1. Aşağıda “geçici işsizlik” ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Sağlıklı bir ülke ekonomisinde olması gereken geçici işsizlik oranı %4-5 dolaylarındadır.
B) Geçici işsizlik, arizi işsizlik olarak da adlandırılmaktadır.
C) Geçici işsizlik, bir toplumda emek arzı ile talebi arasında denge olduğunda dahi görülebilir.
D) Yeni bir işe geçiş sürecinin devam etmesi geçici işsizliğin oluşmasındaki faktörlerden biridir.
E) Piyasadaki açık işler konusunda bilgi eksikliğinin olması geçici işsizliğin oluşmasındaki faktörlerden biridir.
Cevap : A) Sağlıklı bir ülke ekonomisinde olması gereken geçici işsizlik oranı %4-5 dolaylarındadır.
Açıklama : Sağlıklı bir ülke ekonomisinde olması gereken işsizlik oranı, sadece geçici işsizliği değil, yapısal işsizliğin kabul edilebilir bir kısmını da içeren **Doğal İşsizlik Oranı**dır. Geçici işsizliğin tek başına %4-5 dolaylarında olması bilgisi yanlıştır.
2. Gelişmiş ülkelerdeki işsizlik ve istihdam eğilimleri göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kısmi süreli istihdamın yaygınlaşması
B) Özellikle AB ülkelerinin ekonomik bir yapısal değişim sürecinden geçiyor olması
C) İşsizliğin vasıfsız işçilerde yoğunlaşması
D) İşsizliğin coğrafi açıdan orantılı bir dağılım sergilemesi
E) İşsizliğin uzun süreli olması
Cevap : D) İşsizliğin coğrafi açıdan orantılı bir dağılım sergilemesi
Açıklama : Gelişmiş ülkelerde, ekonomik farklılıklar ve bölgesel eşitsizlikler nedeniyle işsizlik coğrafi açıdan **orantısız** bir dağılım sergiler (D şıkkı söylenemez). İşsizlik genellikle belirli bölgelerde veya sanayisizleşen alanlarda yoğunlaşır.
3. Çalışma çağındaki nüfusun yaş aralığı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 15-64
B) 14-65
C) 13-64
D) 14-64
E) 15-65
Cevap : A) 15-64
Açıklama : Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yaygın olarak kabul edilen **çalışma çağındaki nüfusun** yaş aralığı **15-64** arasıdır.
4. Aşağıdakilerden hangisi yapısal işsizliğin bir parçası olarak değerlendirilmektedir?
A) Mevsimlik işsizlik
B) Geçici işsizlik
C) Konjonktürel işsizlik
D) Teknolojik işsizlik
E) Gizli işsizlik
Cevap : D) Teknolojik işsizlik
Açıklama : **Yapısal işsizlik**, ekonominin yapısındaki kalıcı değişimler (örneğin talep kaymaları veya sanayi yapısının değişimi) nedeniyle işgücü becerileri ile iş taleplerinin uyuşmamasıdır. **Teknolojik işsizlik** (D) ise, teknolojik ilerlemeler sonucu işlerin ortadan kalkmasıyla oluşan ve yapısal işsizliğin bir parçası olarak değerlendirilen bir türdür.
5. Aşağıdakilerden hangisi özel istihdam bürolarının gelişmesinde etkili olan nedenlerden biri değildir?
A) Artan işsizlik oranları
B) İşletmelerin rekabet sorunları
C) Kamu sektörünün öncülüğünde gerçekleşen sosyal hedefler
D) Kamu istihdam bürolarının yapısındaki merkeziyetçilik
E) Düşük nitelikli personelin temini ihtiyacı
Cevap : E) Düşük nitelikli personelin temini ihtiyacı
Açıklama :
6. Aşağıdakilerden hangisi ücretin işletme açısından önemini ifade etmektedir?
A) Çalışanların statü ve saygınlık kazanmasını sağlar.
B) İşletmenin verimliliğini artırır.
C) İşletmenin pazar payını artırır.
D) İşletmenin kârlılığına doğrudan etki eder.
