E-Ticaret ve Tedarik Zinciri Yönetimi 2023-2024 Vize Soruları

E-ticaretin hızlı gelişimi, firmaların tedarik zincirlerini daha verimli ve esnek hale getirme gerekliliğini beraberinde getirmiştir. Tedarik zinciri yönetimi, ürünlerin ve hizmetlerin tedarik edilmesinden nihai tüketiciye ulaştırılmasına kadar olan süreçlerin tümünü kapsar. Bu makalede, e-ticaret ve tedarik zinciri yönetiminin bazı kritik unsurları ve bunların işletmeler için önemi incelenecektir.

İçsel Aktiviteler ve Tedarik Zinciri

Bir firmanın tedarik zincirindeki tüm faaliyetlerini kendi bünyesinde bulunan iş gücü ve kaynaklarıyla gerçekleştirmesi, içsel aktiviteler olarak adlandırılır. İçsel aktiviteler, firmanın bağımsız bir şekilde operasyonlarını sürdürmesine olanak tanır ve tedarik zinciri üzerinde tam kontrol sağlar. Bu strateji, özellikle büyük ve kaynakları geniş firmalar için avantajlıdır. Örneğin, bir firma kendi üretim, depolama ve dağıtım operasyonlarını yürüttüğünde, dışsal faktörlerin neden olabileceği aksaklıklardan daha az etkilenir.

Operasyonel Satın Alma ve Ürün Özellikleri

Operasyonel satın alma sürecinde tedarik edilen ürünlerin genellikle rutin, kritik olmayan ve birim maliyeti düşük ürünler olması beklenir. Özel nitelikli kritik ürünler, operasyonel satın almanın dışında kalan ürünlerdir ve genellikle stratejik satın alma süreçleri ile temin edilir. Bu tür ürünlerin tedariği, tedarik zincirinin verimliliği ve sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır.

Talep Bilgisi ve Stok Yönetimi

Tedarik zincirinde stok ve üretim planlama kararlarının doğru bir şekilde alınabilmesi için talep bilgisinin çift taraflı ve doğru bir şekilde paylaşılması kritik bir öneme sahiptir. Talep bilgisinin doğru ve zamanında paylaşımı, stok yönetimi ve üretim planlamasının etkin bir şekilde yapılmasını sağlar, böylece tedarik zinciri boyunca gereksiz stok birikimlerinin ve üretim aksaklıklarının önüne geçilir.

Stratejik Satın Alma

Stratejik satın alma, tedarik zinciri için kritik önem taşıyan ürün veya hizmetlerin sürekli ve sürdürülebilir bir şekilde temin edilmesini sağlar. Bu süreç, uzun vadeli işbirlikleri ve tedarikçi ilişkileri ile desteklenir. Stratejik satın alma, firmanın rekabet avantajını koruyabilmesi için gereklidir ve tedarik zincirinin sürdürülebilirliğini garanti altına alır.

Kurumsal Karne ve Performans Ölçümü

Kurumsal karne uygulamaları, firmaların vizyon ve stratejilerine dayanan dört temel boyutta incelenir. Bu boyutlar, finansal performans, müşteri memnuniyeti, iç süreçler ve öğrenme-gelişim boyutlarıdır. Tedarik zincirinde performans ölçüm kriterlerinin doğru belirlenmesi, firmanın genel performansını ve rekabet gücünü artırır.

Bütünleşik Tutum ve Tedarik Zinciri Kârlılığı

Tedarik zinciri yönetiminde bütünleşik tutum, tüm tedarik zinciri elemanlarının ortak hedeflere odaklanarak genel tedarik zincir kârlılığını artırmasını sağlar. Bütünleşik tutum, tedarik zinciri boyunca bilgi paylaşımının, risk ve ödül paylaşımının ve süreçlerin bütünleştirilmesinin önemini vurgular.

Talep Tahmin Performansı ve İzleme Sinyali

Talep tahmin performans ölçüm araçlarından biri olan izleme sinyali, talep tahminlerinin doğruluğunu değerlendirmede kullanılır. İzleme sinyali, geçmiş veriler ile mevcut tahminler arasındaki farkları analiz ederek talep tahmin süreçlerinin iyileştirilmesine yardımcı olur.

