ele alınacaktır.

Modern Örgütlerdeki Etkileşim Unsurları

Modern örgütlerde etkileşim unsurlarından biri, takıma dayalı ödüllendirme sistemidir. Takım çalışması ve buna dayalı ödüllendirme, örgütlerin verimliliğini artırır ve çalışanlar arasında işbirliğini teşvik eder. Max Weber’e göre, bürokratik örgütlerde personel seçiminin temel şartı liyakattir. Bu, örgütlerde yetkin ve nitelikli personelin seçilmesine olanak tanır ve örgütün etkinliğini artırır.

Post-Endüstriyel Çağda Yoksulluk

Zygmunt Bauman’a göre, post-endüstriyel çağda yoksullar defolu tüketicilere dönüşmektedir. Bu, yoksulların tüketim toplumunda dışlanması ve marjinalleşmesi anlamına gelir. Modern kapitalizmin ortaya çıkışında tarihsel rol oynayan unsur ise, Max Weber’e göre Protestan etikidir. Bu etik, çalışkanlık ve disiplin gibi değerleri vurgular ve kapitalizmin gelişimine katkıda bulunur.

Sendikaların Karşılaştığı Sorunlar

Sendikalar, yeni çalışma şekilleri, küçük firmaların sayısındaki artış ve işsizliğin artması gibi sorunlarla karşı karşıyadır. Bu faktörler, sendikaların etkinliğini ve işlevselliğini olumsuz etkiler. Ayrıca, günümüzde gelişen sektörlerde tek tip, standart, tekrara dayalı iş yapan binlerce işçiye ihtiyaç duyulmaması, sendikaların gerileme sebeplerinden biridir.

Esnek Çalışma Biçimleri ve Teknolojinin Etkisi

Modern dünyada teknolojinin getirdiği yüksek hayat standardı, Peter L. Berger’a göre kişinin kendi çıkarının grubun çıkarından daha önemli hale gelmesine neden olmuştur. Ayrıca, esnek çalışma biçimleri, modern iş hayatında yaygınlaşmıştır. Atipik çalışma şekilleri, küçük ve orta ölçekli işletmelerin sayılarındaki artışla birlikte daha fazla önem kazanmıştır.

Sonuç

Endüstri sosyolojisi, iş ve endüstri dünyasındaki sosyal ilişkileri ve yapıları anlamada önemli bir disiplindir. Modern örgütlerdeki etkileşim unsurları, post-endüstriyel çağda yoksulluk ve sendikaların karşılaştığı sorunlar gibi konular, bu disiplinin temel inceleme alanları arasında yer alır. Bu makalede ele alınan kavramlar ve dinamikler, endüstri sosyolojisinin geniş ve derinlemesine incelenmesi gereken bir alan olduğunu göstermektedir.

1- Aşağıdakilerden hangisi modern örgütlerdeki etkileşim unsurlarından biridir?

A) Otorite üst yönetim tarafından kullanılır.
B) Takıma dayalı ödüllendirme esastır.
C) İnsanlar kendi kendilerini disipline ederler.
D) Çok sesli / çok merkezli söylem esastır.
E) Kadınlara ve azınlıklara eşit ücret ödenir.

Cevap: A) Otorite üst yönetim tarafından kullanılır.

Açıklama: (Auzef soru kitapçığında, cevap  A olarak geçiyor. Ama cevap tartışılabilir.)

2- Max Weber’e göre bürokratik örgütlerde personel seçiminin temel şartı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Liyakat
B) Sadakat
C) Kişisel ilişkiler
D) Eğitim seviyesi
E) İş deneyimi

Cevap: A) Liyakat

Açıklama: Max Weber’e göre, bürokratik örgütlerde personel seçiminin temel şartı liyakattir.

3- Z. Bauman’a göre post-endüstriyel çağda yoksullar aşağıdakilerden hangisine dönüşmektedir?

A) Aktif tüketiciler
B) Yedek sanayi ordusu
C) Defolu tüketiciler
D) Pasif tüketiciler
E) Üretim ordusu

Cevap: C) Defolu tüketiciler

Açıklama: Z. Bauman’a göre post-endüstriyel çağda yoksullar defolu tüketicilere dönüşmektedir.

4- Aşağıdaki faktörlerden hangisi sendikaların karşı karşıya kaldığı sorunların temel sebepleri arasında yer almamaktadır?

A) Yeni çalışma şekilleri
B) Küçük firmaların sayısındaki azalış
C) İşverenlerin sosyal politikalara yönelik tutumları
D) Küçük firmaların sayısındaki artış
E) İşsizliğin artması

Cevap: B) Küçük firmaların sayısındaki azalış

Açıklama: Sendikaların sorunları arasında küçük firmaların sayısındaki azalış yer almaz, aksine artış etkili olabilir.