E) İşletmenin maliyetleri üzerinde etkili bir unsurdur.
Cevap : E) İşletmenin maliyetleri üzerinde etkili bir unsurdur.
Açıklama : Ücret, işletme için ödenmesi gereken bir maliyet unsuru olduğu için, doğrudan **İşletmenin maliyetleri üzerinde etkili bir unsurdur** (E).
7. I. Aktif nüfus = İş gücü
II. İş gücü = İstihdam edilenler + İşsizler
III. İşgücüne Katılma Oranı = (İş gücü / Aktif nüfus) x 100
Yukarıdaki formüllerden hangisi veya hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve III
C) Yalnız III
D) Yalnız II
E) II ve III
Cevap : E) II ve III
Açıklama :
II. **Doğru**: İşgücü, çalışmaya hazır olan ve çalışan (istihdam edilen) ile çalışmaya hazır olup iş arayan (işsiz) kişilerin toplamıdır.
III. **Doğru**: İşgücüne katılma oranı, işgücünün (çalışan ve işsiz) aktif nüfusa (çalışma çağındaki nüfusa) oranlanmasıyla hesaplanır.
I. **Yanlış**: Aktif nüfus (Çalışma çağındaki nüfus) ve İş gücü aynı şey değildir; işgücü, aktif nüfusun içinden iş arayan ve çalışan kısımdır.
8. Aşağıdakilerden hangisi 1980 sonrası giderek artan işsizlik sorununun oluşumundaki temel nedenlerden biri değildir?
A) Özelleştirmelerin artması
B) Fordist üretim sisteminden post-Fordist üretim sistemine geçiş
C) Sosyal damping uygulamalarında görülen artış
D) Ulus devletin güçlenmesi
E) Liberal partilerin çokça başa gelmesi
Cevap : D) Ulus devletin güçlenmesi
Açıklama : 1980 sonrası işsizlik sorununun temelinde; özelleştirmeler (A), esnekleşme (B), sosyal damping (C) ve liberal politikaların yayılması (E) gibi neoliberal eğilimler yatar. **Ulus devletin güçlenmesi** (D) ise bu döneme damgasını vuran küreselleşme ve neoliberalizm eğilimleriyle çelişen bir ifadedir.
9. I. Kamu istihdam kurumları, meslek seçiminde yol göstericilik ve danışmanlık yapar.
II. Kamu istihdam kurumları, işe yerleştirme ve işsizlik sigortası uygulamalarını gerçekleştirir.
III. Kamu istihdam kurumları, piyasa sisteminde eşleştirme hizmetini tek başına üstlenir.
Yukarıda kamu istihdam kurumlarına ait verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A) I ve II
B) Yalnız III
C) Yalnız I
D) I ve III
E) II ve III
Cevap : A) I ve II
Açıklama : Kamu istihdam kurumları; meslek seçimi ve danışmanlık (I), işe yerleştirme ve işsizlik sigortası (II) gibi görevleri üstlenir. Ancak günümüz piyasa sisteminde, özel istihdam bürolarının da varlığı nedeniyle eşleştirme hizmetini **tek başına üstlenmez** (III yanlıştır).
10. Aşağıda sanayi devrimi sonrası çalışma hayatına dair verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Çalışma saatleri 14-16 saatlere kadar uzatılmaktadır.
B) Luddite ayaklanması, kötü çalışma koşullarına karşı işçilerin başlattığı isyandır.
C) İşçilerin çalışma sözleşmelerini düzenleyen hukuki eşitlik ilkelerine dayalı bir çalışma düzeni yoktur.
D) İşçi sınıfı bu dönemde oluşmuştur.
E) Kadın ve çocuk işçiler, yetişkin erkek işçilere göre daha yüksek ücretle çalıştırılabilmişlerdir.
Cevap : E) Kadın ve çocuk işçiler, yetişkin erkek işçilere göre daha yüksek ücretle çalıştırılabilmişlerdir.
Açıklama : Sanayi devrimi sonrası çalışma hayatında, kadın ve çocuk işçiler, yetişkin erkek işçilere göre daha düşük ücretle çalıştırılmışlardır. Daha yüksek ücretle çalıştırılmaları (E) **yanlıştır**.