Operasyonel Kararlar ve Müşteri Memnuniyeti

Tedarik zincirinde alınan operasyonel kararlar, müşteri memnuniyetini doğrudan etkiler. Operasyonel kararlarla ilgili yapılan hatalar, ürün veya hizmetlerin zamanında ve istenen kalitede ulaştırılamamasına yol açarak müşteri memnuniyetsizliğine neden olabilir. Bu nedenle, operasyonel kararların dikkatle ve doğru bir şekilde alınması gereklidir.

Hızlı Tepki Stratejisi

Tedarik zincirinde hızlı tepki stratejisi, tedarikçi ve perakendeci işbirliği ile müşteri taleplerine hızlı ve etkin bir şekilde yanıt verilmesini sağlar. Bu strateji, tedarikçinin nihai müşteri talep bilgisine sahip olarak talep tahmini ve çizelgelemelerini daha doğru yapabilmesine olanak tanır.

Regresyon Analizi ve Talep Tahmini

Talep tahmini yapılırken, ürün talebi ile bölgedeki halkın gelir düzeyi arasındaki ilişkiyi matematiksel olarak tanımlamak için regresyon yöntemi kullanılır. Bu yöntem, iki değişken arasındaki ilişkiyi belirleyerek gelecekteki talep tahminlerinin daha doğru yapılmasına yardımcı olur.

Yeşil Tedarik Zinciri Uygulamaları

Yeşil tedarik zinciri uygulamalarının önündeki engeller arasında yüksek yatırım maliyetleri, karmaşık tedarik zinciri faaliyetleri ve küçük ölçekli tedarikçilerin bilgi eksikliği bulunur. Ancak, çevreyi korumaya yönelik yasa ve kanunlar, yeşil tedarik zinciri uygulamalarını destekleyici nitelikte olup, firmaların sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.

Sonuç

E-ticaret ve tedarik zinciri yönetimi, günümüzde firmalar için hayati bir öneme sahiptir. İçsel aktivitelerden stratejik satın almaya, talep bilgisinin paylaşımından hızlı tepki stratejilerine kadar birçok unsur, tedarik zincirinin etkinliğini ve verimliliğini belirler. Firmalar, bu unsurları doğru yöneterek rekabet avantajı elde edebilir ve müşteri memnuniyetini artırabilir. Yeşil tedarik zinciri uygulamaları ve performans ölçüm kriterlerinin doğru belirlenmesi de, sürdürülebilir bir tedarik zinciri yönetimi için önemlidir.

1- Bir firma eğer tedarik zincirindeki tüm faaliyetlerini gerçekleştirmek için kendi bünyesinde bulunan iş gücü ve kaynağı kullanıyorsa bu firma aşağıdaki yollardan hangisini tercih ederek faaliyetlerini yürütmektedir?

A) Devralma
B) İçsel aktiviteler
C) Stratejik birleşme
D) Ortaklık
E) İhtiyaca yönelik iş birliği

Cevap: B) İçsel aktiviteler

Açıklama: İçsel aktiviteler, firmanın kendi iş gücü ve kaynaklarıyla tedarik zinciri faaliyetlerini gerçekleştirmesi anlamına gelir.

2- Aşağıdaki özelliklerden hangisi operasyonel satın alma sürecinde tedarik edilen ürünlerin özelliklerinden birisi değildir?

A) Çok sayıda tedarikçisi bulunan
B) Kritik olmayan
C) Özel nitelikli kritik ürün
D) Birim maliyeti düşük
E) Rutin olarak satın alınan

Cevap: C) Özel nitelikli kritik ürün

Açıklama: Operasyonel satın alma sürecinde tedarik edilen ürünler genellikle kritik olmayan, rutin olarak satın alınan ve birim maliyeti düşük ürünlerdir.

7- Tedarik zincirinde stok ve üretim planlama kararlarının doğru bir şekilde alınabilmesi için hangi bilginin çift taraflı ve doğru bir şekilde paylaşımı önemlidir?

A) Talep bilgisinin
B) Finansal kaynak bilgisinin
C) Tesis yeri bilgisinin
D) Risk bilgisinin
E) Yatırım bilgisinin

Cevap: A) Talep bilgisinin

Açıklama: Talep bilgisi, stok ve üretim planlama kararlarının doğru alınabilmesi için çift taraflı ve doğru bir şekilde paylaşılması gereken kritik bir bilgidir.

8- Bir sipariş ile ilgili tedarik süresini belirleyen faaliyetler aşağıdaki hangi satınalma sürecinde gerçekleşmektedir?