5- İnternet üzerinde gerçekleştirilen elektronik ticaretin piyasalar üzerinde hangi etkiyi yaratması beklenmektedir?

A) Piyasaların daha az rekabetçi hâle gelmesi
B) Piyasaların daha fazla bürokrasiye maruz kalması
C) Piyasaların daha fazla düzenlemeye tabi tutulması
D) Piyasaların kısıtlı sayıda sektörde yoğunlaşması
E) Piyasaların büyük ölçüde şeffaflaşması ve giriş çıkışlarının kolaylaşması

Cevap: E) Piyasaların büyük ölçüde şeffaflaşması ve giriş çıkışlarının kolaylaşması

Açıklama: Elektronik ticaret, piyasaların daha şeffaf hale gelmesi ve giriş çıkışlarının kolaylaşması etkisini yaratması beklenir.

6- Max Weber’e göre modern kapitalizmin ortaya çıkışında tarihsel rol oynayan unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Budizm
B) Yahudilik
C) Ortodoksluk
D) Katoliklik
E) Protestan etik

Cevap: E) Protestan etik

Açıklama: Max Weber’e göre modern kapitalizmin ortaya çıkışında Protestan etik tarihsel bir rol oynamıştır.

7- Aşağıdakilerden hangisi bir esnek çalışma biçimi değildir?

A) Sabit vardiya çalışma
B) Evde çalışma
C) Sıkıştırılmış çalışma
D) Part time çalışma
E) Tam zamanlı çalışma

Cevap: E) Tam zamanlı çalışma

Açıklama: Tam zamanlı çalışma, esnek bir çalışma biçimi değildir.

8- Peter L. Berger’a göre modern dünyada teknolojinin getirdiği yüksek hayat standardı, toplumda nasıl bir etki yapmıştır?

A) İnsanları birbirine yaklaştırmıştır.
B) Toplumdaki aile yapısını kuvvetlendirmiştir.
C) Toplumsal gruplara dâhil olmak önem kazanmıştır.
D) Geçmişle olan bağı güçlendirmiştir.
E) Kişinin kendi çıkarı, grubun çıkarından daha önemli hâle gelmiştir.

Cevap: E) Kişinin kendi çıkarı, grubun çıkarından daha önemli hâle gelmiştir.

Açıklama: Peter L. Berger’a göre modern dünyada teknolojinin getirdiği yüksek hayat standardı, kişinin kendi çıkarının grubun çıkarından daha önemli hale gelmesine neden olmuştur.

9- M. Castells’in yükselen toplumu ifade etmek için kullandığı kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Endüstri-sonrası Toplum
B) Network Toplumu
C) Modernlik-sonrası Çağ
D) Toplum 5.0
E) Kıtlık-sonrası Toplum

Cevap: B) Network Toplumu

Açıklama: M. Castells, yükselen toplumu ifade etmek için “Network Toplumu” kavramını kullanmıştır.

10- Küçük ve orta ölçekli işletmelerin sayılarındaki artış, aşağıdaki çalışma şekillerinden hangisinin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur?

A) Ofisten çalışma
B) Tipik çalışma
C) Atipik çalışma
D) Aşırı çalışma
E) Standart çalışma

Cevap: A) Ofisten çalışma

Açıklama: Küçük ve orta ölçekli işletmelerin sayılarındaki artış, Ofisten çalışma şekillerinin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur.

11- Yeni ekonominin başlangıç tarihi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tekerleğin icat edilmesi
B) Bilgisayarların yaygınlık kazanmaya başlaması
C) Buhar makinesinin icadı
D) Ateşin bulunması
E) Matbaanın keşfi

Cevap: B) Bilgisayarların yaygınlık kazanmaya başlaması

Açıklama: Yeni ekonominin başlangıç tarihi, bilgisayarların yaygınlık kazanmaya başlamasıyla ilişkilendirilir.

12- Enformasyon toplumu işlerinin, endüstri toplumu işlerinden farklılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kısa süreli eğitim
B) Düşük vasıflı iş gücü
C) Yüksek vasıflı iş gücü
D) Ham maddenin yoğun kullanımı
E) Rutin işler

Cevap: C) Yüksek vasıflı iş gücü

Açıklama: Enformasyon toplumu işleri, endüstri toplumu işlerinden farklı olarak yüksek vasıflı iş gücüne dayanır.