11. I. Kuralsızlaştırma
II. Özelleştirme
III. Devletin ekonomik anlamda etkinliğinin artması
Yukarıda verilen uygulamaların hangisi/hangileri Neo-liberal politikalara geçişe zemin hazırlayan ülke politikaları arasında yer almaktadır?
A) Yalnız III
B) II ve III
C) I ve II
D) Yalnız I
E) Yalnız II
Cevap : C) I ve II
Açıklama : Neo-liberal politikaların temelini; piyasa üzerindeki denetimlerin kaldırılması (**Kuralsızlaştırma** – I) ve devletin piyasadan çekilmesi (**Özelleştirme** – II) oluşturur. **Devletin ekonomik anlamda etkinliğinin artması** (III) ise Keynesyen dönemin özelliğidir.
12. Aşağıdakilerden hangisi “Emek Piyasası” türlerinden biri değildir?
A) Sermaye emek piyasası
B) Tabi (doğal) emek piyasası
C) İdeal emek piyasası
D) Güdümlü emek piyasası
E) Kurumsal emek piyasası
Cevap : A) Sermaye emek piyasası
Açıklama : Emek Piyasası türleri; İdeal, Güdümlü, Tabi (Doğal), Kurumsal ve Bölünmüş (Dual) Emek Piyasaları gibi başlıklar altında incelenir. **Sermaye emek piyasası** (A) ise bir emek piyasası türü değildir.
13. Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün kuruluş yılıdır?
A) 1923
B) 1919
C) 1921
D) 1920
E) 1922
Cevap : B) 1919
Açıklama : Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization – ILO), I. Dünya Savaşı’nın ardından Versay Barış Antlaşması ile **1919** yılında kurulmuştur.
14. Aşağıdakilerden hangisi çalışmanın bireyler için önemini doğru bir şekilde özetlemektedir?
A) Çalışma, yalnızca bireylerin maddi temelini oluşturur ve özel yaşamlarını şekillendirir.
B) Çalışma, yalnızca bireylerin yaratıcılığını artırır ve yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olur.
C) Çalışma, yalnızca ekonomik bir kaynak sağlar.
D) Çalışma; bireylere kimlik, aidiyet hissi, statü ve sosyal ilişkiler gibi birçok farklı alanda faydalar sağlar.
E) Çalışma, yalnızca bireylerin statü ve toplumsal itibar kazanmasına yardımcı olur.
Cevap : D) Çalışma; bireylere kimlik, aidiyet hissi, statü ve sosyal ilişkiler gibi birçok farklı alanda faydalar sağlar.
Açıklama : Çalışma, sadece ekonomik (maddi) bir kaynak (A, C) sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bireylerin **kimlik, statü, aidiyet ve sosyal ilişkiler** gibi birçok farklı alanda fayda sağlayan kompleks bir süreçtir.
15. Aşağıdakilerden hangisi işletmelerin uzaklaştırma stratejilerini benimsemelerinin faydalarından biri değildir?
A) İşletmelerin kaynak israfının önlenmesi
B) İşletmelerin personel sayısını artırması
C) Asıl işverenin bazı risklerden kurtulması
D) İşletmelerin durgun ekonomi dönemlerine uyum sağlaması
E) İşletmelerin rekabet gücünün artırılması
Cevap : B) İşletmelerin personel sayısını artırması
Açıklama : İşletmelerin **uzaklaştırma** (esnek işgücü, dış kaynak kullanımı) stratejileri, genellikle durgun dönemlere uyum sağlama (D), maliyetleri düşürme (A), risklerden kurtulma (C) ve rekabet gücünü artırma (E) amacını taşır. Bu stratejiler, **personel sayısını artırmayı** (B) değil, aksine azaltmayı veya sabit tutmayı hedefler.
16. Aşağıda verilen temel bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) İnsanlar iş gücü piyasalarına emeklerini arz ederler.
B) İş gücü piyasasında iş aramayanlar da işsiz olarak kabul edilmektedir.
