Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 2 Ünite 13

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 2 Ünite 13

Bölüm Özeti

27 Mayıs 1960 tarihi Türk siyasi hayatının dönüm noktalarından birini teşkil eder. Türk Silahlı Kuvvetleri, cumhuriyet tarihinde ilk defa askeri bir müdahale ile on yıllık bir iktidarı devirdi. Askeri yönetim bundan sonra Türk siyasetine etkisini gösterecek olan iki önemli olay gerçekleştirdi. Birincisi Yassıada’da devrik iktidar üyelerini yargılanarak Başbakan dahil olmak üzere üç bakanı idam edilmesi oldu. Bu durum Türk siyasi yaşamının karanlık sayfalarından birini teşkil etti. Bir diğeri ise yeni bir anayasanın yapılmasıdır.

1961 Anayasası Türk toplumuna tanıdığı özgürlükler yanından birçok noktandan da eleştirilere maruz kaldı. Yeni anayasayla seçim sisteminin (nispi temsil) bir sonucu olarak Türkiye koalisyonlarla tanıştı ve tek başına iktidar olmak zorlaştı. Ancak nispi seçim sistemine rağmen 1965 senesinde Süleyman Demirel başkanlığındaki Adalet Partisi tek başına iktidara geldi. 1965-1970 arası dönem Türkiye açısından büyümenin sağlandığı seneneler oldu. Bu dönemde Başbakanlık mevkiinde bulunan Demirel en çok muhalefeti parti içerisinde gördü.

1961 senesinde yürürlüğe giren anayasanın sağladığı özgürlük ortamı ve aynı dönemde dünyada yaşanan gelişmelere paralel olarak ülkede şiddet olaylarının artması toplum ve devlet hayatını olumsuz etkiledi. Bu durum karşında Türk Silahlı Kuvvetleri 12 Mart 1971 tarihinde bir muhtıra yayınladı. Bunun üzerine Demirel istifa etmek zorunda kaldı. Türkiye 1973 senesine kadar ara rejim dönemine yaşandı. Aynı sene yapılan seçimler sonucunda hiçbir parti tek başına iktidar olamadı. Türkiye bu sefer de Cumhuriyet Halk Partisi ve Milli Selamet Partisi koalisyonuyla tanıştı. Bu dönemde Cumhuriyet tarihinin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilen Kıbrıs Barış Harekâtı (1974) gerçekleşti.

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 2 Ünite 13

1970’lerin ikinci yarısında Türk siyasi hayatında kutuplaşma daha fazla hissedildi. Buna bağlı olarak şiddet olayları gün geçtikçe artarak devam etti. Bu durumdan vazife çıkaran Türk Silahlı Kuvvetleri 12 Eylül 1980’de yönetime el koydu. 1982 senesinde Türkiye yeni bir anayasaya kavuştu. 1983’de yasakların kalkmasıyla birlikte siyasi hayat tekrar canlandı. İlk yapılan seçimde Turgut Özal Başkanlığında Anavatan Partisi tek başına iktidara geldi. Türk siyasi yaşamına birçok ilkleri de getiren Anavatan Partisi 1991 senesine kadar iktidarda kaldı.

1990’lı yıllar Türkiye’de tekrar koalisyonlarla yönetildiği yıllar oldu. 1995 senesinde yapılan genel seçimlerde Refah Partisi seçimlerden galip çıksa da tek başına iktidar olmadı. Ve Doğru Yol Partisiyle koalisyon kurmak durumunda kaldı. Ancak bu koalisyon bir kısım çevrelerde gerilime sebep olması Türkiye’yi yeni bir darbenin eşiğine getirdi. Bu bağlamda Milli Güvenlik Kurulunda tarihe “28 Şubat 1997 Kararları” olarak geçecek bir kısım anti demokratik kararlar aldı.

1999 senesinde yapılan seçimler de tek başına iktidar çıkmadı. Bülent Ecevit’in Demokratik Sol Partisi ile Devlet Bahçeli liderliğindeki Milliyetçi Hareket Partisi ve Mesut Yılmaz liderliğindeki Anavatan Partisi’nin kurduğu koalisyon hükümeti Türkiye’yi 2002 yılına kadar yönetti. Bu dönemde Türkiye iki büyük deprem ve onun getirdiği yıkımla mücadele ederken diğer taraftan da ekonomik krizle karşı karşıya kaldı. 2002 yılında yapılan genel seçimde kısa bir süre önce kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi seçileri kazanarak uzun bir aradan sonra Türkiye’de tek başına iktidar oldu.

A) Anayasa Mahkemesinin aykırı gördüğü maddeleri reddetme yetkisinin verilmesi

B) Yasaların iki meclisçe onaylanma zorunluluğu

C) Anayasa Mahkemesi’nin meydana getirilmesi

D) Cumhuriyet Senatosu adıyla bir meclis daha meydana getirilmesi

E) Üniversitelere özerklik verilmesi

Cevap: E) Üniversitelere özerklik verilmesi

A) Büyükada

B) Yassıada

C) Heybeliada

D) Ankara

E) Harbiye’de

Cevap: B) Yassıada

A) Osman Bölükbaşı

B) Ekrem Alican

C) Turgut Özal

D) Süleyman Demirel

E) Ragıp Gümüşpala

Cevap: E) Ragıp Gümüşpala

A) Temmuz –Ağustos 1974

B) Şubat-Mart 1974

C) Temmuz-Ağustos 1964

D) Mart-Nisan 1964

E) Haziran-Temmuz 1974

Cevap: A) Temmuz –Ağustos 1974

A) TBMM dağıtmak

B) Enflasyonu dengelemek

C) Demokrasiyi tekrar dengelemek

D) Yeni Anayasa yapmak

E) Cumhurbaşkanını değiştirmek

Cevap: A) TBMM dağıtmak

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ-2