13- Aşağıdakilerden hangisi 1970’li yıllardan itibaren işletmelerin yeniden yapılanma sürecine girmelerinin sebeplerinden biri değildir?

A) Kitle iletişim araçlarında tekellerin kırılmaya başlanması
B) Kitle üretiminin artması
C) Küçük ve esnek firmaların pazarda avantajlı hâle gelmesi
D) Bireyselleşmenin güç kazanmaya başlaması
E) Piyasaların doyma sürecine girmesi

Cevap: B) Kitle üretiminin artması

Açıklama: 1970’li yıllardan itibaren kitle üretimi değil, esnek üretim yöntemleri ve küçük firmalar önem kazanmaya başlamıştır.

14- Aşağıdakilerden hangisi Fordist kitle üretim sisteminin bir özelliğidir?

A) Örgütsel bağlılık düzeyi yüksektir.
B) Esnek çalışma saatleri benimsenmiştir.
C) Takım çalışması artmıştır.
D) İşçiler sadece bir işte uzmanlaşmıştır.
E) Yatay yönetim anlayışı gelişmiştir.

Cevap: D) İşçiler sadece bir işte uzmanlaşmıştır.

Açıklama: Fordist kitle üretim sisteminde işçiler genellikle sadece bir işte uzmanlaşmışlardır.

15- Modern insana ilişkin yapılan en büyük vurgu aşağıdakilerden hangisidir?

A) İtaatkâr oluşu
B) Ekonomik gücü
C) Disiplinsizliği
D) Tek başınalığı
E) Aileye olan bağlılığı

Cevap: D) Tek başınalığı

Açıklama: Modern insana ilişkin yapılan en büyük vurgu, bireyselliği ve tek başınalığıdır.

16- Tele/sanal çalışma düzeninde aşağıdaki olumsuz etkilerden hangisine değinilmemektedir?

A) İş gücünün verimliliğinin düşmesi
B) İş yerindeki örgüt kültürünün zayıflaması
C) Firma aidiyetinin zayıflaması
D) Örgüt içi öğrenme imkânlarının azalması
E) İş yerinde kariyer şansının azalması

Cevap: A) İş gücünün verimliliğinin düşmesi

Açıklama: Tele/sanal çalışma düzeninde iş gücünün verimliliğinin düşmesi genellikle bir sorun olarak değerlendirilmez.

17- Enformasyon toplumunda kimlerin başarı şansı daha yüksektir?

A) Ucuz emek kullananlar
B) Teorisyenler
C) Teorik bilgiyi ürünlere ve hizmetlere dönüştürenler
D) Doğal kaynak zenginliği olanlar
E) Geniş iş gücüne sahip olanlar

Cevap: C) Teorik bilgiyi ürünlere ve hizmetlere dönüştürenler

Açıklama: Enformasyon toplumunda, teorik bilgiyi ürünlere ve hizmetlere dönüştürebilenler daha başarılı olurlar.

18- Geleneksel refah devleti uygulamalarının kalesi olarak bilinen ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) İtalya
B) Çin
C) Amerika
D) İsveç
E) İngiltere

Cevap: D) İsveç

Açıklama: Geleneksel refah devleti uygulamalarının kalesi olarak İsveç bilinir.

19- Tele/sanal iş gücü kavramı hangi çalışanları kapsamaktadır?

A) Yalnızca telekomute işçiler
B) Yalnızca iş yerinde çalışanlar
C) Yalnızca evde çalışanlar
D) Uzaktan veya evden çalışan iş gücü
E) Yalnızca yüksek vasıflı işçiler

Cevap: D) Uzaktan veya evden çalışan iş gücü

Açıklama: Tele/sanal iş gücü, uzaktan veya evden çalışan iş gücünü kapsar.

20- Aşağıdakilerden hangisi günümüzde sendikaların gerileme sebeplerinden biridir?

A) Günümüz iş hayatının çok önünde gidiyor olmaları
B) Anlaşılamamış olmaları
C) Gelişen sektörlerde tek tip, standart, tekrara dayalı iş yapan binlerce işçiye ihtiyaç duyulmuyor olması
D) İşçilerin isteklerine yeterince duyarlı olmamaları
E) Sosyalizmin yükselişi

Cevap: C) Gelişen sektörlerde tek tip, standart, tekrara dayalı iş yapan binlerce işçiye ihtiyaç duyulmuyor olması

Açıklama: Günümüzde gelişen sektörlerde tek tip, standart, tekrara dayalı iş yapan binlerce işçiye ihtiyaç duyulmaması, sendikaların gerileme sebeplerinden biridir.

@lolonolo_com