C) Emeğin geliri ücrettir.
D) Çalışanlar, ücretlerini artırmak ve çalışma şartlarını geliştirmek için birlik yani sendikalar kurarlar.
E) İşverenler iş gücü piyasalarından emek talebinde bulunurlar.
Cevap : B) İş gücü piyasasında iş aramayanlar da işsiz olarak kabul edilmektedir.
Açıklama : İşsizlik tanımına göre, bir bireyin işsiz sayılması için **çalışmaya hazır olması** ve **aktif olarak iş araması** gerekir. İş gücü piyasasında **iş aramayanlar** (B) (örneğin ev hanımları veya öğrenciler) işsiz olarak değil, iş gücü dışındaki nüfus olarak kabul edilir.
17. Keynesyen ve neoliberal yaklaşımlarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Keynes’e göre işsizlik bir talep sorunudur.
B) Neoliberal politikalara göre işsizliği önlemek için devlet politikalarla işgücü piyasasına müdahale etmelidir.
C) Keynesyen yaklaşıma göre devletin işsizliği azaltmak adına iş imkânları yaratması gerekmektedir.
D) Neoliberal yaklaşım piyasadaki arz ve talebin kendiliğinden dengeye geleceğini savunmaktadır.
E) Keynesyen refah devleti uygulamaları özellikle Batı Avrupa ülkelerinde 1945-1975 yılları arasında altın çağını yaşamıştır.
Cevap : B) Neoliberal politikalara göre işsizliği önlemek için devlet politikalarla işgücü piyasasına müdahale etmelidir.
Açıklama : **Neoliberal yaklaşımlar**, devletin ekonomiye ve işgücü piyasasına müdahalesine karşıdır. Müdahaleyi savunan yaklaşım **Keynesyen** yaklaşımdır. Bu nedenle **Neoliberal politikalara göre devletin müdahale etmesi gerektiği** (B) yönündeki ifade yanlıştır.
18. Ücretin yükselen fiyatlara (enflasyona) uyumlu hâle getirilmesini hedefleyen sistem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nominal ücret
B) Kolektif ücret
C) Oynak merdiven (Eşel mobil)
D) Efektif ücret
E) Gerçek ücret
Cevap : C) Oynak merdiven (Eşel mobil)
Açıklama : **Oynak merdiven (Eşel mobil)** sistemi, ücretlerin belirlenen dönemlerde (genellikle üç veya altı ayda bir) **yükselen fiyatlara** (enflasyona) uyumlu hâle getirilmesini (endekslenmesini) hedefleyen bir sistemdir.
19. Aşağıdakilerden hangisi boş zaman ve çalışma arasındaki farkı en iyi şekilde açıklar?
A) Boş zaman rahat ve zahmetsizdir, çalışma ise diğerleri için harcanan bir zamandır.
B) Çalışma kendi kendini tatmin eder, boş zaman ise ödüllendirilir.
C) Boş zaman bir araç olarak görülür, çalışma ise amaç için kullanılır.
D) Boş zaman bireysel olarak tadılır, çalışma ise rutin ve yeknesaktır.
E) Boş zaman toplumsal bir zorunluluktur, çalışma ise özgürleşme imkânı sağlar.
Cevap : C) Boş zaman bir araç olarak görülür, çalışma ise amaç için kullanılır.
Açıklama :
20. Aşağıda verilen çalışma modellerinden hangisi “esnek süreli çalışma modelleri” arasında yer almamaktadır?
A) Evde çalışma
B) Çağrı üzerine çalışma
C) Ücret esnekliği
D) Kısmi süreli çalışma
E) İş paylaşımı
Cevap : C) Ücret esnekliği
Açıklama : **Esnek süreli çalışma modelleri**; çalışma süresinin veya yerinin esnekleştirilmesini (Evde çalışma, Çağrı üzerine çalışma, Kısmi süreli çalışma, İş paylaşımı) içerir. **Ücret esnekliği** (C) ise çalışma süresi değil, **ücretin** (maliyetin) esnekleştirilmesi ile ilgili bir kavramdır. |