A) Tedarikçi seçimi
B) Sipariş yükleme
C) Fatura kesimi ve ödeme
D) Tedarikçi performans değerlendirme
E) Satınalma emri/siparişi

Cevap: B) Sipariş yükleme

Açıklama: ?

9- Bir ekmeğe ait tedarik zinciri düşünüldüğünde ekmek fırını süpermarketlere ekmek satarken hangi tedarik zinciri elemanı rolündedir?

A) Perakendeci
B) Tedarikçi
C) Depo
D) Müşteri
E) İmalatçı

Cevap: E) İmalatçı

Açıklama: ?

3- Tedarik zinciri için kritik önem taşıyan ürün veya hizmetlerin sürekli ve sürdürülebilir bir şekilde temin edilmesini sağlayan süreç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Operasyonel satın alma
B) Uzun dönemli satın alma
C) Çevik satın alma
D) Stratejik satın alma
E) Taktiksel satın alma

Cevap: D) Stratejik satın alma

Açıklama: Stratejik satın alma, tedarik zinciri için kritik öneme sahip ürün veya hizmetlerin sürekli ve sürdürülebilir bir şekilde temin edilmesini sağlar.

4- Tedarik zincirinde kurumsal karne uygulanması durumunda firmaların vizyon ve stratejilerine dayanan kaç temel boyut incelenmektedir?

A) 2
B) 6
C) 4
D) 5
E) 3

Cevap: C) 4

Açıklama: Tedarik zincirinde kurumsal karne uygulanması durumunda firmaların vizyon ve stratejilerine dayanan dört temel boyut incelenmektedir.

5- Aşağıdaki tedarik zinciri yönetimi aktivitelerinden hangisi bütün tedarik zinciri elemanlarının ortak tedarik zinciri amaçlarına odaklanarak genel tedarik zincir kârlılığını arttırmasını sağlar?

A) Ortak bilgi paylaşımı
B) Ortak risk ve ödül paylaşımı
C) Bütünleşik tutum
D) Ortak çalışma
E) Süreçlerin bütünleştirilmesi

Cevap: C) Bütünleşik tutum

Açıklama: ?

6- Aşağıdakilerden hangisi maliyet odaklı tedarik zinciri performans ölçütlerinden biri değildir?

A) Stok yatırım minimizasyonu
B) Termin sürelerinin minimizasyonu
C) Yatırım geri dönüş maksimizasyonu
D) Satışların maksimizasyonu
E) Kâr maksimizasyonu

Cevap: B) Termin sürelerinin minimizasyonu

Açıklama: ?

10- Aşağıdakilerden hangisi talep tahmin performans ölçüm araçlarından birisidir?

A) Delphi yöntemi
B) İzleme sinyali
C) Uzman görüşü yöntemi
D) Hareketli ortalamalar yöntemi
E) Regresyon analizi yöntemi

Cevap: B) İzleme sinyali

Açıklama: İzleme sinyali, talep tahmin performans ölçüm araçlarından biridir.

11- Aşağıdaki hangi karar sürecinde alınan kararlar ile ilgili yapılan hatalar direkt olarak müşteri memnuniyetsizliğine neden olacaktır?

A) Operasyonel kararlar
B) Üst yönetim kararları
C) Stratejik kararlar
D) Taktiksel kararlar
E) Genel kararlar

Cevap: A) Operasyonel kararlar

Açıklama: Operasyonel kararlarla ilgili yapılan hatalar, direkt olarak müşteri memnuniyetsizliğine neden olabilir.

12- Tedarik zincirindeki hangi Perakendeci-Tedarikçi işbirliği türünde müşteri talebi perakendeci firma tarafından karşılanırken tedarikçi firma nihai müşteri talebi bilgisine sahip olarak talep tahmini ve çizelgelemeleri daha doğru yapabilmektedir?

A) Satıcı yönetimli stok
B) Devralma
C) Sürekli yeniden yükleme stratejisi
D) Hızlı tepki stratejisi
E) İhtiyaca yönelik işbirliği

Cevap: D) Hızlı tepki stratejisi

Açıklama: ?

13- Oyuncak üreticisi bir firmanın geçmiş son üç yıla ait oyuncak tren satış bilgileri 2020 yılı 1500 adet, 2021 yılı 1680 adet ve 2022 yılı 1750 adet olarak kaydedilmiştir. Bu bilgilere göre firma basit yöntemi kullanarak 2023 yılındaki oyuncak tren satışlarını kaç olarak tahmin edecektir?

