Türk Siyasi Hayatı

Türkiye’nin Siyasi Dinamikleri: Tarihten Günümüze Değişimler ve Süreklilikler

Türkiye, Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana çeşitli siyasi dönüşümler yaşamış bir ülkedir. Bu süreçler, hem iç dinamikler hem de uluslararası gelişmelerle şekillenmiştir. Açıköğretim fakültesi öğrencileri için hazırlanan bu makale, Türk siyasi hayatının önemli dönüm noktalarını, siyasi partilerin evrimini ve Türkiye’nin uluslararası ilişkilerdeki konumunu ele alarak, öğrencilerin bu konuları daha iyi anlamalarını ve ilgili sınav sorularını çözebilir hale gelmelerini amaçlamaktadır.

Parti Birleşmeleri ve İttifakları

Türk siyasi tarihinde, çeşitli dönemlerde parti birleşmeleri ve ittifaklar önemli rol oynamıştır. 1991 seçimlerinden önce yaşanan parti birleşmeleri ve ittifaklar, siyasi dengeleri etkileyerek, seçim sonuçları üzerinde belirleyici olmuştur. Bu süreçler, Türk siyasi hayatında çok partili sistemin dinamiklerini ve parti politikalarının seçmen tercihleri üzerindeki etkisini göstermektedir.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Tartışmaları

2018 seçimlerinden sonra, muhalefet partileri tarafından güçlendirilmiş parlamenter sistem kavramı etrafında bir söylem geliştirilmiştir. Bu tartışma, Türkiye’nin yönetim biçiminin nasıl olması gerektiği konusunda toplumsal bir diyalogun başlamasına neden olmuş ve demokratik kurumların işleyişi üzerine önemli bir muhasebeyi tetiklemiştir.

Türkiye-AB İlişkileri

Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile ilişkileri, zaman içinde değişen politik ve ekonomik koşullarla biçimlenmiştir. Annan Planı’nın reddedilmesi ve AB ülkelerinde Türkiye’nin üyeliğine karşı çıkan liderlerin yönetime gelmesi gibi gelişmeler, Türkiye’nin AB politikalarında önemli değişimlere yol açmıştır. Bu süreç, Türkiye’nin dış politikasının ve uluslararası konumunun anlaşılması için kritik öneme sahiptir.

Darbeler ve Siyasi Geçişler

Türk siyasi tarihinde darbeler ve siyasi geçiş dönemleri, yönetim biçimlerinde ve siyasi atmosferde önemli değişikliklere neden olmuştur. 12 Eylül darbesi ve darbe sonrası dönem, Türkiye’de siyasi partilerin ve demokratik kurumların yeniden yapılandırılmasını zorunlu kılmıştır. Bu dönemler, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinin anlaşılması açısından önemlidir.

Anayasa Değişiklikleri ve Siyasi Reformlar

Türkiye’de gerçekleştirilen anayasa değişiklikleri ve siyasi reformlar, ülkenin demokratikleşme sürecinde önemli kilometre taşlarıdır. 2010 yılında gerçekleştirilen anayasa değişiklikleri gibi önemli reformlar, yargı bağımsızlığı, temel hak ve özgürlüklerin genişletilmesi ve siyasi partilerin faaliyet alanlarının genişletilmesi gibi konularda önemli adımlar atılmasını sağlamıştır.

Sonuç

Türk siyasi hayatının anlaşılması, sadece geçmiş olayları bilmekle kalmayıp, bu olayların bugünkü siyasi dinamikler ve toplumsal yapı üzerindeki etkilerini de değerlendirmeyi gerektirir. Açıköğretim fakültesi öğrencileri, bu makale aracılığıyla Türkiye’nin siyasi tarihindeki önemli dönüm noktalarını ve bu dönemlerin günümüz siyasi yapısına nasıl yansıdığını daha iyi kavrayabilirler. Lolonolo.com olarak, öğrencilere sınavlara hazırlanırken ve Türkiye’nin siyasi tarihini anlamlandırırken destek olmayı amaçlıyoruz. Bu makale, Türk siyasi hayatıyla ilgili temel bilgileri sağlayarak, öğrencilerin ilgili sınav sorularını daha etkin bir şekilde çözmesine yardımcı olacaktır.

@lolonolo_com

1. Aşağıdakilerden hangisi 1991 seçimlerinden önce yaşanan parti birleşmesi ve ittifakları kapsamında değerlendirilemez?

A) Demokrat Merkez Partinin Doğru Yol Partisine katılması
B) Islahatçı Demokrasi Partisinin Refah Partisi listelerinden seçime katılması
C) Halkın Emek Partisinin Sosyal Demokrat Halkçı Parti listelerinden seçime katılması
D) Milliyetçi Çalışma Partisinin Refah Partisi listelerinden seçime katılması
E) Büyük Birlik Partisinin Refah Partisi listelerinden seçime katılması

Cevap : E) Büyük Birlik Partisinin Refah Partisi listelerinden seçime katılması

2. 2018 seçimlerinden sonra muhalefet partileri hükümet sistemi tartışmalarında aşağıdaki hangi kavram etrafında bir söylem geliştirmektedirler?

A) Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem
B) Rasyonelleştirilmiş Parlamenter Sistem
C) Tam Parlamenter Sistem
D) Yarı Başkanlık Sistemi
E) ABD Tipi Başkanlık Sistemi

Cevap : A) Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem

3. I. AB’nin Türkiye ile müzakere sürecini başlatmaması
II. Annan Planına Güney Kıbrıs’ın ret oyu vermesine rağmen AB’ye kabul edilmesi
III. Avrupa’da Türkiye’nin AB üyeliğine karşı çıkan liderlerin yönetime gelmesi
IV. Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de izlediği politikaların AB ile ters düşmesi
Yukarıdaki gelişmelerden hangisi ya da hangileri Ak Parti’nin AB’ye yönelik politikasında değişime gitmesini tetiklemiştir?

A) I ve IV
B) III ve IV
C) I ve II
D) II ve III
E) Yalnızca IV

Cevap : D) II ve III

4. 12 Eylül darbesinden sonra bakanlar kurulunun başında aşağıdaki hangi isim yer almıştır?

A) Bülent Ulusu
B) M. Emin Paksüt
C) Turgut Özal
D) Haydar Saltık
E) Turhan Feyzioğlu

Cevap : A) Bülent Ulusu

5. 2010 yılında gerçekleştirilen anayasa değişiklikleri aşağıdaki konulardan hangisinde bir değişiklik getirmemiştir?

A) Kamu Denetçiliği kurumunun getirilmesi
B) Cumhurbaşkanının yetkileri
C) Üst düzey yargı organlarının yetki ve statüleri
D) Siyasi parti kapatmanın zorlaştırılması
E) Eşitlik ilkesi

Cevap : B) Cumhurbaşkanının yetkileri

6. Refah Partisi’nin kapatılmasından sonra kurulan Fazilet Partisi içinde aşağıdaki hangi isimler arasında liderlik yarışı gerçekleşmiştir?

A) Numan Kurtulmuş – Temel Karamollaoğlu
B) Recai Kutan – Abdullah Gül
C) Necmettin Erbakan – Recep Tayyip Erdoğan
D) Necmettin Erbakan – Recai Kutan
E) Abdullah Gül – Numan Kurtulmuş

Cevap : B) Recai Kutan – Abdullah Gül

7. Aşağıdaki hangi parti 17 Nisan 2017 Anayasa değişikliklerinde hayır kampanyası yürüten partilerden biri değildir?

A) Cumhuriyet Halk Partisi
B) İYİ Parti
C) Saadet Partisi
D) Halkın Demokrasi Partisi
E) Büyük Birlik Partisi

Cevap : E) Büyük Birlik Partisi

8. Aşağıdaki hangi ismin Dörtlü Takrir’de imzası bulunmamaktadır?

A) Refik Koraltan
B) Osman Bölükbaşı
C) Fuat Köprülü
D) Adnan Menderes
E) Celal Bayar

Cevap : B) Osman Bölükbaşı

9. Türkiye’nin Suriye’ye yönelik olarak karadan gerçekleştirdiği ilk askeri operasyon aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fırat Kalkanı
B) Bahar Kalkanı
C) Barış Pınarı
D) Süleyman Şah
E) Pençe-Kilit

Cevap : A) Fırat Kalkanı

10. Sivas’ta milli bir kongrenin toplanacağı ilk kez aşağıdaki hangi belgede ilan edilmiştir?

A) Amasya Genelgesi
B) 15 Kasım Birinci Kars Kongre tutanakları
C) Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Heyet-i Osmaniyyesi Beyannamesi
D) Misak-ı Milli Beyannamesi
E) Erzurum Kongresi tutanakları

Cevap : A) Amasya Genelgesi

11. 1974 Kibris Harekatı CHP lideri Bülent Ecevit’in siyaseti üzerinde aşağıdaki hangi etkide bulunmuştur?

A) AP ile bir erken seçime gitme yönünde anlaşılmıştır
B) CHP-MSP koalisyonuna son vererek bir erken seçime gitme yönünde arayışlara hız vermiştir
C) Türkiye’deki ABD üslerinin kapatılması yönünde girişim başlatılmıştır
D) Hükümet daha çok dış politika odaklı çalışmaya yönelmiştir
E) Kültür politikaları konusunda hükümetin CHP kanadı daha rahat hareket etmeye başlamıştır

Cevap : B) CHP-MSP koalisyonuna son vererek bir erken seçime gitme yönünde arayışlara hız vermiştir

12. Aşağıdakilerden hangisi 18 Mart 2016’da imzalanan ve Türkiye’de bulunan uluslararası göçmenlerle ilgili olan Türkiye – AB Mutabakatının bir özelliği değildir?