A) 1640
B) 2000
C) 1500
D) 1680
E) 1750

Cevap: E) 1750

Açıklama: ?

14- Aşağıdaki tedarik zinciri yönetimi aktivitelerinden hangisi tedarik zincirini talepteki belirsizlikten kaynaklı olumsuzluklardan korumaktadır?

A) Ortak risk ve ödül paylaşımı
B) Ortak bilgi paylaşımı
C) Bütünleşik tutum
D) Ortak çalışma
E) Süreçlerin bütünleştirilmesi

Cevap: B) Ortak bilgi paylaşımı

Açıklama: ?

15- Stok yönetimi sorumluluğu perakendeci firmada olmasına rağmen, tedarikçilerin nihai müşteri talep bilgisine eş zamanlı sahip olarak talep tahmini ve çizelgelemelerini daha doğru bir şekilde yapabildiği perakendeci-tedarikçi iş birliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Just-in-time stratejisi
B) Sürekli yeniden yükleme stratejisi
C) Satıcı yönetimli stok
D) Hızlı tepki stratejisi
E) Üçüncü parti lojistik anlaşmaları

Cevap: D) Hızlı tepki stratejisi

Açıklama: ?

16- Aşağıdakilerden hangisi faaliyet kapsamına göre küresel tedarik zinciri kategorilerinden birisi değildir?

A) Uluslararası tedarikçiler
B) Uluslararası dağıtım sistemi
C) Yurt dışı imalat
D) Tamamıyla bütünleştirilmiş küresel tedarik zinciri
E) Ulusal üretim

Cevap: E) Ulusal üretim

Açıklama: Ulusal üretim, küresel tedarik zinciri kategorilerinden biri değildir, yerel bir faaliyet kapsamını ifade eder.

17- Aşağıdakilerden hangisi tedarik zincirinde performans ölçüm kriterlerinin yanlış belirlenmesine neden olan etkenlerden değildir?

A) Ölçüm kriterlerinin farklı tedarik zinciri elemanlarından elde edilmesinin zorluğu
B) Müşterilerden gelen geribildirim ve tedarik zinciri performans değerlendirmelerinin elde edilmesinin güçlüğü
C) Tedarik zinciri oryantasyonunun yetersiz olması
D) Bilgi paylaşmak istemeyen firmaların olması
E) Tedarik zincirinde yetersiz stok bulundurulması

Cevap: E) Tedarik zincirinde yetersiz stok bulundurulması

Açıklama: Tedarik zincirinde yetersiz stok bulundurulması, performans ölçüm kriterlerinin yanlış belirlenmesine doğrudan neden olan bir etken değildir.

18- Beyaz eşya satışları ile ilgili talep tahmini yapılırken ürün talebi ile bölgedeki halkın gelir düzeyi arasındaki ilişkiyi matematiksel olarak tanımlamak isteyen bir araştırmacı aşağıdaki talep tahmin yöntemlerinden hangisini kullanmalıdır?

A) Delphi yöntemi
B) Regresyon yöntemi
C) Uzman görüşü yöntemi
D) Hareketli ortalamalar yöntemi
E) Üstel düzeltme yöntemi

Cevap: B) Regresyon yöntemi

Açıklama: Regresyon yöntemi, iki değişken arasındaki ilişkiyi matematiksel olarak tanımlamak için kullanılır.

19- Aşağıdakilerden hangisi tedarik zinciri elemanlarından değildir?

A) Depo
B) Banka
C) Hammadde tedarikçisi
D) Toptancı
E) Perakendeci

Cevap: B) Banka

Açıklama: Bankalar, tedarik zinciri elemanlarından biri değildir, finansal hizmet sağlayıcılarıdır.

20- Aşağıdakilerden hangisi firmaların yeşil tedarik zinciri uygulamalarının önündeki engellerden biri değildir?

A) Küçük ölçekli tedarikçilerin bilgi eksikliği
B) Müşterilerin çevreyi koruma konusunda duyarlı olmaması
C) Karmaşık tedarik zinciri faaliyetleri
D) Çevreyi korumaya yönelik yasa ve kanunlar
E) Yüksek yatırım maliyetleri

Cevap: D) Çevreyi korumaya yönelik yasa ve kanunlar

Açıklama: Çevreyi korumaya yönelik yasa ve kanunlar, yeşil tedarik zinciri uygulamalarının önünde bir engel değildir, aksine destekleyici niteliktedir.