A) Türkiye üzerinden AB’ye göçmen girişinin önlenmesini hedeflemesi
B) AB üyesi ülkelerin sorumluluğuna ilişkin belirsizlikler taşıması
C) Mutabakatın yürütülmesi ile ilgili Türkiye-AB İşbirliği Konseyinin oluşturulması
D) AB’nin göçmenlere yönelik Türkiye’ye mali destek sağlaması
E) AB’nin kurumsal sorumluluğundan çok üye ülkelerin sorumluluğuna işaret etmesi

Cevap : C) Mutabakatın yürütülmesi ile ilgili Türkiye-AB İşbirliği Konseyinin oluşturulması

13. Aşağıdaki hangi isim Selçuklu devlet geleneğinin oluşmasında belirleyici olan isimlerden biri değildir?

A) Cüveyni
B) Nizam’ül-mülk
C) Gazali
D) Çandarlı Halil
E) Melikşah

Cevap : D) Çandarlı Halil

14. 1 Kasım 2015 seçimlerinde, 7 Haziran seçimlerine göre AK Partinin oylarını dokuz puan artırmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Seçimlere katılım oranında yaşanan azalma
B) CHP-MHP ittifakına MHP seçmeninin tepki göstermesi
C) CHP ve MHP’nin yenilenen aday listelerine yönelik seçmen tepkisi
D) SP ve BBP seçmeninin AK Partiye yönelmesi
E) Siyasal istikrarın kaybedileceği endişesi

Cevap : E) Siyasal istikrarın kaybedileceği endişesi

15. Aşağıdakilerden hangisi 2002 seçimlerinin gündeme getirdiği sorunlardan biridir?

A) Ekonomik istikrarsızlık
B) Kimlik siyaseti
C) Tek parti iktidarı
D) Mecliste temsil sorunu
E) Sağ siyasette bölünme

Cevap : D) Mecliste temsil sorunu

16. Aşağıdakilerden hangisi 7 Haziran 2015 seçimlerinin bir sonucu sayılamaz?

A) AK Partinin Doğu ve Güneydoğu’da oy kaybı yaşaması
B) AK Partinin Meclis içinde salt çoğunluğu sağlayamaması
C) %10 ulusal seçim barajının işlevini yitirmesi
D) HDP’nin ulusal barajı geçmesi
E) MHP’nin CHP tabanından oy alabilmiş olması

Cevap : E) MHP’nin CHP tabanından oy alabilmiş olması

17. 1960 Müdahalesinden sonra oluşturulan Milli Birlik Komitesi içinde Albay Alparslan Türkeş ve arkadaşları süreç konusunda aşağıdaki hangi görüşü savunuyordu?

A) Demokrat Partililere genel af çıkartılması
B) En yakın zamanda yönetimin sivillere devredilmesi
C) Uzun süreli bir askeri rejim kurularak kapsamlı bir restorasyon yapılması
D) Yönetimin CHP’ye devredilmesi
E) Milli Birlik Komitesi’nin siyasal parti olarak yapılanması

Cevap : C) Uzun süreli bir askeri rejim kurularak kapsamlı bir restorasyon yapılması

18. Refah-Yol hükümetine tepki olarak DYP’den ayrılanlarca kurulan partinin adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Demokrat Parti
B) Yurt Partisi
C) Demokratik Toplum Partisi
D) Demokrat Türkiye Partisi
E) Hür Parti

Cevap : D) Demokrat Türkiye Partisi

19. Türkiye’nin Kuzey Suriye’ye yönelik askeri harekatları içinde hangisi doğrudan Suriye rejim unsurlarına karşı gerçekleştirilmiştir?

A) Zeytin Dalı Harekatı
B) Fırat Kalkanı Harekatı
C) Bahar Kalkanı Harekatı
D) Barış Pınarı Harekatı
E) Pençe-Kartal Operasyonu

Cevap : C) Bahar Kalkanı Harekatı

20. Aşağıdakilerden hangisi 15 Temmuz darbe girişiminin başta gelen siyasi sonuçlarından biri değildir?

A) Siyasi ittifakları kolaylaştıran yeni seçim sisteminin kabul edilmesi
B) Muhalefet partilerinin “güçlendirilmiş parlamenter sistem” söylemini öne çıkarmaları
C) 2019 yerel seçimlerinde üç büyük şehirde büyükşehir belediye başkanlıklarını CHP’nin kazanması
D) AK Parti ile MHP arasında siyasi bir ittifakın oluşması
E) Türkiye’nin Başkanlık sistemine geçtiği 2017 Anayasa değişikliklerinin gerçekleştirilmesi

Cevap : C) 2019 yerel seçimlerinde üç büyük şehirde büyükşehir belediye başkanlıklarını CHP’nin kazanması